Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2015 r. w Gliwicach

sprawy R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania R. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 10 marca 2015 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Grażyna Łazowska

Sygn. akt. VIII U 563/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5.03.2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu R. K. prawa do emerytury w niższym wieku w oparciu o art. 184 z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2015, poz. 748) w związku z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r.( Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), ponieważ udowodnił staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 12 lat 5 miesięcy 22 dni, zamiast wymaganych 15 lat.

W odwołaniu ubezpieczony zakwestionował powyższą decyzję wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury. W uzasadnieniu powołał się na świadectwo pracy w warunkach szczególnych za okres od 10.07.1978r. do 31.05.1997r. i wskazał, że do okresu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy winien zaliczyć służbę wojskową.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony ukończył 60 lat z dniem (...)., legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym na dzień 1.1.1999r. w wymiarze 25 lat, nie jest członkiem OFE.

W dniu 18.04.1972r. ubezpieczony został przyjęty na 3 letni okres nauki zawodu w (...) Zakładach (...) w K. jako uczeń mechanik motocyklowy. Z dniem 25.10.1972r. został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej, którą zakończył w dniu 8.09.1975r.

W okresie od 10.07.1978r. do 7.11.1999r. ubezpieczony był zatrudniony w Hucie (...) w Z. na stanowisku monter maszyn i urządzeń.

Pracodawca wystawił ubezpieczonemu świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach za okres od 10.07.1978r. do 31.12.1990r. na stanowisku montera maszyn i urządzeń hutniczych. Wskazano w nim, że pracował w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych, „na bieżąco wykonywał drobne prace spawalnicze /spawania elektryczne,gazowe/, nitowanie, szlifowanie narzędziami pneumatycznymi oraz malowanie minią”. Pracodawca powołał się na dział XIV poz. 12 pkt. 4 załącznika nr 1 do zarządzenie nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.03.1985r.

Ubezpieczony był zatrudniony w jednej z brygad Wydziału Mechanicznego Huty, który świadczył usługi przede wszystkim dla kopalń. W jednej hali budowy maszyn pracowało około 9 brygad, liczących 7-8 pracowników zatrudnionych na stanowiskach monterów. Brygady od podstaw do etapu gotowego produktu realizowały zlecenia budowy różnych maszyn, konstrukcji, elementów urządzeń. Pracownicy w oparciu o rysunek, na podstawie przygotowanego już materiału zajmowali się montażem danej konstrukcji tj. docinali elementy, składali, skręcali, szlifowali, cięli, nitowali i malowali minią. Przy tych pracach używali różnych narzędzi, w tym młotków pneumatycznych, gilotyn oraz spawarek elektrycznych. Spawarki były używane do łączenia niektórych elementów i przepalania.

Ubezpieczony wykonywał wszystkie ww. prace, przy czym używał spawarek w zależności od potrzeb, czasami kilka godzin, czasami całe dniówki albo w ogóle. Ubezpieczony nigdy nie pracował w pełnym wymiarze czasu pracy jako spawacz.

Główne prace spawalnicze wykonywali stali spawacze. W praktyce było tak, że w celu zespawania dużych elementów przychodzili do brygad, a mniejsze konstrukcje zabierali na swoje stanowiska.

Stali spawacze mieli dwa stanowiska spawalnicze: w hali nr 5 oddalonej od miejsca pracy ubezpieczonego około 60 metrów oraz głównie na środku hali montażowej, w odległości około 20 metrów od miejsca pracy ubezpieczonego. Stanowiska spawalnicze byłe wyposażone w spawarki i osłonięte ekranami metalowymi.

W okresie od 13.07. do 1.12.1992r. ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym. Po powrocie został oddelegowany na okres 3 miesięcy do pracy w D. (...) Materiałowej i (...), a następnie wrócił do pracy na hali budowy maszyn i do końca zatrudnienia w Hucie (...) pracował jako monter w brygadach.

[dowód: akta organu rentowego, akta osobowe i zeznania świadków K. W., M. S.; akta osobowe i przesłuchanie ubezpieczonego].

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2015r., poz. 748 ze zm.) prawo do emerytury ma ubezpieczony urodzony po dniu 31 grudnia 1948 roku, który:

-

ukończył 60 lat w przypadku mężczyzny,

-

udokumentował do dnia 31.12.1998r. 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia przy pracach wymienionych w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zm.),

-

nie przystąpił do OFE albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Po myśli § 2 ust. 1 i 2 w/w rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W niniejszej sprawie jedyną sporną okolicznością było, czy ubezpieczony przepracował co najmniej 15-lat w warunkach szczególnych.

