Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 31 marca 2016 roku w sprawie z powództwa B. S., T. S., Ł. S., A. W., Z. S. i J. S. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w Ł. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi:

1.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. na rzecz B. S. kwotę 60.000,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 31 marca 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. na rzecz T. S. kwotę 60.000,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 31 marca 2016 roku do dnia zapłaty;

3.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. na rzecz Ł. S. kwotę 50.000,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 31 marca 2016 roku do dnia zapłaty;

4.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. na rzecz A. W. kwotę 50.000,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 31 marca 2016 roku do dnia zapłaty;

5.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. na rzecz Z. S. kwotę 30.000,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 31 marca 2016 roku do dnia zapłaty;

6.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. na rzecz J. S. kwotę 30.000,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 31 marca 2016 roku do dnia zapłaty;

7.  oddalił powództwo co do wszystkich powodów częściowo w zakresie odsetek ustawowych;

8.  oddalił powództwo w całości co do B. S., T. S. w zakresie żądania odszkodowania i renty;

9.  oddalił powództwo w całości co do Z. S. i J. S. w zakresie żądania odszkodowania;

10.  pozostawił rozstrzygnięcie w zakresie kosztów procesu orzeczeniu referendarza sądowego przy przyjęciu następujących zasad:

a)  zasady stosunkowego rozliczenia kosztów procesu przy przyjęciu, że B. S. i T. S. wygrali proces w 83%, zaś Z. S. i J. S. wygrali proces w 75%,

b)  zasady odpowiedzialności za wynik procesu co do Ł. S. i A. W..

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt. 1, 2 ponad zasądzone kwoty 30.000 zł oraz pkt. 3, 4, 5 i 6 wyroku ponad zasądzone kwoty 20.000 zł. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1.  obrazę 233 k.p.c. poprzez dowolną zdaniem skarżącej ocenę materiału dowodowego, polegającą na nietrafnym w ocenie pozwanej przyjęciu, że powodowie doznali krzywdy w postaci cierpień psychicznych w rozmiarze, który usprawiedliwia przyznanie im zadośćuczynienia w wysokościach określonych wyrokiem;

2.  obrazę art. 233 k.p.c. i art. 316 k.p.c. poprzez niedokonanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego polegające na nieuwzględnieniu wypłat dokonanych przez pozwaną dobrowolnie w wyniku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego, co powoduje zdaniem pozwanej, że przyznane powodom zadośćuczynienie jest nieadekwatne do wyrządzonej im krzywdy;

3.  będący wynikiem powyższego błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na nietrafnym zdaniem strony pozwanej przyjęciu, że powodowie doznali krzywdy w postaci cierpień psychicznych w rozmiarze, który usprawiedliwia przyznanie im zadośćuczynienia w wysokościach określonych wyrokiem,

4.  obrazę art. 446 § 4 k.c. poprzez nietrafną w ocenie strony pozwanej wykładnię pojęcia sumy odpowiedniej i przyjęcie, że kwoty zadośćuczynienia w wysokościach przyznanych powodom przez Sąd (które powinny być powiększone o kwoty wypłacone przed wszczęciem postępowania sądowego przez Towarzystwo (...) ) jest kwotą odpowiednią do doznanej przez nich krzywdy, podczas gdy zdaniem skarżącej są to kwoty wygórowane, stanowiące wyraz niedostatecznego uwzględnienia kryteriów istotnych dla określenia wysokości zadośćuczynienia.

