Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Legnicy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2013 roku w Legnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa K. S.

przeciwko stronie pozwanej (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Lubinie

z dnia 23 maja 2013 roku

sygn. akt I C 303/13

I.  oddala apelację;

II.  oddala wniosek strony pozwanej o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 492/13

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Lubinie wyrokiem z dnia 10.06.2013 r. w sprawie sygn. akt I C 303/13 oddalił powództwo K. S., który domagał się od strony pozwanej (...) S.A. w W. ( (...)) zapłaty kwoty 20.840 zł z odsetkami ustawowymi tytułem niepokrytej części odszkodowania za kradzież samochodu. Sąd ustalił, że w okresie 5.05.2012 r. – 4.05.2013 r. pojazd powoda marki A. (...) objęty był ochroną z tytułu ubezpieczenia minicasco, wykupionego u strony pozwanej. Ubezpieczenie to obejmowało ryzyko utraty samochodu wskutek kradzieży, suma ubezpieczenia wynosiła 110.900 zł, a w umowie stosowany był obowiązkowy udział własny w szkodzie wysokości 20%, wskazany w §6 ust.3 ogólnych warunków umów (o.w.u.). W kalkulacji składki nie zaznaczono pozycji C 3, dotyczącej dobrowolnego udziału własnego, a powód wybrał ten rodzaj ubezpieczenia z uwagi na znacznie niższą składkę niż w ubezpieczeniu autocasco. Ponieważ w październiku 2012 r. samochód powoda został skradziony, (...) wypłacił mu odszkodowanie w kwocie 83.360 zł, pomniejszone o dwudziestoprocentowy udział własny. K. S. zakwestionował obniżenie odszkodowania, jednakże Sąd Rejonowy uznał argumentację powoda za chybioną. Zdaniem tego Sądu decydujące znaczenie ma tu treść o.w.u., szczególnie §2 ust.1 i §6 ust.3, która jest jednoznaczna, nie budzi wątpliwości i nie mogła wprowadzić powoda w błąd. Z postanowień o.w.u. wynika wprost obowiązkowy udział własny w ubezpieczeniu minicasco, a niezaznaczenie w kalkulacji składki wskazywanej przez powoda rubryki C 3 nie oznaczało rezygnacji z udziału obowiązkowego, lecz nieprzyjęcie dodatkowo dobrowolnego udziału własnego w szkodzie. K. S. otrzymał przy zawarciu umowy tekst ogólnych warunków, mógł się z nimi zapoznać, a niższa składka winna była wzmóc czujność powoda i skłonić do dokładnej analizy o.w.u., w których Sąd I instancji nie dopatrzył się klauzul niedozwolonych.

Powód złożył apelację od wyroku, opartą na zarzutach: 1/ sprzeczności istotnych ustaleń z treścią zebranych dowodów przez niesłuszne przyjęcie, że strony umówiły się na pomniejszenie pełnego odszkodowania o udział własny; 2/ naruszenia art.233§1 k.p.c. poprzez niewszechstronne rozważenie zebranego materiału dowodowego; 3/ obrazy art.316§1 k.p.c. przez niewzięcie pod uwagę stanu rzecz z daty zamknięcia rozprawy; 4/ uchybienia §2 ust.1 o.w.u. w zw. z art.65§2 k.c. poprzez błędne przyjęcie, że kalkulacja składki z niezaznaczoną pozycją C 3 nie doprowadziła do zmiany §6 ust.3 o.w.u.; 5/ na wypadek nieuwzględnienia zarzutu z pkt 4 – obrazy art.12 ust.2 i 3 ustawy z 22.05.2003 r. o działalności ubezpieczeniowej, polegającej na nieprawidłowym uznaniu, że zapisy o.w.u. są jednoznaczne i nie budzą wątpliwości.

W uzasadnieniu zarzutów powód wskazał, że nie był przez stronę pozwaną informowany o udziale własnym i pozostawał w uzasadnionym przekonaniu, że zawarta umowa zapewnia mu pełne odszkodowanie na wypadek kradzieży pojazdu, co podnosił w pierwszej instancji. Zestawienie kalkulacji składki, załączonej do polisy i stanowiącej jej integralna część, z treścią ogólnych warunków umów wprowadziło powoda w błąd, gdyż wskazane dokumenty nie rozróżniają dwóch udziałów własnych - obowiązkowego oraz dobrowolnego, którymi to pojęciami posługuje się Sąd Rejonowy, a intencją powoda przy niezaznaczaniu pozycji C 3 była rezygnacja z udziału własnego w szkodzie, co jest logiczne przy ochronie na wypadek kradzieży pojazdu. Zdaniem skarżącego w tej sytuacji należy uznać, że zapisy o.w.u. są niejasne i nie mogą być interpretowane na niekorzyść powoda, który wybrał ubezpieczenie od niewielu zdarzeń w zamian za pełną ochronę i niższą składkę. Skarżący podniósł, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje żadnych podstaw do przyjęcia, że zgodził się on na udział własny, a stanowisko wyrażone przez Sąd Rejonowy jest zaprzeczeniem ochronnej funkcji umowy ubezpieczenia. W oparciu o taką argumentację K. S. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości wraz z kosztami postępowania.

Sąd Okręgowy, przyjmując za własne prawidłowe ustalenia faktyczne poczynione w pierwszej instancji, zważył, co następuje:

Apelacja nie podlega uwzględnieniu. Sąd Rejonowy, rozstrzygając niniejszą sprawę, nie dopuścił się zarzucanych apelacją uchybień i prawidłowo oceniając dowody, poczynił trafne ustalenia faktyczne oraz poprawnie zastosował prawo.

