Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Tomasz Korzeń

Protokolant st. sekr. sądowy Anna Kopala

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2017 roku

sprawy z odwołania M. M.

od decyzji z dnia 16 grudnia 2015 roku znak (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

o przyznanie renty

oddala odwołanie.

SSO Tomasz Korzeń

VI U 89/16 UZASADNIENIE

Decyzją z 16 grudnia 2015 roku, znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił M. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Ubezpieczony M. M. odwołał się od tej decyzji. Podał, że stan jego zdrowia nie pozwala na podjęcie jakiejkolwiek pracy zarobkowej.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, iż Komisja Lekarska ZUS w Z. w orzeczeniu z dnia 7.12.2015 roku ustaliła, że skarżący jest zdolny do pracy.

Sąd ustalił co następuje:

Ubezpieczony M. M. urodził się (...). W dniu 2.10.2015 roku wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do renty z ogólnego stanu zdrowia. Orzeczeniem z dnia 7.12.2015 roku Komisja Lekarska ZUS ustaliła, że skarżący jest zdolny do pracy. Decyzją z dnia 16.12.2015 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do renty podnosząc, iż wnioskodawca przed zgłoszeniem wniosku o rentę udokumentował okres ubezpieczenia wynoszący 4 lata, 10 miesięcy i 29 dni oraz, że jest on zdolny do pracy. W decyzji z dnia 20.05.2016 roku ZUS uwzględnił okres podlegania ubezpieczeniom przez skarżącego z tytułu umowy zlecenia z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (od 2.02.2014 roku do 16.05.2014 roku) i z tytułu umowy zlecenia z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (od 18.06.2007 roku do 30.06.2007 roku) i odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z uwagi na ustalenie w dniu 7.12.2015 roku przez Komisję Lekarską ZUS, iż jest zdolny do pracy.

( bezsporne)

M. M. posiada wykształcenie średnie ogólne. Dotychczas pracował jako mechanik, robotnik transportowy, robotnik magazynowy, wulkanizator, mechanik – ślusarz, pracownik obsługi maszyn, pomocnik obrzynacza, robotnik rozdzielni, kontroler odczytów, asystent na poczcie, inspektor w dziale organizacji usług, magazynier, pomiarowy geodezyjny, sekretarz, referent, kierowca samochodu dostawczego, pracownik fizyczny, sprzątacz, pracownik ochrony.

Wnioskodawca posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

U ubezpieczonego rozpoznano: zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa bez zaburzeń funkcji narządu ruchu, oponiaki okolicy skroniowej lewej i ciemieniowej prawej, zaburzenia osobowości (osobowość nieprawidłowa), osłabienie słuchu (obustronny niedosłuch stopnia miernego typu odbiorczego), zapalenie błony śluzowej żołądka w wywiadzie, ostrogi piętowe. Zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne bez objawów korzeniowych i ubytkowych, nie powodują zaburzeń funkcji narządu ruchu i nie powodują niezdolności do pracy. Oponiaki mózgu (zmiany łagodne wyrastające z opony) nie dają żadnych objawów klinicznych i nie powodują niezdolności do pracy. Zmiany laryngologiczne utrwalone od kilkunastu lat, nie stanowią przeciwwskazania do podjęcia pracy. Stan psychiczny nie powoduje długotrwałej niezdolności do pracy. Jest zarejestrowany w poradni zdrowia psychicznego, nie przyjmuje leków. Brak istotnych zaburzeń psychicznych. Ostroga piętowa nie powoduje długotrwałej niezdolności do pracy. Wymaga zabiegów fizjoterapeutycznych. Wskazane jest używanie specjalistycznych wkładek ortopedycznych obarczających pięty. Schorzenie to nie powoduje niezdolności do pracy skarżącego.

M. M. jest zdolny do pracy. Brak podstaw do przyznania mu renty z tytułu niezdolności do pracy.

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego, tom I: świadectwa pracy k. 4-25, 107-112,

dokumentacja orzeczniczo - lekarska ubezpieczonego stanowiąca załącznik do akt sprawy

dokumentacja medyczna ubezpieczonego k. 26-56, 127, 131-134

orzeczenia o niepełnosprawności k. 3, 128-130

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2016.887 j.t., zwana dalej ustawą), niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust.1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2). Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3). W myśl zaś art. 14 ust. 3 w/w ustawy orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Stosownie do treści art. 13 ust. 1 ustawy przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: 1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, 2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Ust. 2. Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, z zastrzeżeniem ust. 3. Ust. 3. Niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu. Ust. 3a. Jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1a i 1b, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku. Ust. 4 tego przepisu stanowi zaś, iż zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.

Zgodnie z art. 57 ustawy renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące przesłanki:

1/ orzeczoną niezdolność do pracy,

2/ udokumentowany wymagany okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 5 lat, w dziesięcioleciu poprzedzającym wniosek rentowy lub powstanie niezdolności do pracy,

3/ niezdolność do pracy powstałą w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Przepisu tego nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Art. 59 ust. 1 ustawy stanowi, że osobie, która spełnia warunki określone w art. 57, przysługuje:

1) renta stała - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała;

2) renta okresowa - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.

