Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2017 r. w Gdańsku

sprawy Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o wypłatę emerytury

na skutek apelacji Z. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Słupsku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 lipca 2016 r., sygn. akt V U 320/16

oddala apelację.

SSA Alicja Podlewska SSA Bożena Grubba SSA Lucyna Ramlo

Sygn. akt III AUa 1497/16

UZASADNIENIE

Ubezpieczony Z. S. wniósł do Sądu Okręgowego w Słupsku – V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych odwołania od dwóch decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S..

Pierwsze odwołanie dotyczyło decyzji z dnia 31.03.2016r. znak (...), w odwołaniu tym ubezpieczony domagał się zmiany zaskarżonej decyzji poprzez zobowiązanie organu rentowego do wypłaty świadczenia emerytalnego od dnia przyznania prawa do emerytury to jest od dnia 18 sierpnia 2015r. a nie od miesiąca w którym rozwiązał stosunek pracy . W uzasadnieniu skazał, że zawieszenie prawa do wypłaty świadczenia jest niezgodne z prawem ponieważ organ rentowy zobowiązany był wezwać ubezpieczonego do dostarczenia świadectwa pracy, wskazując ,że jego brak jest przeszkodą w naliczeniu wypłaty świadczenia. Sprawie nadano sygn..akt VU 320/16

Drugie odwołanie dotyczyło decyzji z dnia 15.04.2016r. znak (...), w odwołaniu tym ubezpieczony domagał się zmiany zaskarżonej decyzji poprzez zobowiązanie organu rentowego do wypłaty świadczenia emerytalnego od dnia przyznania prawa do emerytury to jest od dnia 18 sierpnia 2015r. a nie od miesiąca w którym rozwiązał stosunek pracy . Wskazał, że wiążące w sprawie jest rozstrzygnięcie Sadu Okręgowego w Słupsku w sprawie o sygn..akt VU 765/15 przyznające prawo do emerytury od dnia 11.08.2015r., a nie od dnia rozwiązania stosunku pracy. Odwołaniu nadano sygn..akt VU 321/16

Pozwany organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w odpowiedzi na odwołania wniósł o ich oddalenie i zasadzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych. W uzasadnieniach wskazał, :

Odnośnie pierwszego odwołania, że prawo do emerytury przyznano zgodnie z orzeczeniem Sądu Okręgowego wydanego w sprawie VU 765/15, jednocześnie zawieszono wypłatę świadczenia wobec kontunuowania zatrudnienia przez ubezpieczonego u tego samego pracodawcy u którego był zatrudniony przed przyznaniem prawa do emerytury.

Odnośnie drugiego odwołania, że wobec przedłożenia przez ubezpieczonego świadectwa pracy podjęto wypłatę świadczenia od kwietnia 2016r. to jest od miesiąca, w którym stosunek pracy został rozwiązany , a świadectwo pracy przedłożono pozwanemu.

Sąd Okręgowy w Słupsku – V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 18 lipca 2016 r. oddalił odwołania od obu zaskarżonych decyzji (pkt. I) i zasądził od Z. S. na rzecz ZUS Oddział w S. 720,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt. II). Sąd Okręgowy jako podstawę rozstrzygnięcia wskazał następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Ubezpieczonemu w sprawie prowadzonej przed Sądem Okręgowym V Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w S. o sygn. akt VU 765/15 przyznano prawo do emerytury od dnia 11 sierpnia 2015r. – bezsporne.

Ubezpieczony od 30 marca 2001r. pozostawał w zatrudnieniu w firmie pod nazwą E. M.- (...). Pozwany wykonując prawomocny wyrok Sądu decyzją z dnia 31 marca 2016r. znak (...) przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od daty wskazanej w wyroku. Jednocześnie wobec faktu kontynuowania zatrudnienia zawiesił wypłatę świadczenia i pouczył, że w celu podjęcia wypłaty emerytury należy przedłożyć świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające fakt rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą na rzecz którego praca ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury oraz wniosek o podjęcie wypłaty emerytury.

Ubezpieczony zaskarżył tę decyzję.

W dniu 4 kwietnia 2016r. ubezpieczony zgłosił wniosek o podjęcie wypłaty w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z dniem 1 kwietnia 2016r.

Pozwany decyzja z dnia 15 kwietnia 2016r. podjął wypłatę od kwietnia 2016r.

Również tę decyzję zaskarżył ubezpieczony.

