Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Kraków dnia 5 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Wojciech Żukowski

Protokolant: starszy protokolant Marzena Stępkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2017 r. w Krakowie

sprawy z powództwa B. M. i A. M. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa – (...)

o zapłatę

I.  powództwo oddala,

II.  nie obciąża powódek obowiązkiem zwrotu kosztów procesu stronie pozwanej,

III.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie na rzecz adwokata P. W. kwotę 4428 (słownie: cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu powódkom.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 listopada 2014 r. sprecyzowanym pismem z dnia 17 marca 2015 r. (k. 26) powódki B. M. i A. M. (1) wniosły o:

- zasądzenie na rzecz powódki B. M. od pozwanego Skarbu Państwa – (...) tytułem zadośćuczynienia kwoty 40 200 zł. oraz tytułem odszkodowania kwoty 2 250 zł.

- zasądzenie na rzecz powódki A. M. (1) od pozwanego Skarbu Państwa – (...) tytułem zadośćuczynienia kwoty 40 200 zł.

Na uzasadnienie wskazały, iż podstawą dochodzenia powyższych roszczeń jest wydanie przez (...) postanowienia z dnia 31 października 2014 r., sygn. akt III Nsm 1260/14/N w sprawie umieszczenia małoletniej A. M. (1) w placówce opiekuńczo – wychowawczej. W przedmiotowym orzeczeniu wskazano na konieczność „ustalenia właściwych środków wychowawczych oddziaływania na małoletnią”. W ocenie powódek nie jest wiadome, dlaczego w stosunku do małoletniej istnieje konieczność ustalenia środków wychowawczych. Okoliczność ta nie wynika z treści orzeczenia. Powyższe postanowienie, zdaniem powódek, zostało wydane przedwcześnie. Ponadto, przed jego wydaniem nie wysłuchano żadnej z powódek, nie wyjaśniono przyczyn niestawiennictwa opiekunów A. M. (1), jak również nie skontaktowano się z matką małoletniej, która do czasu przyjazdu dziadków mogła zapewnić jej faktyczną opiekę. Fakt umieszczenia A. M. (1) w placówce – opiekuńczo wychowawczej na okres około pięciu miesięcy spowodował, iż powódki straciły z sobą możliwość kontaktu, zaburzeniu uległy łączące je więzi oraz pojawiły się u nich różnego rodzaju schorzenia. Nadto, przerwane zostały terapia psychologiczna oraz edukacja w szkole muzycznej, co miało dla powódki A. M. (1) negatywne skutki. Powyższe okoliczności spowodowały u powódek załamanie nerwowe. Powódka A. M. (1) miała myśli samobójcze. U obu powódek pojawiło się przygnębienie, apatia, zwątpienie we własne możliwości oraz problemy ze snem. Łącząca powódki, a przerwana przez działanie strony pozwanej, więź emocjonalna była bardzo silna. Dodatkowo, powódka A. M. (1) narażona była w placówce opiekuńczo – wychowawczej na kontakt z papierosami i alkoholem, co niekorzystnie wpłynęło na jej rozwój. Powódki podniosły, iż postanowienie Sądu Rodzinnego było nieproporcjonalnym środkiem w stosunku do ochrony dobra małoletniej, którego naruszenie spowodowało u powódek problemy zdrowotne, w tym psychiczne.

W złożonej w dniu 5 maja 2015 r. odpowiedzi na pozew (k. 36) strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Na uzasadnienie podniosła, iż czynności Skarbu Państwa znajdowały uzasadnienie w przepisach prawach. W ocenie strony pozwanej, powódki nie wykazały związku przyczynowego pomiędzy pogorszeniem stanu zdrowia a czynnościami podejmowanymi przez Sąd, a nadto nie sprecyzowały na czym miałaby polegać nieprawidłowość w działaniu Sądu. Pozwany Skarby Państwa podkreślił, iż działanie nie jest bezprawne, nawet gdy zagraża dobru osobistemu lub je narusza, jeżeli oparte jest na obowiązującym przepisie prawa albo stanowi wykonanie prawa podmiotowego. Powódka B. M. nie była uczestnikiem postępowania w sprawie umieszczenia małoletniej wówczas powódki A. M. (1) w placówce opiekuńczo – wychowawczej w trybie pilnym, toteż nie była zawiadamiana ani wysłuchiwana z uwagi na uprzednie zawieszenie jej władzy rodzicielskiej w stosunku do córki. Ponadto, w ocenie strony pozwanej nie została wykazana okoliczność uiszczania jakichkolwiek opłat za uczęszczanie A. M. (1) do szkoły muzycznej. Strona pozwana podniosła, iż w przypadku odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, a zatem sąd rozpoznający tego rodzaju roszczenie nie jest uprawniony do ustalenia tej okoliczności, a powódki nie dysponują w tym zakresie prejudykatem.

