Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

S., dnia 27 czerwca 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie Wydział X Gospodarczy

Przewodniczący SSR Kornelia Żminkowska

Protokolant: Agata Kicińska

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

przy udziale (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

o ustanowienie służebności przesyłu

oraz z wniosku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

przy udziale (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

o stwierdzenie zasiedzenia służebności przesyłu

postanawia:

I.  stwierdzić, że uczestniczka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. nabyła przez zasiedzenie z dniem 1 lutego 2009 roku służebność przesyłu, polegającą na prawie do nieodpłatnego korzystania (eksploatacji, dokonywania kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji i remontów, usuwaniu awarii, wymianie urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej, wycince ewentualnych zadrzewień i zakrzewień uniemożliwiających właściwą obsługę i eksploatację tych urządzeń oraz na prawie wstępu na obciążony grunt w celu wykonywania przedmiotowych prac) z pasów służebności:

- 13,7 m w części, na której posadowiony jest słup nr 13 linii przesyłowej 110 kV nr 1010 i linia podwieszona w kierunku zachodnim do słupa nr 14 i w kierunku wschodnim do słupa nr 12 (powierzchnia służebności 764 m2) oraz 3,8 m w części, na której posadowiona jest linia przesyłowa energetyczna 15 kV (powierzchnia służebności 219 m2), na działce nr (...),

- 12,9 m w części, na której posadowiona jest linia napowietrzna 110kV nr (...) (powierzchnia służebności 694 m2), na działce (...),

- 13,7 m, w części, na której posadowiona jest linia napowietrzna 110 kV nr 1010 w kierunku zachodnim do słupa na 13 i w kierunku wschodnim do słupa nr 12, (powierzchnia służebności 474 m2), na działce (...),

- 13,7 m w części, na której posadowiona linia przesyłowa 110 kV nr 1010 (powierzchnia służebności 2037 m2) oraz 12,9 m w części, na której posadowiona linia przesyłowa 110 kV nr (...) (powierzchnia służebności 4188 m2), na działce (...),

położnych w miejscowości P., obręb ewidencyjny (...) P., gmina P., dla których Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...), zgodnie z projektem biegłego sądowego geodety P. I., zawartą na karcie 991 oraz 1665 akt sprawy, który to projekt stanowi integralną część niniejszego postanowienia;

II.  stwierdzić, że uczestniczka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. nabyła przez zasiedzenie z dniem 1 lutego 2009 roku służebność przesyłu, polegającą na prawie do nieodpłatnego korzystania (eksploatacji, dokonywania kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji i remontów, usuwaniu awarii, wymianie urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej, wycince ewentualnych zadrzewień i zakrzewień uniemożliwiających właściwą obsługę i eksploatację tych urządzeń oraz na prawie wstępu na obciążony grunt w celu wykonywania przedmiotowych prac) z pasów służebności:

- 3,8 m, w części, na której posadowiony jest słup linii 15 kV i linia podwieszona z kierunku północnego zachodu w kierunku południowego wschodu, (powierzchnia służebności 616 m2), na działce (...), położonej w miejscowości P., obręb ewidencyjny (...) P., gmina P., dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...),

- 3,8 m, w części, na której posadowiony jest słup linii 15 kV i linia podwieszona z kierunku północnego zachodu w kierunku południowego wschodu, (powierzchnia służebności 274 m2), na działce (...), położonej w miejscowości P., obręb ewidencyjny (...) P., gmina P. stanowiącej działkę gruntu nr (...), położonej w miejscowości P., gmina P., dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...),

- 3,8 m, w części, na której posadowiony jest słup linii 15 kV i linia podwieszona z kierunku północnego zachodu w kierunku południowego wschodu, (powierzchnia służebności 300 m2), na działce (...), położonej w miejscowości P., obręb ewidencyjny (...) P., gmina P., dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...),

zgodnie z projektem biegłego sądowego geodety P. I., zawartą na karcie 991 oraz 1665 akt sprawy, która to projekt stanowi integralną część niniejszego postanowienia;

III. oddalić wniosek (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem;

IV. oddalić wnioski w pozostałym zakresie;

V. zasądzić od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 297 zł (dwieście dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem kosztów procesu.

VI. zasądzić od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 257 zł (dwieście dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt X GNs 4/14

(X GNs 6/15)

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 27 czerwca 2017 r.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. pismem z 4 marca 2014 r. wniosła o ustanowienie służebności przesyłu na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na nieruchomościach gruntowych niezabudowanych, położonych w P., obręb ewidencyjny (...) P., stanowiących działki gruntu o numerze 860/3, 196/3, 194/1, 193/2, dla których Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie prowadzi odpowiednio księgę wieczystą nr (...) z tytułu posadowienia na tych nieruchomościach urządzenia przesyłowego – sieci elektroenergetycznej, za wynagrodzeniem w wysokości odpowiednio 260.500,00 zł, 68.400,00 zł, 14.600,00 zł oraz 35.700,00 zł. Wniósł nadto o zasądzenie na jego rzecz od uczestniczki kosztów procesu.

W uzasadnieniu wnioskodawczyni podniosła, że na ww. nieruchomościach znajdują się urządzenia infrastruktury elektroenergetycznej. Uczestniczka dwukrotnie odmówiła zawarcia z wnioskodawcą umowy o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem.

Uczestniczka pismem z 27 maja 2014 r. wniosła o oddalenie wniosku w całości i zasądzenie na jej rzecz od wnioskodawczyni kosztów procesu. W uzasadnieniu podniosła, że wnioskodawczyni nie sprecyzowała jakich urządzeń dotyczy wniosek. L. energetyczne zostały wybudowane w latach 60-tych ubiegłego stulecia za zgodą właścicieli gruntów, na których posadowione zostały linie energetyczne. Wskazała, że zasiedziała służebność przesyłu odpowiadającą wskazanej we wniosku, gdyż poprzednicy prawni objęli służebność w posiadanie będąc w dobrej wierze. Poprzednicy prawni korzystali z urządzeń przesyłowych w sposób nieprzerwany, samoistny i ciągły. (...), objęte wnioskiem, stanowiły przed 5 maja 1989 r. własność Skarbu Państwa. Wnioskodawczyni ani jej poprzednicy prawni nie występowali do uczestniczki lub jej poprzedników prawnych ze sprzeciwem dotyczącym posadowienia linii elektroenergetycznych. Niezależnie od powyższego zakwestionowana została wysokość wynagrodzenia wskazana we wniosku.

