Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 marca 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił D. W. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Decyzja została wydana na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku, poz.748 ze zm.).

W uzasadnieniu decyzji Zakład wskazał, iż orzeczeniem z dnia 1 marca 2016 roku komisja lekarska ZUS ustaliła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczona D. W. wniosła o jej zmianę i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Podała, że jest częściowo niezdolna do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona D. W. urodziła się (...).

Ubezpieczona ukończyła 5-letnie studia wyższe na Wydziale Chemii (...) M. S. w L.. Pracowała jako nauczyciel, a ostatnio jako specjalista do spraw sprzedaży.

(wniosek – k.1-4 akt ZUS, zaświadczenie – k.6 akt ZUS, świadectwa pracy – k.7-10 akt ZUS, wywiad zawodowy – k.15 akt ZUS)

W dniu 30 listopada 2015 roku ubezpieczona złożyła wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy.

Orzeczeniem z dnia 20 stycznia 2016 roku lekarz orzecznik ZUS ustalił, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy do 31 lipca 2017 roku.

Naczelny lekarz orzecznik Zakładu przedstawił komisji lekarskiej ZUS wniosek o rozpatrzenie w trybie nadzoru nad wykonywaniem orzecznictwa lekarskiego orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 20 stycznia 2017 roku. Po rozpoznaniu wniosku komisja lekarska ZUS ustaliła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

(orzeczenia – k.25, k.37 akt ZUS, wniosek – k.38 akt ZUS)

Ubezpieczona legitymuje się stażem ubezpieczeniowym w wymiarze 10 lat 6 miesięcy i 5 dni.

(okoliczność bezsporna)

Od 2008 roku ubezpieczona leczy się z powodu reumatoidalnego zapalenia stawów F2/3.

W październiku 2015 roku ubezpieczona otrzymała skierowanie do szpitala na oddział reumatologiczny z powodu zaostrzenia choroby i nasilonych dolegliwości, oczekiwała na przyjęcie do szpitala. Od 30 marca do 8 kwietnia 2016 roku ubezpieczona była hospitalizowana z powodu dużej aktywności choroby. Podczas pobytu w szpitalu zastosowano dodatkowe leczenie. Mimo zastosowanego leczenia nadal utrzymywała się duża aktywność choroby. Liczba bolesnych stawów wynosiła 23, obrzękniętych 8.

(opinia biegłego reumatologa – k.40-41, k.54, k.73)

Aktywność choroby zmniejsza sprawność i powoduje znaczne ograniczenia w możliwości wykonywania przez ubezpieczoną pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Ubezpieczona nie może pracować jako chemik, nauczyciel chemii, pracownik biurowy, wykonywać pracy przy komputerze.

(opinia biegłego z zakresu medycyny pracy i neurologii – k.95-104)

Ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy od daty złożenia wniosku o rentę do dnia 19 lipca 2017 roku.

(opinia biegłego reumatologa – k.40-41, opinia biegłego z zakresu medycyny pracy i neurologii – k.95-104)

Od dnia 30 marca do dnia 25 sierpnia 2016 roku ubezpieczona była niezdolna do pracy i otrzymywała zasiłek chorobowy.

(okoliczność bezsporna)

Orzeczeniem z dnia 6 października 2016 roku Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł. zaliczył ubezpieczoną do osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z powodu chorób narządu ruch (05R), orzeczenie zostało wydane do dnia 31 października 2018 roku.

(orzeczenie - k.94)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów w postaci wniosku o wydanie orzeczenia, orzeczenia lekarza orzecznika i komisji lekarskiej ZUS, świadectw pracy, wywiadu zawodowego.

W toku postępowania ubezpieczona zakwestionowała ustalenia komisji lekarskiej ZUS, podnosząc iż istniejące u niej schorzenia powodują częściową niezdolność do pracy.

Oceniając zgromadzony materiał dowodowy Sąd uznał wartość dowodową złożonych w sprawie opinii przez biegłego reumatologa, biegłego z zakresu medycyny pracy i neurologii oraz podzielił, jako przekonujące, wnioski wypływające z ich treści. Opinie są rzetelne, zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot. Przedmiotowe opinie są jasne i opisują stan zdrowia ubezpieczonej w kontekście jej zdolności do pracy oraz zostały one logicznie umotywowane. Opinie te zostały wydane po zapoznaniu się przez biegłych z pełną dokumentacją lekarską ubezpieczonej oraz po jej uprzednim zbadaniu.