W piśmie z dnia 10 czerwca 2015 r. (k. 69) powódki podały, iż powódka B. M. od urodzenia córki A. M. (1) starała się jej zapewnić jak najlepsze warunki i prawidłowo wychować. Umieszczenie powódki A. M. (1) w placówce opiekuńczo – wychowawczej zdezorganizowało życie powódek, naraziło na silny stres, a w konsekwencji doprowadziło do pogorszenia stanu ich zdrowia. U powódki A. M. (1) w związku z powyższym wystąpiły moczenie nocne, choroba sieroca, problemy psychologiczne, urologiczne, gastrologiczne, opóźniony rozwój procesów poznawczych, a u powódki B. problemy neurologiczne oraz psychiczne. Krzywda powódek wiąże się z bezpodstawnym umieszczeniem A. M. (1) w placówce opiekuńczo – wychowawczej. Wydanie przedmiotowego orzeczenia stanowiło, w ocenie powódek, naruszenie zasad współżycia społecznego, gdyż Sąd mógł i powinien zastosować łagodniejsze środki. Naruszenie zasad współżycia społecznego również są kwalifikowane jako działania niezgodne z prawem. Nadto powódki podały, iż zajęcia w szkole muzycznej zostały opłacone przez powódkę B. M. z góry. Cierpienia, których doznała powódka A. M. (1) w wieku kilkunastu lat mają swoje skutki w obecnej kondycji psychicznej powódki.

Na rozprawie w dniu 14 grudnia 2015 r., powódka A. M. (1), która w międzyczasie osiągnęła pełnoletniość, podtrzymała żądanie pozwu oraz potwierdziła wniosek o ustanowienie dla niej pełnomocnikiem z urzędu adw. P. W. (czas rozprawy 00:00:17 i nast.).

Pismem z dnia 8 stycznia 2016 r. (k. 125) powódka A. M. (1) rozszerzyła żądanie pozwu w ten sposób, że wniosła o zasądzenie od strony pozwanej tytułem zadośćuczynienia w miejsce kwoty 40 200 zł. kwotę 60 000 zł.

Na uzasadnienie podała, że kwota podana pierwotnie tytułem zadośćuczynienia została podana przez jej matkę, a zdaniem jej samej suma ta powinna być wyższa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 czerwca 2014 r. B. M. działając jako reprezentant A. M. (1) zawarła z (...) w K. umowę o kształcenie w zakresie sztuki wokalnej i aktorskiej w okresie od września 2014 r. do czerwca 2017 r. W treści umowy zawarta w postanowieniu o wysokości czesnego kwota 450 zł. została przekreślona (bez wskazana osoby, która to uczyniła) i nadpisano nad nią kwotę 810 zł.

Dowód: - odpis umowy, k. 29-30

Postanowieniem z dnia 6 marca 2015 r. Sąd Rejonowy w Jarosławiu uchylił zawieszenie władzy rodzicielskiej B. M. nad małoletnią A. M. (1) ur. (...) w K. orzeczone postanowieniem (...) z dnia 11 kwietnia 2007 r. w sprawie sygn. III Nsm 177/06/N oraz uchylił postanowienie (...) z dnia 31 października 2014 r. w sprawie I. N. (...).

Dowód: - odpis postanowienia, k. 601

Powódka A. M. (1) nie została odebrana z internatu w dniu 31 października 2014 r. na weekend wyjazdowy przez rodzinę zastępczą - dziadka T. M. z uwagi na trudności z komunikacja z miejsca jego zamieszkania w M. do K..

Wcześniej kilkakrotnie z internatu A. M. (1) odebrała na pobyt weekendowy B. M..