Pismem z 17 lipca 2014 r. wnioskodawczyni sprecyzowała oznaczenie 3 linii energetycznych podtrzymywanych przez 7 słupów. Ponadto podniosła, że uczestniczka posiadała służebność będąc w złej wierze, dobra wiara powinna rozciągać się na cały okres posiadania służebności. D. S. poprzednik prawny wnioskodawczyni sprzeciwił się posadowieniu linii energetycznych.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. pismem z 9 marca 2015 r. wniosła, w odrębnym postępowaniu prowadzonym przed tut. sądem sygn. akt X GNs 6/15, o stwierdzenie, że:

1) nabyła z dniem 1 lutego 2009 r. przez zasiedzenie ograniczone prawo rzeczowe w postaci służebności przesyłu, polegającej na nieodpłatnym korzystaniu, w szczególności eksploatacji, dokonywaniu kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji i remontów, usuwaniu awarii, wymianie urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej, wycince ewentualnych zadrzewień i zakrzewień uniemożliwiających właściwą obsługę i eksploatację tych urządzeń, swobodnego wstępu do nich w celu wykonywania prac przyłączeniowych oraz na prawie wstępu na obciążony grunt w celu wykonywania przedmiotowych prac, a także na dystrybucji energii elektrycznej oraz na obowiązku powstrzymania się przez każdoczesnego właściciela nieruchomości obciążonej do wznoszenia budowli i upraw pod linią i obok słupów energetycznych w odległości zgodnej z obowiązującymi przepisami, z 7.793,23 m ² nieruchomości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., stanowiącej działkę gruntu nr (...), położonej w miejscowości P., gmina P., dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...), w części na której posadowiona jest:

- na działce nr (...): linia napowietrzna WN 110 kV nr (...) relacji G.-P. I – pas gruntu o długości 324 metrów bieżących i szerokości 12,9 m (tzn. 6,45 m od osi linii w przypadku przebiegu linii w pobliżu granicy działki) – 4.130,85 m ² wraz z konstrukcją wsporczą (1 słup) – pas gruntu o powierzchni 3,7 m ² oraz linia napowietrzna WN 110 kV nr 1010 relacji G.-P. II – pas gruntu o długości 170 metrów bieżących i szerokości 11 m (tzn. 5,5 m od osi linii w przypadku przebiegu linii w pobliżu granicy działki) – 1.848,3 m ² wraz z konstrukcją wsporczą (1 słup) – pas gruntu o powierzchni 12,82 m ²,

- na działce nr (...) linia napowietrzna WN 110 kV nr (...) relacji G.-P. I – pas gruntu o długości 37 metrów bieżących i szerokości 13,7 m (tzn. 6,85 m od osi linii w przypadku przebiegu linii w pobliżu granicy działki) – 387,22 m ² oraz linia napowietrzna SN 15 kV nr 131 – pas gruntu o długości 60 metrów bieżących i szerokości 3,8 m – 228 m ² ,

- na działce nr (...): linia napowietrzna WN 110 kV nr (...) relacji G.-P. I – pas gruntu o długości 56 metrów bieżących i szerokości 12,9 m (tzn. 6,45 m od osi linii w przypadku przebiegu linii w pobliżu granicy działki) – 696,83 m ² ,

- na działce nr (...): linia napowietrzna WN 110 kV nr 1010 relacji G.-P. II – pas gruntu o długości 36 metrów bieżących i szerokości 13,7 m (tzn. 6,85 m od osi linii w przypadku przebiegu linii w pobliżu granicy działki) – 485,51 m ² ,

wraz z drogą dojazdową do przedmiotowych urządzeń;

2) nabyła z dniem 1 lutego 2009 r. przez zasiedzenie ograniczone prawo rzeczowe w postaci służebności przesyłu, polegającej na nieodpłatnym korzystaniu, w szczególności eksploatacji, dokonywaniu kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji i remontów, usuwaniu awarii, wymianie urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej, wycince ewentualnych zadrzewień i zakrzewień uniemożliwiających właściwą obsługę i eksploatację tych urządzeń, swobodnego wstępu do nich w celu wykonywania prac przyłączeniowych oraz na prawie wstępu na obciążony grunt w celu wykonywania przedmiotowych prac, a także na dystrybucji energii elektrycznej oraz na obowiązku powstrzymania się przez każdoczesnego właściciela nieruchomości obciążonej do wznoszenia budowli, i upraw pod linią i obok słupów energetycznych w odległości zgodnej z obowiązującymi przepisami, z 1.387 m2 nieruchomości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., stanowiącej działkę gruntu nr (...), położonej w miejscowości P., gmina P., dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...), działkę gruntu nr (...), położonej w miejscowości P., gmina P., dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz działkę gruntu nr (...), położonej w miejscowości P., gmina P., dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...) w części na której posadowiona jest linia napowietrzna 15 kV nr 131:

- na działce nr (...): pas gruntu o długości 70 metrów bieżących i szerokości 3,8 m – 266 m ²,

- na działce nr (...): pas gruntu o długości 160 metrów bieżących i szerokości 3,8 m – 608 m ²- - - na działce nr (...): pas gruntu o długości 75 metrów bieżących i szerokości 3,8 m – 285 m ².

W uzasadnieniu wniosku argumentacja została przedstawiona w sposób tożsamy z uzasadnieniem zarzutu zasiedzenia służebności przesyłu w piśmie procesowym z 27 maja 2014 r.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. pismem z 22 kwietnia 2015 r. wniosła o oddalenie wniosku w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu. Wskazała uzasadnienie w tożsamy sposób jak w piśmie procesowym z 17 lipca 2014 r. Nadto wskazała, że uwzględnienie wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności przesyłu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, zwłaszcza z zasadą poszanowania prawa własności.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. pismem z 30 kwietnia 2015 r. ustosunkowała się do zarzutów (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.. Podniosła, że dobra wiara analizowana jest jedynie na moment objęcia służebności w posiadanie. Wskazała na tradycyjne ujęcie dobrej wiary. Przedsiębiorstwo państwowe nie mogło przewidywać, że posiadanie przez Skarb Państwa było bez podstawy prawnej. Ponadto powołała się na domniemanie dobrej wiary z art. 7 k.c., które nie zostało w toku postępowania obalone.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie postanowieniem z 21 lipca 2015 r., sygn. akt X GNs 6/15, połączył sprawy oznaczone sygnaturami akt X GNs 6/15 oraz X GNs 4/14, gdyż pozostawały z sobą w związku, a charakter postępowania nie stał temu na przeszkodzie ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z 4 czerwca 2014 r. II CSK 520/13).

W toku dalszego postępowania uczestnicy nie zmieniali swoich stanowisk procesowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. jest właścicielem nieruchomości gruntowych niezabudowanych, położonych w P., obręb ewidencyjny (...) P., stanowiących działki gruntu o numerze 860/3 o powierzchni 5,0938 ha, 860/1 o powierzchni 2,5854 ha, 174/1 o powierzchni 0,6770 ha, 174/4 o powierzchni 0,1210 ha, dla których Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi odpowiednio księgę wieczystą nr (...), oraz działki (...) o powierzchni 2,2250 ha, 194/1 o powierzchni 0,9646 ha, 193/2 o powierzchni 2,3519 ha, dla których Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi odpowiednio księgę wieczystą nr (...). D. S. będący uprzednio właścicielem rzeczonych nieruchomości przeniósł ich własność aportem na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.. D. S. nabył własność wymienionych nieruchomości w drodze spadkobrania od D. S..