Biegli rozpoznali u ubezpieczonej reumatoidalne zapalenie stawów. Schorzenie to powoduje znaczne ograniczenia w wykonywaniu przez ubezpieczoną pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Biegli szczegółowo uzasadnili swoje opinie. Biegła reumatolog odniosła się do zarzutów w opiniach uzupełniających. Natomiast opinia biegłego z zakresu medycyny pracy nie była kwestionowana przez strony.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego reumatologa. W ocenie Sądu, złożona opinia nie zawiera żadnych braków i wyjaśnia wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegła reumatolog wydała opinię po przeprowadzeniu badań i dokonaniu analizy dokumentacji lekarskiej ubezpieczonej, także aktualnej, określiła schorzenia występujące u ubezpieczonej i stopień ich zaawansowania, oceniła ich znaczenie dla jej zdolności do pracy oraz wyjaśniła przyczynę uznania ubezpieczonej za osobę częściowo niezdolną do pracy. Opinia ta pozostaje w korelacji z opinią biegłego z zakresu medycyny pracy i neurologii. Biegły z zakresu medycyny pracy i neurologii podał, że opis zaburzenia ruchu i funkcji ubezpieczonej pokrywa się z opisem biegłej reumatolog i lekarza orzecznika ZUS.

Należy również wskazać, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter. Korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art.217§1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy opinia złożona jest niekorzystna dla strony. W świetle art.286 k.p.c. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych lub z opinii instytutu, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku II CR 817/73, niepublikowany), a taka sytuacja w niniejszej sprawie nie występuje. Odmienne stanowisko oznaczałoby, bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z opinii innych biegłych, by się upewnić, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania, jak strona. Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Sam fakt, że biegła oceniła stan zdrowia ubezpieczonej niezgodnie z oczekiwaniem organu rentowego, nie stanowi podstawy do dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2002 roku, I CR 562/74 Lex nr 7607, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 1999 roku I PKN 20/99, OSNP 2000/22/807).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art.57 punkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.887) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność powstała w okresach wymienionych w cytowanym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Brak choćby jednego z warunków wymienionych w art.57 ww. ustawy powoduje brak prawa do świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia ubezpieczonej pod kątem jej zdolności do pracy.

Osobą niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu (art.12 ust.1-3 ww. ustawy).

W definicji niezdolności do pracy ustawodawca dał wyraz powiązaniu prawa do renty z rzeczywistą znaczną utratą zdolności do pracy zarobkowej jako takiej, a częściową niezdolność do pracy powiązał z niezdolnością do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji, przy uwzględnieniu możliwości i sprawności niezbędnych do dalszego zaangażowania w procesie pracy, zaakcentował istnienie potencjalnej przydatności do pracy. Chodzi zatem o zdolność do pracy zarobkowej nie tylko jako zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy, ale zdolność do podjęcia pracy w ogóle, choć z uwzględnieniem rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku, predyspozycji psychofizycznych.

Zdolność do pracy ma dwa elementy: biologiczny (ogólna sprawność psychofizyczna) i gospodarczy (przydatność na rynku pracy). Należało zatem ustalić, czy ubezpieczona jest zdolna do wykonywania pracy w dotychczasowy pełnym zakresie, czy jej kwalifikacje pozwalają na wykonywanie innej pracy, czy dla utrzymania aktywności zawodowej konieczne jest przekwalifikowanie.

Brak możliwości wykonywania dotychczasowej pracy nie jest wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy, gdy jest możliwe podjęcie innej pracy (zgodnej z kwalifikacjami lub gdy rokowanie co do przekwalifikowania jest pozytywne).

Częściowa utrata zdolności do pracy zarobkowej nie jest równoznaczna z niemożliwością wykonywania dotychczasowego zatrudnienia lecz oznacza coś więcej, to jest niemożność wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Dopiero zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu stanowią podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 1998 roku, II UKN 326/98). Ubezpieczony może być uznany za częściowo niezdolnego do pracy, gdy zachował zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (np. wymagającej niższych albo niewymagającej żadnych kwalifikacji), lecz jednocześnie utracił w znacznym stopniu zdolność do wykonywania pracy, do której posiada kwalifikacje (wyrok Sąd Najwyższego z dnia 15 września 2006 roku, I UK 103/06).

Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter kontrolny, służy badaniu prawidłowości decyzji organu rentowego i nie może polegać na zastępowaniu tego organu w wydawaniu decyzji ustalających świadczenie z ubezpieczeń społecznych. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do świadczenia sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 maja 2004 roku, II UK 395/03 oraz z dnia 7 lutego 2006 roku, I UK 154/05). Stąd też postępowanie dowodowe przed sądem w sprawie o świadczenie uzależnione od niezdolności ubezpieczonego do pracy powinno zmierzać do ustalenia, czy w dacie orzekania przez organ rentowy po stronie ubezpieczonego występowały w tym zakresie wszystkie przesłanki warunkujące przyznanie świadczenia.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż ubezpieczona cierpi na reumatoidalne zapalenie stawów. Schorzenie to powoduje znaczne ograniczenia w wykonywaniu przez ubezpieczoną pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji. Ubezpieczona nie może pracować jako chemik, nauczyciel chemii, pracownik biurowy, wykonywać pracy przy komputerze. Ubezpieczona jest zatem osobą częściowo niezdolną do pracy.

Okoliczność, iż ubezpieczona do dnia hospitalizacji wykonywała pracę nie stanowi podstawy do odmowy przyznania prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, bowiem częściowa niezdolność do pracy nie wyklucza podjęcia jakiejkolwiek pracy.

Niezdolność ubezpieczonej do pracy powstała w trakcie zatrudnienia i istniała zarówno w dacie złożenia wniosku o rentę jak i w dacie wydania decyzji.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż częściowa niezdolność do pracy istnieje, jak wynika z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy, od daty złożenia wniosku – od 30 listopada 2015 roku i będzie trwała do 19 lipca 2017 roku.

Reasumując, naruszenie sprawności organizmu występujące u ubezpieczonej skutkuje utratą w znacznym stopniu zdolności do wykonywania pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji.

Wobec powyższego Sąd, na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie od 30 listopada 2015 roku do 19 lipca 2017 roku.

Zgodnie z treścią art.91 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz.623) w wypadku, gdy obowiązujące przepisy przewidują przyznanie stronie należności w związku z jej udziałem w postępowaniu sądowym, należności te przyznaje się stronie w wysokości przewidzianej dla świadków. Skarb Państwa obciążają wydatki strony całkowicie zwolnionej od kosztów sądowych. Ten obowiązek został jednak wyraźnie ograniczony w art.5 ust.1 punkt 1 ww. ustawy, który stanowi, że wydatkiem Skarbu Państwa świadczonym na rzecz strony zwolnionej od kosztów sądowych są wyłącznie koszty jej podróży związane z nakazanym przez sąd osobistym stawiennictwem.

Ubezpieczona, jako osoba wnosząca odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych jest zwolniony od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych – opłat i wydatków (art.96 ust.1 punkt 4 ww. ustawy).

Ubezpieczona została wezwana na badania wyznaczone przez biegłego reumatologa do S.. Przysługuje jej zatem zwrot wydatków poniesionych w związku z obowiązkiem stawienia się na wezwanie Sądu. Zwrot wydatków przysługuje w wysokości ustalonej na podstawie art.85 ust.1 i 2 w zw. z art.91 ww. ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Zgodnie z treścią art.85 ust.1 w związku z art.91 ww. ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stronie przysługuje zwrot kosztów podróży - z miejsca jej zamieszkania do miejsca wykonywania czynności sądowej na wezwanie sądu - w wysokości rzeczywiście poniesionych, racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu. Górną granicę należności stanowi wysokość kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. (art.85 ust.2 ww. ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Powyższe zasady precyzuje Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. z 2013 roku, poz.167). Zgodnie z §3 punkt 1 i 3 ww. rozporządzenia środek transportu właściwy do odbycia transportu określa pracodawca, który na wniosek pracownika może wyrazić zgodę na przejazd samochodem osobowym. W takim przypadku pracownikowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za jeden kilometr przebiegu ustaloną przez pracodawcę, która nie może być wyższa niż określona w odrębnych przepisach. Odpowiednie zastosowanie przepisów ww. rozporządzenia uprawnia Sąd do określenia środka transportu właściwego do odbycia podróży przez stronę. Sąd rozpoznając wniosek powinien rozważyć najdogodniejsze z możliwych połączeń, biorąc pod uwagę czas trwania podróży oraz długość trasy do pokonania. W niniejszej sprawie ubezpieczona, w złożonym wniosku w dniu 4 sierpnia 2016 roku oświadczyła, że podróżowała samochodem osobowym, o pojemności powyżej 900 cm ³.

Maksymalne stawki będące podstawą obliczenia zwrotu kosztów podróży samochodem określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 roku w sprawie warunków ustalania i sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. z 2002 roku, nr 27 poz.271 ze zm.). W myśl §2 punkt 1 ww. rozporządzenia maksymalna wysokość stawki za 1 km przebiegu dla samochodu osobowego o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm ³ wynosi 0,8358 zł. Z ustaleń Sądu wynika, iż kwota wydatków o jaką wnosi ubezpieczona – 72 zł, nie przekracza maksymalnych stawek, o jakich mowa w ww. rozporządzeniu.

Wobec powyższego Sąd przyznał i nakazał wypłacić ubezpieczonej ze Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Łodzi tytułem zwrotu wydatków kwotę 72 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS, z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji,

2.  Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe, zobowiązując do zwrotu w przypadku złożenia apelacji.

10.05.2017 r.