Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 kwietnia 2017r.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zielonej Górze

IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bogusław Łój

Protokolant: st. sek. sąd. Barbara Serżysko

po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2017r. w Zielonej Górze

odwołania B. P.

od decyzji Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 27.12.2016r. ( znak: (...) )

w sprawie B. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o przyznanie wcześniejszej emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy B. P. prawo do emerytury od dnia 24.10.2016r.

SSO Bogusław Łój

Sygn. akt IV U 307/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27.12.2016 r., znak: (...), pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił wnioskodawcy B. P. prawa do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na niewykazanie przez wnioskodawcę 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca B. P. domagał się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury. Zaskarżonej decyzji zarzucił sprzeczność ustaleń organu rentowego z treścią zebranych w sprawie dokumentów i przyjęcie, że wnioskodawca nie udokumentował co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Odwołujący wniósł o uwzględnienie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 16.01.1980 r. do 31.07.1996 r. w Fabryce (...) , gdzie pracował jako pracownik fizyczny w systemie trzyzmianowym. Praca wnioskodawcy polegała na czyszczeniu maszyn i belowaniu odpadów. Czynności te wykonywane były w kurzu przez co musiał mieć założoną maskę ochronną i okulary.

Na okoliczność potwierdzenia wykonywania pracy w warunkach szczególnych wniósł o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił okresu zatrudnienia od (...). do (...). w Fabryce (...) w N. S. na stanowisku belowacz, wytrząsacz ozet, z uwagi na to, iż w świadectwie pracy w warunkach szczególnych wystawionym przez archiwum wskazano stanowisko wytrząsacz wyczesów, belowacz na wydziale Przędzalni (...), tj. wykaz A, dział VII, poz. 14 pkt 8 zarządzenia Ministra PChi L z 07.07.1987 r., gdzie pod wskazanym punktem zarządzenia znajduje się stanowisko: kaletnik przy klejeniu wyrobów klejami toksycznymi. Brak również informacji w jakim okresie ubezpieczony był zatrudniony jako belowacz, a w jakim jako wytrząsacz ozet.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca B. P., urodzony (...), we wniosku złożonym w organie rentowym w dniu 24.10.2016 r. domagał się ustalenia prawa do emerytury przewidzianej przepisem art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 887 ze zm.). Na dzień złożenia wniosku odwołujący pozostawał w zatrudnieniu i był członkiem otwartego funduszu emerytalnego, jednakże wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Na dzień 01.01.1999 r. organ rentowy uznał za udowodniony łączny okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lat wraz z okresem uzupełniającym, w tym brak okresu pracy w warunkach szczególnych.

okoliczności bezsporne, a nadto akta organu rentowego

W okresie od 16.01.1980 r. do 31.07.1996 r. wnioskodawca B. P. był zatrudniony w Fabryce (...) w N. S. jako belowacz na Wydziale Przędzalni (...).

Praca odwołującego polegała na belowaniu brudów i odpadów z całej przędzalni. Każdą zmianę rozpoczynał od wyciągnięcia wszystkich zanieczyszczeń (poplątane nici, przędza) z maszyn, które czyściły przędzę. Następnie zanieczyszczenia te ładował ręcznie do wózków i zawoził do piwnicy, gdzie znajdowały się dwie presy, przy użyciu których belowano odpady produkcyjne. B. z tych odpadów były drutowane, aby się nie rozpadły, ważone i przewożone na magazyn. Waga beli wynosiła od 120 do 170 kg.

Przez pewien okres odwołujący pracował na Wydziale Przędzalni (...) również jako belowacz. Na tym wydziale ze względu na wibracje maszyn najgorszy odpad spadał poniżej siatek, skąd trzeba było go wyciągnąć ręcznie.

Praca przy maszynie wytrząsacz polegała na wytrząsaniu grubszych resztek, jak grube pestki, łupiny bawełny.

Bawełna, z którą miał styczność belowacz, pochodziła z różnych krajów świata i była pryskana środkami ochrony roślin, które powodowały uczulenia. Każdy belowacz pracował w okularach i ochronnej masce przeciwpyłowej. Proces postępowania z zanieczyszczeniami i odpadami z maszyn był związany z bardzo dużym zakurzeniem, zapyleniem, hałasem.

Ubezpieczony pracował w systemie trzyzmianowym przez 8 godzin dziennie wyłącznie jako belowacz i nie był przesuwany na inne stanowiska.