Dowody:

- odpis postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku k. 50,

- umowa zniesienia współwłasności k. 133-137,

- wypis z rejestru gruntów k. 151-154,

- wydruk KRS k. 160-165,

-akt notarialny i protokół notarialny k. 166-174,

- odpis pełny KRS k. 175-178,

- wydruki z ksiąg wieczystych k. 601-664,

- odpisy zupełne ksiąg wieczystych k. 925-938.

Właścicielem ww. nieruchomości do 5 maja 1989 r. był Skarb Państwa

Bezsporne.

Przez ww. nieruchomości przebiegają następujące urządzenia infrastruktury elektroenergetycznej:

- na działce nr (...): linia napowietrzna WN 110 kV nr (...) relacji G.-P. I oraz linia napowietrzna WN 110 kV nr 1010 relacji G.-P. II;

- na działce nr (...): linia napowietrzna WN 110 kV nr 1010 relacji G.-P. II, linia napowietrzna SN 15 kV nr 131;

- na działce (...): linia napowietrzna WN 110 kV nr (...) relacji G.-P. I;

- na działce nr (...): linia napowietrzna WN 110 kV nr 1010 relacji G.-P. II;

- na działce nr (...): linia napowietrzna SN 15 kV nr 131;

- na działce (...): linia napowietrzna SN 15 kV nr 131;

- na działce nr (...): linia napowietrzna SN 15 kV nr 131.

Opisane wyżej linie energetyczne stanowią własność (...) operator spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P..

Aktualny przebieg linii napowietrznych obrazuje projekt przebiegu służebności sporządzony przez biegłego sądowego geodetę P. I..

Bezsporne, wynika z:

- dokumentacji fotograficznej k. 412-442,

- opinii biegłego geodety k. 987-995,

- zeznań E. W. (1) k. 482.

Obszar pod słupami stanowi obszar wyłączony całkowicie. Dla linii nr 1010 wnioskowana szerokość pasa służebności przesyłu ustalona na podstawie opracowania branżowego Rady (...) wynosi 13,7 m szerokości; dla działki (...) powierzchnia służebności wynosi 764 m ², dla działki (...) m ². Dla linii nr (...) wnioskowana szerokość służebności ustalona na tożsamej jw. podstawie wynosi 12,9 m; dla działki (...) m ². Dla linii 15 kV wnioskowany pas służebności o szerokości 3,8 m; dla działki (...) m ² , 193/2 – 616 m ² , 194/1 – 274 m ² , 196/3 – 300 m ² . Tak ustalone pasy gruntu wyznaczają obszar ograniczonego używania, a nie utrzymywania terenu bez jakiejkolwiek możliwości zagospodarowania.

Pojęcie stref ochronnych używane jest w sposób niejednoznaczny, często utożsamiane jest z pojęciem tzw. pasa ochronnego. Pojęcie stref ochronnych odnosi się w sposób dokładnie zdefiniowany do przepisów dotyczących ochrony przed polami elektromagnetycznymi. Obszar pod linią 15 kV jest strefą bezpieczną. Dla linii napowietrznych 110 kV praktykuje się stosowanie strefy ochronnej (ograniczonego korzystania) od 14,5 m do 21 m w każdą stronę od osi. Brak przepisów jednoznacznie regulujących szerokość pasa strefy ochronnej.

Opisane wyżej nieruchomości nie są użytkowane rolniczo, ani tez w żaden inny sposób. Teren, na których leżą nieruchomości objęty jest planem zagospodarowania przestrzennego ustanowionym Uchwałą nr XLVI/360/06 Rady Miejskiej w P. z 4 lipca 2006 r. w sprawie uchwalenia miejscowego plany zagospodarowania pn. (...). Poszczególne nieruchomości mają następujące przeznaczenie:

- działka (...) - tereny rolnicze do dalszego użytkowania,

- działka (...) leży na 3 różnych terenach: tereny rolnicze do dalszego użytkowania, usługi nieuciążliwe, zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna szeregowa,

- działka (...) - tereny rolnicze do dalszego użytkowania,

- działka (...) leży na 2 różnych częściach: usługi nieuciążliwe, teren infrastruktury technicznej – elektroenergetyka,

- działka (...) leży na 2 różnych częściach: tereny rolnicze do dalszego użytkowania, zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna szeregowa,

- działka (...) leży na 2 różnych częściach: tereny rolnicze do dalszego użytkowania, zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna szeregowa,

- działka (...) leży na 2 różnych częściach: tereny rolnicze do dalszego użytkowania, zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna szeregowa.

Uwzględniając różne przeznaczenie nieruchomości, zróżnicowane są wartości nieruchomości. Mając to na uwadze ustalona została wartość służebności przesyłu dla poszczególnych działek gruntu. Kształtuje się ono w następujący sposób:

- działka (...) – 7.018 zł,

- działka (...) – 3.637 zł,

- działka (...) – 831 zł,

- działka (...) - 3.631 zł,

- działka (...) – 743 zł,

- działka (...) – 321 zł,

- działka (...) – 349 zł.

Dowody:

- opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości k. 528-556,

- mapy geodezyjne k. 665-667,

- opinia biegłego geodety k. 987-995,

- pisemne wyjaśnienia do opinii biegłego k. 1016-1017.

Pismem z 17 stycznia 2013 r. D. S. wniósł do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. o wypłacenie mu zwaloryzowanego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. Kolejnym z dnia 21 maja 2013 r. pełnomocnik D. S. wezwał (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. do zawarcia umowy w przedmiocie odpłatnego ustanowienia na rzecz spółki służebności przesyłu. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. dwukrotnie odmówiła wnioskodawcy zawarcia żądanej umowy i zapłaty wynagrodzenia, powołując się na zgodne z prawem korzystanie w dobrej wierze korzystanie z nieruchomości.

Dowody:

- pismo z 21.05.2013 r. k. 51,

- pismo z 25.11.2013 r. k. 52,

- pismo z 17.01.2013 r. k. 53-55,

- pismo z 24.01.2014 r. k. 56.

L. napowietrzna WN 110kV nr (...) relacji G.-P. I została wybudowana w 1968 r. na zlecenie Zakładów (...) i następnie 30 października 1968 r. została przekazana na majątek poprzednika prawnego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P..

L. napowietrzna WN 110 kV nr 1010 relacji G.-P. II została wybudowana w 1969 r. również na zlecenie Zakładów (...), następnie 31 maja 1974 r. została przekazana na majątek poprzednika prawnego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P..

L. napowietrzna 15 kV nr 131 została wybudowana przed 1970 r. na zlecenie Zakładu (...). W 1970 r. został przeprowadzony remont tej linii 15 kV U. (...)-P..

Przedmiotowe słupy z liniami energetycznymi postawione zostały na podstawie stosownych decyzji administracyjnych, uzgodnień i pozwoleń, wymaganych przez prawo wówczas obowiązujące.

