Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Bełchatowie Wydział IV Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący : Sędzia SR Beata Grabiszewska

Protokolant: Wiesława Rudzka

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2017 roku w Bełchatowie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. M. i Z. K.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B.

o wynagrodzenie za pracę

1.  oddala powództwa;

2.  nie obciąża powódki E. M. obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B.;

3.  nie obciąża powódki Z. K. obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B..

Sygn. akt IV P 52/16

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 maja 2016 roku powódka E. M. wniosła
o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. kwoty 33.555,00 zł tytułem utraconego wynagrodzenia za pracę za okres od 1.02.2015 roku do 30 kwietnia 2016 roku.

W uzasadnieniu pozwu podnosiła, że na podstawie protokołu dodatkowego nr 3 z dnia 15 grudnia 2015 roku do (...) obowiązującego
u pracodawcy, pozwany zaprzestał wypłacania powódce składników wynagrodzenia dochodzonych pozwem. E. M. kwestionowała fakt obowiązywania protokołu nr (...), przedstawiła okoliczności związane
z przebiegiem jego rejestracji, a ostatecznie podniosła, że został on prawomocnie wykreślony z rejestru układów zbiorowych pracy.

Sprawa została zarejestrowana za numerem IV P 52/16.

W odpowiedzi na pozew z dnia 10 czerwca 2106 roku pozwana Spółka, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu strona pozwana podniosła, że powódka nie sprecyzowała, jakich składników wynagrodzenia i w jakiej wysokości pozwana spółka zaprzestała jej płacić od dnia 1 lutego 2015 roku. Dalej podnosiła, że E. M. w drodze porozumienia stron z dnia 27 stycznia 2015 roku uzgodniła z pozwanym pracodawcą nowe warunki pracy i płacy od dnia 1 lutego 2015 roku.

Jednocześnie pozwana wskazała, że powódka nie przedstawiła żadnego dowodu na okoliczność stwierdzenia nieważności decyzji
o zarejestrowaniu protokołu dodatkowego nr 3 w Rejestrze Zakładowych Układów Zbiorowych.

W pozwie z dnia 10 maja 2016 roku powódka Z. K. wniosła
o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. kwoty 26.064,00 zł tytułem utraconego wynagrodzenia za pracę za okres od 1.02.2015 roku do 30 kwietnia 2016 roku.

W uzasadnieniu pozwu podnosiła, że na podstawie protokołu dodatkowego nr 3 z dnia 15 grudnia 2015 roku do (...) obowiązującego
u pracodawcy, pozwany zaprzestał wypłacania powódce składników wynagrodzenia dochodzonych pozwem. Z. K. kwestionowała fakt obowiązywania protokołu nr (...), przedstawiła okoliczności związane
z przebiegiem jego rejestracji, a ostatecznie podniosła, że został on prawomocnie wykreślony z rejestru układów zbiorowych pracy.

Sprawa została zarejestrowana za numerem IV P 53/16.

W odpowiedzi na pozew z dnia 10 czerwca 2106 roku pozwana Spółka, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu strona pozwana podniosła, że powódka nie sprecyzowała, jakich składników wynagrodzenia i w jakiej wysokości pozwana spółka zaprzestała jej płacić od dnia 1 lutego 2015 roku. Dalej podnosiła, że Z. K. w drodze porozumienia stron z dnia 27 stycznia 2015 roku uzgodniła z pozwanym pracodawcą nowe warunki pracy i płacy od dnia 1 lutego 2015 roku.

Jednocześnie pozwana wskazała, że powódka nie przedstawiła żadnego dowodu na okoliczność stwierdzenia nieważności decyzji
o zarejestrowaniu protokołu dodatkowego nr 3 w Rejestrze Zakładowych Układów Zbiorowych.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 1 grudnia 2016 roku, Sąd Rejonowy w Bełchatowie połączył sprawę z powództwa E. M. ze sprawą z powództwa Z. K. w celu łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia i dalej prowadził je pod sygn. akt IV P 52/16.

W toku procesu powódki reprezentowane przez pełnomocnika – przedstawiciela związku zawodowego, popierały powództwa w całości.

Pełnomocnik strony pozwanej wnosił o oddalenie powództw
i zasądzenie kosztów postępowania według złożonego spisu kosztów.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka E. M. jest pracownikiem (...) sp. z o. o.
w B. od 1 maja 2001 roku. Została przejęta w trybie art. 23 ¹ kp z Elektrowni (...). Pracuje na stanowisku kierownika działu płac.

