Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 sierpnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił M. S. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony w dacie zgłoszenia wniosku tj. na dzień 4 lipca 2016 r. nie osiągnął wieku 60 lat (wiek ten osiągnął w dniu 22 lipca 2016 r.), a także nie udowodnił 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy zaznaczył, że z przedłożonych świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach wynika, że w okresie od 23 sierpnia 1971 r. do 29 października 1976 r. oraz od 27 października 1978 r. do 3 listopada 1991 r. wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace operatora żurawia wieżowego na stanowisku wymienionym w Wykazie A Dziale V pozycji 3 punkcie 3 stanowiącym załącznik do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu prac w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę (Dz. U. MB i (...) nr 3 poz.6). W okresie od 4 listopada 1991 r. do 31 grudnia 1998 r. wnioskodawca wykonywał pracę operatora żurawia wieżowego – określonego na stanowisku wymienionym w Wykazie A Dziale V pozycji 3 punkcie 3 stanowiącym załącznik do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu prac w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę (Dz. U. MB i (...) nr 3 poz.6). Organy rentowy zaznaczył, że w powołanym zarządzeniu w wykazie A Dziale V pozycji 3 punkcie 3 występuje stanowisko maszynista spycharek i ciągników gąsienicowych, a nie operator żurawia wieżowego. Ponadto z przedłożonych świadectw pracy z dnia 4 listopada 1991 r. oraz 1 grudnia 2001 r. wynika, że w całym okresie wnioskodawca zajmował stanowisko maszynisty żurawia wieżowego. W związku z ww. rozbieżnościami, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął, że wnioskodawca nie udowodnił żadnego okresu wykonywania stale i w pełnym wymiarze pracy na stanowiskach wymienionych enumeratywnie w zarządzeniu właściwego ministra. Organ rentowy uznał za udowodnione 25 lat stażu sumarycznego, przy czym do stażu pracy nie uwzględnił okresu od 30 października 1976 r. do 2 listopada 1976 r. (z uwagi na nieobecność w pracy przed wojskiem) oraz od 18 października 1978 r. do 26 października 1978 r. (z uwagi na nieobecność w pracy po wojsku).

W dniu 2 września 2016 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie M. S. od ww. decyzji, w którym wniósł o przyznanie mu emerytury. Odwołujący wskazał, że w okresach wskazanych w ww. decyzji wykonywał obowiązki pracownicze maszynisty żurawia wieżowego. M. S. zaznaczył, że powierzone mu obowiązki sprowadzały się do transportu ładunku przy pomocy żurawia oraz że wykonywał je stale, ciągle oraz w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca podniósł, że zajmowane przez niego stanowisko pracy było określane potocznie nazwą ,,operatora” , a nie „maszynisty”, co nie zmienia faktu, że na stanowiskach tych wykonywano tożsame obowiązki pracownicze.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. S. urodził się (...) M. S. nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

W dniu 4 lipca 2016 roku M. S. złożył wniosek o emeryturę, po którego rozpatrzeniu w dniu 2 sierpnia 2016 roku wydano decyzję mocą której odmówiono mu prawa do emerytury.

(wniosek k.1 - 4 odwrót , decyzja k.30 – 30 odwrót plik I akt ZUS)

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku udokumentował 25 lat ogólnego stażu pracy.

(okoliczność bezsporna)

W okresie od 3 listopada 1976 r. do 17 października 1978 r. M. S. odbywał zasadniczą służbę wojskową.

(okoliczność bezsporna)

M. S. legitymuje się uprawnieniami maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych , w tym żurawi wieżowych (kategoria pierwsza od dnia 20 marca 1981).

(uprawnienia k.33 plik I akt ZUS)

W okresie od 23 sierpnia 1971 r. do 29 października 1976 r. oraz od 27 października 1978 r. do 3 listopada 1991 r. M. S. zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) w Ł.. Z treści świadectwa pracy z dnia 4 listopada 1991 r. wynika, że w ww. okresach M. S. zajmował stanowisko maszynisty żurawia wieżowego.

(świadectwo pracy k.11 plik I akt ZUS)

Z treści umowy o pracę z dnia 17 lipca 1975 r. wynika, że z dniem 1 lipca 1975 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki maszynisty żurawia wieżowego.