Przebieg ww. linii energetycznych zachował swój kształt na nieruchomościach od czasu ich wybudowania do teraz. Nieprzerwanie od czasu posadowienia linii, były one wykorzystywane w sposób ciągły i niezmieniony przez poprzedników prawnych (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedziba w P., do przesyłu energii elektrycznej. Oględziny linii 15 kV przeprowadzane są w sposób cykliczny – co 5 lat. Natomiast oględziny pozostałych dwóch linii przeprowadzane są co roku. W razie awarii linii istnieje konieczność wejścia na nieruchomości, na których są posadowione, w celu usunięcia usterek. Za pomocą linii energetycznych zasilani są odbiorcy w P. oraz w części P., ponadto zasilają one Zakłady (...) w P.. L. nieprzerwanie od momentu ich powstania były wykorzystywana do przesyłu energii elektrycznej celem zasilania w tę energię odbiorców.

Dowody:

- zeznania świadka K. R. (1) k. 481-482,

- zeznania świadka E. W. (1) k. 482,

- zeznania świadka A. Ł. (1) k. 483-484,

- dokumenty związane z budową, remontem i obsługą linii energetycznych k. 216-276.

Ww. infrastruktura energetyczna w czasie powstania była w zarządzie przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą: Zakłady (...) z siedzibą w P., które zostało utworzone zarządzeniem nr 232 Ministra górnictwa i energetyki z 25 listopada 1958 r. W strukturze organizacyjnej ww. przedsiębiorstwa państwowego istniały wówczas wyodrębnione poszczególne zakłady, w tym Zakład (...) w S.. W styczniu 1989 r. wszystkie zakłady wchodzące dotychczas w skład przedsiębiorstwa (...) z siedzibą w P. uzyskały status niezależnych przedsiębiorstw państwowych zrzeszonych we Wspólnocie (...) i (...) Brunatnego – zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 11 stycznia 1988 r. w sprawie wykazu przedsiębiorstw państwowych oraz innych państwowych jednostek organizacyjnych podlegających zgrupowaniu we Wspólnocie Energetyki i Węgla Brunatnego. Następnie zostało utworzone przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą: Zakład (...) - Przedsiębiorstwo Państwowe w S.. Nowo utworzonemu przedsiębiorstwu państwowemu zostały przekazane aktywa i pasywa wykazane w bilansie. Następnie dokonano przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) - Przedsiębiorstwo Państwowe w S. w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą: Zakład (...) spółka akcyjna z siedzibą w S.. Po czasie zmieniona została firma rzeczonej spółki akcyjnej, której na (...) spółka akcyjna z siedzibą w S., co znalazło swoje odzwierciedlenie w Krajowym Rejestrze Sądowym prowadzonym dla tej spółki pod numerem (...). Kolejno w grudniu 2002 r. doszło do połączenia się ww. spółki z innymi spółkami energetycznymi, w tym z (...) spółką akcyjną, w trybie określonym w art. 492 § 1 k.s.h., poprzez przejęcie majątków wszystkich podlegających połączeniu spółek przez (...) spółkę akcyjną, która na skutek połączenia podjęła działalność pod nową firmą: Grupa (...) spółka akcyjna z siedzibą w P.. Powyższe znalazło swoje odzwierciedlenie we wpisie do Krajowego Rejestru Handlowego nr 12483. Postanowieniem z dnia 7 października 2004 r. w KRS odzwierciedlono zmianę statutu ww. spółki poprzez zmianę firmy z Grupa (...) spółka akcyjna na (...) spółka akcyjna. Umową z 30 czerwca 2007 r. sporządzoną w formie aktu notarialnego rep. A nr (...) spółka akcyjna z siedzibą w P. dokonała zbycia na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. zorganizowanej części swojego przedsiębiorstwa w postaci wyodrębnionego oddziału prowadzącego działalność w zakresie dystrybucji energii elektrycznej, co nastąpiło w celu wykonania obowiązku określonego w art. 9d ustawy z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne. Oddział ten, zbyty na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przejął w szczególności prawa własności ruchomości, a zwłaszcza ruchomości związanych z prowadzeniem działalności w zakresie dystrybucji energii elektrycznej: linii kablowych i napowietrznych, sieci dystrybucyjnych oraz zespołów elektroenergetycznych, stacji i rozdzielni energetycznych, transformatorów, prawa własnością nieruchomości oraz prawa użytkowania wieczystego gruntów.

Dowody:

- zarządzenie nr 27 k. 279-284,

- zarządzenie nr 232 k. 281-284,

- zarządzenie nr 81 k. 285-289,

- zarządzenie nr 4 k. 290-294,

- zarządzenie nr 78 k. 295-296,

- zarządzenie nr 25 k. 297-298,

- rozporządzenie k. 299,

- protokół podziału składników przedsiębiorstwa k. 300-333,

- postanowienie k. 334,

- odpis z KRS k. 336-342,

- wypis aktu notarialnego k. 343-348,

- odpis z KRS k. 349-361,

- postanowienie k. 362-363;

- wypis aktu notarialnego k. 364-397.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem nie zasługiwał na uwzględnienie.

Ustawą z 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 3 sierpnia 2008 r., zostały dodane do Kodeksu cywilnego przepisy art. 305 ¹ k.c. i następne przewidujące nieznane dotąd polskiemu prawu ograniczone prawo rzeczowe w postaci służebności przesyłu. Zgodnie z art. 305 ¹ k.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

W pierwszej kolejności sąd zobowiązany był ocenić skuteczność podniesionego zarzutu zasiedzenia, albowiem (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. zakwestionowała zasadność ustanowienia służebności przesyłu na działkach (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. podnosząc, że posiada obecnie prawo do korzystania z tej nieruchomości na podstawie przysługującej mu służebności przesyłu nabytej w drodze zasiedzenia.

W myśl art. 292 k.c. służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio. W myśl art. 172 § 1 i 2 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Przepisy te należy rozpatrywać w kontekście art. 352 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którymi kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności. Do posiadania służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy.

Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 10 lipca 2013 r. w sprawie V CSK 320/12, judykatura, zarówno przed zmianą Kodeksu cywilnego polegającą na wprowadzeniu z dniem 3 sierpnia 2008 r. konstrukcji prawnej służebności przesyłu (art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c.) jak i po wejściu jej w życie, zgodnie przyjmowała możliwość ustanowienia na rzecz przedsiębiorcy, będącego przedsiębiorcą przesyłowym, w drodze umowy lub stwierdzenia nabycia poprzez zasiedzenie służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu, będącej rodzajem służebności gruntowej z pewnymi odrębnościami dotyczącymi braku potrzeby wskazywania wprost nieruchomości władnącej (por. m.in. uchwały Sądu Najwyższego z 17 stycznia 2003 r., III CZP 73/02, OSNC 2003, Nr 11, poz. 142; uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 9 sierpnia 2011 r., III CZP 10/11, OSNC 2011, Nr 12, poz. 129). Zagadnienie jakie prawo rzeczowe nabywa się po dniu 3 sierpnia 2008 r., na skutek upływu terminu zasiedzenia po tym dniu, ale rozpoczętego wcześniej, rozstrzygnął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 maja 2013 r., III CZP 18/13 (OSNC 2013, Nr 12, poz. 139) przyjmując, że do wejścia w życie art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c. dopuszczalne było nabycie w drodze zasiedzenia na rzecz przedsiębiorcy służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu, a następnie wprost służebności przesyłu, przy czym okres występowania na nieruchomości stanu faktycznego odpowiadającego treści służebności przesyłu podlega doliczeniu do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia służebności przesyłu.

