Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 sierpnia 2016 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt III C 995/15 o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi II Wydział Cywilny:

1.  oddalił powództwo;

2.  ustalił wysokość wynagrodzenia radcy prawnego E. B. za udzielenie pozwanej pomocy prawnej z urzędu, podwyższonego o stawkę podatku VAT, na kwotę 2.952,00 zł;

3.  zasądził od B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w G. na rzecz A. W. kwotę 2.952,00 zł.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył powód, zaskarżając wyrok w całości.

W uzasadnieniu apelacji powód zarzucił:

1)  naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów oraz na dowolnej, a nie swobodnej ocenie dowodów wyrażającej się w sprzecznym z zasadami logicznego wnioskowania i zasadami doświadczenia życiowego uznaniu przez sąd, że wyciąg z umowy cesji wierzytelności wraz z elektronicznym wyciągiem z załącznika nie stanowią dowodu nabycia wierzytelności, mimo iż zapisy w tym wyciągu są spójne z całością dokumentacji zgromadzonej w sprawie, w konsekwencji na uznaniu braku legitymacji czynnej po stronie powodowej oraz uznaniu, iż w/w dowody nie stanowią dowodu na okoliczność potwierdzenia wysokości nabytej wierzytelności przez powoda;

2)  naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na braku wszechstronnego rozpoznania części zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i zaniechania wszechstronnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dowodów: wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda, rozliczenia wierzytelności, pism upominawczych kierowanych do pozwanego oraz dowodu z akt postępowania klauzulowego, co w efekcie doprowadziło do oddalenia powództwa, w szczególności poprzez pominięcie dowodu z wyciągu ksiąg rachunkowych, podczas gdy księgi rachunkowe funduszu polegają kontroli Komisji Nadzoru Finansowego, a więc stanowią wiarygodny dowód na poprawność zawartych w nich dawnych, a zapisy w tym wyciągu są spójne z całością dokumentacji zgromadzonej w sprawie i świadczą o istnieniu niespłaconej wierzytelności we wskazanej wysokości;

3)  naruszenie art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 k.p.c. polegające na zaniechaniu ustalenia faktu cesji wierzytelności z pozostałych w sprawie faktów, tj.:

a)  zaksięgowania danej wierzytelności w księgach rachunkowych powoda;

b)  przekazanie powodowi całości dokumentacji w formie papierowej jak i bazy elektronicznej;

c)  prowadzenia przedsądowych czynności upominawczych, w których wskazano poprawne dane identyfikujące wierzytelność;

d)  zawiadomienia pozwanego o cesji;

4)  naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak uzasadnienia przez Sąd podstawy faktycznej rozstrzygnięcia oraz przyczyn z jakich odmówił wiarygodności i mocy dowodowej pozostałych dowodów zaoferowanych przez powoda, w szczególności: wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda i korespondencji upominawczej kierowanej do pozwanego;

5)  naruszenie art. 511 k.c. polegające na jego pominięciu w kontekście oceny słuszności przelewu wierzytelności na powoda, w sytuacji kiedy w aktach sprawy znajdowało się pismo pochodzące od banku (poprzedniego wierzyciela), podpisane przez upoważnionego pracownik banku, zawiadamiające pozwanego o cesji wierzytelności, co na gruncie art. 511 k.c. stanowiło „stwierdzenie pismem” umowy przelewu wierzytelności;

6)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie i uznanie, że prawidłowo wystawiony wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego (powoda) nie jest dowodem w sprawie (także) na okoliczność przejścia praw (na mocy umowy przelewu wierzytelności) na powoda;

7)  naruszenie art. 123 § 2 pkt 1 k.c. w zw. z art. 124 § 1 i 2 k.c. poprzez jego błędną wykładnię wyrażającą się w uznaniu, że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu oraz wszczęcie postępowania egzekucyjnego na wniosek poprzedniego wierzyciela, jak również umorzenie postępowania egzekucyjnego nie przerywa biegu terminu przedawnienia w odniesieniu do nowego wierzyciela jako następcy prawnego banku na podstawie zawartej umowy cesji wierzytelności z dnia 26 września 2013 roku;

8)  naruszenie art. 117 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, iż roszczenie powoda uległo przedawnieniu przed dniem wniesienia pozwu tutejszego Sądu;

9)  nierozpoznanie istoty sprawy.

W oparciu o powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie kwoty zgodnej z żądaniem pozwu, zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych za I i II instancję; względnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji i pozostawienie temu Sądowi orzeczenia o kosztach postępowania za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd II instancji podziela i przyjmuje za własny ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny. Wobec faktu, że nie jest rzeczą Sądu Odwoławczego powielanie wywodu Sądu I instancji, którego argumentację Sąd Okręgowy w pełni podziela, w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do stanowiska apelacji.

W niniejszym uzasadnieniu Sąd Okręgowy odniesie się tylko do zarzutów naruszenia art. 117, 123 i 124 k.c. z uwagi na to, że dotyczą one kwestii mającej zasadnicze znaczenie w przedmiotowej sprawie i właściwie rozstrzygającej ją co istoty, tj. instytucji przedawnienia. W ocenie Sądu II instancji, pozwana zasadnie podniosła zarzut przedawnienia na etapie postępowania przed Sądem Rejonowym, a apelujący w swoim środku zaskarżenia zajął błędne stanowisko, według które termin przedawnienia nie upłynął.