(dowód: zeznania powódki E. M. – k. 62-63 w zw. z k. 248; pismo z dnia 10.04.2001r., porozumienie zmieniające – w aktach osobowych powódki – część B, k. 42,73)

Powódka Z. K. jest pracownikiem (...) sp. z o. o.
w B. od 1 maja 2001 roku, przejętym w trybie art. 23 ¹ kp
z Elektrowni (...). Pracuje na stanowisku samodzielnego referenta ds. księgowości.

(dowód: zeznania powódki Z. K. – k. 193-194 w zw. z k. 251; pismo z dnia 10.04.2001r., porozumienie zmieniające – w aktach osobowych powódki – część B, k. 62,135)

Z. K. pełni funkcję przewodniczącej zarządu (...) w E. sp.
z o.o. w B.. E. M. jest wiceprzewodniczącą zarządu tej organizacji związkowej. (...) Związek Zawodowy Zjednoczenie w (...) sp. z o.o. w B. został zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 23 kwietnia 2015 roku. Statut związku został uchwalony w dniu 17.02.2015 roku.

(dowód: zeznania powódki Z. K. – k. 193-194 w zw. z k. 251; opis z KRS – k. 176-178)

W pozwanej Spółce obowiązuje Zakładowy Układ Zbiorowy zawarty
w dniu 4 grudnia 2003 roku, wpisany do Rejestru (...) w dniu 23 marca 2004 roku. Układ ten reguluje zasady wynagradzania pracowników pozwanej Spółki. Do postanowień układu strony wprowadziły zmiany
w drodze protokołów dodatkowych. Protokołem dodatkowym nr 3 zawartym w dniu 15 grudnia 2014 roku strony Zakładowego Układu Zbiorowego dla (...) Sp. z o.o. dokonały wykreślenia załącznika nr 9 do (...), określającego zasady wypłacania dodatku za staż pracy, ustaliły wysokość funduszu premiowego na sumę nie mniejszą niż 5% funduszu płac zasadniczych (przed zmianą nie mniejszą niż 15%),
a wysokość indywidualnej premii w przedziale od 0% do 5% (przed zmianą od 1% do 15%). Wysokość odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych strony ustaliły na 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego roku, zamiast odpisu w wysokości 75%. Protokół dodatkowy nr 3 został wpisany do Rejestru Zakładowych Układów Zbiorowych Pracy Okręgowego Inspektora Pracy w Ł. dnia 23 stycznia 2015 roku.

(dowód: (...) wraz z protokołem dodatkowym nr 3 – załącznik do akt sprawy)

Podpisanie protokołu dodatkowego nr 3 było poprzedzone długimi negocjacjami ze stroną społeczną w związku z koniecznością zapewnienia funkcjonowania pozwanej Spółki. Sytuacja ekonomiczna Spółki była zła
i wymagała podjęcia działań zmierzających do zmniejszenia kosztów działalności Spółki, urentownienia tej działalności, bez dokonywania prywatyzacji Spółki i zmniejszania stanu zatrudnienia.

(dowód: zeznania świadków: K. K. – k. 227-230; Z. B. – k. 230-231; A. L. – k. 231-232; A. N. – k. 233-236; zeznania pozwanego K. L. – k. 254)

Równocześnie z podpisaniem protokołu dodatkowego nr 3 Zarządzeniem Nr (...) Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. z dnia 15 grudnia 2014 roku został wdrożony Regulamin Programu wykupu świadczeń pracowniczych zawartych w (...) w Centrali (...) sp. z o. o. z dnia 4.12.2003 roku. W regulaminie tym zostały określone zasady wykupu świadczeń w postaci premii rocznej, dodatku za staż pracy, premii z regulaminu premiowania i odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych.

(dowód: Zarządzenie nr (...) wraz z regulaminem Programu wykupu świadczeń – k. 122-130)

W grudniu 2014 roku po podpisaniu protokołu dodatkowego nr 3 odbyło się spotkanie zarządu Spółki z pracownikami, w czasie którego zostali oni poinformowani o zmianie układu zbiorowego pracy oraz tym, że z powodu tej zmiany otrzymają odszkodowanie. Ówczesna prezes zarządu K. K. przekazała pracownikom informację, że do umów
o pracę zostaną wprowadzone stosowne zmiany, a osoby, które nie przyjmą zmienionych warunków, otrzymają wypowiedzenia.