Kierując się treścią wyżej opisanego stanu prawnego najpierw należało ustalić, czy, a jeżeli tak to od kiedy, uczestniczka, na rzecz której zasiedzenie miałoby nastąpić, faktycznie korzystała
z nieruchomości wnioskodawczyni w sposób, który odpowiadałby treści służebności przesyłu.

Celem określenia, kiedy nastąpiło wejście w posiadanie służebności przesyłu stanowiącej przedmiot niniejszego postępowania, należy dokonać ustaleń, kto i w jakim czasie był właścicielem nieruchomości obecnie należących do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., na których posiadanie służebności było wykonywane. W tym zakresie podkreślić trzeba, iż do dnia 1 lutego 1989 r. obowiązywały przepisy zawarte w art. 128 § 1 i 2 k.c. w brzmieniu nakazującym przyjmować, że socjalistyczna własność ogólnonarodowa (państwowa) przysługuje niepodzielnie Państwu, zaś w granicach swej zdolności prawnej państwowe osoby prawne wykonywały w imieniu własnym względem zarządzanych przez nie części mienia ogólnonarodowego uprawnienia płynące z własności państwowej. Z dniem 1 lutego 1989 r. nastąpiła zmiana powyższych regulacji przewidująca nowe brzmienie przepisu art. 128 k.c., w myśl którego własność ogólnonarodowa (państwowa) przysługuje Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym.

Okolicznością przyznaną w niniejszym postępowaniu przez wnioskodawczynię była własność rzeczonych nieruchomości przysługująca Skarbowi Państwa do dnia 5 maja 1989 r. Mając na uwadze treść wyżej zacytowanego art. 128 k.c., do dnia 1 lutego 1989 r. właścicielem urządzeń energetycznych wchodzących obecnie w skład przedsiębiorstwa uczestniczki był zatem Skarb Państwa jako wyłączny właściciel mienia ogólnonarodowego. Dopiero od 5 maja 1989 r., co zostało przyznane przez wnioskodawczynię, zmienił się właściciel przedmiotowych nieruchomości. Oznacza to, że w okresie do 5 maja 1989 r. właścicielem zarówno urządzeń przesyłowych znajdujących się na tych działkach, jak i samych działek, był Skarb Państwa. Do dnia 31 stycznia 1989 r., gdy właścicielem nieruchomości obciążonej był Skarb Państwa a posiadaczem służebności gruntowej podobnej do przesyłu było przedsiębiorstwo państwowe, nie mogło w ogóle dojść do zasiedzenia służebności gruntowej podobnej do przesyłu. Służebność gruntowa jest prawem na rzeczy cudzej, a zatem właściciel nieruchomości nie może nabyć przez zasiedzenie służebności na swojej (własnej) nieruchomości. Zasiedzenie polega bowiem na nabyciu prawa własności (ograniczonego prawa rzeczowego) przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa w określonym czasie, jest więc pierwotnym sposobem nabycia własności lub innych praw rzeczowych na rzeczy cudzej.

W myśl zmienionego art. 128 k.c., obowiązującego od dnia 1 lutego 1989 r., własność państwowa przysługiwała Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym (art. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, Dz. U. Nr 3, poz. 11). Dopiero od tej chwili przedsiębiorstwo państwowe, będące poprzednikiem prawnym uczestniczki, mogło nabyć prawa (w tym ograniczone prawo rzeczowe w postaci służebności gruntowej podobnej do przesyłu) na swoją rzecz, doszło bowiem do rozdzielenia osoby posiadacza służebności gruntowej podobnej do przesyłu oraz osoby właściciela nieruchomości obciążonej urządzeniami przesyłowymi.

Ustalenie, że przedsiębiorstwa państwowe uzyskały zdolność posiadania we własnym imieniu z dniem 1 lutego 1989 r. pozwala na ustalenie daty, od której można liczyć początek terminu zasiedzenia. Początek terminu posiadania służebności różni się od początku terminu zasiedzenia. Do dnia 1 października 1990 r. bowiem obowiązywał art. 177 k.c. wykluczający możliwość nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości państwowej, mający odpowiednie zastosowanie przy zasiedzeniu służebności gruntowej. Okres posiadania służebności prowadzący do jej zasiedzenia rozpoczął się w niniejszej sprawie od dnia 5 maja 1989 r. wskutek utraty własności nieruchomości przez Skarb Państwa, do skreślenia art. 177 k.c. (art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy Kodeks Cywilny), doszło bowiem dopiero w dniu 1 października 1990. Jednak do okresu, który rozpoczął się od dnia 5 maja 1989 r. mógł być doliczony – zgodnie z art. 10 ww. ustawy - okres posiadania służebności gruntowej przez poprzednika prawnego uczestnika (wnioskodawcy w sprawie X GNs 6/14) od dnia 1 lutego 1989 do dnia 5 maja 1989 r.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należało, że w zakresie relacji przedsiębiorstwa państwowego ze Skarbem Państwa w okresie poprzedzającym dzień 1 lutego 1989 r. przedsiębiorstwa tego nie sposób było traktować jako posiadacza służebności. Przedsiębiorstwo państwowe do tego czasu wobec Skarbu Państwa wykonywało uprawnienia płynące z własności państwowej (własności urządzeń przesyłowych) na nieruchomości również należącej do Skarbu Państwa. Nie mogło to oznaczać posiadania służebności w rozumieniu art. 352 k.c., skoro przepis ten za posiadanie to uznaje faktyczne korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności. W świetle powyższego uznać należy, że uczestniczka posiadała służebność gruntową odpowiadającą swą treścią służebności przesyłu od dnia 1 lutego 1989 r.