W myśl zaś art. 14 ust. 3 ustawy orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji.

W sprawie ustalić należało, czy ubezpieczony M. M. jest niezdolny do pracy, jeśli tak to od kiedy i na jaki okres, czy jest to niezdolność częściowa czy też całkowita. W celu wyjaśnienia powyższych spornych okoliczności Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych, albowiem nie dysponując specjalistyczną wiedzą medyczną musiał posiłkować się przy rozstrzyganiu istoty sprawy opinią biegłych sądowych (art. 278 § 1 K.p.c.).

Biegli sądowi lekarze: neurolog E. K., ortopeda R. K., psychiatra T. K. i laryngolog B. S. zgodnie uznali, że ubezpieczony nie jest osobą niezdolną do pracy. Zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne bez objawów korzeniowych i ubytkowych nie powodują zaburzeń funkcji narządu ruchu. Oponiaki mózgu nie dają żadnych objawów klinicznych. Zmiany laryngologiczne są utrwalone od kilkunastu lat. Zaburzenia osobowości nie powodują konieczności przyjmowania leków. Ostrogi piętowe wymagają zabiegów fizjoterapeutycznych i używania specjalistycznych wkładek ortopedycznych. Schorzenia te nie powodują długotrwałej niezdolności do pracy.

Opiniom biegłych sąd nadał przymiot wiarygodności. Zostały one sporządzone zgodnie ze zleceniem sądu, a biegli w sposób jasny przedstawili powody swoich twierdzeń. Biegli oparli swoje opinie na dokumentacji medycznej zgromadzonej w sprawie oraz badaniu ubezpieczonego. Sporządzone opinie są logiczne i spójne. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 1976 r. w sprawie IV CR 481/76 -OSNC 1977/5-6/102 „sąd nie może oprzeć swego przekonania o istnieniu lub braku okoliczności, których zbadanie wymaga wiadomości specjalnych, wyłącznie na podstawie konkluzji opinii biegłego, ale powinien sprawdzić poprawność poszczególnych elementów opinii, składających się na trafność jej wniosków końcowych.” Sąd w pełni podziela przedstawiony pogląd i opierając się o niego uznał, że opinie wskazanych wyżej biegłych spełniają te kryteria. Wnioski końcowe opinii stanowiły bowiem integralną część z innymi poszczególnymi ich elementami. Analiza tych elementów wskazuje, zdaniem sądu, na brak możliwości przyjęcia innego orzeczenia niż te, które wydali ci biegli. Sąd nie miał tym samym powodów by odmówić opiniom przymiotu wiarygodności.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe w pełni rozstrzyga istotę sporu. Sąd uzyskał od biegłych sądowych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania. Opinia biegłych podlega swobodnej ocenie dowodów, przy ocenie której sąd zobligowany jest stosować kryteria szczególne, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania wyrażonego w niej stanowiska. W taki też sposób sąd ocenił przedłożone do sprawy opinie biegłych. Nie ujawniły się żadne okoliczności w sprawie, które podważałyby rzetelność sporządzenia opinii przez biegłych. Argumentacja biegłych jest w ocenie sądu przekonująca. Opinie były również obiektywne albowiem biegli nie mieli żadnego interesu w tym by ustalić stan zdrowia ubezpieczonego odmiennie od faktycznego.

W zastrzeżeniach do opinii ubezpieczony nie przedstawił żadnych zarzutów merytorycznych zmierzających do zakwestionowania wartości tych opinii. Sąd nie ma obowiązku prowadzenia postępowania dowodowego dopóty, dopóki strona nie uzyska satysfakcjonującej jej opinii biegłych. Biegli jasno wskazali powody, dla których uznali, że ubezpieczony jest osobą zdolną do pracy.

Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter kontrolny i służy badaniu prawidłowości i legalność decyzji organu rentowego według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania i nie może polegać na zastępowaniu tego organu w wydawaniu decyzji ustalających świadczenie z ubezpieczeń społecznych. Postępowanie dowodowe przed sądem jest postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2007 roku, I UZP 1/07, OSNP 2007 nr 21-22, poz. 323). Z tego powodu Sąd, co do zasady nie może we własnym zakresie ustalać prawa do świadczenia. Tym samym sąd przy orzekaniu nie mógł brać pod uwagę dokumentacji medycznej skarżącego dotyczącej stanu jego zdrowia już po wydaniu spornej decyzji. Ujawnione w trakcie postępowania sądowego zmiany stanu zdrowia, jako przesłanka niezdolności do pracy warunkująca prawo do renty mogą uzasadniać złożenie kolejnego wniosku o rentę przez skarżącego, lecz nie mogą prowadzić do uznania kontrolowanej decyzji z dnia16.12.2015 roku za wadliwą i w konsekwencji do jej zmiany (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2005 r., I UK 382/04, Lex nr 276245).