Dowód: - zeznania świadka T. M., k. 681 – 682,

- zeznania powódki B. M., k. 731-732

Wnioskiem z dnia 31 października 2014 r. Dyrekcja Zespołu Szkół Zawodowych nr (...) w K. zwróciła się z prośbą o umieszczenie uczennicy powódki A. M. (1) w placówce opiekuńczo – wychowawczej o charakterze interwencyjnym.

Na uzasadnienie wniosku podano, iż powódka A. M. (1) mieszka w internacie Zespołu Szkół Zawodowych nr (...) w K. w budynku na os. (...). Powodem podjętych działań była odmowa zapewnienia opieki nad weekend wyjazdowy z internatu przez opiekunów powódki tj. dziadków macierzystych: G. M. oraz T. M.. Postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2007 r. (...), zawiesił bowiem władzę rodzicielską nad małoletnią wówczas A. M. (1) jej matce – powódce B. M.. Rodzina znajdowała się pod opieką (...) Centrum Pomocy (...) w L., któremu Szkoła i opiekun prawny przekazali informacje o wniosku.

Dowód: - odpis wniosku, k. 133, 144

Postanowieniem z dnia 31 października 2014 r. (...) w trybie pilnym zarządził umieszczenie małoletniej A. M. (2) ur. (...) w placówce opiekuńczo – wychowawczej i polecił Kuratorowi tut. Sądu doprowadzenie małoletniej do placówki.

Na uzasadnienie orzeczenia podano, że okoliczności wskazane we wniosku Dyrekcji Zespołu Szkół Zawodowych nr (...) w K. wymagają dla dobra małoletniej wówczas pozbawionej pieczy ze strony rodziny, do czasu rozeznania jej sytuacji opiekuńczej oraz ustalenia właściwych środków wychowawczego oddziaływania nad powódką A. M. (1) – umieszczenia jej w odpowiednim środowisku zastępczym.

Dowód: - odpis orzeczenia, k. 136-137

W dniu 5 listopada 2014 r. B. M. wniosła zażalenie na postanowienie z dnia 31 października 2014 r. Zażalenie zostało odrzucone postanowieniem (...) z dnia 19 grudnia 2014 r.

Dowód: - odpis zażalenia, k. 150

- odpis postanowienia, k. 236

Powódka A. M. (1) została umieszczona w Interwencyjnej P. Opiekuńczo – Wychowawczej dla Dziewcząt Caritas Archidiecezji (...).

Powódka A. M. (1) źle znosiła pobyt w placówce. Również B. M. źle zniosła umieszczenie A. M. (1) w placówce. A. M. (1) i B. M. miały zgodę na codzienne dziesięciominutowe rozmowy telefoniczne.

W dniu 17 listopada 2014 r. powódka A. M. (1) o godz. 13:00 nie powróciła ze szkoły do ww. placówki, która zgłosiła jej ucieczkę na VIII KP w K.. W tym samym dniu powódka o godz. 22:25 wróciła samodzielnie do placówki.

W dniu 18 listopada 2014 r. powódka A. M. (1) wraz z pięcioma innymi wychowankami powróciła do placówki pod wpływem alkoholu. Powódka przyznała się do spożywania alkoholu. Wezwani na miejsce policjanci oraz wychowawcy przeprowadzili z powódką rozmowy dyscyplinujące.

W dniu 20 listopada 2014 r. powódka A. M. (1) o godz. 17:10 nie powróciła ze szkoły do placówki, która zgłosiła jej ucieczkę na VIII KP w K.. W tym samym dniu powódka o godz. 21:25 wróciła samodzielnie do placówki.

W dniu 21 listopada 2014 r. powódka A. M. (1) o godz. 17:45 nie powróciła ze szkoły. Z ucieczki tej powódka wróciła samodzielnie w dniu 25 listopada 2014 r. o godz. 13:50.

W dniu 27 listopada 2014 r. powódka A. M. (1) o godz. 16:00 nie powróciła ze szkoły do placówki, która zgłosiła jej ucieczkę na VIII KP w K.. W tym samym dniu powódka o godz. 18:11 wróciła samodzielnie do placówki.