Z pozostałych otrzymanych przez wnioskodawcę angaży podczas zatrudnienia w ww. zakładzie pracy wynika, że powierzano mu jedynie obowiązki pracownicze maszynisty żurawia wieżowego.

(umowa o pracę oraz angaże w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.11)

Ww. zakład pracy wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych. Z treści tego świadectwa pracy wynika, że w okresie od 23 sierpnia 1971 r. do 29 października 1976 r. M. S. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace operatora żurawia wieżowego tj. na stanowisku wymienionym w wykazie A Dziale V pozycji 3, punkcie 3 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz wzrostu emerytury lub renty (Dz. U. MB i (...) nr 3 poz.6).

(świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k.9 plik I akt ZUS)

Ww. zakład pracy wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych. Z treści tego świadectwa pracy wynika, że w okresie od 27 października 1978 r. do 3 listopada 1991 r. M. S. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace operatora żurawia wieżowego tj. stanowisku wymienionym w wykazie A dziale V pozycji 3 punkcie 3 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz wzrostu emerytury lub renty (Dz. U. MB i (...) nr 3 poz.6).

(świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k.10 plik I akt ZUS)

W okresie od 4 listopada 1991 r. do 30 listopada 2001 r. M. S. zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Usługowo – (...) sp. z o.o.

(świadectwo pracy k.12 plik I akt ZUS)

Ww. zakład pracy wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych. Z treści tego świadectwa pracy wynika, że w okresie od 4 listopada 1991 r. do 30 listopada 2001 r. M. S. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace operatora żurawia wieżowego tj. stanowisku wymienionym w wykazie A dziale V pozycji 3 punkcie 3 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz wzrostu emerytury lub renty (Dz. U. MB i (...) nr 3 poz.6).

(świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k.13 plik II akt ZUS)

Przedsiębiorstwo Usługowo – (...) sp. z o.o. było następcą prawnym Przedsiębiorstwa (...).

(okoliczność bezsporna)

Przedsiębiorstwo (...) , jak również Przedsiębiorstwo Usługowo – (...) sp. z o.o. dysponowało ciężkim sprzętem budowlanym (tj. koparkami, spycharkami oraz żurawiami wieżowymi) i świadczyło usługi na rzecz innych przedsiębiorstw.

(okoliczności bezsporne)

Zarówno podczas zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...), jak i zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Usługowo – (...) sp. z o.o. obowiązki pracownicze wykonywane przez M. S. sprowadzały się do obsługi żurawia wieżowego tj. ciężkiej maszyny budowlanej – dźwigu, na której praca wykonywana jest na wysokości.

Uprawnienia do prowadzenia żurawia wieżowego wydawał Rejonowy Dozór Techniczny. W odniesieniu do maszynistów żurawi wieżowych istniały 3 kategorie uprawnień, które upoważniały do prowadzenia maszyny o określonej nośności. Uzyskanie uprawnienia do prowadzenia żurawia wieżowego wyższej kategorii było uzależnione od wcześniejszego uzyskania uprawnienia niższej kategorii (2 kategorię uprawnień można było uzyskać po 2 latach pracy na stanowisku). Kategoria pierwsza była najwyższą kategorią uprawnień i pozwalała prowadzić każdy rodzaj żurawia wieżowego (klasę pierwszą można było uzyskać najwcześniej po 5 latach pracy na stanowisku).

Powierzone obowiązki wnioskodawca realizował na terenie budów obiektów mieszkalnych (wieżowców), obiektów przemysłowych, a także szpitali. M. S. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w systemie zmianowym. W pracy nie było przestojów (jedynie wyjątkowo, podczas dużych mrozów w zimie, maszyniści korzystali z częściowo płatnych urlopów), a wnioskodawca realizował powierzone mu obowiązki także w soboty i niedziele. Wnioskodawca nie był oddelegowywany do prowadzenia innych maszyn budowlanych.

Pracownicy zatrudnieni na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego określali siebie mianem operatora i taka nazwa funkcjonowała powszechnie. Operator oraz maszynista żurawia wieżowego to tożsame stanowiska pracy z takim samym zakresem obowiązków pracowniczych.