Wykaz A, dział XIV pkt. 12, stanowiący załącznik do wyżej przywołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. wymienia „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo wodorowym”. Oczywiście praca ta musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze, aby mogła być uznana za prace w warunkach szczególnych.

W rozpoznawanej sprawie, bezspornym jest, że ubezpieczony nie pracował jako spawacz. Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego, ubezpieczony wykonywał różnego rodzaju prace, przy czym swoje twierdzenia o pracy w warunkach szczególnych wywodzi z okoliczności, że były one wykonywane w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych.

Obowiązujące przepisy prawa nie kwalifikują pracy wykonywanej w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych do pracy w warunkach szczególnych. Praca taka nie jest wymieniona we wspomnianym wykazie A. W przedmiocie tym zajmował stanowisko Sąd Najwyższy, uznając, że „wykonywanie pracy przez pracowników zatrudnionych w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych nie mieści się w określeniu "prace przy spawaniu" wymienionym w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (Wyrok SN z dnia 29.01.2008 r. sygn. akt I UK 192/07). Termin "Prace przy spawaniu" obejmuje wyłącznie prace wykonywane w przebiegu procesu spawania, a więc czynności związane ze spawaniem – tak Sąd Najwyższy w wyrokach z 8.06.2011r., I UK 393/10, LEX nr 950426 i z 15.12.2011r., II UK 106/11, LEX nr 1130389.

Powołane przez pracodawcę w świadectwie pracy ubezpieczonego zarządzenie nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.03.1985r., nie stanowi już źródła prawa. Podkreślenia wymaga bowiem, że wykonywanie pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym, której nie wymieniono w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. nie uprawnia do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej [vide wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20.10.2005r., I UK 41/05, OSNP 2006/19-20/306; z dnia 27.01.2012r., II UK 103/11, LEX nr 1130388].

Dodać należy, że prawo do emerytury przewidziane w art. 184 ustawy emerytalnej ma charakter wyjątkowy, jest odstępstwem od ogólnej reguły dotyczącej warunków przechodzenia na emeryturę, a zatem właściwe przepisy muszą być wykładane w sposób ścisły.

Sąd miał na uwadze, że organ rentowy uznał pracę wykonywaną w „bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych” jako pracę w warunkach szczególnych, kierując się świadectwem pracy wydanym ubezpieczonemu przez pracodawcę. W tym zakresie Sąd nie podziela stanowiska organu rentowego. Postępowanie przed organem rentowym jest postępowaniem administracyjnym, zakończonym wydaniem decyzji. Odwołanie od tej decyzji inicjuje postępowanie sądowe, toczące się zgodnie z procedurą cywilną, jako sądowe postępowanie odrębne w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. W postępowaniu tym, Sąd nie rozstrzyga o zasadności wniosku, lecz o prawidłowości zaskarżonej decyzji. Istota decyzji organu rentowego polega na rozstrzygnięciu o prawie do konkretnego świadczenia jako całości, a nie o poszczególnych elementach składających się na to prawo. Wyrok sądu, podobnie jak decyzja organu rentowego ma rozstrzygać o prawie do konkretnego świadczenia jako całości. Tym samym sąd ubezpieczeń społecznych, oceniając prawo do emerytury ma obowiązek ustalić wszystkie jej warunki. W razie stwierdzenia, że dana osoba nawet z przyczyn nie wskazanych przez organ rentowy nie spełnia tych warunków, jest zobowiązany oddalić odwołanie.

Abstrahując od powyższego brak było podstaw do zaliczenia ubezpieczonemu okresu odbywania służby wojskowej do stażu pracy w warunkach szczególnych. Po myśli, bowiem art. 108 ustawy z dnia 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (Dz.U. z 1967 r., Nr 44, poz. 220 ze zm.), „okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy”. Nadto warunkiem zaliczenia okresu służby wojskowej do pracy w warunkach szczególnych jest wykonywanie takiej pracy przed podjęciem służby i po jej zakończeniu. Ubezpieczony przed wojskiem pracował przez ponad pół roku jako uczeń mechanik motocyklowy, a po wojsku jako pracownik fizyczny w innym zakładzie pracy.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd uznał, że ubezpieczony nie wykazując 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych nie spełnia warunków nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy FUS, wobec czego z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 kpc odwołanie oddalił.

(-) SSO Grażyna Łazowska