Reasumując powyższe początek biegu terminu zasiedzenia służebności należy liczyć od dnia 1 lutego 1989 r., tj. w dacie objęcia służebności w posiadanie. O długości okresu niezbędnego do nabycia służebności gruntowej w drodze zasiedzenia decyduje kwalifikacja charakteru jej posiadania przez przedsiębiorcę przesyłowego, a więc czy było to posiadanie w dobrej czy w złej wierze z uwzględnieniem domniemania prawnego wynikającego z art. 7 k.c. oraz skutków tego domniemania prawnego płynących z art. 234 k.p.c. Dobra wiara polega na usprawiedliwionym w danych okolicznościach przekonaniu osoby, że przysługuje jej takie prawo, jakie faktycznie wykonuje. Innymi słowy, jest to błędne, ale usprawiedliwione w konkretnej sytuacji przy zachowaniu należytej staranności, przekonanie o istnieniu prawa lub stosunku prawnego. Zgodnie z art. 7 k.c. jeżeli określone skutki prawne zależą od dobrej lub złej wiary, domniemywa się dobrą wiarę. Stosownie do art. 234 k.p.c. domniemania ustanowione przez prawo (domniemania prawne) wiążą sąd; mogą być one jednak obalone, ilekroć ustawa tego nie wyłącza. Porównania treści art. 172 § 1 i 2 k.c. oraz art. 176 § 1 k.c. prowadzi do wniosku, że momentem wyłącznie miarodajnym dla stwierdzenia, czy termin niezbędny do zasiedzenia winien wynieść 20 czy 30 lat nieprzerwanego posiadania służebności, jest czas wejścia w posiadanie tej służebności przez poprzednika prawnego wnioskodawczyni (pierwszego poprzednika, który uzyskał posiadania, albowiem każdy kolejny znajdował się już w sytuacji opisanej w art. 176 § 1 k.c.). – por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2003 r. , III CZP 35/03.

Zważywszy, że wejście przez poprzednika prawnego uczestniczki (tj. Zakład (...) - Przedsiębiorstwo Państwowe w S.) w posiadanie służebności na nieruchomości stanowiącej obecnie własność wnioskodawczyni nastąpiło w dniu 1 lutego 1989 r., a więc w okresie, gdy właścicielem nieruchomości tej był Skarb Państwa, tj. dotychczasowy właściciel urządzeń energetycznych, nie sposób przyjąć, że nastąpiło to w złej wierze. Państwowe osoby prawne, które w okresie przed dniem 31 stycznia 1989 r., w wyniku realizacji inwestycji przesyłowych, przebiegających przez nieruchomości nie należące do przedsiębiorstwa przesyłowego, co do których wydane były decyzje administracyjne o przebiegu linii przesyłowej i pozwolenia budowlane, objęły w dobrej wierze posiadanie służebności, jako korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści tej służebności. Pogląd ten tym bardziej winien znaleźć zastosowanie do przypadku, gdy urządzenia przesyłowe zostały wzniesione na gruncie nie należącym do osób trzecich, lecz do samego Państwa, które wybudowało te urządzenia przesyłowe i po 1989 r. było ich właścicielem. Nowelizacja art. 128 k.c. nastąpiła w interesie przedsiębiorstw państwowych przyznając im samodzielność majątkową, więc nie sposób było racjonalnie przewidywać, że w ten sposób posiadanie gruntów, na których znajdowały się linie energetyczne , szczególnie gruntów Skarbu Państwa następuje bez podstawy prawnej. Ponadto należy mieć na uwadze, że z dniem 1 lutego 1989 r. osoby wchodzące w skład organów przedsiębiorstw państwowych nie były w stanie obejmować świadomością, że posiadanie gruntów Skarbu Państwa, na których znajdowały się urządzenia energetyczne, istniały bez podstawy prawnej. Przedsiębiorstwo państwowe wprawdzie powinno mieć świadomość, że grunty nad którymi przebiega linia nie stanowią jego własności, ale nie była ona tożsama z wiedzą o braku uprawnienia do korzystania z nich w dotychczasowym zakresie. Brakowało bowiem obiektywnych przesłanek powzięcia wątpliwości. Przyjęcie odmiennej koncepcji oznaczałoby, że nowelizacja art. 128 k.c. pozbawia przedsiębiorstwa energetyczne uprawnień do korzystania z linii przesyłowych albo rodzi daleko idące konsekwencje finansowe. Zdaniem Sądu wnioskodawczyni nie obaliła domniemania wynikającego z art. 7 k.c., nakazującego przyjmować, iż wejście w posiadanie służebności na nieruchomościach będących obecnie jej własnością nastąpiło w dobrej wierze. Co więcej nie przejawiała w toku postępowania inicjatywy dowodowej, która zmierzałaby do obalenia tego domniemania. Wobec powyższego Sąd przyjął, że uczestniczka objęła w posiadanie służebność przesyłu będąc w dobrej wierze.

Odnosząc się do zarzutu wnioskodawczyni dotyczącego ciągłości dobrej wiary w okresie posiadania służebności gruntowej odpowiadającej swą treścią służebności przesyłu, a następnie służebności przesyłu, wskazać należy, że jak zostało wyżej wskazane dobra wiara oceniana jest w chwili objęcia służebności w posiadanie. Ewentualne różnice w tym zakresie istotne są w sprawach o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe. W tym sensie wszelkie zmiany w zakresie dobrej wiary posiadacza nieruchomości w całym okresie posiadania mają istotne znaczenie, albowiem od ustalenia tego kiedy dobra wiara została utracona zależy uznanie, za jaki okres należy się stosowne wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości (art. 225 k.c.). W tym sensie należy ustalić, czy każdoczesny następca prawny przedsiębiorstwa państwowego, które uzyskało własność urządzeń energetycznych od Skarbu Państwa, nadal pozostawał w dobrej wierze, tj. usprawiedliwionym przekonaniu, iż przysługuje mu tytuł prawny do korzystania z nieruchomości. Potwierdza to wykładnia gramatyczna art. 172 § 1 k.c., w którym ustawa kładzie akcent na chwilę uzyskania posiadania, a pośrednio także z brzmienia art. 176 § 1 k.c. (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2003 r., III CZP 35/03, LEX nr 83981).

Mając na uwadze ogół zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego podkreślenia wymaga, że uczestniczka, a wcześniej jej poprzednicy prawni korzystali nieprzerwanie przez okres przeszło dwudziestu lat z nieruchomości będącej obecnie własnością wnioskodawczyni w sposób, który odpowiadał treści obecnie uregulowanej służebności przesyłu, tj. w sposób zgodny z przeznaczaniem urządzeń przesyłowych - wykorzystywano je do przesyłu energii elektrycznej, jak również dokonywano ich oględzin oraz napraw. Czynności podejmowane nieprzerwanie i cyklicznie przez uczestniczkę i jej poprzedników prawnych, począwszy od momentu wybudowania ww. urządzeń energetycznych polegały na korzystaniu z nieruchomości będącej obecnie własnością wnioskodawców w sposób zgodny z przeznaczeniem tych urządzeń. Sam fakt istnienia przez ten okres na tej nieruchomości urządzeń przesyłowych i stałego z nich korzystania w celu przesyłu energii elektrycznej, wyczerpuje wymóg przewidziany w art. 292 k.c., oznacza bowiem korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia znajdującego się na tej nieruchomości. Należy mieć ponadto na uwadze, że zgodnie z relacjami świadków K. R., E. W. i A. Ł., dokonywane są regularne oględziny linii energetycznych oraz okresowe przeglądy, jak i naprawy związane ze sporadycznymi awariami. Takie widoczne korzystanie z nieruchomości wnioskodawczyni świadczy dodatkowo o spełnieniu przesłanki z art. 292 k.c. Nie przedstawiono dowodów mogących świadczyć o tym, aby od tego czasu do chwili obecnej linia ta nie była wykorzystywana w celu przesyłu energii, bądź też by zmieniono jej przebieg. Ze zgromadzonych w sprawie dokumentów wspartych zeznaniami świadków wynika, że linie energetyczne były używane przez uczestniczkę i jej poprzedników prawnych od lat 70 ubiegłego wieku. Zatem od tego czasu w sposób nieprzerwany korzystała z linii energetycznych. Okoliczność ta nie była kwestionowana przez wnioskodawczynię w toku postępowania.