Posiadanie przez ubezpieczonego orzeczenia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności nie przekłada się wprost na stopień niezdolności o pracy. Brak bowiem podstaw do utożsamienia pojęć prawnych "niezdolności do pracy" i "niepełnosprawności", skoro każde z tych pojęć posiada odmienną definicję legalną. Orzekanie w sprawie ustalenia stopnia niezdolności do pracy oraz w sprawie ustalenia stopnia niepełnosprawności należą do innych organów i stanowić mają konieczną przesłankę prawną dla ustalenia prawa do korzystania z różnego rodzaju świadczeń lub uprawnień. Definicja prawna pojęcia "niepełnosprawności" ujęta została szerzej, aniżeli definicja prawna pojęcia "niezdolności do pracy". W konsekwencji każda osoba, która uzyskała orzeczenie "o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy" jest uznawana równocześnie za "osobę niepełnosprawną", ale nie każda osoba "niepełnosprawna" staje się automatycznie "osobą niezdolną do pracy.” Niepełnosprawność odnosi się bowiem do ról społecznych – funkcjonowania w życiu społecznym. Natomiast niezdolność do pracy jest ściśle związana z wykonywaniem pracy. Osoba, która uzyskała orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, nie staje się na jego mocy osobą niezdolną do pracy. Musi jeszcze spełniać warunki z ustawy emerytalnej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2010 r., III UK 60/09, LEX 585847). W wyroku z dnia 20 stycznia 2010 roku (II UK 154/09, LEX 583803) Sąd Najwyższy stwierdził, że orzeczenie o stopniu niepełnosprawności służy do innego celu niż nabycie na jego podstawie świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Wydawane jest ono na podstawie ustawy, która nie ma zastosowania przy ustaleniu świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Zatem nie może stanowić podstawy do przyjęcia, że osoba z takim orzeczeniem jest niezdolna do wykonywania pracy. Nie można utożsamiać niepełnosprawności z niezdolnością do pracy, od której zależy nabycie prawa do renty.

Niezdolność do pracy musi wynikać z przyczyn biotycznych, a nie ekonomicznych, jak można by oceniać niemożność znalezienia właściwego zajęcia (por. H.O. Tröscher, Zasady, s. 6). W ujęciu biologicznym chorobą jest każdy stan organizmu odbiegający od stanu zapewniającego normalne funkcjonowanie, a więc także kalectwo oraz starość. W ubezpieczeniu rentowym zjawisko choroby biologicznej ( sensu largo) związane zostaje ściśle z rodzajem i rozmiarem wpływu stanu zdrowia na zdolność do wykonywania pracy ( U. Jackowiak , Praktyczne, s. 86). Przyczyna niezdolności do pracy nie ma wynikać choroby, a z naruszenia sprawności organizmu, czyli czynnika medycznego. O niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (wyr. SN z 1.12.2000 r., II UKN 113/00, OSNAPiUS 2002, Nr 14, poz. 343). Subiektywna ocena zdolności do pracy, poczucie niemożności jej wykonywania, lęk przed podjęciem zatrudnienia, jeżeli nie ma odzwierciedlenia w stanie klinicznym stanu zdrowia, nie stanowi podstawy ustalenia niezdolności do pracy w rozumieniu przepisu art. 12 ustawy.

Biegli sądowi w niniejszej sprawie o specjalnościach adekwatnych do schorzeń zgłaszanych i eksponowanych przez ubezpieczonego, przedstawili wyczerpujące uzasadnienia swoich stanowisk, przy uwzględnieniu zarówno wieku skarżącego, wykształcenia i jego predyspozycji psychofizycznych. Wyjaśnili powody, dla których ubezpieczony może, mimo schorzeń, podejmować zatrudnienie, a ewentualne zaostrzenie chorób, leczyć krótkotrwałymi zwolnieniami lekarskimi. Biegli nie negowali występujących u skarżącego schorzeń, lecz ocenili ich wpływ na zdolność do podjęcia zatrudnienia, i taką zdolność wnioskodawca posiada.

Ubezpieczony ma poczucie ciężkiej choroby, lecz nie jest ono adekwatne do faktycznego stanu zdrowia i jego zdolności do pracy. Ustalenie niezdolności do pracy wymaga wiadomości specjalnych. Wnioskodawca podważa opinie biegłych w ocenie wypływu występujących u niego schorzeń na możliwość podjęcia i wykonywania pracy. Jest to jednak jego ocena subiektywna, nie znajdująca poparcia w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada kontradyktoryjności, i tak zgodnie z art. 6 K.c. obowiązek dowodzenia powoływanych przez stronę okoliczności koresponduje z wyrażoną w art. 232 K.p.c. zasadą inicjatywy procesowej stron. Ubezpieczony z tego obowiązku się nie wywiązał i nie wykazał, że na dzień wydania spornej decyzji był osobą niezdolną do pracy.

Sąd ustalając stan faktyczny w sprawie oparł się na opiniach biegłych, którym nadał przymiot wiarygodności z przyczyn wyżej wskazanych, a także na dokumentach zgromadzonych w aktach organu rentowego i aktach sprawy, których wiarygodności strony nie kwestionowały. Dokumenty te nie budzą również wątpliwości Sądu, wobec czego zostały uznane za wiarygodne w całości.

Mając na uwadze wskazane okoliczności, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 K.p.c. oddalił odwołanie M. M..

SSO Tomasz Korzeń