Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt X GC 824/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 października 2014 roku powódka (...) sp. z o.o. z siedzibą w T. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) sp. z o.o. z siedzibą w T. kwoty 1.042.953,71zł wraz z odsetkami od dnia złożenia pozwu oraz kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych. Uzasadniając swoje żądanie powódka wskazała, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej powódka sprzedawała materiały budowlane na rzecz spółki (...) J.K. (...) sp. jawnej w T.. W dniu 26 lipca 2012 roku powódka oraz spółka (...) zawarły umowę określającą ramowe warunki sprzedaży materiałów budowlanych. Podmioty te jednak nie zawsze przestrzegały zasad określonych w tej umowie, a dotyczących formalnego sposobu składania zamówień, dokumentowania dostaw oraz ich rozliczania. Towar był rozliczany i wydawany w oparciu o wystawione przez powódkę faktury vat. Ponieważ spółka (...) nieterminowo regulowała zobowiązania względem powódki, zgodnie z §6 ust. 5 umowy, dla zabezpieczenia tych roszczeń ustanowiła hipotekę do kwoty 2.000.000zł na swojej nieruchomości położonej we wsi S., gmina U., nr działki (...), dla której Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim prowadzi księgę wieczystą nr (...). W okresie od września 2012 roku do 31 lipca 2013 roku powódka dostarczyła spółce (...) towar za kwotę 1.090.797,87zł, co zostało potwierdzone fakturami podpisanymi przez przedstawicieli spółki (...). W dniu 3 lipca 2013 roku wspólnicy działający w imieniu spółki (...) złożyli oświadczenie sporządzone w formie aktu notarialnego, w którym spółka (...) poddała się egzekucji wobec spółki (...) za zobowiązania powstałe z tytułu sprzedaży towarów w kwocie 1.067.708,82zł i zobowiązała się do zapłaty z tej sumy kwoty 300.000zł w terminie do dnia 20 lipca 2013r. zaś kwotę 767.708,82zł w 39 miesięcznych ratach w wysokości po 20.000zł każda oraz ostatnią ratę w kwocie 7.708,82zł wraz z odsetkami w skali 13% rocznie. Ponadto spółka (...) oświadczyła, że nabywa od powódki towary z odroczonym terminem płatności i poddaje się egzekucji co do obowiązku zapłaty za te towary do kwoty 200.000zł. Z uwagi na fakt, iż spółka (...) nie zapłaciła powódce wskazanych kwot, kolejnymi postanowieniami z dnia 24 października 2013 roku, 18 lutego 2014r. 3 czerwca 2014r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim nadała klauzule wykonalności na przedmiotowy akt notarialny. Ponadto powódka posiada wobec spółki (...) oraz jej wspólników J. M. (1) i K. M. (1) tytuł wykonawczy w postaci prawomocnego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 1 lipca 2013 roku obejmującego kwotę 116.378,43zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz kwoty 1.455zł tytułem kosztów sądowych i 3.617zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. W oparciu o powyższe tytuły powódka wszczęła przeciwko pozwanej postępowanie egzekucyjne, które obejmowało egzekucje z ruchomości
i nieruchomości pozwanej, w tym z nieruchomości położonej miejscowości S.. Ustalono ponadto w toku postępowanie egzekucyjnego, że pozostałe nieruchomości pozwanej, dla których prowadzone były księgi wieczyste o numerach (...) zostały przez spółkę (...) przeniesione na pozwaną spółkę. Ponadto powódka podniosła, że w wyniku objęcia przez spółkę (...) udziałów w pozwanej spółce, cały majątek spółki (...) w postaci 2 zorganizowanych części przedsiębiorstwa został przeniesiony na pozwaną spółkę. W toku natomiast postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko spółce (...) komornik sądowy wyegzekwował jedynie kwotę 31.590,71zł. Zatem spółka (...) była zobowiązana do zapłaty na rzecz powódki kwoty 1.042.953,71zł, co stanowi wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie. Jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia powódka wskazał przepis art. 55 4 k.c. stwierdzając, że pozwana spółka jako nabywca zorganizowanej części przedsiębiorstwa spółki (...) ponosi odpowiedzialność za zobowiązania tej spółki względem powódki wynikające z opisanych wyżej umów sprzedaży.