(dowód: zeznania powódki E. M. – k. 248-251; zeznania powódki Z. K. – k. 251-253)

E. M. i Z. K. w grudniu 2014 roku złożyły wnioski
o przystąpienie do Programu wykupu świadczeń pracowniczych.
W styczniu 2015 roku zostały poinformowane o wysokości odszkodowania z programu. E. M. zaakceptowała kwotę odszkodowania w dniu 15 stycznia 2015 roku, a Z. K. w dniu 19 stycznia 2015 roku.

(dowód: wniosek o przystąpienie wraz z wyliczeniem wysokości odszkodowania – k. 132- 132 odwr., k. 202-202odwr.)

Pozwany pracodawca wypłacił powódkom odszkodowanie z programu. E. M. otrzymała kwotę 40.093,56 zł, a Z. K. kwotę 28.332,12 zł.

(okoliczności bezsporne)

W dniu 4 lutego 2015 roku powódka E. M. zawarła
z pozwanym pracodawcą porozumienie zmieniające od dnia 1 lutego 2015 roku umowę o pracę w zakresie dotyczącym warunków płacy w związku z wprowadzeniem zmian do Zakładowego Układu Zbiorowego. W treści porozumienia wskazano zmiany wynikające z protokołu dodatkowego
nr 3. Podobne porozumienie zmieniające warunki umowy o pracę w dniu 13 lutego 2015 roku zawarła z pracodawcą powódka Z. K..

(dowód: porozumienie zmieniające umowę o pracę – akta osobowe powódki E. M., część B, k. 142; akta osobowe powódki Z. K., część B, k. 89).

Okręgowy Inspektorat Pracy w Ł. pismem z dnia 10 lipca 2015 roku zatytułowanym „Powiadomienie o wykreśleniu z rejestru układów” powiadomił strony (...) o wykreśleniu z dniem 10 lipca 2015 roku protokołu dodatkowego zawartego w dniu 15 grudnia 2014 roku wpisanego do rejestru układów w dniu 23 stycznia 2015 roku.

(dowód: powiadomienie- k. 5)

Po otrzymaniu powiadomienia pozwana Spółka wystąpiła do Okręgowego Inspektora Pracy w Ł. z wnioskiem o ponowną rejestrację protokołu dodatkowego nr 3 do (...). Następnie wniosek ten cofnęła, a strony (...) wystąpiły o cofnięcie decyzji o wykreśleniu protokołu dodatkowego nr 3.

(dowód: zeznania świadka A. S. – k. 207-210)

W dniu 30 lipca 2015 roku powódka Z. K. złożyła w pozwanej Spółce oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu wywołanego podstępnie. W treści tego oświadczenia, powołując się na przepisy art. 84 i 86 kc w zw. z art. 300 kp, powódka uchyliła się od skutków prawnych oświadczenia złożonego
w dniu 13 lutego 2015 roku. Dotyczyło ono wyrażenia zgody na zawarcie porozumienia zmieniającego umowę o pracę, w treści którego wyraziła zgodę na zmianę łączącej ją z pozwanym pracodawcą umowy o pracę
w związku z wprowadzeniem zmian do Układu Zbiorowego zawartego
w dniu 23.03.2004 roku, w którym wprowadzono zmiany wymienione
w treści wskazanego porozumienia, a wprowadzone przez rejestrację protokołu dodatkowego nr 3. W oświadczeniu powódka podała,
że w chwili zawierania tej umowy pozostawała, jak się okazało później,
w mylnym przekonaniu, iż wszelkie zmiany wprowadzone przez rejestrację protokołu dodatkowego nr 3 do (...), zostały dokonane zgodnie z prawem i są prawnie skuteczne, a okazało się później, że protokół ten został wykreślony z rejestru układów z dniem 10 lipca 2015 roku z uwagi na wady prawne. Powódka wskazała, że te okoliczności dowodzą, iż została podstępnie skłoniona do zawarcia porozumienia zmieniającego umowę o pracę oraz przystąpienia do tzw. Programu wykupu świadczeń
i w związku z tym uchyla się od tych oświadczeń woli.