W dniu 28 listopada 2014 r. powódka A. M. (1) o godz. 14:30 nie powróciła ze szkoły do placówki, która zgłosiła jej ucieczkę na VIII KP w K.. W piśmie skierowanym do (...) Wydziału III Rodzinnego i Nieletnich placówka wskazała, iż w dniu 1 grudnia 2014 r. powódka nie powróciła do placówki i nie było znane jej miejsce pobytu.

Podczas ucieczek z placówki B. M. spotykała się z A. M. (1).

Podczas pobytu w powyższej placówce opiekuńczo – wychowawczej powódka A. M. (1) nie podjęła współpracy z personelem placówki, odmawiała poddania się wszelkim czynnościom, w tym diagnozie lekarskiej oraz psychologiczno – psychiatrycznej. Powódka nie realizowała prawidłowo obowiązku szkolnego; dokonywała ucieczek, w tym kilkudniowych. W związku z postępującą demoralizacją małoletniej oraz brakiem możliwości podjęcia przez kadrę (...) oddziaływań diagnostycznych i wychowawczych oraz z uwagi na niepokojące zachowania przejawiane przez powódkę w obliczu braku możliwości prowadzenia konsultacji w trybie ambulatoryjnym placówka złożyła do (...) Wydziału III Rodzinnego i Nieletnich wniosek o umieszczenie powódki A. M. (1) na obserwacji psychiatrycznej w celu przeprowadzenia szczegółowej diagnozy oraz ustalenia dalszych wskazań do pracy z powódką.

W dniu 8 stycznia 2015 r. o godz. 19:10 powódka A. M. (1) została doprowadzona do (...) przez Policjantów z Wydziału Konwojowego K. w P. z ucieczki trwającej od dnia 28 listopada 2014 r. Zatrzymanie nastąpiło na terenie P., na podstawie nakazu doprowadzenia wydanego przez Sąd Rejonowego dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie, sygn. akt III Nsm 1260/14/N.

Od dnia 22 kwietnia 2015 r. powódka A. M. (1) przebywała w (...) Centrum (...). U powódki stwierdzono zaburzenia kompulsywno – obsesyjne, lęki oraz depresję. Prowadząca ww. ośrodek stwierdziła, iż zgodnie z relacją powódki A. M. (1), jej matka – powódka B. M. miała w sposób niewłaściwy sprawować nad nią opiekę, spożywać alkohol, krzyczeć na córkę. Ponadto, powódka B. M. często telefonowała do córki celem umawiania się w różnych miejscach na terenie K. o późnych porach. Prowadząca ośrodek (...) miała zamiar uzyskać dla powódki A. M. (1) status rodziny zastępczej.

Dowód: - odpisy pism, k. 202, 203, 210, 211, 212, 213, 214, 215, 235, 372, 375, 407, 408-409

- zeznania powódki B. M., k. 731-732

- zeznania powódki A. M. (1), k. 706-707

W dniu 12 listopada 2014 r. miało miejsce posiedzenie Stałego Zespołu ds. Okresowej Oceny Sytuacji Dziecka dotyczącego powódki A. M. (1). W oparciu o poczynione ustalenia w opinii Zespołu zasadnym było umieszczenie powódki A. M. (1) w placówce opiekuńczo – wychowawczej typu socjalizacyjnego.

Dowód: - protokół, k. 193-200

W dniu 30 marca 2015 r. A. M. (1) została wykreślona z ewidencji Interwencyjnego P. Opiekuńczo – Wychowawczej dla Dziewcząt Caritas Archidiecezji (...).

Dowód: - odpis pisma, k. 615

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, których autentyczność nie była kwestionowana przez strony, jak również nie budziła wątpliwości Sądu. Ponadto Sąd poczynił ustalenia w zakresie przyczyn nieodebrania powódki A. M. (1) w oparciu o zeznania świadka T. M., w zakresie, w jakim nie popadały w sprzeczność z pozostałym materiałem dowodowym.