(zeznania wnioskodawcy min.00:34:37 – 00:35:14 w zw. min.00:02:36 – 00:13:38 oraz zeznania świadków: T. K. min.00:15:24 – 00:24:57, L. R. 00:24:57 – 00:33:49 protokołu rozprawy z dnia 1 lutego 2017 r., płyta CD k.39)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji osobowej wnioskodawcy ze spornego okresu zatrudnienia oraz zeznań wnioskodawcy i świadków. Zeznania świadków: T. K. oraz L. R. nie budzą wątpliwości co do ich wiarygodności, bowiem są spójne i wzajemnie się uzupełniają, nadto stanowią konieczne uzupełnienie dla dokumentacji zawartej w aktach osobowych. Wprawdzie z zeznań samego wnioskodawcy, jak i dokumentacji w postaci świadectw pracy wynika, że wnioskodawca pracował na stanowisku maszynisty (operatora) żurawia wieżowego od dnia 23 sierpnia 1971 r., to jednak, w świetle pozostałego materiału dowodowego, nie jest możliwym przyjęcie tej daty jako początku świadczenia przez niego pracy na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego. Podkreślić należy, że powierzenie pracy na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego wymagało uprzedniego uzyskania stosownych uprawnień. Zgromadzony materiał dowodowy nie wskazuje zaś, aby w dniu 23 sierpnia 1971 r. wnioskodawca legitymował się stosownymi uprawnieniami w tym zakresie (nadto w dacie tej wnioskodawca był pracownikiem młodocianym). Tym samym, jako datę początku świadczenia pracy na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego należy przyjąć datę określoną w treści umowy o pracę z dnia 17 lipca 1975 r. tj. 1 lipca 1975 r., w której to umowie właśnie tak określono powierzone wnioskodawcy stanowisko.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Postępowanie w niniejszej sprawie sprowadziło się do rozstrzygnięcia czy okres pracy ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) od 23 sierpnia 1971 r. do 29 października 1976 r. oraz od 27 października 1978 r. do 3 listopada 1991 r. oraz okres pracy ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie Usługowo – (...) sp. z o.o. od 4 listopada 1991 r. do 31 grudnia 1998 r. były okresami pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z treścią art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.887 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art.184 ust.2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 roku, emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prawo do emerytury na podstawie art.184 ww. ustawy przysługuje ubezpieczonemu, który na dzień wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, czy wykonywał inną pracę i czy pozostawał w zatrudnieniu.

Z treści przepisu art.32 ww. ustawy wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie art.32 ust.4 ww. ustawy wiek emerytalny, o którym mowa w ust.1 rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie którym osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za dotychczasowe przepisy (w rozumieniu art.32 ust.4 ww. ustawy) należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43), ale wyłącznie w zakresie regulowanym przez ww. ustawę o emeryturach i rentach, a więc co do wieku emerytalnego, rodzaju prac lub stanowisk oraz warunków, na jakich osobom wykonującym prace określone w ust.2 i ust.3 art. 32 tej ustawy przysługuje prawo do emerytury (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01, OSNAP 2002/10/243 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II UK 31/09, Lex nr 559949).

Zgodnie z treścią §3 i 4 ww. rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą w szczególności wymienione w dziale V (zatytułowanym „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”) pod poz. 3 „prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych”.

Do prac tego rodzaju należy wymieniona w załączniku nr 1 do Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz.Urz.MB.1983.3.6), w wykazie A, w dziale V poz. 3 pkt 5 praca na stanowisku: maszynista żurawi wieżowych. Wykaz ten stanowi - jako, że ma charakter informacyjny, techniczno-porządkujący, uściślający ogólne pojęcia istniejące w rozporządzeniu Rady Ministrów - swego rodzaju wskazówkę, dowód, że takie a nie inne czynności były przez pracownika istotnie wykonywane w szczególnych warunkach (wyrok Sądu Najwyższego z 29 stycznia 2008 roku, I UK 192/07, Lex nr 447272).

Należy także wskazać, iż prawo do emerytury przewidziane w art.184 w związku z art.32 ww. ustawy o emeryturach i rentach ma charakter wyjątkowy, jest odstępstwem od ogólnej reguły dotyczącej warunków przechodzenia na emeryturę, a zatem właściwe przepisy muszą być wykładane w sposób ścisły. Niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca, prowadząca w konsekwencji do wypaczenia idei, że emerytura w wieku wcześniejszym jest wynikiem pracy w obciążających dla zdrowia warunkach. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach. Istotnym warunkiem przyznania świadczenia z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jest stwierdzenie w ramach pełnego wymiaru czasu pracy oddziaływania szkodliwych warunków na organizm pracownika. R. legis instytucji przewidzianej w art.32 ww. ustawy o emeryturach i rentach opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni.