W oparciu o wskazane zarzuty pozwana wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa: wytoczonego przez B. S. w zakresie roszczenia o zadośćuczynienie ponad zasądzoną wyrokiem kwotę 30.000,00 zł; wytoczonego przez T. S. w zakresie roszczenia o odszkodowanie ponad zasądzoną wyrokiem kwotę 30.000,00 zł; wytoczonego przez Ł. S. w zakresie roszczenia o zadośćuczynienie ponad zasądzoną wyrokiem kwotę 20.000,00 zł; toczonego przez A. W. w zakresie roszczenia o zadośćuczynienie ponad zasądzoną wyrokiem kwotę 20.000,00 zł; wytoczonego przez Z. S. w zakresie roszczenia o zadośćuczynienie ponad zasądzoną wyrokiem kwotę 20.000,00 zł; wytoczonego przez J. S. w zakresie roszczenia o zadośćuczynienie ponad zasądzoną wyrokiem kwotę 20.000,00 zł, a także zmianę zaskarżonego orzeczenia w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu w sposób uwzględniający wnioskowaną w punkcie pierwszym zmianę wyroku, z zastosowaniem zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu oraz zasądzenie od powodów B. S., T. S., Ł. S., A. W., Z. S. i J. S. na rzecz pozwanej (...) S.A. w Ł. zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, za drugą instancję sądową.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powodów wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie na rzecz powodów kosztów postępowania I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Sąd odwoławczy w całości podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, przyjmując je za własne, czyniąc integralną częścią poniższych rozważań. Wobec powyższego nie widzi konieczności ich ponownego, szczegółowego przytaczania.

W ocenie Sądu Okręgowego nie istniały podstawy do podzielenia zarzutów apelującego zarówno procesowych, jak i naruszenia normy prawa materialnego.

Apelująca wśród zarzutów naruszenia prawa procesowego zakwestionowała dokonaną przez Sąd I instancji ocenę materiału dowodowego. Powołany przez skarżącą art. 233 k.p.c. nakazuje sądowi dokonanie oceny wszystkich zebranych dowodów, z rozważeniem wiarygodności i mocy dowodowej każdego z nich, a następnie ich uporządkowanie i powiązanie w spójną i logiczną całość. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że do naruszenia przepisu może dojść wówczas, gdyby zostanie wykazane uchybienie podstawowym kryteriom oceny, tj. zasadom doświadczenia życiowego, źródłom wiedzy, regułom poprawności logicznej, właściwemu kojarzeniu faktów, prawdopodobieństwu przedstawionej wersji (por.m.in. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2005 r., sygn. III CK 314/05, Lex nr 172176). W związku z tym najczęściej tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego nie uwzględnia oczywistych związków przyczynowo - skutkowych, przeprowadzona ocena dowodów może być podważona (por.m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, OSNC 2000/7-8/139). Samo ograniczenie się w apelacji do stwierdzenia, że doszło do przekroczenia swobodnej oceny dowodów, warunków powyższych nie spełnia. Nie wynikają bowiem ani z treści zarzutu, ani jego uzasadnienia przyczyny, które dyskwalifikują postępowanie sądu w zakresie ustaleń, nie wskazano jakie kryteria oceny naruszył sąd, nie wyjaśniono dlaczego zarzucane uchybienie mogło mieć wpływ na ostateczne rozstrzygnięcie. Tylko zaś w takim wypadku zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. mógłby okazać się skuteczny (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, Lex nr 52753 czy wyrok z dnia 6 lipca 2005 r., III CK 3/05, Lex nr 180925). Wobec powyższego na podzielnie zasługiwały dokonane przed Sąd Rejonowy ustalenia, bez potrzeby ponownego ich przytaczania
i poddawania analizie umocowującej je podstawy dowodowej.

Pozwana podnosząc zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w wywiedzionej przez siebie apelacji nie kwestionuje poszczególnych ustaleń faktycznych przytoczonych na kartach uzasadnienia wyroku pierwszoinstancyjnego, nie usiłuje podważyć toku rozumowania Sądu Rejonowego w zakresie dotyczącym dokonywania tych ustaleń, oraz nie wskazuje jakie ustalenia faktyczne byłyby prawidłowe. Z uzasadnienia apelacji wynika jednoznacznie, że podniesiony przez nią zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. dotyczy w istocie kwot zasądzonych wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi na rzecz powodów. Wyjaśnić zatem należy, iż rozstrzygnięcie jaka kwota tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę będzie „odpowiednia” należy do quaestiones iuris, a więc zagadnień prawa materialnego (art. 446 § 4 k.c.). Dlatego postawiony przez powoda zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. należy rozpatrzeć jako dotyczący prawidłowości zastosowania przepisów prawa materialnego, to jest art. 446 § 4 k.c.