(dowód: oświadczenie - k. 111, wyciąg z książki korespondencji – k. 258)

Powiadomieniem z dnia 13 sierpnia 2015 roku Okręgowy Inspektor Pracy w Ł. zawiadomił, że pozostaje w mocy Powiadomienie Okręgowego Inspektora Pracy w Ł. z dnia 23 stycznia 2015 roku
o w pisaniu z dniem 23 stycznia 2015 roku do rejestru układów protokołu dodatkowego nr 3, co oznacza, że postanowienia tego protokołu podlegają stosowaniu od dnia jego zarejestrowania, tj. od dnia 23 stycznia 2015 roku. Jednocześnie Okręgowy Inspektor Pracy w Ł. uznał za nieważne (z dniem 10 lipca 2015 roku) powiadomienie z dnia 10 lipca 2015 roku o wykreśleniu protokołu dodatkowego zawartego w dniu 15 grudnia 2015 roku wskazując, że nie wywołuje ono skutków prawnych od dnia dokonania tej czynności, tj. od dnia 10 lipca 2015 roku. Z powiadomienia wynika, że ostateczne rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy nastąpiło po rozparzeniu wniosku stron zakładowego układu zbiorowego pracy z dnia 7 sierpnia 2015 roku „o cofniecie decyzji o wykreśleniu Protokołu dodatkowego Nr 3 do (...) Sp. z o.o. oraz po dokonaniu oceny całokształtu postępowania prowadzonego przez organ rejestrowy,
w sprawie zastrzeżeń Związku Zawodowego (...) Sp. z o.o., co do zawarcia z naruszeniem przepisów protokołu dodatkowego
nr 3.

(dowód: powiadomienie- k. 7-10)

Pismem z dnia 21 sierpnia 2015 roku skierowanym do Głównego Inspektora Pracy w (...) Sp. z o.o. wystąpił z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji Okręgowego Inspektora Pracy w Ł.: o pozostawieniu w mocy powiadomienia o wpisaniu do rejestru układów protokołu dodatkowego nr 3 z dnia 15 grudnia 2014 roku oraz o uznaniu za nieważne powiadomienia Okręgowego Inspektora Pracy w Ł. z dnia 10 lipca 2015 roku o wykreśleniu z rejestru układów protokołu dodatkowego nr 3.

W piśmie z dnia 21 października 2015 roku stanowiącym odpowiedź na wniosek organizacji związkowej Główny Inspektor Pracy wskazał,
że organ rejestrujący dopuścił się uchybień, jednakże powiadomienia tego organu nie stanowią decyzji administracyjnej i nie przysługuje od nich odwołanie do wyższej instancji ani do sądu administracyjnego. Jednocześnie wskazał, że strony układu zbiorowego na poszczególnych etapach postępowania nie skorzystały z trybu określonego w art. 241 ¹¹ § 5 ¹ kp, który daje możliwość zakwestionowania prawidłowości działania organu rejestrującego, a obecnie brak jest możliwości dokonania weryfikacji dokonanych przez Okręgowego Inspektora Pracy czynności na zasadach określonych w powołanym przepisie poprzez wykazanie, iż został on zawarty z naruszeniem przepisów o zawieraniu układów.

W piśmie zawarto również informację, że prawidłowość dokonania czynności organu rejestrującego może być poddana kontroli sądu przy rozpatrywaniu indywidualnych sporów ze stosunku pracy.

(dowód: wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji - k. 11-17; odpowiedź Głównego Inspektora Pracy – k. 18-26)

Stan faktyczny przedmiotowej sprawy Sąd ustalił na podstawie zeznań stron: powódek E. M. i Z. K., pozwanego K. L., zeznań świadków: A. S., K. K., Z. B., A. L. i A. N.. I. P. oraz na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy
i zawartych w aktach osobowych powódek. Zeznania stron i świadków mają walor wiarygodności, bowiem korespondują ze sobą
oraz znajdują potwierdzenie w treści dokumentów złożonych do akt sprawy.

Stan faktyczny sprawy jest w zasadzie bezsporny, spór w przedmiotowej sprawie ma charakter sporu prawnego.

Sąd Rejonowy zważył co następuje :

Powództwa nie zasługują na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie E. M. i Z. K. wniosły
o zasądzenie na ich rzecz od pozwanej Spółki wymienionych w pozwach kwot tytułem utraconego wynagrodzenia za pracę za okres od 1.02.2015 roku do 30 kwietnia 2016 roku.