Należy również mieć na uwadze, że uczestniczka przedstawiła szereg dokumentów, które wykazały sukcesję praw do urządzeń energetycznych pomiędzy poszczególnymi przedsiębiorstwami przesyłowymi, będącymi jej poprzednikami prawnymi. Wykazanie tej okoliczności, z którą wiąże się służebność opisana we wnioskach złożonych zarówno przez wnioskodawczynię, jak i uczestniczkę, jak również fakt nieprzerwanego wykorzystywania urządzeń przesyłowych na działce wnioskodawczyni w celu dostarczania energii elektrycznej, to udowodniona została również sukcesja posiadania tej służebności, jako że posiadanie służebności wiązało się w istocie z korzystaniem z nabywanej przez kolejne podmioty infrastruktury energetycznej. Spełnione zostały zatem przesłanki zastosowania art. 176 k.c.

W toku postępowania nie ujawniły się okoliczności pozwalające stwierdzić, że doszło do przerwy w biegu terminu zasiedzenia służebności. Zdarzeniem, które mogłoby prowadzić do takiej przerwy, byłaby - zgodnie z art. 175 k.c. w zw. z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. - każda czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń przedsięwzięta przez uczestników bezpośrednio w celu przeciwdziałaniu posiadaniu prowadzącemu do zasiedzenia służebności. W okresie prowadzącym do zasiedzenia, to jest do 1 lutego 2009 r. wnioskodawczyni ani jej poprzednicy nie podjęli skutecznie żadnej czynności tego rodzaju. Wniosek w niniejszej sprawie został złożony już po upływie terminu zasiedzenia służebności przesyłu przez uczestniczkę.

Nie zasługuje na uwzględnienie również zarzut wnioskodawczyni dotyczący sprzeczności z zasadami współżycia społecznego stwierdzenia zasiedzenia służebności przesyłu. Zasiedzenie jest sposobem nabycia służebności przesyłu przez upływ czasu. Zasadą konstytucyjnie określoną - od której tylko wyjątkowo wprowadza się odstępstwa - jest nienaruszalność prawa własności, zasiedzenie jest natomiast odstępstwem od tej zasady. W toku postępowania nie ujawniły się okoliczności przemawiające za nadużyciem przez uczestniczkę prawa. Ustawodawca w Kodeksie cywilnym uregulował instytucję zasiedzenia jako jeden ze sposobów nabycia służebności, zatem nie sposób przyjmować, że przy braku dodatkowych okoliczności przemawiających za nadużyciem ze strony uczestniczki, można nie brać pod uwagę nabycia służebności przez zasiedzenie. Wnioskodawczyni zaś i jej poprzednicy prawni mieli możliwość odpowiedniego zareagowania na posiadanie służebności przez uczestniczkę i mogli doprowadzić do przerwania biegu zasiedzenia. Przyjęcie odmiennego zapatrywania przeczyłoby racjonalności wprowadzenia przez ustawodawcę instytucji zasiedzenia do Kodeksu cywilnego.

Zasiedzenie stanowi pierwotny sposób nabycia określonego prawa, które to nabycie następuje niezależnie od woli stron, tudzież sądu. Nie ma zatem żadnych podstaw, aby przyjąć, iż uczestnik zasiedział służebność obarczoną obowiązkiem opłacania wynagrodzenia za jej ustanowienie, albowiem wynagrodzenie takie mogłoby zostać przewidziane wyłącznie w umowie albo orzeczeniu Sądu wydanym na podstawie art. 305 ² k.c.

Zakres prawa służebności wynika z ogółu okoliczności sprawy. Służebność nabyta w drodze zasiedzenia objęła prawo do pełnego korzystania z urządzeń przesyłowych zgodnie z ich przeznaczeniem, w tym więc nie tylko do przesyłu energii elektrycznej, dokonywania oględzin i przeglądów, ale także do dokonywania konserwacji, modernizacji i remontów, usuwania awarii, wymiany urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej, a co za tym idzie do prawa wstępu na obciążony grunt. Wyczerpuje to bowiem treść określoną w przepisie art. 305 ¹ k.c., nakazującym przyjmować za służebność przesyłu ograniczone prawo rzeczowe uprawniające do korzystania z nieruchomości obciążonej w takim zakresie, jaki jest związany z przeznaczeniem tych urządzeń. Zakres służebności przesyłu został opisany szczegółowo w opinii biegłego geodety P. I., która stanowi integralną część postanowienia, wskazana została tam również mapa z naniesionym projektem służebności.

Zasiedzenie służebności przesyłu o treści opisanej we uczestniczki nastąpiło po 20 latach od wejścia w posiadanie tej służebności przez poprzednika prawnego uczestniczki, czyli w dniu 1 lutego 2009 r. Zatem nie jest możliwe ustanowienie przez Sąd służebności przesyłu tej samej treści za wynagrodzeniem na rzecz wnioskodawczyni, co powodowało konieczność oddalenia wniosku. Wyrazem tego jest treść punktu I, II i III sentencji postanowienia.

Sąd oddalił również w nieznacznej części wnioski uczestniczki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.. Wniosek o zasiedzenie służebności dotyczył służebności przesyłu polegającej na nieodpłatnym korzystaniu, w szczególności eksploatacji, dokonywaniu kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji i remontów, usuwaniu awarii, wymianie urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej, wycince ewentualnych zadrzewień i zakrzewień uniemożliwiających właściwą obsługę i eksploatację tych urządzeń, swobodnego wstępu do nich w celu wykonywania prac przyłączeniowych oraz na prawie wstępu na obciążony grunt w celu wykonywania przedmiotowych prac, a także na dystrybucji energii elektrycznej oraz na obowiązku powstrzymania się przez każdoczesnego właściciela nieruchomości obciążonej od wznoszenia budowli i upraw pod linią i obok słupów energetycznych w odległości zgodnej z obowiązującymi przepisami. Sposób i zakres eksploatacji i konserwacji, a także znoszenia uciążliwości związanych z istnieniem służebności linii, Sąd ustalił na podstawie niespornych okoliczności, nadto na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w postaci dokumentów przedstawionych przez (...) sp. z o.o. Sąd ustalił stan faktyczny także w oparciu o zeznania świadków, będących pracownikami uczestniczki, a które przedstawiały obraz czynności, jakie były i są przeprowadzane w ramach konserwacji i eksploatacji urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej. Szczegółowy zakres służebności przesyłu oraz jej przebieg Sąd ustalił na podstawie opinii biegłego.