Nietrafny był również zarzut naruszenia art. 446 § 4 k.c. Przede wszystkim przypomnienia wymaga, że zadośćuczynienie jest ustalane indywidualnie dla każdego pokrzywdzonego określonym deliktem osoby i nie ma tu automatyzmu. Zadośćuczynienie unormowane w art. 446 § 4 k.c. jest roszczeniem o charakterze ściśle niemajątkowym, mającym za zadanie kompensację doznanej krzywdy. Roszczenie to ma pomóc najbliższym członkom rodziny zmarłego dostosować się do nowej rzeczywistości. Ma także na celu złagodzenie cierpienia wywołanego utratą osoby bliskiej (tak między innymi Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 28 marca 2014 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I ACa 1284/13 opublikowanym w bazie orzecznictwa LEX pod nr (...)). Określając wysokość zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej przez poszkodowanego krzywdy, a więc przede wszystkim wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego z osobą zmarłą, rolę w rodzinie pełnioną przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej (np. nerwicy, depresji), stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał znaleźć się w nowej rzeczywistości i ją zaakceptować, wiek pokrzywdzonego (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r. wy sprawie o sygn. akt III CSK 279/10, niepubl. oraz z dnia 10 maja 2012 r. wydany w sprawie o sygn. akt IV CSK 416/11 opubl. w bazie orzecznictwa LEX nr 1212823; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 lipca 2013 roku wydany w sprawie o sygn. akt I ACa 227/13 opubl. w bazie orzecznictwa LEX nr 1350383).

Ocena zasadności apelacji pozwanego w kontekście art. 446 § 4 k.c., nie może nadto abstrahować od faktu, iż kształtowanie wysokości zadośćuczynienia należy do sfery orzeczniczych kompetencji Sądu I Instancji. W związku z czym korygowanie przez sąd odwoławczy wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest, zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, uzasadnione jedynie wówczas, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, jako rażąco wygórowane lub rażąco niskie (m. in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 1970 roku wydany w sprawie o sygn. akt III PRN 39/70 OSNCP 1971/3/53; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie o sygnaturze akt I ACa 253/13 opubl. w bazie orzecznictwa LEX pod nr (...)). Skuteczny zarzut zasądzenia zadośćuczynienia w wygórowanej wysokości wymaga zatem wykazania, że pominięte zostały przez sąd orzekający okoliczności istotne dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia, ewentualnie nienależycie ocenione, przez co zasądzone zadośćuczynienie jawi się jako rażąco zawyżone. Taka sytuacja, wbrew sugestiom czynionym przez skarżącą,
w realiach niniejszej sprawy natomiast nie zachodzi. Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego uwzględnia wszystkie powyżej wskazane kryteria.

W ocenie Sądu Okręgowego zadośćuczynienie przyznane na rzecz każdego z powodów uwzględnia rozmiar doznanej przez każdego z nich cierpień psychicznych, spełniając tym samym swoją funkcję kompensacyjną. W sposób właściwy rekompensuje powodom negatywne przeżycia psychiczne, jakich doznali wskutek śmierci osoby dla nich najbliższej, a także brak tej osoby w jej otoczeniu w przyszłości. Wbrew zarzutom strony apelującej Sąd I instancji zasądzając na rzecz każdego z powodów kwoty tytułem zadośćuczynienia uwzględnił kwoty wypłacone już na rzecz powodów w toku postępowania likwidacyjnego.

W ocenie Sądu Okręgowego w realiach niniejszej sprawy nie zachodzą podstawy do korygowania wysokości zadośćuczynienia przyznanego powodowi, którego
w okolicznościach niniejszej sprawy nie można uznać za rażąco wygórowane. W ocenie Sądu przyznana przez Sąd I instancji kwota zadośćuczynienia w sposób właściwy zrekompensuje powodowi negatywne przeżycia psychiczne, jakich doznał wskutek śmierci babci, a także brak tej osoby w jego otoczeniu w przyszłości.

Powyższe prowadzi do wniosku, że apelacja wniesiona przez apelującą stanowi jedynie polemikę z prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu I Instancji.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanej jako niezasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i zasądzono od strony pozwanej na rzecz powodów B. S. T. S., Ł. S. i A. W. kwoty po 2400 zł oraz na rzecz Z. S. i J. S. kwoty po 1200 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym ustalone na podstawie § 2 pkt. 5 i § 2 pkt. 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800).