(pozew k. 2-26)

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. wniosła
o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uzasadniając swoje żądanie pozwana podniosła, że w przypadku dokonanego aportu przez spółkę (...) do pozwanej spółki nie mamy do czynienia z przedsiębiorstwem w rozumieniu art. 55 1 k.c. W niniejszej sprawie spółka (...) nie zbyła całego majątku w drodze aportu na rzecz pozwanej, a zatem nie można mówić o odpowiedzialności z art. 55 4k.c. W skład przedsiębiorstwa spółki jawnej (...) wchodziły bowiem również nieruchomości położone m.in. w S. o nr działek (...), które nie zostały wniesione aportem do pozwanej spółki. Aportowi nie podlegała również należąca do spółki (...) kopalnia piasku w S., jak również pojazdy przeznaczone do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług budowlanych. Ponadto pozwana wskazała, że część dochodzonego w sprawie roszczenia została już prawomocnie osądzona przez Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie o sygn. akt X GNc 791/13, przed zawarciem aktu notarialnego z dnia 9 stycznia 2014 roku. Oznacza to, że część dochodzonej kwoty powódka winna dochodzić w trybie art. 788 k.p.c. w zw. z art. 789 k.p.c. tj. poprzez uzyskanie klauzuli wykonalności na następcę (...) spółki (...), który to sposób stanowi jedyną drogę uzyskania tytułu wykonawczego przeciwko rzekomemu nabywcy przedsiębiorstwa.

Pozwana podniosła również brak legitymacji procesowej powódki do wytoczenia powództwa o zapłatę należności wynikających z faktur vat wyszczególnionych w załączniku do pozwu pt. nierozliczone faktury na dzień 5 września 2014r. w pozycji od 1 do 51, tj. od faktury nr (...) do FS/19/01/2013/T. Jak wynika z pozwu należności te były przedmiotem bezwarunkowej cesji na rzecz firmy (...) potwierdzone umową z dnia 15 marca 2013 roku nr 15/03/kn/2013. Do pozwu została załączona cesja zwrotna, jednakże w ocenie pozwanej dotyczy ona przelewu wierzytelności potwierdzonej umową nr (...), a zatem inna niż wskazaną powyżej.

(odpowiedź na pozew k. 340-343)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej powódka dokonywała sprzedaży materiałów budowlanych na rzecz spółki działającej pod firmą (...) J.K. (...) sp. jawna w T., której wspólnikami byli J. M. (1) i K. M. (1). W trakcie współpracy w dniu 26 lipca 2012 roku powódka zawarła ze spółką (...) na piśmie umowę określającą ramowe warunki sprzedaży materiałów budowlanych.
W § 2 wskazanej umowy strony ustaliły, że dostawy materiałów budowlanych miały być realizowane na podstawie zamówień składanych do powódki jako dostawcy prze osoby upoważnione przez odbiorcę, tj. spółkę (...) J.K. (...) Spółkę jawną w T.. Odbiór i dostawa miały następować w terminie przez strony określonym. Dostawca przy dostawie zobowiązany był dołączyć dokument dostawy WZ. Uprawniony pracownik odbiorcy zobowiązany był potwierdzić przyjęcie dostawy zgodnej z zamówieniem. Odbiorca miał prawo odmówić przyjęcia dostawy jeżeli byłaby niezgodna pod względem ilościowym ze złożonym zamówieniem, dokonując stosownych adnotacji na dokumencie dostawy (WZ). Ponadto uprawnienie do odmowy odbioru przysługiwało na wypadek stwierdzenia, że towary są uszkodzone. Zapłata za dostarczone materiały miała nastąpić na podstawie faktur vat wystawionych prze dostawcę, przelewem na jego rachunek bankowy wskazany na fakturze w terminie 60 lub 90 dni od daty wystawienia faktury. Odbiorca celem zabezpieczenia zapłaty za zakupione towary zobowiązany był do ustanowienia na rzecz dostawcy w terminie do 30 lipca 2012 roku zabezpieczenia w formie hipoteki do kwoty 2.000.000zł zabezpieczającą należność główną, odsetki karne za nieterminową spłatę rat oraz świadczenia uboczne, na nieruchomości położonej we wsi S., gmina U., nr działki (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) przez Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim V Wydział Ksiąg Wieczystych.

(umowa k. 46-47, zeznania świadka A. L. e-protokół rozprawy z dnia 14.04.2016r. czas nagrania 00:09:42, przesłuchanie powoda e-protokół rozprawy z dnia 17.11.2016r. czas nagrania 00:09:27)

W praktyce realizacja transakcji sprzedaży obywała się na wcześniej wypracowanych przez powódkę i spółkę (...) zasadach, a towar był wydawany i rozliczany na podstawie wystawionych przez powódkę faktur. Natomiast w wykonaniu postanowień powyższej umowy w dniu 26 lipca 2012 roku (...) spółki (...) złożyli oświadczenie o ustanowieniu hipoteki na rzecz powódki do kwoty 2.000.000zł na stanowiącej własność (...) J.K. M. sp.j. nieruchomości położonej we wsi S., gmina U., nr działki (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) prze Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim, V Wydział Ksiąg Wieczystych.

(zeznania świadka A. L. e-protokół rozprawy z dnia 14.04.2016r. czas nagrania 00:09:42, informacja z elektronicznej księgi wieczystej nr (...) k. 48-63)

W okresie od września 2012 roku do 31 lipca 2013 roku powódka dostarczyła spółce (...) towar na łączną kwotę 1.090.797,87zł, za co wystawiła faktury vat o nr (...).