Na początku, zgodzić się należy z apelującym, że co do zasady złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu oraz złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego stanowią czynności przerywające bieg terminu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.). Powyższe, nie oznacza jednak, że czynności te mogą być przedsięwzięte przez kogokolwiek i przeciwko komukolwiek. Dla wywołania skutku w postaci przerwy biegu terminu przedawnienia konieczne jest dokonanie czynności przez strony stosunku prawnego leżącego u podstaw przedawniającego się roszczenia. Wniosek ten wynika z istoty przedawnienia, które jest instytucją prawa materialnego. Nie ulega wątpliwości, że przerwanie biegu terminu przedawnienia ma nie tylko aspekt przedmiotowy, ale i podmiotowy. Nie wystarczy zatem identyczność wierzytelności, niezbędna jest też identyczność osób, na rzecz których/przeciwko którym dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania biegu terminu przedawnienia, została dokonana. Przerwanie biegu terminu przedawnienia w przypadku określonego roszczenia następuje bowiem pomiędzy podmiotami materialnie zobowiązanymi/uprawnionymi. Innymi słowy, czynność obiektywnie zdolna do przerwania biegu przedawnienia roszczenia wywiera zamierzony skutek tylko wówczas, jeśli podmiot dokonujący tej czynności jest rzeczywiście uprawnionym z tego roszczenia, a osoba, przeciwko której ma nastąpić przerwa biegu terminu przedawnienia w istocie jest zobowiązana do zadośćuczynienia roszczeniu (zob. wyrok SN z 19.11.2014 r., II CSK 196/14, LEX nr 1622906).

W. można dodać, że powyższe wynika z faktu, iż na gruncie cywilistycznym można wyróżnić dwa rodzaje wierzycieli i dłużników. Wierzyciela egzekwującego (wierzyciel procesowy) i wierzyciela w znaczeniu materialnym. Dłużnika egzekwowanego (dłużnik procesowy) i dłużnika w znaczeniu materialnym. Oba pojęcia mogą być tożsame, lecz nie muszą (zob. szerzej A. Marciniak, § 161. Podmioty postępowania egzekucyjnego, [w:] A. Marciniak i I. Kunicki (red.), Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2016, s. 522.).

Co do zasady, w razie cesji wierzytelności na nabywcę przechodzi ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, wszystkie właściwości, przywileje i braki, a więc ustawodawca zakłada identyczność wierzytelności cesjonariusza z wierzytelnością cedenta (art. 509 § 2 k.c.). Nabywca wstępuje w sytuację prawną cedenta, w tym również w zakresie przedawnienia. Zbycie wierzytelności jest bowiem irrelewantne dla jego biegu. Odmiennie jednak kształtuje się sytuacja prawna cesjonariusza wierzytelności objętej bankowym tytułem egzekucyjnym od sytuacji wierzytelności objętej innym tytułem wykonawczym. Uprawnienie do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przysługiwało jedynie bankom i tylko na ich rzecz mogła być nadana klauzula wykonalności. Nadanie klauzuli na rzecz cesjonariusza niebędącego bankiem nie było dopuszczalne (zob. uchwały SN z 2.04.2004 r., III CZP 9/04, OSNC/2005/6/98, z 22.02.2006 r., III CZP 129/05, OSNC/2007/1/4, z 19.02.2015 r., III CZP 103/14). Cesjonariusz nie mógł kontynuować egzekucji wszczętej przez bank, gdyż w postępowaniu egzekucyjnym nie ma zastosowania art. 192 pkt 3 k.p.c., a więc fundusz sekurytyzacyjny, który nie mógł się powołać na bankowy tytuł egzekucyjny, przejście uprawnień i uzyskać klauzuli wykonalności na podstawie art. 788 § 1 k.p.c., musiał ustalić istnienie roszczenia w drodze procesu sądowego, uzyskać nowy tytuł wykonawczy i dopiero na jego podstawie egzekwować roszczenie. Wyjątkowość przywileju wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego prowadzi do wniosku, że skoro nie może on być podstawą egzekucji na rzecz innych osób niż w nim wskazane, za wyjątkiem następstwa prawnego po stronie wierzyciela innego banku, to również materialnoprawne skutki czynności wierzyciela – banku, prowadzące do przerwy biegu przedawnienia dotyczą wyłącznie tego wierzyciela.

Z tego powodu nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną złożeniem wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu (zob. uchwałę SN z 29.06.2016 r., III CZP 29/16, LEX nr 2067028).

Skoro ustalono, że postanowieniem o sygn. akt II 1 Co 12165/12 z 18.12.2012 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przeciwko pozwanej na rzecz poprzednika prawnego powoda w tej sprawie ( (...) Bank S. A.), to skutek w postaci przerwy biegu terminu przedawnienia dotyczył tego banku. Uwaga ta dotyczy także złożonego wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego z 3 kwietnia 2013 r.

Mając na uwadze powyższe rozważania - skutek w postaci przerwy biegu terminu przedawnienia nie dotyczył sfery prawnej między nabywcą wierzytelności (B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W.) a pozwaną A. W.. Dopiero wytoczenie powództwa przez powoda w tej sprawie spowodowało przerwę biegu terminu przedawnienia. Pozew złożono 06.07.2015 r., a zatem już po upływie 3-letniego terminu przedawnienia od chwili wypowiedzenia umowy pożyczki, które, jak niewadliwie ustalono w tej sprawie miało miejsce 3 października 2011 r. Tym samum, zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwaną został zatem zasadnie oceniony przez Sąd Rejonowy jako skuteczny.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, tj. na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Złożyły się na nie: wynagrodzenie fachowego pełnomocnika pozwanej będącego radcą prawnym w wysokości 1.476,00 zł (1.200,00 zł + 23% podatku od towarów i usług), ustalonej na podstawie § 4 ust. 1 – 3, § 8 pkt 5 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2016. (...), ze zm.).