Przede wszystkim Sąd odwoławczy nie podziela argumentacji apelacji, jakoby powód pozostawał w uzasadnionym przekonaniu o pełnym zakresie ubezpieczenia na podstawie umowy ubezpieczenia minicasco z dnia 27.04.2012 r. K. S. nie może się skutecznie powoływać na nieznajomość ogólnych warunków umów tego rodzaju ubezpieczenia, skoro otrzymał je na piśmie przy zawarciu umowy i w ciągu nawet pół roku do daty zdarzenia mógł je wielokrotnie szczegółowo przeczytać i przeanalizować, także w zestawieniu z treścią polisy. Rozdział o.w.u. o spornym w niniejszej sprawie zakresie ubezpieczenia jest bardzo krótki i napisany prostym językiem, a zatem absolutnie klarowny, co słusznie stwierdził Sąd Rejonowy. W rozdziale tym, składającym się z jednego tylko paragrafu 6 podzielonego na trzy ustępy, zawarto ograniczenia odpowiedzialności odszkodowawczej (...), właściwe dla ubezpieczenia minicasco. Wbrew zarzutowi apelacji, napisano to w sposób zrozumiały dla przeciętnego adresata. Z czytania tego tekstu ze zrozumieniem wynika, że elementem ubezpieczenia minicasco jest udział własny w wysokości 20 % odszkodowania, a zatem jako typowy w tego rodzaju ubezpieczeniu – jest on stosowany obowiązkowo.

Zestawienie pozycji C 3 kalkulacji składki ze wskazanym §6 ust.3 o.w.u. nie prowadzi do takich wniosków, jakie dla poparcia swojego stanowiska formułuje powód. Najbardziej dobitnym tego wyrazem, zauważalnym przy pierwszej starannej lekturze zestawianych zapisów, jest różnica w wymiarze udziałów własnych: „20%” w o.w.u. oraz do wyboru „10%” i „20%” w kalkulacji. Choćby to wskazuje, że chodzi o różne udziały własne, a zatem zaznaczenie czy niezaznaczenie pozycji C 3 nie stanowi modyfikacji zapisu §6 ust.3 o.w.u. Tak przyjął Sąd Rejonowy i w przekonaniu Sądu odwoławczego jest to stanowisko słuszne, będące wynikiem logicznej analizy okoliczności zawarcia umowy stron, a nie zarzucanej apelacją dowolności w tej analizie, z pominięciem przedmiotu i celu umowy.

W tym zakresie nie jest przekonująca argumentacja skarżącego, że niższa kwota składki uzasadniała logicznie pełną ochronę z racji niewielkiego zakresu ryzyk ubezpieczeniowych. Zauważyć bowiem trzeba, że umowa stron obejmowała kradzież samochodu, czyli zdarzenie najbardziej dotkliwe i kosztowne, nie tylko dla właściciela pojazdu, ale również dla jego ubezpieczyciela, zobowiązanego w razie kradzieży w najszerszym zakresie. Składka w kwocie niewiele ponad 1.700 zł, przy wartości pojazdu rzędu 110.000 zł, nie mogła zatem utwierdzać powoda w przekonaniu, że wykupił on pełne ubezpieczenie od kradzieży, a ewentualne wątpliwości w tym względzie rozwiewała treść §6 ust.3 o.w.u. Należycie staranne zapoznanie się tym postanowieniem dawało ubezpieczającemu możliwość podjęcia odpowiedniej decyzji dla ochrony własnego interesu. K. S. nie został takiej możliwości pozbawiony, a zatem nie można uznać, że są mu stawiane, jako przeciętnemu konsumentowi, wymagania nadmierne.

Ponieważ zapisy ogólnych warunków umów, w tym §6 ust.3, są zrozumiałe, jasne i jednoznaczne, także w zestawieniu z treścią polisy i kalkulacji składki, to argumenty apelacji, opierające się na zarzucie niejasności i niejednoznaczności zapisów o.w.u. i umowy, nie zostały przez Sąd Okręgowy uznane za słuszne. Jako że jednocześnie Sąd Rejonowy nie naruszył prawa procesowego i materialnego , to apelacja powoda podlegała oddaleniu na mocy art.385 k.p.c.

Oddalenie apelacji powoda oznacza jego przegraną w instancji odwoławczej i tym samym wygraną strony pozwanej. Złożyła ona przez pełnomocnika odpowiedź na apelację, uczyniła to jednak dopiero 31.10.2013 r., po otrzymaniu odpisu apelacji w dniu 12.07.2013 r. Naruszony został zatem dwutygodniowy termin na złożenie odpowiedzi na apelację, przewidziany w art.372 k.p.c., co czyni odpowiedź tę spóźnioną i przez to nieskuteczną. Wprawdzie zawarty w odpowiedzi wniosek o zasądzenie kosztów instancji odwoławczej zachował skuteczność (tak też Sąd Najwyższy w uchwale z 16.02.2012 r., sygn. III CZP 1/12), jednakże należy uznać, że strona pozwana nie podjęła w postępowaniu odwoławczym czynności, służących na tym etapie postępowania realizacji jej praw. Jedyna czynność, tj. odpowiedź na apelację pozostaje bezskuteczna, a pełnomocnik strony pozwanej nie stawił się na rozprawie apelacyjnej. Tym samym nie ma podstaw do przyjęcia, że pozwany poniósł w drugiej instancji celowe koszty obrony w rozumieniu art.98 k.p.c., podlegające zwrotowi na jego rzecz od przeciwnika procesowego. Dlatego zawarty w bezskutecznej odpowiedzi na apelację skuteczny co do zasady wniosek o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego został oddalony jako niezasadny w punkcie II wyroku Sądu Okręgowego.