Podkreślić należy, że treścią służebności przesyłu jest korzystanie przez przedsiębiorcę w oznaczonym zakresie z cudzej nieruchomości, w zakresie niezbędnym do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania urządzeń przesyłowych (art. 305 ¹ k.c. in fine). Sąd uwzględnił wniosek o zasiedzenie służebności przesyłu w zakresie zaprojektowanym przez biegłego, który w istocie odpowiadał szerokości pasów wnioskowi spółki (...). Sąd nie miał wątpliwości, iż zakres zasiedzenia służebności winien nastąpić w zakresie ujętym w punkcie I i II sentencji postanowienia. W pozostałym zakresie tj. co do dystrybucji energii elektrycznej oraz obowiązku powstrzymania się przez każdoczesnego właściciela nieruchomości obciążonej od wznoszenia budowli i upraw pod linią i obok słupów energetycznych w odległości zgodnej z obowiązującymi przepisami, Sąd wniosek oddalił.

W ocenie Sądu przedsiębiorca przesyłowy posiada uprawnienie do dystrybucji energii elektrycznej już na podstawie treści art. 49 § 1 k.c., zgodnie z którym urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania energii elektrycznej nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa. Skoro linie napowietrzne będące przedmiotem niniejszego postępowania wchodzą w skład przedsiębiorstwa i nie stanowią przedmiotu prawa własności właściciela nieruchomości to przedsiębiorstwo może w nieograniczonym zakresie używać ich do dystrybucji energii elektrycznej. Jest to wykonywanie podstawowej czynności, stanowiącej przedmiot działalności uczestniczki. Służebność przesyłu natomiast polega na korzystaniu z cudzego gruntu w zakresie pozwalającym na eksploatację urządzeń energetycznych.

Odnosząc się natomiast do żądania związanego ze stwierdzeniem przez Sąd obowiązku powstrzymywania się przez każdoczesnego właściciela nieruchomości obciążonej od wznoszenia budowli i upraw pod linią i obok słupów energetycznych w odległości zgodnej z obowiązującymi przepisami wskazać należy, że nie mieści się ono w treści służebności przesyłu. Służebność ta bowiem jest uprawnieniem do korzystania z nieruchomości obciążonej w oznaczonym zakresie, tj. korzystanie z urządzeń przesyłowych znajdujących się na cudzym gruncie. W ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, formułowanie w orzeczeniu stwierdzającym zasiedzenie służebności przesyłu jakichkolwiek ograniczeń kierowanych wprost do właściciela nieruchomości obciążonej byłoby orzeczeniem wykraczającym poza ramy wytyczone przez przepis art. 305 ¹ k.c. Wskazać należy, iż w razie naruszenia prawa służebności przesyłu, Kodeks cywilny przewiduje odpowiednie instrumenty prawne umożliwiające podmiotowi tego prawa jego ochronę. Zgodnie z treścią art. 251 k.c. do ochrony praw rzeczowych ograniczonych stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności. Orzeczenie przez Sąd w niniejszym postępowaniu tak sformułowanego obowiązku antycypowałoby niejako zachowanie właściciela nieruchomości, który wszak nie dopuszcza się aktualnie żadnych naruszeń prawa służebności przesyłu przysługującego spółce (...). Podkreślić należy, iż Sąd uwzględnił wniosek uczestniczki o stwierdzenie zasiedzenia służebności przesyłu w obszarze wnioskowanym przez uczestniczkę. Uwzględnienie wniosku w szerszym zakresie niż wskazana we wniosku, oczywiście w zakresie obowiązku znoszenia przez właściciela nieruchomości korzystania z nieruchomości przez uczestniczkę, stanowiłoby orzeczenie ponad żądanie. Wskazać należy również, iż żądanie sformułowane jako powstrzymywania się od wznoszenia budowli i upraw w odległości zgodnej z obowiązującymi przepisami jest żądaniem na tyle nieprecyzyjnym, że nadawałoby się do wpisu do księgi wieczystej, jak i do wykonania. Mając na względzie powyższe, Sąd oddalił wnioski w pozostałym zakresie, o czym orzekł w punkcie IV sentencji postanowienia.

W tym miejscu wskazać należy, że Sąd dał wiarę wszystkim zgromadzonym w sprawie dowodom o charakterze dokumentarnym, których rzetelność sporządzenia i prawdziwość nie była kwestionowana przez uczestników w toku postępowania. Podobnie Sąd ocenił dowody z zeznań świadków, brak było podstaw do odmówienia im waloru wiarygodności. Sąd dał wiarę również zeznaniom świadka K. B., który wykonał na zlecenie wnioskodawczyni prywatną opinię, nie było podstaw do odmówienia wiarygodności jego zeznaniom. Niemniej sporządzona przez niego prywatna ekspertyza nie mogła stanowić podstawy ustalenia stanu faktycznego w zakresie wartości służebności, albowiem wiadomości te wymagają wiadomości specjalnych i konieczne było w tej mierze dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości. Sąd podzielił wnioski wskazane w sporządzonych w niniejszym postępowaniu opiniach biegłych. Biegli w sposób rzeczowy, logiczny i wyczerpujący przedstawili tok swego rozumowania oraz zawarte w opiniach wnioski. Brak było podstaw do zakwestionowania wiarygodności tychże opinii.

W sprawie, w której przedmiotem jest stwierdzenie zasiedzenia zachodzi sprzeczność interesów jego uczestników (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 4 listopada 2010 r. w sprawie IV Co 50/10, LEX nr 1084730). W sprawie dotyczącej stwierdzenia zasiedzenia służebności przesyłu zachodziła sprzeczność interesów wnioskodawczyni i uczestniczki, należy się zatem uczestniczce zwrot poniesionych kosztów postępowania od wnioskodawczyni. Rozstrzygnięcie zawarte w punkcie V i VI sentencji postanowienia Sąd Rejonowy wydał na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika.

Na koszty poniesione przez uczestniczkę w sprawie X GNs 6/14 złożyły się: opłata od wniosku o zasiedzenie służebności przesyłu w kwocie 40 zł, wynagrodzenie profesjonalnego w kwocie 240 zł obliczonej na podstawie § 7 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (pkt. V postanowienia)

Na koszty poniesione przez uczestniczkę w sprawie X GNs 4/14 złożyły się: wynagrodzenie profesjonalnego w kwocie 240 zł obliczonej na podstawie § 7 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (pkt.VI postanowienia).