Stosownie zaś do treści §2 ust.1 ww. rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420).

Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl §2 ust.2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja §2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, Lex 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, Lex 14625; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, Lex 48778). Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, Lex 34199). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyłączone jest, stosownie do treści art.473§1 k.p.c., zastosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i przesłuchania stron (art.246 i 247 k.p.c.). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dopuszczalne jest wykazywanie wszelkimi dowodami okoliczności od których zależą uprawnienia do świadczeń, z ubezpieczenia społecznego, także gdy z dokumentów wynika co innego. W orzecznictwie (wyroki Sądów Apelacyjnych: w S. z dnia 20 września 2012 roku, III AUa 374/12 Lex 1223476, w Ł. z dnia 3 kwietnia 2013 roku, III AUa 1267/12 - Lex 1312036, w B. z dnia 17 kwietnia 2013 roku, III AUa 10430/12 - Lex 1314677) przyjmuje się, że „dowód tylko z zeznań świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter prawa do emerytury w obniżonym wieku, nie może przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza, gdy fakty wynikające z zeznań świadków nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej. Inaczej mówiąc moc dowodowa zeznań świadków, jest tak niska, że dowody z zeznań świadków nie spełniają wymogu dowodów pewnych, jednoznacznych i precyzyjnych. Z tej zatem przyczyny na takich dowodach nie można oprzeć orzeczenia pozytywnego dla strony.” W tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków czy ubezpieczonego, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych, nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Należy również wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą §2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art.32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art.245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60).

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawca wykonywał pracę maszynisty żurawi wieżowych w sposób ciągły i w pełnym wymiarze czasu pracy. W toku postępowania dowodowego Sąd ustalił, że wnioskodawca – pomimo tego, że w świadectwach pracy zajmowane przez niego stanowisko określano jako „operator żurawia” – od dnia 1 lipca 1975 r. zawsze kierował dźwigiem typu żuraw wieżowy na stanowisku maszynisty. Co istotne również, w treści angaży jakie wnioskodawca otrzymywał od pracodawcy zajmowane przez niego stanowisko było zawsze określane mianem maszynisty żurawia wieżowego. Podkreślić także należy, że wskazany punkt wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. nie różnicuje sytuacji maszynistów żurawi wieżowych stosownie do posiadanych przez nich kategorii uprawnień. Nie ma zatem znaczenia kiedy wnioskodawca uzyskał pierwszą kategorię uprawnień pozwalającą prowadzić mu każdy rodzaj żurawia wieżowego.

Biorąc zatem okres pracy w warunkach szczególnych wykonywanej przez wnioskodawcę na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego od 1 lipca 1975 r. do 29 października 1976 r. oraz od 27 października 1978 r. do 3 listopada 1991 r. i od 4 listopada 1991 r. do 31 grudnia 1998 r. legitymuje się on ponad 15-letnim okresem pracy w takim charakterze.

Reasumując, wnioskodawca spełnił wszystkie warunki wymagane do przyznania prawa do emerytury na podstawie art.184 ust.1 ww. ustawy o emeryturach i rentach

1)  ukończył 60 lat – 22 lipca 2016 roku,

2)  do 31 grudnia 1998 roku ma ponad 25 lat stażu pracy,

3)  nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego,

4)  do 31 grudnia 1998 roku wykazał staż pracy w szczególnych warunkach ponad 15 lat.

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 1 ww. ustawy, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Wnioskodawca ukończył wymagany wiek w dniu 22 lipca 2016 roku i nabył prawo do emerytury od tego dnia.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. w punkcie 1 sentencji wyroku zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał M. S. prawo do emerytury od dnia 22 lipca 2016 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. na rzecz M. S. kwotę 360 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd ustalił na podstawie §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 roku, poz.1804) w związku z §2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. (Dz. U. z 2016 roku, poz.1667).

(S.B.)

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji

2.  Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe, zobowiązując do zwrotu w razie złożenia apelacji.

27.02.2017 r.