Oba odwołania Sąd połączył do wspólnego rozpoznania i prowadził sprawy pod wspólną sygn. VU 320/16.

Sąd I instancji uznał, że oba odwołania ubezpieczonego są niezasadne i podlegają oddaleniu.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy podkreślił, że czym innym jest prawo do emerytury, a czym innym wypłata świadczenia.

Prawo do świadczeń zgodnie z art. 100 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Chodzi tu o przesłanki, które musi spełnić osoba uprawniona do świadczenia. Słusznie więc zauważa I. Jędrasik-Jankowska ( Prawo..., s. 65-66), że nastąpienie ryzyka ubezpieczeniowego niejako otwiera dostęp do określonego świadczenia, ale zakres tego dostępu jest bardziej lub mniej ograniczony poprzez ustalenie warunków, na jakich dane świadczenie będzie przysługiwać osobom, którym ziściła się jakaś, prawnie zabezpieczona, sytuacja życiowa (ryzyko).

Prawo do świadczenia powstaje ex lege w dniu spełnienia ustawowych warunków (zob. wyrok SN z dnia 24 stycznia 2001 r., II UKN 136/00, OSNAPiUS 2002, nr 18, poz. 441; wyroki SA: w Katowicach z dnia 17 stycznia 2006 r., III AUa 2205/04, LEX nr 196154 i we Wrocławiu z dnia 31 stycznia 2012 r., III AUa 1557/11, LEX nr 1109540).

Prawo do emerytury lub renty ustala się na dzień spełnienia warunków powstania prawa do tych świadczeń, bez względu na ich realizację (tj. złożenie wniosku), co przesądza o zachowaniu przez zainteresowanego nabytych ex lege uprawnień .

Jak wykazał zebrany materiał dowodowy ubezpieczony na dzień 11 sierpnia 2015r. spełniał ustawowe warunki do nabycia prawa do emerytury dlatego Sąd przyznał mu to prawo z tym dniem w sprawie o sygn.. akt VU 765/15.

Natomiast zgodnie z art. 103 a w/w ustawy realizacja prawa do emerytury (wypłata świadczenia) następuje po rozwiązaniu stosunku pracy, ponieważ przepis ten stanowi, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Reasumując w realiach przedmiotowej sprawy decyzja przyznająca ubezpieczonemu prawo do emerytury i jednocześnie zawieszenie wypłaty emerytury jest zgodna z prawem.

Art. 116 w/w ustawy statuuje zasadę wnioskowości. Ponieważ ubezpieczony spełnił warunek niezbędny do wypłaty świadczenia emerytalnego poprzez rozwiązanie stosunku pracy i złożenie wniosku o podjęcie wypłaty w kwietniu 2016r. stąd decyzja o podjęciu wypłaty świadczenia od kwietnia 2016r. również odpowiada prawu.

W tych okolicznościach na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. należało orzec jak w punkcie 1 sentencji. O kosztach orzeczono na podstawie § 10 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych /Dz.U. z dnia 5.11.2015r. mając na uwadze, ze przedmiotem rozpoznania były odwołania od dwóch decyzji , toczyły się dwie sprawy które połączono do wspólnego rozpoznania a pozwany na rozprawie wniósł o zasadzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych.

Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył apelacją ubezpieczony Z. S..

Apelujący wskazał, że zaskarża wyrok w całości i zarzuca Sądowi I instancji rażące naruszenie art. 233 k.p.c., błędną interpretację prawa i niewłaściwe zastosowanie art. 6 k.c. oraz naruszenie powagi rzeczy osądzonej tj. wyroku wydanego w sprawie VU 765/15, mocą którego prawo do emerytury zostało przyznane ubezpieczonemu od 11 sierpnia 2015 r. i od tej daty winno być wypłacane świadczenie. Apelujący twierdził, że miał prawo dorabiać będąc na emeryturze. Apelujący zarzucał również, że błędnie obciążono go kosztami postępowania z uwagi na ustawowe zwolnienie strony postępowania od tych kosztów.