Zeznaniom powódek dał sąd wiarę w zakresie, w jakim nie popadały w sprzeczność z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Nie dał sąd wiary zeznaniom powódki B. M. iż ponosiła wydatki na koszty uczęszczania przez A. M. (1) do szkoły wokalno – aktorskiej, albowiem okoliczność ta nie wynika z żadnego obiektywnego dowodu, chociażby w postaci dowodu wpłat tych kwot na rzecz szkoły, które to dowody – o ile by istniały – powódka mogła przedstawić. Nadto przedstawiony odpisu umowy ze szkołą wokalno – aktorską z uwagi na naniesione na nią przeróbki nie może stanowić dostatecznej podstawy do ustalenia wysokości zobowiązania do uiszczenia czesnego.

Nie dał sąd wiary zeznaniom powódki A. M. (1) co do okoliczności, że w dniu 31 października 2014 r. powódka B. M. miała prawa rodzicielskie, albowiem zeznania te popadają w sprzeczność z treścią orzeczenia z dnia 6 marca 2015 r. Sądu Rejonowego w Jarosławiu, którym uchylono zawieszenie władzy rodzicielskiej B. M. nad małoletnią A. M. (1) ur. (...) w K. orzeczone postanowieniem (...) z dnia 11 kwietnia 2007 r. w sprawie sygn. III Nsm 177/06/N.

Oddalono wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych psychiatry, psychologa i internisty, gdyż prowadzenie tych dowodów było zbędne skoro powództwo podlegało oddaleniu z przyczyny braku bezprawności orzeczenia powoływanego jako podstawa żądania pozwu. Niezależnie od powyższego powódki nie złożyły do akt sprawy materiału dowodowego w postaci dokumentacji medycznej powódek z okresu sprzed wydania orzeczenia z dnia 31 października 2014 r. i z okresu późniejszego, tak, że brak jest materiału, który pozwalałby biegłym na ustalenie czy pomiędzy faktem wydania tego orzeczenia a ewentualnym pogorszeniem się stanu zdrowia powódek może zachodzić jakikolwiek związek przyczynowy.

Sąd zważył co następuje:

Przesłankami dochodzenia odszkodowania za szkodę zarówno majątkową jak niemajątkową są: zdarzenie, z którym ustawa wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą, powstanie szkody i istnienie normalnego związku przyczynowego pomiędzy tym zdarzeniem a szkodą. Powódki domagały się w niniejszej sprawie naprawienia szkody niemajątkowej w postaci krzywdy spowodowanej naruszeniem dóbr osobistych powódek oraz szkody majątkowej w postaci wydatków na koszty kształcenia powódki A. M. (1).

Zgodnie z art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Nadto za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władze z mocy prawa (art. 417 § 1 k.c.). Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą (art. 417 ¹ § 2 k.c.). Można żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego wyroku w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe (art. 424 ¹ § 1 k.p.c.). W wyjątkowych wypadkach, gdy niezgodność z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, można także żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu pierwszej lub drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie wyroku w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych (art. 424 ¹ § 2 k.p.c.). W wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie przysługuje, odszkodowania z tytuł szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem można domagać się bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba że strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych (art. 424 ^1b k.p.c.).

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że w dniu 31 października 2014 r. (...) w trybie pilnym zarządził umieszczenie małoletniej A. M. (2) ur. (...) w placówce opiekuńczo – wychowawczej i polecił kuratorowi doprowadzenie małoletniej do placówki. Powódki opierały swoje roszczenie na twierdzeniu o bezprawności tegoż orzeczenia. Powódki nie legitymowały się orzeczeniem stwierdzającym niezgodność z prawem tego orzeczenia. Uznać wszelako należy, że orzeczenie to, które nie jest wyrokiem, zgodnie z art. 424 ¹ § 1 k.p.c. nie podlega zaskarżeniu skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem, a w konsekwencji, na podstawie art. 424 ^1b k.p.c. sąd w niniejszym postępowaniu władny jest ustalać jako przesłankę rozstrzygnięcia kwestię, czy orzeczenie to jest bezprawne.

Postanowienie z dnia 31 października 2014 r. zostało wydane na podstawie art. art. 109 § 1 k.r.o. i art. 569 § 2 k.p.c. Zgodnie z tymi przepisami, jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. W wypadkach nagłych sąd opiekuńczy wydaje z urzędu wszelkie potrzebne zarządzenia nawet w stosunku do osób, które nie podlegają jego właściwości miejscowej, zawiadamiając o tym sąd opiekuńczy miejscowo właściwy.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że w dniu 31 października 2014 r. powódka A. M. (1) była jeszcze osoba małoletnią. Władza rodzicielska jej matki – powódki B. M. – była w tym czasie zawieszona postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2007 r. a A. M. (1) pozostawała w rodzinie zastępczej, którą stanowili jej dziadkowie G. M. i T. M.. A. M. (1) przebywała w tym dniu w internacie Zespołu Szkół Zawodowych nr (...) w K.. Dyrekcja Zespołu Szkół Zawodowych nr (...) w K. zwróciła się w dniu 31 października 2014 r. do (...) z prośbą o umieszczenie A. M. (1) w placówce opiekuńczo – wychowawczej o charakterze interwencyjnym, przy czym uzasadnieniem wniosku była okoliczność, że po A. M. (1) nie zgłosili się uprawnieni do sprawowania nad nią opieki dziadkowie, będący jej rodziną zastępczą. W tym stanie rzeczy ocenić należy, że zachodziły prawem przewidziane podstawy do wydania kwestionowanego przez powódki orzeczenia. Podkreślić należy, że Sąd został poinformowany o zdarzeniu uzasadniającym wydanie zarządzenia przewidzianego w art. 109 § 1 k.r.o. gdyż rzeczywiście zaszło zdarzenie zagrażające dobru dziecka jakim był brak wykonywania przez osoby do tego uprawnione niezbędnej faktycznej pieczy nad dzieckiem. Bez znaczenia w tym stanie rzeczy ma fakt, że niemożność ta nastąpiła wskutek niezależnych od dziadków A. M. (1) okoliczności (trudności komunikacyjnych), ponieważ podstawą wydania orzeczenia w trybie art. 109 § 1 k.r.o. jest sam fakt zagrożenia dobra dziecka, niezależnie od tego, po czyjej stronie leżały przyczyny skutkujące powstaniem takiego stanu rzeczy. Okoliczność, że powódka B. M. była gotowa faktycznie wykonywać opiekę nad A. M. (1) nie może być oceniona jako podstawa do odstąpienia od wydania zarządzenia przez sąd opiekuńczy, gdyż B. M. miała zawieszoną władzę rodzicielską nad A. M. (1), a zatem nie mogła wykonywać atrybutu tej władzy jaką jest wykonywanie faktycznej pieczy nad dzieckiem. Nie można również potraktować postanowienia z dnia 31 października 2014 r. jako przedwczesnego, albowiem z ustalonego stanu faktycznego wynika, że rzeczywiście istniał stan rzeczy uzasadniający wydanie zarządzenia przez sąd opiekuńczy – piecza nad A. M. (1) nie była faktycznie wykonywana przez rodzinę zastępczą. Nadto specyfika orzeczeń wydawanych na podstawie art. 109 § 1 k.r.o., w szczególności gdy potrzeba zapewnienia dziecku opieki jest natychmiastowa, wymaga od sądu opiekuńczego szybkości działania, gdyż ewentualne zaniechania czy opóźnienia mogą skutkować nieodwracalnymi negatywnymi skutkami dla dziecka. Z tych też względów nie sposób dopatrzeć się w postanowieniu (...) z dnia 31 października 2014 r. cech bezprawności, w szczególności jeżeli uwzględni się, że orzeczeniem niezgodnym z prawem jest orzeczenie niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej wykładni przepisami lub z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć, wydane w wyniku szczególnie rażąco błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania prawa, naruszające prawo w sposób oczywisty, bez potrzeby głębszej analizy prawniczej. Niezgodność z prawem musi mieć charakter kwalifikowany, elementarny i oczywisty (por. orzeczenia SN z 9 marca 2006 r., II BP 6/05, OSNAPiUS 2007, Nr 3–4, poz. 42; z 31 marca 2006 r., IV CNP 25/05, OSNC 2007, Nr 1, poz. 17; z 7 lipca 2006 r., I CNP 33/06, OSNC 2007, Nr 2, poz. 35; z 4 stycznia 2007 r., V CNP 132/06, OSNC 2007, Nr 11, poz. 174; z 17 maja 2006 r., I CNP 14/06, L.; z 21 lutego 2007 r., I CNP 71/06, L.; z 26 lutego 2008 r., II BP 13/07, L.; z 13 grudnia 2005 r., II BP 3/05, OSNAPiUS 2006, Nr 21–22, poz. 323; z 26 kwietnia 2006 r. Takich cech kwestionowanemu postanowieniu z dnia 31 października 2014 r. (...) przypisać nie można.

W tym stanie rzeczy ocenić należy, że żądania pozwu, zarówno w zakresie żądania zadośćuczynień jak i żądania odszkodowania, nie zasługują na uwzględnienie. Podstawową przesłanką dochodzenia zarówno zadośćuczynienia jak i odszkodowania jest bowiem obiektywna bezprawność zachowania zarzucanego przez domagającego się któregoś z tych roszczeń. Natomiast z przyczyn szczegółowo wyżej wskazanych postanowienie Sądu Rejonowego dla Krakowa – Nowej Huty z dnia 31 października 2014 r. nie jest obiektywnie bezprawne.

Brak jest również podstaw po temu, by powódkom przyznać zadośćuczynienie na zasadach słuszności zgodnie z art. 417[2] k.c. za ewentualną szkodę na osobie wynikłą ze zgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej. Powoływany przez powódki w uzasadnieniu pozwu rozstrój zdrowia (przy hipotetycznym założeniu, że rzeczywiście miał miejsce, gdyż powódki nie przedstawiły materiału dowodowego, który mógłby stanowić podstawę do wydania w tym przedmiocie opinii biegłych) nie mógł bowiem pozostawać w normalnym związku przyczynowym (w rozumieniu art. 361 § 1 k.c.) z faktem wydania orzeczenia z dnia 31 października 2014 r.

Niezależnie od tego, odnosząc się do żądania zadośćuczynienia, należy uwzględnić, że trudno dopatrzeć się normalnego związku przyczynowego w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. pomiędzy faktem wydania postanowienia z dnia 31 października 2014 r. a utratą możliwość kontaktu przez powódki, zaburzeniu łączących je więzi. Należy w tym miejscu wskazać, że władza rodzicielska powódki B. M. została zawieszona znacznie wcześniej, tj. postanowieniem (...) z dnia 11 kwietnia 2007 r. w sprawie sygn. III Nsm 177/06/N, a przeprowadzone postępowanie dowodowe nie daje podstaw do ustalenia, aby wskutek wydania postanowienia z dnia 31 października 2014 r. pojawiły się jakiekolwiek dalsze ograniczenia w kontaktach pomiędzy powódkami aniżeli te, które wynikałyby już z postanowienia o zawieszeniu władzy rodzicielskiej.

Nadto powódka B. M. nie wykazała dostatecznie aby poniosła faktycznie jakiekolwiek wydatki w związku z kształceniem A. M. (1), z którego A. M. (1) wskutek wydania postanowienia z dnia 31 października 2014 r. nie mogła korzystać. W szczególności nie przedstawiła żadnego dowodu faktycznej wypłaty na ten cel jakiejkolwiek kwoty. Zatem roszczenie o odszkodowanie powódki B. M. nie mogłoby podlegać uwzględnieniu również z powodu jego niewykazania.

Mając powyższe na uwadze powództwo podlegało oddaleniu o czym orzeczono w pkt I sentencji na podstawie wyżej powołanych przepisów.

W punkcie II sentencji wyroku Sąd postanowił nie obciążać powódek obowiązkiem zwrotu kosztów procesu stronie pozwanej mimo, iż przegrały proces. Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Powódki znajdują się w trudnej sytuacji majątkowej a nadto mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy należy przyjąć, iż powódki mogły mieć subiektywne przekonanie, iż przedmiotowe roszczenie jest zasadne. Zatem w niniejszej sprawie miał miejsce szczególny przypadek uzasadniający odstąpienie od obciążania powódek kosztami postępowania.

W punkcie III sentencji wyroku Sąd przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie na rzecz pełnomocnika powódek w osobie adwokata w kwotę 4.428 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódkom z urzędu, na którą to kwotę złożyły się kwota 3.600 zł (§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, tekst jednol. Dz. U. z 2013 r., poz. 461), podwyższona o należny podatek VAT w stawce 23 %, albowiem koszty te nie zostały zapłacone w całości ani w części (§ 19 i 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 461).