Zakład zapewniał pracownikom w toku pracy deputat w postaci mleka.

dowód: zeznania wnioskodawcy B. P. , k. 12-12v, 15 akt sąd.,

- zeznania świadka K. P. , k. 14-14v akt sąd.,’

- zeznania świadka B. D., k. 14v-15 akt sąd.,

- zachowana dokumentacja pracownicza wnioskodawcy, k. 11-18 akt emerytalnych

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy jest uzasadnione.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była okoliczność czy wnioskodawca B. P. posiada wymagany staż 15 lat pracy świadczonej w warunkach szczególnych, od którego uzależnione jest prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, w szczególności czy nieuwzględnione przez organ rentowy okresy zatrudnienia wnioskodawcy były okresami, w których wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

W świetle art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U.2016 r., poz. 887 ze zm.) zwanej dalej ustawą o emeryturach i rentach z FUS, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32,33,39 i 40, jeżeli dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Art. 32 ustawy emerytalnej przewiduje prawo do emerytury w obniżonym wieku dla ubezpieczonych urodzonych przed dniem 01.01.1949r., będących pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Za pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach uważa się pracownika zatrudnionego przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia, oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom tym przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.).

Mężczyzna, będący pracownikiem zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, może przejść na emeryturę w wieku 60 lat pod warunkiem, że udowodnił wymagany okres składkowy i nieskładkowy - co najmniej 25 lat, w tym, co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresy pracy w takim charakterze stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Jednocześnie w myśl rozporządzenia

Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 z późn. zm.) w postępowaniu o świadczenia rentowe i emerytalne, toczącym się przed organami rentowymi, obowiązuje zamknięty katalog środków dowodowych służących potwierdzaniu okoliczności mających istotne znaczenie dla nabycia praw do tych świadczeń oraz ich wysokości, albowiem z § 21 pkt. 1 i 4 tego rozporządzenia wynika, że jeżeli pracownik ubiega się o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jedynym środkiem dowodowym potwierdzającym okresy takiego zatrudnienia jest zaświadczenie zakładu, stwierdzające charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty, a nadto pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia.

Nie oznacza to jednak, że odwołujący jest pozbawiony możliwości ustalenia, że w takich warunkach pracował w danym zakładzie pracy.

Ustalenie rodzaju wykonywanej pracy na podstawie osobowych środków dowodowych nie jest bowiem wyłączone w postępowaniu przed sądem rozpoznającym sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których przewiduje się odstępstwa od zasad ogólnych postępowania dowodowego, ponieważ zgodnie z treścią przepisu art. 473 § 1 k.p.c., dowód z zeznań świadków jest dopuszczalny w zasadzie co do wszystkich faktów spornych lub niemożliwych do udowodnienia za pomocą dowodu z dokumentu, a nawet ponad i przeciwko osnowie dokumentu (por. wyrok SN z 08.12.1998 r„ II UKN 357/98, OSNP 2000/3/112, LEX nr 38907, uchwała SN z 24.09.1984, III UZP 6/84, LEX nr 14625). Postępowanie sądowe zainicjowane wniesieniem przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego toczy się bowiem według zasady swobodnej oceny dowodów, wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. Zgodnie zaś z art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału.

W tym miejscu należy przy tym zauważyć, iż ubezpieczony jako strona faktycznie słabsza korzysta ze wzmożonej ochrony procesowej, którą gwarantują szczególne przepisy proceduralne dotyczące postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zawarte w dziale III rozdziały 1 i 3 kpc.

W związku z powyższym, w przypadku braku świadectwa, o którym mowa w § 2 ust. 2 powołanego wyżej rozporządzenia, czy też przy braku pełnych informacji w nim zawartych, okoliczność pracy w szczególnych warunkach, ubezpieczony może dowodzić wszelkimi innymi środkami dowodowymi, zwłaszcza gdy zakład pracy już nie istnieje i nie może potwierdzić bądź zaprzeczyć pracy w takich warunkach.

W konsekwencji możliwe jest ustalenie okresów pracy w szczególnych warunkach również w oparciu o inne dowody niż zaświadczenia z zakładów pracy (uchwała SN z 21.09.1984 r., sygn. III UZP 48/84 oraz uchwała SN z 10.03.1984 r., sygn. III UZP 6/84). Powyższe wynika także z uchwały z dnia 27.05.1985r. (II UZP 5/85), w której Sąd Najwyższy stwierdził, że jeżeli odwołujący wykaże, że z powodu likwidacji zakładu pracy nie jest możliwe przedstawienie zaświadczenia z zakładu pracy, to może tę okoliczność dowodzić wszelkimi środkami dowodowymi (por. też wyrok SN z dnia 08.04.1999 r. II UKN 619/98). Wobec tego Sąd mógł oprzeć swoje rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie na wynikach postępowania dowodowego z innych dokumentów, z zeznań świadków oraz z zeznań odwołującego.

W niniejszej sprawie bezspornym było, iż B. P. osiągnął wiek 60 lat i posiada 25-letni okres ubezpieczenia.