W oparciu o powyższe zarzuty apelujący wnosił o:

1.  przeprowadzenie dowodu na zasadność apelacji,

2.  uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji,

3.  zmianę wyroku poprzez uznanie powództwa co do wypłaty zaległości od 11 sierpnia 2015 r.,

4.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów sądowych według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja Z. S. podlega oddaleniu, gdyż ferując zaskarżony wyrok Sąd Okręgowy nie naruszył prawa materialnego odmawiając przyznania prawa do wypłaty emerytury ubezpieczonemu w okresie, w którym kontynuował on zatrudnienie u tego samego pracodawcy, z którym pozostawał w stosunku pracy bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonego w decyzji organu rentowego, wydanej w wykonaniu prawomocnego wyroku. Sąd Okręgowy nie naruszył też przepisu prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. W uzasadnieniu tego zarzutu, polegającego na „rażącym naruszeniu art. 233 k.p.c.”, nie wskazano, na czym polega wadliwa ocena zebranego materiału. Sąd Okręgowy dokonał ustaleń faktycznych w sposób nie budzący wątpliwości Sądu Odwoławczego, co więcej ustalenia Sądu I instancji odpowiadały twierdzeniom obu stron, które co do stanu faktycznego były zbieżne. Wobec uwzględnienia w stanie faktycznym zbieżnych twierdzeń obu stron, nie doszło do naruszenia zasady rozkładu ciężaru dowodzenia opisanego w art. 6 k.c. W istocie w sprawie chodzi o niewłaściwe zastosowanie art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887 t.j.) na skutek jego błędnej wykładni, przy czym podstawa faktyczna rozstrzygnięcia ustalona na podstawie dokumentów z akt sprawy oraz z akt rentowych nie budzi wątpliwości i nie została zakwestionowana przez żadną ze stron. Sąd Apelacyjny tytułem uzupełnienia wskazuje, że decyzją wykonującą prawomocny wyrok Sądu Okręgowego z dnia 21 stycznia 2016 r., tj. decyzją z dnia 31 marca 2016 r., przyznano prawo do emerytury od 11 sierpnia 2015 r., czyli od daty określonej w wyroku, zawieszono wypłatę emerytury ze względu na kontynuowanie zatrudnienia. Ubezpieczony został przez organ rentowy pouczony o konieczności rozwiązania umowy o pracę z dotychczasowym pracodawcą w celu uzyskania wypłaty świadczenia, albowiem z punktu 25 druku wniosku o emeryturę, który ubezpieczony złożył 11 sierpnia 2015 r. wynikało, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury oraz bez względu na wiek tego emeryta.