Powódki kwestionowały fakt obowiązywania protokołu dodatkowego nr 3 z dnia 15 grudnia 2015 roku do (...) obowiązującego u pracodawcy, na podstawie którego pozwany zaprzestał wypłacania im składników wynagrodzenia dochodzonych pozwem. Podnosiły, że protokół ten został prawomocnie wykreślony z rejestru układów zbiorowych pracy. Z tego faktu wywodziły swoje roszczenia.

Podkreślić należy, iż procedurę zawierania i rejestracji układów zbiorowych pracy regulują przepisy działu jedenastego Kodeksu pracy oraz przepisy wykonawcze wydane na ich podstawie, w szczególności rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 4 kwietnia 2001 roku w sprawie trybu postępowania w sprawie rejestracji układów zbiorowych pracy, prowadzenia rejestru układów i akt rejestrowych oraz wzorów klauzul rejestracyjnych i kart rejestrowych.

Zakres ingerencji sądu w proces tworzenia układu zbiorowego został wyznaczony przez art. 241 ¹¹ § 5 pkt 1 i 2 kp. Przepis art. 241 ¹¹ kp wskazuje tryb zgłaszania zastrzeżeń do układu zbiorowego oraz odwołania w przypadku odmowy jego rejestracji.

W przedmiotowej sprawie powódki dążyły do uzyskania pozytywnego dla siebie rozstrzygnięcia poprzez przesłankowe ustalenie nieważności zmiany prawomocnego wpisu o wykreśleniu protokołu z rejestru układów zbiorowych.

W tym miejscu warto wskazać, że w uchwale składu 7 sędziów z dnia 23 maja 2001 r., III ZP 17/00, (opubl.: OSNP 2001/23/684) Sąd Najwyższy zajął stanowisko, że droga sądowa o ustalenie nieważności zakładowego układu zbiorowego pracy po jego rejestracji jest niedopuszczalna. Nie stanowi ono roszczenia, o którym jest mowa w art. 476 § 1 kpc, a tym samym nie należy do kategorii spraw cywilnych w rozumieniu art. 1 kpc.

W uzasadnieniu powołanej uchwały Sąd Najwyższy wskazał, że (…) „wymierzanie sprawiedliwości, do czego zgodnie z Konstytucją RP (art. 175 ust. 1) powołane są sądy, polega na stosowaniu normy prawnej do określonych stanów faktycznych, nie zaś na badaniu prawidłowości ustanowienia aktów normatywnych, a więc kontrolowaniu źródeł prawa i ich tworzenia. Spór dotyczący kompetencji strony do kształtowania treści układu zbiorowego pracy nie jest sprawą z zakresu prawa pracy w pojęciu art. 476 § 1 kpc. Przepis ten bowiem dotyczy roszczeń typu cywilnoprawnego (zobowiązaniowego), a nie wszelkich innych możliwych roszczeń, których źródłem są stosunki organizacyjne, administracyjno-prawne, czy wynikające z upoważnienia do uczestniczenia w tworzeniu aktów prawnych (stosunki normodawcze). Układ zbiorowy pracy jest źródłem prawa w całości i dotyczy to także tzw. postanowień obligacyjnych układu, które nie mogą być identyfikowane ze zobowiązaniami w rozumieniu cywilnoprawnym. Przykładowe wyliczenie tego rodzaju postanowień zawarte w art. 241 ¹ kp wyraźnie na to wskazuje. Określenia sposobu publikacji układu i rozpowszechniania jego treści, trybu dokonywania okresowych ocen funkcjonowania i wyjaśniania jego treści oraz rozstrzygania sporów o wykładnię, a także określenie obowiązków (gwarancji) stron układu dotyczących przestrzegania postanowień układu nie są postanowieniami umownymi tworzącymi zobowiązania cywilnoprawne” . Dalej Sąd Najwyższy wskazał, że przepis art. 476 § 1 kpc definiuje sprawy ze stosunku pracy, a w definicji tej nie mieszczą się zbiorowe stosunki pracy, do kategorii których należy zawarcie i obowiązywanie układu zbiorowego pracy. Dopuszczalności drogi sądowej nie da się także uzasadnić istnieniem interesu prawnego w ustaleniu, ponieważ "prawo" w rozumieniu art. 189 kpc, to prawo podmiotowe, nie zaś "prawo" jako źródło prawa.