(faktury vat k. 66-163)

W dniu 15 marca 2013 roku powódka zawarła z K. N. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) umowę cesji wierzytelności przysługujących powódce względem spółki (...) za okres od sierpnia 2012 roku do stycznia 2013 roku, w tym wierzytelności udokumentowanych wyżej wymienionymi fakturami vat od nr (...) do 19/01/2013/T stanowiącymi łącznie sumę 1.011.330,39zł. O powyższej umowie cesji spółka (...) została poinformowana pismem z dnia 15 marca 2013 roku.

(umowa cesji wraz załącznikiem k. 164-168, pismo k. 169)

K. N. otrzymał od spółki (...) tytułem wpłaty na poczet przedmiotowych wierzytelności kwotę 60.000zł, którą K. N. rozliczył z powódką, pobierając z niej wynagrodzenie w wysokości przewidzianej umową cesji. W dniu 24 maja 2013 roku K. N. dokonał na rzecz powódki cesji zwrotnej wszystkich nabytych umową z dnia 15 marca 2013 roku wierzytelności. Uiszczona przez spółkę (...) kwota 60.000zł została przez powódkę zaliczona na najdawniej wymagalne zobowiązania spółki (...). Stąd pochodząca z wpłaty kwoty 60.000zł, suma 16.253,45zł została przez powódkę zaliczona na poczet zobowiązania spółki (...) wynikającego z faktury vat nr (...), co spowodowało, że przy uwzględnieniu kolejnych dostaw dokonanych przez powódkę na rzecz spółki (...), z okresu od lutego do sierpnia 2013 roku, do zapłaty na rzecz powódki pozostawała kwota 1.074.544,42zł.

(zeznania świadka A. L. (2) e-protokół rozprawy z dnia 14.04.2016r. czas nagrania 00:12:46)

W akcie notarialnym z dnia 3 lipca 2013 roku sporządzonym przed notariuszem B. G. w Kancelarii Notarialnej w T. (...) spółka (...) oświadczyła, że na dzień sporządzenia rzeczonego aktu notarialnego zobowiązania spółki względem powódki z tytułu sprzedaży towarów z odroczonym terminem płatności wynoszą na dzień podpisania aktu kwotę 1.067.708,82zł i zobowiązała się do ich zapłaty w ten sposób, że kwotę 300.000zł w terminie do dnia 20 lipca 2013 roku zaś kwotę 767.708,82zł w 39 miesięcznych ratach, przy czym 38 miesięcznych rat w wysokości po 20.000zł każda oraz ostatnia 39 ratę w wysokości 7.708,82zł wraz z odsetkami w skali 13% rocznie od aktualnego zadłużenia płatnymi terminie do dnia 15 każdego miesiąca, począwszy od sierpnia 2012 roku i d do wykonania powyższego obowiązku spółka (...) poddała się egzekucji wprost z tego aktu. Ponadto spółka (...) oświadczyła, że do majątku spółki nabywa od spółki z o.o. (...) w T. towary z odroczonym terminem płatności. Co do obowiązku zapłaty ceny za te towary poddała się egzekucji do kwoty 200.000zł.

(akt notarialny k. 181-182)

Postanowieniem z dnia 24 października 2013 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim nadał klauzulę wykonalności powyższemu aktowi notarialnemu w zakresie obowiązku zapłaty przez dłużnika (...) J.K. spółkę jawną w T. na rzecz wierzyciela (...) sp. z o.o. kwoty 60.000zł z ustawowymi odsetkami oraz kwoty 300.000zł. Postanowieniem z dnia 3 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim nadał klauzulę wykonalności przedmiotowemu aktowi notarialnemu w zakresie obowiązku zapłaty przez dłużnika (...) J.K. spółkę jawną w T. na rzecz wierzyciela (...) sp. z o.o. kwoty 80.000zł z ustawowymi odsetkami, zaś postanowieniem z dnia 18 lutego 2014 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim nadał klauzulę wykonalności temu aktowi notarialnemu w zakresie obowiązku zapłaty przez dłużnika (...) J.K. spółkę jawną w T. na rzecz wierzyciela (...) sp. z o.o. kwoty 60.000zł z należnymi odsetkami oraz kwoty 6.835,60zł wraz z należnymi odsetkami.

(postanowienie k. 184-186, k.190, k. 191-192)

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 1 lipca 2013 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt X GNc 791/13 Sąd Okręgowy w Łodzi X Wydział Gospodarczy nakazał (...) J.K. (...) spółce jawnej, J. M. (1) i K. M. (1) aby zapłacili solidarnie stronie powodowej kwotę 116.378,43zł wraz z odsetkami ustawowymi oraz kwotę 1.455zł tytułem kosztów sądowych i kwotę 3.617zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

(nakaz zapłaty k. 193)

W oparciu o powyższy tytuł wykonawczy w postaci aktu notarialnego z dnia 3 lipca 2013 roku zaopatrzonego w kolejne klauzule wykonalności powódka wszczęła przeciwko spółce (...) postępowanie egzekucyjne, które prowadził Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim A. D.. W toku rzeczonego postępowania Komornik wyegzekwował na rzecz powódki w dniu 3 lutego 2014 roku kwotę 29.565,56zł oraz w dniu 9 kwietnia 2014 roku 2.025,15zł.