Przedstawienie świadectwa pracy dokumentującego rozwiązanie stosunku pracy skutkowało podjęciem wypłaty emerytury od 1 kwietnia 2016 r. Spór w sprawie dotyczy prawa ubezpieczonego do wypłaty emerytury, przyznanej mu na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej począwszy od 11 sierpnia 2015 r., za okres od jej przyznania do ustania stosunku pracy (1 kwietnia 2016 r.), który był kontynuowany po dniu nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji wykonawczej organu rentowego. Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że nie przysługuje ubezpieczonemu wypłata emerytury za w/w okres. Sąd Apelacyjny stanowisko to podziela i uważa, że wykładnia językowa art. 103a ustawy emerytalnej, (na co zwrócił uwagę także Sąd Najwyższy w wyroku z 22 lutego 2007 r., I UK 229/06) wskazuje jednoznacznie, iż przepis ten zawsze wywołuje skutek w postaci zawieszenia prawa do emerytury (polegający na wstrzymaniu wypłaty tego świadczenia) w sytuacji kontynuowania przez ubezpieczonego zatrudnienia bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury ustalonym w decyzji organu rentowego, bez względu na to, czy decyzja ta została wydana niezwłocznie po zgłoszeniu wniosku o prawo do emerytury, czy też w wykonaniu orzeczenia organu odwoławczego (sądu). Wnioski płynące z literalnego odczytania przepisu są jasne. Instytucja zawieszenia prawa do emerytury (ze skutkiem wstrzymania jej wypłaty) została przez przepis przewidziana dla każdej sytuacji kontynuowania zatrudnienia wykonywanego bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego, bez względu na to czy prawo do emerytury zostało ustalone mocą decyzji wydanej bezpośrednio w załatwieniu wniosku, czy w wykonaniu orzeczenia sądu ubezpieczeń społecznych. Doniosłości prawnej nie przypisano okoliczności kontynuowania zatrudnienia po wydaniu decyzji ustalającej prawo do emerytury. Konsekwencje w postaci zawieszenia prawa przepis łączy z kontynuowaniem zatrudnienia po ustalonym w decyzji organu rentowego dniu nabycia prawa do emerytury (jej realizacji), a nie z kontynuowaniem zatrudnienia po ustaleniu tego prawa decyzją organu rentowego. Nabycie prawa do emerytury jest niezależne od kontynuowania zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy, jednakże realizacja tego prawa (wypłata świadczenia) ulega zawieszeniu do czasu rozwiązania stosunku pracy z tym pracodawcą. Innymi słowy, rozważany przepis wyraża zasadę, że pracownikowi, który nabył prawo do emerytury i nie rozwiązał stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą przysługuje jedno świadczenie - albo emerytura z ubezpieczenia społecznego albo wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia. W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd (wyrażany w związku z art.103 ust. 2a ustawy emerytalnej), że zawieszenie prawa do emerytury w przypadku pozostawania w dotychczasowym stosunku pracy jest funkcjonalnie uzasadnione i ma podstawę konstytucyjną w art. 67 ust. 1 ustawy zasadniczej, który wiąże z osiągnięciem wieku emerytalnego powstanie prawa do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa. Zgodność z ustawą zasadniczą wprowadzenia dodatkowego warunku efektywnego korzystania ze świadczenia emerytalnego jeszcze na gruncie art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej - odpowiednika art. 103a - potwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 7 lutego 2006 r., SK 45/04 (OTK ZU-A 2006 nr 2, poz. 15), wskazując, że do istoty prawa do emerytury należy zapewnienie środków utrzymania w razie zaprzestania pracy w związku z osiągnięciem określonego wieku, emerytura jest w założeniu świadczeniem, które zastępuje, a nie uzupełnia wynagrodzenie ze stosunku pracy, umożliwienie pobierania świadczeń emerytalnych bez przerwania działalności zawodowej u dotychczasowego pracodawcy wykracza poza konstytucyjny zakres prawa do zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego, a w konsekwencji nie jest wykluczone uzależnienie pobierania świadczeń emerytalnych od przerwania lub ograniczenia dotychczasowej działalności zawodowej. W rezultacie Trybunał Konstytucyjny potwierdził dopuszczalność wyeliminowania przez ustawodawcę równoczesnego pobierania świadczenia emerytalnego i wynagrodzenia ze stosunku pracy. Mając na względzie powyższe można się zgodzić z tym, co podniesiono w odpowiedzi na apelację, że celem unormowania konstruowanego na podstawie przepisu art. 103a :„jest niedoprowadzenie do sytuacji, w której emeryt, który uzyskał prawo do emerytury na podstawie decyzji organu rentowego, pobierałby zarówno wynagrodzenie za pracę, jak też emeryturę”, z tym jednak zastrzeżeniem, że cel przedmiotowej regulacji należy ująć szerzej, tak jak to przedstawiono wyżej. Rozważany przepis obejmuje bowiem nie tylko okres po wydaniu pozytywnej decyzji emerytalnej, ale odnosi się także do tego czasu, za który następuje przyznanie prawa do świadczenia emerytalnego. Realizacja ustalonego prawa nie może nastąpić wcześniej niż od rozwiązania kontynuowanego stosunku pracy. Skutek prawny w związku z kontynuowaniem zatrudnienia nie jest związany z kontynuowaniem zatrudnienia po wydaniu decyzji (w tym wykonawczej) ale z zatrudnieniem wykonywanym przed i po dacie, od której prawo do świadczenia zostało w tej decyzji ustalone. W związku z tym podnieść jeszcze należy, że jeżeli ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę, to musiał liczyć się z odsunięciem w czasie możliwości jej realizacji do czasu rozwiązania stosunku pracy z podmiotem będącym jego pracodawcą bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do tego świadczenia, i to niezależnie od tego czy ustalenie prawa następowało na przyszłość, czy też – jak w okolicznościach sprawy - wstecznie, w tym w wykonaniu prawomocnego wyroku sądu. Ponieważ rozważany przepis żadnego rozróżnienia w tym zakresie nie czyni, w obu wskazanych wyżej przypadkach ubezpieczony zmuszony był do dokonania wyboru pomiędzy dalszą pracą zawodową u dotychczasowego pracodawcy a uzyskaniem wypłaty świadczenia emerytalnego. W konsekwencji musiał liczyć się z możliwością niezrealizowania nabytego prawa do emerytury za okres poprzedzający rozwiązanie stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą z uwagi na pobieranie w tym czasie wynagrodzenia za pracę. Zbieżnie z powyższym Sąd Najwyższy rozstrzygał w wyrokach: z 6 maja 2010 r., III UK 91/09 (LEX nr 602076) i z 3 marca 2011 r., II UK 299/10 (LEX nr 817535). Wyroki te zostały wydane na gruncie art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej, który to przepis został uchylony z dniem 9 stycznia 2009 r. przez art. 37 pkt 5 lit. b ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U. nr 228, poz. 1507), ale jego brzmienie było identyczne z aktualnie obowiązującym (od dnia 1 stycznia 2011 r.) art. 103a ustawy emerytalnej. Dlatego poglądy wyrażone w powołanych judykatach zachowują aktualność. W wyroku z 6 maja 2010 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że zawieszenie prawa do emerytury na podstawie art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej trwało od początku nabycia prawa do emerytury do dnia rozwiązania stosunku pracy lub uchylenia wskazanego uregulowania z dniem 9 stycznia 2009 r. W wyroku z 3 marca 2011 r. Sąd Najwyższy podniósł, że „… ustawodawca, wprowadzając regulację zawartą w omawianym art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej, miał na uwadze uniemożliwienie ubezpieczonym równoczesną realizację prawa do emerytury poprzez jego wypłatę z osiąganiem jakiegokolwiek przychodu z tytułu zatrudnienia kontynuowanego po nabyciu prawa do emerytury u pracodawcy, na rzecz którego realizowali je przed nabyciem prawa do wymienionego świadczenia. Innymi słowy osoba ubiegająca się o emeryturę i pozostająca w zatrudnieniu musiała liczyć się z tym, iż z dniem spełnienia wszystkich ustawowych warunków niezbędnych do nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia wprawdzie prawo to uzyska, jednakże realizacja tego prawa na jej rzecz (wypłata świadczenia) nastąpi dopiero wówczas, gdy rozwiąże ona stosunek pracy łączący ją z pracodawcą (pracodawcami), na rzecz którego świadczyła pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury. W przeciwnym razie prawo do emerytury ulegnie natomiast zawieszeniu, skutkując wstrzymaniem jego realizacji do czasu rozwiązania stosunku pracy. Nie jest przy tym istotny fakt, czy potwierdzenie spełnienia ustawowych przesłanek nabycia prawa do emerytury nastąpi już w toku postępowania administracyjnego przed organem rentowym, czy też dopiero w następstwie ustaleń dokonanych w postępowaniu sądowym wszczętym na skutek odwołania wniesionego od decyzji organu rentowego odmawiającej przyznania prawa do emerytury.”. Według Sądu Apelacyjnego, wykładnia gramatyczna art. 103a ustawy emerytalnej nie nasuwa w omawianym zakresie wątpliwości, co wyłącza zasadniczo możliwość sięgania do innych niż językowa metod wykładni. Takie też stanowisko zajął Sąd Najwyższy w powołanym wyżej wyroku z 3 marca 2011 r., odnosząc się do argumentów, które doprowadziły do tego, że zaakceptowano rezultat wykładni innej niż językowa. Za istotne Sąd Apelacyjny uznał twierdzenie, że przeciwko uznaniu, iż przepis art. 103 ust. 2a ustawy należy zatem interpretować w ten sposób, że w razie ustalenia prawa do emerytury orzeczeniem organu odwoławczego, zawieszenie jej wypłaty w przypadku kontynuowania przez emeryta zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy (pracodawców) nie może nastąpić przed dniem ustalenia nabycia prawa do emerytury w decyzji organu rentowego, przemawia to, że taki sposób rozumienia tego przepisu „różnicowałby sytuację prawną ubezpieczonych ubiegających się o prawo do emerytury i spełniających (obiektywnie) warunki nabycia tego prawa jedynie z uwagi na długość okresu oczekiwania na potwierdzenie owych uprawnień. Dokonana w taki sposób wykładnia musiałaby prowadzić do uznania, że mamy w gruncie rzeczy do czynienia w dwoma różnymi przepisami, z których jeden znajduje zastosowanie w stosunku do ubezpieczonych bezspornie spełniających warunki nabycia prawa do emerytury, drugi zaś jest stosowany w odniesieniu do tych, których uprawnienia emerytalne zostaną potwierdzone dopiero w postępowaniu odwoławczym (sądowym). Żadne ze sformułowań użytych w art. 103 ust. 2a takiego zróżnicowania jednak nie uzasadnia. Dodać wypada, że jak wynika z utrwalonego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w sprawach, w których Trybunał dokonywał kontroli konstytucyjności przepisów pod kątem zasady równości, wyrażonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji (przypomnieć wypada, że omawiany art. 103 ust. 2a został uznany za zgodny z tym przepisem Konstytucji ), w obrębie określonej klasy (kategorii) znajduje zastosowanie nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa. Wszystkie podmioty prawa, charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną), powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań, zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Podmioty różniące się mogą być natomiast traktowane odmiennie.”.