Jak wcześniej wskazano tryb postępowania w sprawie rejestracji układu jest w całości uregulowany przepisami Kodeksu pracy oraz przepisami wykonawczymi. Podkreślić należy, iż strony układu zbiorowego pracy, obowiązującego w pozwanej Spółce nie skorzystały z możliwości zakwestionowania prawidłowości działania organu rejestrującego protokół dodatkowy nr 3 w trybie określonym w przepisach kodeksu pracy. Pomimo stwierdzonych przez Głównego Inspektora Pracy uchybień organu rejestrowego w postępowaniu związanym z rejestracją przedmiotowego protokołu, aktualnie nie jest możliwa weryfikacja czynności dokonanych przez Okręgowego Inspektora Pracy w Ł.. Bierność stron układu zbiorowego w zakresie ewentualnego skorzystania z trybu określonego w art. 241 ¹¹ kp spowodowała ten skutek, że protokół dodatkowy został zarejestrowany, jego postanowienia obowiązują
i zgodnie z treścią art. 9 § 1 kp stanowi źródło prawa pracy, regulujące prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Dlatego też, wbrew twierdzeniom strony powodowej i stanowisku przedstawionym przez Głównego Inspektora Pracy w piśmie z dnia 21.10.2015 roku, nie jest również możliwe przeprowadzenie kontroli prawidłowości dokonania czynności organu rejestrującego przy rozpatrywaniu indywidualnych sporów ze stosunku pracy, w tym także w niniejszej sprawie.

Postanowienia protokołu dodatkowego nr 3 zaczęły obowiązywać z dniem jego rejestracji, tj. z dniem 23 stycznia 2015 roku. W tym czasie
w pozwanej Spółce obowiązywał Program wykupu świadczeń pracowniczych, których dotyczył protokół dodatkowy.

Obie powódki już w grudniu 2014 roku złożyły wnioski o przystąpienie do tego programu. W styczniu 2015 roku zostały poinformowane przez pracodawcę o wysokości odszkodowania i zaakceptowały kwoty odszkodowań. Natomiast w lutym 2015 roku powódki zawarły
z pozwanym pracodawcą porozumienia zmieniające od dnia 1 lutego 2015 roku umowy o pracę w zakresie dotyczącym warunków płacy w związku z wprowadzeniem zmian do Zakładowego Układu Zbiorowego protokołem dodatkowym nr 3.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostaje okoliczność,
że pracownicy pozwanej Spółki, w tym powódki, informowani byli, że
w przypadku odmowy przyjęcia zmienionych warunków umowy, otrzymają wypowiedzenia. Okoliczność ta nie może być podstawą do powoływania się na wady oświadczenia woli. Przekazanie pracownikom powyższych informacji przez pracodawcę nie narusza przepisów prawa, przeciwnie świadczy o wykonaniu ustawowego obowiązku przez pracodawcę. Zgodnie bowiem z treścią art. 241 ¹² § 2 kp pracodawca jest obowiązany zawiadomić pracowników o wejściu układu w życie,
o zmianach dotyczących układu oraz o wypowiedzeniu i rozwiązaniu układu. Jednocześnie z przepisu art. 241 ¹³ kp wynika, że korzystniejsze postanowienia układu, z dniem jego wejścia w życie, zastępują z mocy prawa wynikające z dotychczasowych przepisów prawa pracy warunki umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy. Natomiast postanowienia układu mniej korzystne dla pracowników wprowadza się w drodze wypowiedzenia pracownikom dotychczasowych warunków umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy. Przy wypowiedzeniu dotychczasowych warunków umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy nie mają zastosowania przepisy ograniczające dopuszczalność wypowiadania warunków takiej umowy lub aktu.