(wyciągi z rachunków bankowych k. 311-312, k. 314)

W dniu 9 stycznia 2014 roku odbyło się nadzwyczajne zgromadzenie wspólników pozwanej spółki z o.o. (...) z siedzibą w T., w protokole którego stwierdzono, że J. M. (1) przysługiwało 49 udziałów w spółce, K. M. (1) również 49 udziałów, zaś pozostałe 2 udziały przysługiwały O. G.. Uchwała nr 3 podjętą na zgromadzeniu podwyższono kapitał zakładowy pozwanej spółki z kwoty 5.000zł do kwoty 800.000zł przez utworzenie równych i niepodzielnych 15.900 udziałów o wartości nominalnej 50 zł każdy. Wszystkie 15.900 udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym pozwanej spółki zostało przydzielonych nowemu wspólnikowi – (...) J.K. (...) spółce jawnej w T.. J. M. (1) oraz K. M. (1) działając w imieniu spółki (...) jako jej wspólnicy złożyli oświadczenie o objęciu udziałów w wykonaniu uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego w pozwanej spółce, wskazując, że reprezentowana przez nich spółka (...) prowadzi usługi hotelarskie, gastronomiczne i budowlane w oparciu o zespół wykwalifikowanych pracowników, w taki sposób, że w ramach przedsiębiorstwa spółki (...) wyodrębnione są dwie jednostki organizacyjne stanowiące zorganizowane części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 1 ustawy kodeks cywilny. Wspólnicy (...) oświadczyli dalej, że przedmiotem aportu do pozwanej spółki są:

- część przedsiębiorstwa, którą tworzy jednostka administracyjna nazwana usługi hotelarsko-gastronomiczne pod firmą (...) w T., przy ul. (...),

- część przedsiębiorstwa, którą tworzy jednostka administracyjna nazwana usługi budowlane. Wspólnicy (...) dodatkowo oświadczyli, że:

- część przedsiębiorstwa pod firmą: V. prowadzona jest w ramach działalności gospodarczej spółki (...) jako samodzielna, integralna organizacyjnie i samodzielna pod względem ekonomicznym jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa, prowadząca oddzielną księgowość, z której wynika, które rzeczy, prawa i inne wartości majątkowe służą do prowadzenia tej części przedsiębiorstwa, wskazując jednocześnie poszczególne składniki opisanej części przedsiębiorstwa,

- część przedsiębiorstwa pod nazwą usługi budowlane prowadzona jest w ramach działalności gospodarczej spółki (...) jako samodzielna, integralna organizacyjnie i samodzielna pod względem ekonomicznym jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa, prowadząca oddzielną księgowość, z której wynika, które rzeczy, prawa i inne wartości majątkowe służą do prowadzenia tej części przedsiębiorstwa, wskazując jednocześnie poszczególne składniki opisanej części przedsiębiorstwa. Na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników pozwanej spółki w dniu 4 czerwca 2014 roku dokonano zmiany treści uchwały nr 3 i 4 podjętej na uprzednim zgromadzeniu w dniu 9 stycznia 2014 roku polegającej na doprecyzowaniu ich treści jednakże pozostającej bez wpływu na określenie przedmiot aportu wnoszonego do pozwanej spółki przez (...) J.K. M. S. jawną w T..

(protokół nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników k. 293-298, protokół nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników k. 285-292 )

Postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XX Wydział Krajowego Rejestru Sądowego wpisał do rejestru przedsiębiorców pozwanej spółki, spółkę jawną (...) J.K. M. jako wspólnika pozwanej spółki posiadającego w tej spółce 15.900 udziałów o łącznej wartości 795.000zł.

(postanowienie k. 297-298)

Na skutek wniesionego przez spółkę (...) aportu do pozwanej spółki celem pokrycia objętych w tej spółce udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym, w spółce (...) pozostały nieruchomości, kopalnia, dom i maszyny budowlane, które to składniki nie pozwalały na prowadzenie działalności gospodarczej. Poza jednostkami organizacyjnymi przeniesionymi na rzecz pozwanej spółki tytułem aportu do pozwanej spółki, w spółce (...) nie było innych podobnych jednostek. Pozwana spółka w żadnym zakresie nie uiściła na rzecz powoda żądanej w niniejszym postępowaniu należności.

(zeznania świadka J. M. e-protokół rozprawy z dnia 14.04.2016r. czas nagrania 00:34:25)

Powyższy stan faktyczny Sad ustalił w oparciu o zgromadzone w aktach sprawy dokumenty, których prawdziwość nie budziła zastrzeżeń jak również na podstawie zeznań przesłuchanych toku sporu świadków, a także zeznań strony powodowej, co do których nie było podstaw do kwestionowania ich wiarygodności.

Na wniosek powódki Sąd postanowieniem z dnia 5 stycznia 2016 roku dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu organizacji, zarządzania i ekonomiki przedsiębiorstw na okoliczność ustalenia czy dwie zorganizowane części przedsiębiorstwa (...) J.K. (...) spółki jawnej w T. wniesione aportem do pozwanej spółki na podstawie uchwał Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z dnia 9 stycznia 201r. i 4 czerwca 2014r. wystarczały do prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o wniesione tym aportem składniki oraz czy składniki, które pozostały w (...) J.K. (...) spółce jawnej w T. pozwalały na prowadzenie w tej spółce działalności gospodarczej w dotychczasowym zakresie. Jednocześnie zarówno pozwana jak i spółka (...) zostały zobowiązane do udostępnienia biegłemu dokumentacji księgowej pozwanej spółki w wymaganym przez biegłego zakresie. Z uwagi na fakt, iż biegły nie uzyskał żądanych dokumentów, pismem z dnia 19 kwietnia 2016 roku biegły poinformował Sąd, że nie jest możliwe sporządzenie opinii uwzględniające tezy z postanowienia z dnia 5 stycznia 2016 roku. Stosownie zaś do treści przepisu art. 233 §1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Sąd oceni na tej samej podstawie, jakie znaczenie nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkodom stawianym przez nią w jego przeprowadzeniu wbrew postanowieniu sądu. (§2).

Według obecnie obowiązujących przepisów art. 208 § 1 pkt 5, art. 248, 249 i 293 KPC sąd wzywa pozwanego bądź osobę trzecią do dostarczenia dowodów do sądu celem przeprowadzenia postępowania dowodowego. Jednakże sąd wobec pozwanego może nałożyć na niego jedynie ciężar procesowy, a nie obowiązek prawny. Konsekwentnie powodowi nie przysługuje uprawnienie do otrzymania dowodów od pozwanego. Aby bowiem mówić o istnieniu uprawnienia określonej osoby, na innym podmiocie musi spoczywać prawny obowiązek. Skoro de lege lata przywołane przepisy nie są źródłem obowiązków pozwanego względem powoda, to nie są one także źródłem uprawnień powoda. Powyższe oznacza, że w przypadku odmowy pozwanego dostarczenia dowodów do sądu nie można nałożyć na pozwanego prawnej sankcji ani też zmusić do wykonania tej czynności. Postanowienia dowodowe nie podlegają także wykonaniu w postępowaniu egzekucyjnym. Nie ma zatem podstaw prawnych, aby skutecznie wyegzekwować wezwanie drugiej strony procesu do dostarczenia dowodów do sądu. Jedyną konsekwencją prawną wobec sytuacji niedostarczenia dowodu do sądu przez powoda czy pozwanego, czy też wobec wszelkich przeszkód stawianych przez stronę podczas przeprowadzania postępowania dowodowego, jest ocena takich zachowań przez sąd na podstawie zasady swobodnej oceny, czyli według doświadczenia życiowego sądu oraz reguł logiki. Przyjęto zatem, że to sąd ma ocenić, jakie znaczenie nadać zachowaniu strony polegającym na niedostarczeniu dowodu do sądu, czy też innym przeszkodom stawianym przez stronę podczas przeprowadzania dowodów. Sąd, kierując się doświadczeniem życiowym oraz logiką, może przyjąć twierdzenia strony za udowodnione, mimo że nie przeprowadzono dowodów, które miały wykazać, że twierdzenia tej strony są prawdziwe. Jednakże nie przeprowadzenie tych dowodów wynikało z faktu, że dowody nie zostały dostarczone do sądu przez przeciwnika procesowego, który był w ich posiadaniu. ( K. P. (red) Kodeks postępowania cywilnego Tom I Komentarz Wyd 7
W. 2016).

W świetle powyższych rozważań zważyć należy, że niedostarczenie przez stronę pozwaną powołanemu w sprawie biegłemu wymaganych przez niego i niezbędnych do sporządzenia opinii dokumentów, spowodowało niemożność przeprowadzenia rzeczonego dowodu. Jednocześnie strona pozwana nie podjęła w tym względzie jakiejkolwiek próby usprawiedliwienia niewykonania przez nią zarządzenia Sądu zobowiązującego do przedstawienia rzeczonych dokumentów. Okoliczność ta została zatem przez Sąd orzekający oceniona przez pryzmat art. 233 k.p.c. i wzięta pod uwagę przy wydaniu orzeczenia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się w pełni zasadne i podlegało uwzględnieniu w całości.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że ustalony w oparciu o zebrany materiał dowodowy stan faktyczny nie stanowił między stronami kwestii spornej. Pozwana spółka nie kwestionowała faktu pozostawania przez powódkę i spółkę jawną (...).” J.K. M. z siedzibą w T. w kontaktach handlowych w ramach, których powódka dokonywała na rzecz spółki (...) sprzedaży materiałów budowlanych. Za sprzedany towar powódka wystawiła kontrahentowi w okresie od 28 września 2012 roku do 31 lipca 2013 roku faktury vat o nr (...) na łączna kwotę 1.074.544,42zł. z uwagi na nieterminowe regulowanie płatności, spółka (...) w akcie notarialnym z dnia 3 lipca 2013 roku potwierdziła, że posiada względem powódki z tytułu zawartych umów sprzedaży zadłużenie wynoszące na dzień sporządzenia tego aktu 1.067.708,82zł i oświadczyła, że poddaje się egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. do kwoty istniejącego zadłużenia. Niespornym między stronami był również fakt nieuregulowania przez spółkę (...) na rzecz powódki należności za zakupione towary, a wynikających ze wskazanych wyżej faktur vat. Pozwana spółka nie zaprzeczyła także, że na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników pozwanej spółki w dniu 9 stycznia 2014 roku dokonano podwyższenia kapitału zakładowego w pozwanej spółce, a udziały w podwyższonym kapitale w ilości 15.900 zostały objęte przez spółkę (...) i pokryte aportem w postaci części przedsiębiorstwa spółki (...), które tworzyła jednostka administracyjna nazwana usługi hotelarsko-gastronomiczne pod firmą (...) w T. przy ul. (...) oraz części przedsiębiorstwa spółki (...), które tworzyła jednostka administracyjna nazwana usługi budowlane.

W realiach niniejszej sprawy istota powstałego między stronami sporu sprowadzała się do ustalenia, czy na skutek wniesienia przez spółkę (...) aportu do pozwanej spółki w postaci dwóch opisanych wyżej części przedsiębiorstwa spółki (...), doszło do przeniesienia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 4 k.c. a tym samym czy pozwana spółka ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki (...) względem powódki wynikające z braku zapłaty za sprzedane tej spółce materiały budowlane.

Stosownie do treści powołanego przepisu art. 55 4 k.c. nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba, że w chwili nabycia nie widział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć. Zgodnie zaś z art. 55 1 k.c. przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności 1).oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5) koncesje, licencje i zezwolenia; 6) patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8) tajemnice przedsiębiorstwa; 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przepis art. 55 1 k.c. ten definiując przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym, wskazuje, że stanowi ono zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, podając przy tym przykładowe elementy wchodzące w jego skład - stanowiące w większości prawa o różnej postaci i treści. Czynnikiem „konstytuującym” przedsiębiorstwo lub jego część w znaczeniu przedmiotowym jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania różnorodnych jego składników umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa, jako pewną całość (zespół). Występowanie elementu organizacji pozwala odróżnić przedsiębiorstwo od majątku, gdyż ten ostatni jest przedmiotem organizacji i stanowi jedynie zbiór elementów wchodzących w skład zorganizowanej całości, jaką jest przedsiębiorstwo.( tak Sąd Apelacyjny w Łodzi I wydział Cywilny w wyroku z dnia 21 listopada 2013r. sygn. akt I Aca 1269/12, Legalis 1260004). )

W komentarzach do art. 55 1 i 55 3 KC zostało zdefiniowane przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne jako zorganizowany zespół aktywów służący prowadzeniu działalności gospodarczej. Pasywa, czyli zobowiązania, nie wchodzą w skład przedsiębiorstwa, ale jest oczywiste, że powstają w związku z jego prowadzeniem i tym samym ciążą na przedsiębiorstwie. Stąd konieczne było uregulowanie odpowiedzialności za te zobowiązania w odrębnym przepisie. Takim przepisem jest art. 55 4 KC. Ponieważ zobowiązania nie wchodzą w skład przedsiębiorstwa, to powstaje pytanie, co począć z zobowiązaniami w przypadku, gdy przedsiębiorstwo jest zbywane. W takiej sytuacji zbywca, który zaciągał zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, jest nadal dłużnikiem, ale często pozbawionym nieomal całego majątku, który stanowiły aktywa zbytego przedsiębiorstwa. Jest zatem zgodne z zasadami słuszności, aby także nabywca przedsiębiorstwa odpowiadał za zobowiązania przejmowanego przedsiębiorstwa. Przemawiają za tym w głównej mierze względy na interes wierzycieli zbywcy przedsiębiorstwa, którzy bez elementów majątkowych, które przedsiębiorstwo przedstawia, często nie mieliby się z czego zaspokoić. Art. 55 4 KC jest konsekwencją spostrzeżenia, że zbycie przedsiębiorstwa w polskim KC jest przykładem sukcesji singularnej. Sukcesja uniwersalna nie następuje przede wszystkim dlatego, że zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa nie przechodzą na jego nabywcę wraz z aktywami. Ponadto nie musi koniecznie nastąpić przejście na nabywcę wszystkich praw składających się na przedsiębiorstwo, lecz wystarcza, że przejdą tylko te prawa, które są niezbędne do prowadzenia tej działalności, do której przedsiębiorstwo zostało zorganizowane

Konsekwencją art. 55 4 KC jest przystąpienie z mocy ustawy nabywcy przedsiębiorstwa do długów zbywcy. Odpowiedzialność jest przy tym odpowiedzialnością solidarną za wszystkie zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. O stanie zobowiązań decyduje chwila nabycia przedsiębiorstwa. ( M. Gutowski (red) Kodeks cywilny Tom I Komentarz, Warszawa 2016, Legalis).

Wskazać dalej należy, że odpowiedzialność, o której mowa w obowiązującym obecnie art. 55[4] k.c., stanowiącym odpowiednik art. 526 k.c., ponosi także nabywca zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Przyjęcie, że zorganizowana część przedsiębiorstwa to jego część, zwłaszcza wyodrębniona organizacyjnie i finansowo jako zakład lub oddział, obejmująca zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, która zarazem mogłaby stanowić samodzielne przedsiębiorstwo realizujące te zadania (zob. np. art. 2 pkt 27[e] ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług), oznacza, iż odpowiada ona istocie przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym (art. 55[1] KC) i może być potraktowana jako przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 526 k.c. (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2011 roku, sygn. akt V CSK 213/10, opubl. Legalis nr 370377, wyrok Sądu Najwyższego z 25 listopada 2005 roku, sygn. akt V CK 381/05, opubl. Legalis 79119).

Podkreślenia nadto wymaga okoliczność, iż jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 marca 2007 roku, sygn. akt V CSK 518/06 , (opubl. w Legalis nr 172201) zbyciem przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55[4] KC, a wcześniej art. 526 KC, jest także wniesienie go jako aportu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy uznać należy, że pozwana spółka ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki jawnej (...) J.K. M. w T. powstałe w wyniku zawieranych z powódką umów sprzedaży materiałów budowlanych. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że w przedmiotowej sprawie chodzi o zobowiązania spółki (...), które powstały w związku z prowadzoną przez nią działalnością w zakresie usług budowlanych.

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika nadto, że na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników pozwanej spółki z dnia 9 stycznia 2014 roku dokonano podwyższenia jej kapitału zakładowego, zaś (...) nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym zostało przyznanych nowemu wspólnikowi – spółce jawnej (...) J.K. M. w T.. Treść sporządzonego z tego zgromadzenia protokołu wskazuje nadto, że na pokrycie nowo objętych udziałów, spółka (...) wniosła aportem do pozwanej spółki: część przedsiębiorstwa, którą tworzyła jednostka administracyjna nazwana usługi hotelarsko-gastronomiczne pod firmą (...) w T., przy ul. (...) oraz część przedsiębiorstwa, którą tworzy jednostka administracyjna nazwana usługi budowlane. W nawiązaniu do faktu dokonania rzeczonego aportu przesłuchany w toku sprawy świadek J. M. (1) będący ówcześnie (...) spółki (...) i składający w jej imieniu oświadczenie o objęciu udziałów oraz wniesieniu aportu do pozwanej spółki zeznał, że po jego dokonaniu pozostały w spółce (...) majątek nie pozwalał na prowadzenie działalności gospodarczej, jak również nie wystarczał na porycie wierzytelności powódki. W tych okolicznościach za w pełni zasadne należało uznać stanowisko powoda, zgodnie, z którym w wyniku dokonanego przez spółkę (...) aportu doszło do przeniesienia na rzecz pozwanej spółki przedsiębiorstwa spółki (...) w rozumieniu przepisu art. 55 1k.c. Strona pozwana nie przedstawiła przy tym jakichkolwiek dowodów mogących prowadzić do odmiennych wniosków w tym zakresie. Nadmienić przy tym trzeba, że pozwana kwestionując twierdzenia powoda, iż skutkiem wniesienia przez spółkę (...) do spółki pozwanej aportu w opisanym kształcie, nastąpiło de facto przeniesienie przedsiębiorstwa spółki (...) na rzecz pozwanej, jednocześnie nie przedłożyła powołanemu w sprawie biegłemu żądanych przez niego dokumentów księgowych pozwanej spółki. W konsekwencji biegły nie był w stanie wydać opinii, której wniosku mógłby ewentualnie podważyć stanowisko powódki, co do skutków rzeczonego aportu. Z tych względów zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 233 § 1 i 2 k.p.c. Sąd oceniając materiał dowody w sprawie doszedł do przekonania o zasadności twierdzeń powódki dotyczących faktu przeniesienia przedsiębiorstwa spółki (...) na rzecz pozwanej.

Zważyć przy tym należy, iż nawet gdyby przyjąć, że skutkiem wniesienia aportu do pozwanej spółki było przeniesienie na nią nie całości, a zorganizowanej części przedsiębiorstwa spółki (...), na co może wskazywać treść opisu przedmiotu aportu, nie uchyla to odpowiedzialności pozwanej spółki za zobowiązania spółki (...) powstałe w związku z prowadzoną prze nią działalnością gospodarczą związaną z wykonywaniem usług budowlanych, a polegające na obowiązku zapłaty na rzecz powódki za zakupione od niej materiały budowlane (por. powołany już wyżej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2011 roku, sygn. akt V CSK 213/10, opubl. Legalis nr 370377, wyrok Sądu Najwyższego z 25 listopada 2005 roku, sygn. akt V CK 381/05, opubl. Legalis 79119).

Ponadto w świetle powołanego już wcześniej wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2007 roku, sygn. akt V CSK 518/06, nie ulega wątpliwości, że zbyciem przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 4 k.c., jest także wniesienie go jako aportu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, do czego faktycznie doszło na gruncie niniejszej sprawy.

Nadmienić tym miejscu należy, że zgodnie z dyspozycją przepisu art. 55 4 k.c. nabywca przedsiębiorstwa nie ponosi odpowiedzialności ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa jeżeli w chwili nabycia o tych zobowiązaniach mimo zachowania należytej staranności nie wiedział. W realiach rozpatrywanej sprawy z uwagi na fakt, iż te same osoby, tj J. M. (1) jak i K. M. (1) figurowali zarówno jako wspólnicy pozwanej jak i spółki (...). Tym samym brak było jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, aby pozwana spółka, jako nabywca przedsiębiorstwa spółki (...) nie miała wiedzy o jej zobowiązaniach względem powódki.

W konsekwencji Sąd uznał, że w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki odpowiedzialności pozwanej spółki, opisane w art. 55 4 k.c. za zobowiązania spółki (...) względem powódki powstałe w związku z nabycie od niej materiałów budowlanych. Marginalnie zaznaczyć również trzeba, że powodowa spółka w żadnym zakresie nie wyrażała zgody na wyłączenie czy ograniczenie odpowiedzialności.

Odnosząc się natomiast pokrótce do twierdzeń strony pozwanej, iż część dochodzonego w niniejszej sprawie roszczenia została już prawomocnie osądzona przed Sądem Okręgowym w Łodzi w sprawie o sygn. akt X GNC 791/13, a zatem, co do tej części roszczenia powódka winna uzyskać tytuł wykonawczy w trybie art. 788 k.p.c. poprzez nadanie klauzuli wykonalności na następcę prawnego, nie zaś na drodze powództwa o zapłatę, stwierdzić należy, że przedmiotowe stanowisko nie znajduje uzasadnienia. Jak słusznie bowiem wskazała w toku sporu strona powodowa, art. 789 k.p.c. daje jej jedynie prawo do uzyskania klauzuli wykonalności wobec pozwanej na część jej wierzytelności, która została objęta nakazem zapłaty Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 1 lipca 2013 roku, sygn. akt X GNc 791/13, nie pozbawia natomiast możliwości występowania z roszczeniem opartym o art. 55 4 k.c. o całość należności przysługujących jej od pozwanej spółki.

Nawiązując zaś do zarzutu braku częściowej legitymacji procesowej powódki, w zakresie którego pozwana podniosła, że dochodzone przez powódkę należności objęte fakturami vat od nr (...) do nr FS/19/01/2013/T były przedmiotem cesji na rzecz firmy (...), zaś z załączonego do pozwu dokumentu cesji zwrotnej nie wynika, aby powyższe wierzytelności zostały nią objęte, podniesienia wymaga fakt, iż do dokumentu potwierdzającego dokonanie cesji zwrotnej na rzecz powódki załączony został spis faktur obejmujących wierzytelności stanowiące przedmiot rzeczonej cesji zwrotnej. W spisie tym natomiast niewątpliwie znajdują się także należności objęte kwestionowanymi przez pozwaną fakturami vat (k. 174-177).

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy uznając powództwo za w pełni zasadne, zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.042.953,71zł tytułem nieuiszczonych należności za zakupione od pozwanej przez spółkę (...) materiały budowlane.

O odsetkach Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 481 § 1 k.c. przyjmując, że pozwana pozostawała i pozostaje w opóźnieniu w spełnieniu swojego świadczenia i zasądzając je zgodnie z żądaniem powódki od dnia wniesienia pozwu w niniejszej sprawie.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. obciążając nimi w całości stronę pozwaną, jako przegrywającą sprawę. Na poniesione przez powódkę koszty złożyła się opłata sądowa od pozwu w kwocie 52.148zł, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w kwocie 7.200zł (§6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2015 r. poz. 1079) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17zł.

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13