Uznając za w pełni zasadny argument Sądu Najwyższego, że okoliczność, iż część ubezpieczonych ubiegających się o prawo do emerytury uzyskuje to prawo niezwłocznie, a część dopiero w następstwie orzeczenia organu odwoławczego, nie daje podstaw do tego, aby stosować wobec nich różne zasady realizacji prawa do świadczenia (jego wypłaty), Sąd Apelacyjny zgodził się z organem rentowym i Sądem I instancji że brak podstaw do przyznania ubezpieczonemu prawa do wypłaty emerytury za okres, w którym kontynuował on zatrudnienie bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Sąd Apelacyjny zauważa ponadto, że pogląd w wyroku Sądu Najwyższego z 22 lutego 2007 r., I UK 229/06, wyrażony został incydentalnie przy uwzględnieniu szczególnych okolicznościach sprawy, w których organ rentowy na podstawie art. 415 k.p.c. wniósł o zwrot spełnionego na rzecz wnioskodawcy świadczenia emerytalnego.

Odnosząc się do zarzutu apelacji w zakresie naruszenia powagi rzeczy osądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Słupsku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 stycznia 2016 r. wydanym w sprawie o sygn. VU 765/15, należy wskazać, iż w żaden sposób nie doszło do naruszenia res iudicata. Wyżej wymienionym wyrokiem przyznano prawo do emerytury i decyzja wykonawcza prawidłowo potwierdzała powstanie prawa do emerytury od 11 sierpnia 2015 r., co nie jest równoznaczne z jego wypłatą jak wyjaśniono wcześniej.

Bezzasadny był także zarzut dotyczący braku możliwości obciążenia odwołującego się w sprawie ubezpieczeniowej kosztami postępowania.

Zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, przy czym w myśl § 3 tegoż przepisu do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się jego wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach. Zgodnie z art. 99 stronom reprezentowanym przez radcę prawnego zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata. Przepis ten nie zawiera jakiegokolwiek wyłączenia w zakresie spraw rozpoznawanych przez sady pracy i ubezpieczeń społecznych.

W sprawie występował pełnomocnik będący radcą prawnym, a odwołania zostały oddalone w związku z tym należało przyjąć, że wnioskodawca jest stroną przegrywającą.

Zasady obliczania opłat za czynności radców prawnych zawarto w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r., poz. 1804). W paragrafie 9 ust. 2 cyt. Rozporządzenia przewidziano, że stawka minimalna w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego wynosi 360,00 złotych z tym, że zasądzając opłatę za czynności radcy Sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i przyczynienie się do wyjaśnienia sprawy. Sąd Okręgowy zasądził koszty w stawce minimalnej (2× 360,00 zł) mając na uwadze połączenie dwóch spraw, zainicjowanych przez ubezpieczonego, do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Uprzywilejowanie ubezpieczonych w zakresie kosztów dotyczy wyłącznie kosztów sądowych, albowiem na mocy art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2016.623 j.t.) strona wnosząca odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych korzysta z podmiotowego zwolnienia od ponoszenia tych kosztów. Do kosztów sądowych ustawa zalicza opłaty i wydatki. Zwolnienie to pozostaje więc bez wpływu na konieczność zwrotu kosztów procesu w przypadku przegrania sprawy przez wnoszącego odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Mając na uwadze, że to odwołujący jest stroną uprzywilejowaną w zakresie kosztów, nie można w żadnym razie dopatrywać się w tej regulacji prawnej naruszenia po stronie ubezpieczonego konstytucyjnej zasady równości stron wobec prawa, na którą powoływał się apelujący.

Kierując się powyższymi względami Sąd Apelacyjny z mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji .

SSA Lucyna Ramlo SSA Bożena Grubba SSA Alicja Podlewska