Powołując się na wyżej cytowane przepisy, organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 16.01.1980 r. do 31.07.1996 r. – zarzucając, iż w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawionym przez archiwum wskazano stanowisko wytrząsacz wyczesów, belowacz na wydziale Przędzalni (...), tj. wykaz A, dział VII, poz. 14 pkt 8 zarządzenia Ministra PChi L z 07.07.1987 r., gdzie pod wskazanym punktem zarządzenia znajduje się stanowisko: kaletnik przy klejeniu wyrobów klejami toksycznymi. Brak również informacji w jakim okresie ubezpieczony był zatrudniony jako belowacz, a w jakim jako wytrząsacz ozet.

W ocenie Sądu, przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe pozwoliło na jednoznaczne ustalenie, że wnioskodawca w okresie zatrudnienia w Fabryce (...) w N. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku wykonywał prace jako belowacz, a zatem pracę kwalifikowaną jako praca w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A Dział VII poz. 15 (przetwórstwo i utylizacja odpadów z tworzyw sztucznych, włókienniczych, skórzanych i makulatury) stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), a powtórzoną w wykazie A dziale VII pkt 15 ppkt 2 stanowiącym załącznik do zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 07.07.1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz. Urz. MG z dnia 03.08.1987r.).

Powyższe wynika zarówno z dokumentów przedłożonych przez wnioskodawcę w toku postępowania przed organem rentowy - świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, zachowanej dokumentacji osobowej (umowa o pracę, angaże), jak też z zeznań świadków i odwołującego. Sąd nie dostrzega jakichkolwiek przesłanek, aby temu materiałowi dowodowemu odmówić wiarygodności.

Sąd ocenił jako wiarygodne zeznania świadków K. P. oraz B. D., którzy w spornym okresie pracowali wspólnie z wnioskodawcą w tym samym zakładzie i mają praktyczną wiedzę, jaką pracę faktycznie wykonywał wnioskodawca. Zeznania te pochodzą od osób bezstronnych, a przy tym dobrze znające pracę odwołującego.

Świadek K. P. od 1971 r. do czasu likwidacji zakładu pracował w Fabryce (...) jako mistrz zmianowy i miał pod sobą belowaczy. Świadek zeznał, że wnioskodawca nie pracował na jego zmianie, ale praca każdego belowacza wyglądała tak samo.

Świadek B. D. od 1977 r. do 1990 r. pracowała w Fabryce (...) i wraz z wnioskodawca dojeżdżała do pracy jednym autobusem. Pracowała jako obciągacz na Wydziale B. prze co widywała odwołującego również w pracy.

Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca od początku zatrudnienia pracował jako belowacz i zajmował się wyciąganiem z maszyn kurzu i odpadów, które następnie belował w piwnicy. Przy czesarkach wyczesy były wyciągane ręcznie z koryt, natomiast z zagrzeblarni odpady wyciągano przy pomocy rur powietrznych. Wszystkie te odpady były zwożone przez wnioskodawcę do piwnicy, gdzie następnie były belowane i drutowane.

Świadkowie byli zgodni, że warunki pracy były bardzo trudne i uciążliwe. W hali panował duży hałas, zapylenie, praca belowacza wykonywana była w kurzu, a środki chemiczne którymi była opryskiwana bawełna powodowały uczulenie.

Świadkowie mają bezpośrednią wiedzę na temat czynności faktycznie wykonywanych przez wnioskodawcę w pracy, pracowali bowiem z wnioskodawcą i widzieli jakie czynności wykonywał w pracy.

Świadkowie zeznawali w sposób logiczny, jednoznaczny, spójny i konkretny. Wątpliwości, co do ich prawdziwości nie budzą również zeznania samego wnioskodawcy.

Należy podkreślić, że zeznania wnioskodawcy, potwierdzone zeznaniami przesłuchanych w sprawie świadków, pozwoliły na jednoznaczną ocenę charakteru pracy wnioskodawcy w spornym okresie i możliwości jej zakwalifikowania jako pracy w szczególnych warunkach.

Należy w tym miejscu zauważyć, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie jest kluczowa nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 14.09.2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; 19.09.2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; 06.12.2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; 22.01.2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75; 24.03.2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152).

Kwestionowanie powyższych ustaleń przez pozwany organ rentowy tylko na tej zasadzie, że w dokumentach osobowych pojawia się nazwa rodzaju pracy wnioskodawcy jako wytrząsacz ozet. jest nieuprawnione. Taką nazwą określano bowiem maszynę do czyszczenia surowca na Wydziale L.. Praca jaką na tym wydziale wykonywał wnioskodawca była identyczna z tą, jaką wykonywał na Wydziale B., różny był tylko surowiec, który był oczyszczany. Wnioskodawca w jednym i drugim przypadku zajmował się utylizacją odpadów i belowaniem odpadów.

Reasumując uznać należało, że B. P. legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach i z tego tytułu spełnił przesłanki do uzyskania emerytury z chwilą ukończenia 60-go roku życia.

Biorąc pod uwagę powyższe na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. należało orzec jak w wyroku. Emeryturę przyznano od dnia złożenia wniosku o przyznanie świadczenia.