Nie może również odnieść zamierzonego skutku oświadczenie powódki Z. K. z dnia 30 lipca 2015 roku o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu wywołanego podstępnie. Powołując się na przepisy art. 84 i 86 kc w zw. z art. 300 kp, powódka oświadczyła, że uchyla się od skutków prawnych oświadczenia złożonego w dniu 13 lutego 2015 roku dotyczącego wyrażenia zgody na zawarcie porozumienia zmieniającego umowę o pracę, w treści którego wyraziła zgodę na zmianę łączącej ją z pozwanym pracodawcą umowy o pracę w związku z wprowadzeniem zmian do Układu Zbiorowego zawartego w dniu 23.03.2004 roku, w którym wprowadzono zmiany wymienione w treści wskazanego porozumienia, a wprowadzone przez rejestrację protokołu dodatkowego nr 3. W oświadczeniu powódka podała, że w chwili zawierania tej umowy pozostawała, jak się okazało później,
w mylnym przekonaniu, iż wszelkie zmiany wprowadzone przez rejestrację protokołu dodatkowego nr 3 do (...), zostały dokonane zgodnie z prawem i są prawnie skuteczne, a okazało się później, że protokół ten został wykreślony z rejestru układów z dniem 10 lipca 2015 roku z uwagi na wady prawne. Powódka wskazała, że te okoliczności dowodzą, iż została podstępnie skłoniona do zawarcia porozumienia zmieniającego umowę o pracę oraz przystąpienia do tzw. Programu wykupu świadczeń
i w związku z tym uchyla się od tych oświadczeń woli.

Powódka nie wskazała przez kogo, kiedy i w jaki sposób została podstępnie wprowadzona w błąd.

Pomijając szersze rozważania na temat podnoszonych wad oświadczenia woli, na które powołuje się powódka należy wskazać, że podstęp zakłada celowe, umyślne działanie sprawcy skierowane na wywołanie takiego niezgodnego z prawdą obrazu rzeczywistości u osoby, na wolę której oddziałuje, by zdolny on był do nakłonienia jej do złożenia oświadczenia woli określonej treści. Działanie podstępne jest zawsze działaniem zawinionym i umyślnym. Przejawia się albo w zamiarze bezpośrednim albo w zamiarze ewentualnym, a zatem chęci lub przynajmniej godzenia się na wywołanie fałszywego obrazu rzeczywistości w umyśle kontrahenta.

Przypomnieć należy, że w dacie zawierania przez powódki porozumień zmieniających umowy o pracę (w lutym 2015 roku), protokół dodatkowy był zarejestrowany i nikt spośród stron układu nie podnosił kwestii wadliwości tej rejestracji, nikt o takiej wadliwości nie wiedział. Tym bardziej nie można o niej mówić w dacie przystąpienia przez powódki do programu wykupu świadczeń, bowiem w tym czasie protokół nie był jeszcze w ogóle zarejestrowany. Podkreślić również trzeba, że ostatecznie protokół dodatkowy nr 3 pozostał w mocy i nadal obowiązuje.

Z. K. nie wskazała, kto w umyślny i celowy sposób nakłonił ją do złożenia powyższych oświadczeń woli i na czym miałoby polegać przedstawienie fałszywego obrazu rzeczywistości.

Z kolei powódka E. M. w ogóle nie udowodniła, że złożyła pracodawcy oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli o podobnej treści, jak Z. K..

Reasumując, po pierwsze powódki nie przedstawiły żadnego dowodu na okoliczność stwierdzenia nieważności decyzji o zarejestrowaniu protokołu dodatkowego nr 3 w Rejestrze Zakładowych Układów Zbiorowych. Po drugie, porozumienia zmieniające umowy o pracę, które zawarły z pozwanym pracodawcą są prawnie skuteczne. Dochodzenie zatem świadczeń (składników wynagrodzenia), których wypłaty zaprzestał pracodawca na skutek zawartych z powódkami porozumień, nie znajduje żadnych podstaw prawnych i jest nieuzasadnione.

W tych okolicznościach Sąd oddalił wniosek pełnomocnika powódek
o dopuszczenie dowodu z list płac, bowiem nie miał on znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Jednocześnie, Sąd pominął rozważania na temat sposobu wyliczenia wysokości dochodzonych roszczeń, uznając je zbędne.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 80 kp w zw. z art. 9 § 1 kp oddalił powództwo jako nieuzasadnione.

Na zasadzie słuszności wyrażonej w art. 102 kpc, Sąd nie obciążył powódek kosztami procesu uznając, że zachodzi szczególny przypadek, uzasadniający takie rozstrzygnięcie. Sąd wziął pod uwagę okoliczność,
że sprawa miała precedensowy charakter i w związku z tym powódki mogły być subiektywnie przekonane o słuszności swoich żądań, tym bardziej, że sugestię co do możliwości skutecznego dochodzenia roszczeń w określonym stanie faktycznym w indywidualnych sporach zawierało pismo Głównego Inspektora Pracy. W tej sytuacji obciążenie powódek kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne.