Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 17 października 2016r. w sprawie XIII GC 832/15
z powództwa P. S. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. o wydanie 110 ton pelletu drzewnego Sąd Rejonowy dla Łodzi -
-Śródmieścia w Łodzi:

1 ) nakazał pozwanej aby wydała powodowi 110 ton pelletu drzewnego o wartości 13.161,98 EURO, po przeliczeniu na złote wg średnich kursów NBP z dat poszczególnych wpłat tj., z dnia 2 września 2014 roku wg tabeli nr (...) oraz z dnia 10 września 2014 roku wg tabeli nr (...) , o łącznej wartości 55.392,23 zł zakupionego przez powoda na podstawie umowy sprzedaży pelletu drzewnego z dnia 2 września 2014 roku i rozliczonego na podstawie faktur VAT nr (...), zmagazynowanego w pomieszczeniach magazynowych wynajmowanych przez sprzedawcę od pozwanego, a zlokalizowanych w Ł., przy ul. (...);

2 ) oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3 ) zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 6.387,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.617,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 2 września 2014 roku powód zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę sprzedaży pelletu drzewnego w ilości 110 ton. Strony ustaliły cenę za całość zamówienia na kwotę 10.700,80 euro. Postanowiły również, że własność pelletu przechodzi na kupującego
z chwilą zapłaty całej ceny za towar ( § 4 umowy).

Aneksem do umowy strony oświadczyły, iż w dniu 12 września 2014 roku zawarły umowę konfekcjonowania pelletu będącego przedmiotem umowy oraz ustaliły termin odbioru pelletu na dzień 15 września 2014 roku.

Konfekcjonowanie polegać miało na zapakowaniu pelletu drzewnego w worki polietylenowe o zawartości jednostkowej 15,0 kg (umowa o świadczenie usług konfekcjonowania).

Powód zapłacił (...) spółce z o.o. z siedzibą w W. należność za pellet na podstawie faktur VAT nr (...).

(...) spółka z o.o. z siedzibą w W. zawarła z pozwanym umowę najmu pomieszczeń magazynowych.

Z tytułu czynszu najmu pozwany wystawił faktury VAT, które nie zostały zapłacone. Zadłużenie z tytułu czynszu wyniosło ponad 32.000,00 złotych.

Pismem z dnia 13 listopada 2014r. pozwany oświadczył, iż wykonuje ustawowe prawo zastawu poprzez zatrzymanie towaru celem zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń z tytułu niezapłaconych wcześniej przez (...) spółkę z o.o. należności czynszowych.

Z powodu nieuregulowanych należności czynszowych pozwany w dniu
14 listopada 2014 roku wypowiedział umowę swojemu najemcy – (...) spółce z o.o. z siedzibą w W..

Próby odzyskania pelletu przez powoda zakończyły się niepowodzeniem.

W związku z powyższym powód w dniu 25 lutego 2015 roku wezwał pozwanego do wydania rzeczy. Wezwanie pozostało bez odpowiedzi.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego, Sąd I instancji uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 670 k.c. dla zabezpieczenia czynszu oraz świadczeń dodatkowych, z którymi najemca zalega nie dłużej niż rok, przysługuje wynajmującemu ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruchomych najemcy wniesionych do przedmiotu najmu, chyba że rzeczy te nie podlegają zajęciu.

Zdaniem Sądu Rejonowego, pozwany złożył oświadczenie o skorzystaniu
z ustawowego prawa zastawu dla zabezpieczenia roszczenia o zapłatę czynszu najmu, niemniej składając takie oświadczenie dokładnie wiedział, że ruchomości znajdujące się w magazynach nie stanowiły własności najemcy tj. (...) spółki z o.o. z siedzibą w W. lecz powoda. Zgodnie zaś z utrwalonym stanowiskiem rzecz ruchoma będąca przedmiotem ustawowego prawa zastawu musi stanowić własność albo współwłasność najemcy. A skoro rzeczy ruchome zmagazynowane w magazynach pozwanego nie stanowiły własności najemcy lecz osoby trzeciej, to pozwany nie miał prawa zająć tych ruchomości. Nie miał też prawa uzależniać wydanie tych ruchomości osobie trzeciej od zapłaty należności czynszowych przez swojego najemcę. I to na nim , a nie na powodzie, czy osobie trzeciej ciążył obowiązek sporządzenia protokołu zajęcia, nawet uznając jego działania za bezprawne.

Dlatego też Sąd I instancji nakazał wydanie ruchomości w ilości wynikającej
z faktur, zindywidualizowanych załączoną do akt umową sprzedaży, fakturami
wg wartości wskazanej w tych fakturach po przeliczeniu należności z euro na złotówki wg średnich kursów NBP z dnia poszczególnych wpłat.

Ponieważ wyrok musi być tak skonstruowany, aby możliwa była jego egzekucja, a w treści żądania pozwu znalazło się sformułowanie „w stanie niezmienionym” , którego na dzień wyrokowania nie sposób stwierdzić, dlatego Sąd Rejonowy oddalił powództwo w tym zakresie.

Kosztami procesu Sąd I instancji obciążył pozwanego na podstawie
art. 98 §1 i §2 w związku z art.99 k.p.c., stosując zasadę odpowiedzialności za wynik sporu. Na zasądzone koszty procesu składa się opłata sądowa w kwocie 2.770,00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3.600,00 ustalone zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz. U nr 163 poz.1349
z późn. zm. ), które przy tej wartości przedmiotu sporu przewidują stawkę wynoszącą 3.600,00 zł ( §6 pkt 6 ). (wyrok k. 85, uzasadnienie k. 86-87)

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana zaskarżając go w części, to jest w punktach 1 i 3.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

I. naruszenie przepisów prawa procesowego tj.

1. art. 232 § l k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów tj. bezpodstawne uznanie , że powód wykazał jakoby pozwana posiadała towar w ilości i wartości wskazanej w pozwie, w sytuacji gdy brak jest jakiegokolwiek dowodu na tą okoliczność;

2. art. 232 k.p.c. zw. z art. 233 § l k.p.c. błędną ocenę wiarygodności i mocy dowodowej dokumentów przedstawionych przez stronę powodową w szczególności w zakresie oceny związku przyczynowego pomiędzy transakcją, której przedmiotem był sporny towar i faktem magazynowania towaru u pozwanej;

3. art. 232 k.p.c. w zw. z art. 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez ich błędną wykładnię prowadzącą do ich niewłaściwego zastosowania , co polegało na bezzasadnym przerzuceniu na stronę pozwaną ciężaru dowodu w niniejszym postępowaniu jak i skutków ewentualnego uznania niektórych okoliczności za udowodnione;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 318 k.c. w zw. z art. 326 k.c. poprzez bezzasadne nałożenie na stronę pozwaną obowiązków nie wynikających
z obowiązujących przepisów, a w szczególności z przepisów rozdziału I Działu IV Kodeksu cywilnego.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o :

1. poczynienie przez Sąd Okręgowy własnych ustaleń w sprawie i na tej podstawie dokonanie zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa zasądzonego przez Sąd Rejonowy w pkt l i 3 wyroku;

2. zasądzenie na rzecz pozwanej od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych, za obie instancje. (apelacja
k. 95-96v)

Powód wniósł o oddalenie apelacji jako oczywiście bezzasadnej i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania w oby instancjach, w tym kosztów zastępstwa procesowego. (odpowiedź na apelacje k.104- 106)

Sąd Okręgowy, Sąd Gospodarczy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Rejonowy
dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy w pełni podziela
i przyjmuje za własne.

Z podniesionych w apelacjach zarzutów, w pierwszej kolejności rozważenia wymagają zarzuty dotyczące naruszenia przepisów kodeksu postępowania cywilnego, gdyż poprawność zastosowania przepisów prawa materialnego może być oceniana jedynie w odniesieniu do stanu faktycznego ustalonego zgodnie z zasadami procedury cywilnej (vide: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 2 lipca 2004 roku, w sprawie II CK 409/03, opubl. Lex nr 148384).

Chybione są zarzuty naruszenia art. 232 k.p.c. w zw. z art. 233 § l k.p.c.,
art. 233 § 1 k.p.c. (pkt I podpunkt 1 petitum apelacji błędnie wskazanego jako art.
232 § 1 k.p.c.).

Przepis art. 232 k.p.c. nie ma §. Opis zarzutu sformułowanego w puncie
I podpunkt 1 petitum apelacji wskazuje, że skarżącej w rzeczywistości chodzi o przepis art. 233 § 1 k.p.c.

Artykuł 232 k.p.c., określając reguły rozkładu ciężaru dowodu, stanowi niejako procesowy „odpowiednik” przepisu art. 6 k.c. Wyraża zasadę kontradyktoryjności, zgodnie z którą ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego i to strony, a nie sąd, pozostają dysponentem toczącego się postępowania i one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik (wyrok Sądu Najwyższego z 7 maja 2008 roku, II PK 307/07, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 1998 roku, II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662). Oznacza to, że to strona ma obowiązek wyraźnego powołania konkretnego środka dowodowego dla wykazania podnoszonych przez siebie twierdzeń, uzasadniających żądanie. Przepis art. 232 zd. 1 k.p.c. wskazuje jedynie na obowiązek przedstawienia faktów i dowodów przez strony. Przepis ten nie stanowi podstawy wyrokowania sądu i z tego względu nie może mieć wpływu na poprawność wydanego przez sąd rozstrzygnięcia (wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 2008 roku,
I CSK 426/07, Legalis). Adresatem omawianej normy są strony, a nie sąd, co oznacza, że to strony obowiązane są przedstawiać dowody, a sąd nie jest władny tego obowiązku wymuszać. Nie może również co do zasady zastępować stron w jego wypełnieniu (wyrok Sądu Najwyższego z 7 listopada 2007 roku, II CSK 293/07, Legalis).

Co do naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy pragnie zauważyć, że zarówno w petitum jak i uzasadnieniu apelacji próżno poszukiwać jakichkolwiek argumentów dotyczących oceny poszczególnych dowodów przeprowadzonych
w niniejszej sprawie. Tymczasem zarzut naruszenia przepisu art. 233 § l k.p.c. byłby skuteczny wówczas, gdyby skarżąca wykazała uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, LEX nr 172176).

W judykaturze przyjmuje się, że nie jest wystarczające samo przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów
i odmiennej ocenie niż ocena sądu (por. Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia
8 kwietnia 2009 r., sygn. akt II PK 261/08, LEX nr 707877, wyroku z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, LEX nr 172176). Nadto, prawidłowo skonstruowany zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. powinien być połączony z zarzutem błędnych ustaleń faktycznych. W apelacji powinno zostać zatem zaznaczone, które dowody,
w jakim zakresie i dlaczego, zdaniem strony skarżącej, zostały przez Sąd Rejonowy ocenione z naruszeniem zasady swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji, które ustalenia faktyczne Sądu są wadliwe i jakie powinny być ustalenia prawidłowe, ewentualnie jakich ustaleń zabrakło w zaskarżonym wyroku.

Tym wymogom nie odpowiada apelacja strony pozwanej.

Pozwana w toku postepowania przed Sądem I instancji nie kwestionowała faktu, że objęła ustawowym prawem zastawu pellet w ilości i wartości wskazanej
w pozwie.

Zgodnie z art. 230 k.p.c. gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane.

Również przed wytoczeniem powództwa pozwana nie podnosiła, że nie posiada pelletu, którego wydania żądał zarówno powód, jak i V. spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W..

W piśmie z dnia 29 października 2014 roku P. S. wezwał do natychmiastowego wydania towaru zakupionego na podstawie umowy sprzedaży pelettu drzewnego zawartej w dniu 2 września 2014r. (k. 56).

W piśmie z dnia 6 listopada 2014 roku zatytułowanym nakaz wydania towaru (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., powołując się na pismo P. S., wezwała pozwaną do wydania towaru w postaci pelletu drzewnego znajdującego się w magazynie przy ul. (...) w Ł., którego właścicielem jest P. S. na podstawie umowy sprzedaży zawartej w dniu
2 września 2014r. w W.. Do pisma tego zostały dołączone: pismo P. S. z dnia 29 października 2014 roku, kopie faktur (...), umowa sprzedaży pelletu drzewnego (k. 55) .

W piśmie z dnia 13 listopada 2014 roku, adresowanym do V. spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., pozwana w odpowiedzi na pismo z dnia 6 listopada 2014 roku poinformowała, że ustawowo zajęta ruchomość zostanie zwrócona niezwłocznie po uiszczeniu zaległości czynszowych zgodnie
z umową najmu (...), par. 3 (poświadczony odpis pisma k, 19, kserokopia pisma
k. 53).

Kserokopie w/w dokumentów zostały załączone do odpowiedzi na pozew,
w której uzasadnieniu pozwana wprost stwierdziła, że w dniu podpisania umowy najmu (...) spółka z o.o. składowała w wynajmowanym magazynie pellet drzewny, który jest składowany nadal – niesporne. Strona pozwana kwestionowała autentyczność dokumentów załączonych do pozwu, w szczególności datę zawarciu umowy sprzedaży. Między innymi podniosła, że powód nie wykazał nabycia praw do spornych ruchomości (k. 31- 33).

Fakt posiadania towaru w ilości i wartości wskazanej w pozwie nie był sporny pomiędzy stronami i nie wymagał przeprowadzenia postępowania dowodowego
(art. 229 k.p.c., art. 230 k.p.c.).

Wbrew stanowisku skarżącej wiarygodność i moc dowodową dokumentów przedstawionych przez stronę powodową Sąd I instancji ocenił zgodnie z wymogami
art. 233 § 1 k.p.c.

Ocena związku przyczynowego wiąże się ze stosowaniem prawa materialnego a nie oceną dowodów.

Nie jest też trafny zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. w zw. z art. 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez ich błędną wykładnię.

Naruszenie art. 232 k.p.c. zostało już wyżej omówione.

Zgodnie z art. 3 k.p.c. strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody.

Adresatem normy zawartej w tym przepisie nie jest sąd, lecz strony, nie można zatem zarzucić, że sąd go naruszył (zob. wyrok Sadu Najwyższego z 11.12.1998 r.,
II CKN 104/98, Legalis).

Dociekanie prawdy przez sąd w postępowaniu cywilnym powinno się ograniczać do: przeprowadzenia dowodów zgłoszonych przez strony; udzielania stronom niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych; ewentualnego dopuszczenia dowodu niewskazanego przez stronę, jeżeli sąd powziął o nim wiadomość z akt sprawy lub oświadczeń stron.

Przepis art. 227 k.p.c. ma zastosowanie przed podjęciem rozstrzygnięć dowodowych i uprawnia sąd do selekcji zgłoszonych dowodów, jako skutku przeprowadzonej oceny istotności okoliczności faktycznych, których wykazaniu dowody te mają służyć. W konsekwencji twierdzenie, że przepis ten został naruszony przez sąd rozpoznający sprawę ma rację bytu tylko w sytuacji, gdy wykazane zostanie, że sąd przeprowadził dowód na okoliczności niemające istotnego znaczenia w sprawie
i ta wadliwość postępowania dowodowego mogła mieć wpływ na wynik sprawy, a jego pośrednie naruszenie może polegać na odmowie przeprowadzenia przez sąd dowodu
z uwagi na powołanie go do udowodnienia okoliczności niemających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia w sytuacji, kiedy ocena ta była błędna.

Przedmiotem dowodu mogą być jedynie fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. O tym, które z faktów podnoszonych przez strony będą miały taki charakter, decydują normy prawa materialnego, które w postępowaniu mają zostać urzeczywistnione (wyrok Sądu Najwyższego z 4.3.2008 r., III UK 65/07, niepubl.).
Te z kolei ustala sąd na podstawie twierdzeń powoda, przytaczanych dla uzasadnienia zgłaszanego w postępowaniu żądania. Istotne znaczenie mają zatem jedynie te fakty, które odpowiadają hipotezom tych przepisów prawa materialnego, które mają zastosowanie w sprawie. Dlatego też art. 227 k.p.c. znajduje zastosowanie nie przy ustalaniu faktów przez sąd, lecz przy podejmowaniu określonych rozstrzygnięć dowodowych (wyrok Sądu Najwyższego z 5.9.2008 r., I CSK 41/08, Legalis).

Wskazane przepisy Sąd Rejonowy zastosował prawidłowo i wbrew stanowisku skarżącej nie przerzucił na stronę pozwaną ciężaru dowodu w niniejszym postępowaniu jak i skutków ewentualnego uznania niektórych okoliczności za udowodnione.

W prawidłowo ustalonym stanie faktycznym pozbawiony racji jest zarzut naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 318 k.c. w zw. z art. 326 k.c.

Naruszenie prawa materialnego może przybrać postać błędnej jego wykładni lub niewłaściwego zastosowania. W pierwszym przypadku chodziło będzie o wadliwe zrozumienie normy prawnej, w drugim o błąd w subsumpcji. Przytoczenie w apelacji zarzutu naruszenia prawa materialnego wymaga wskazania poza naruszonymi przepisami, także sposobu ich naruszenia oraz wyjaśnienia na czym polega błędne zrozumienie lub subsumpcja. Skarżąca tego nie uczyniła.

Sąd Rejonowy nie nałożył na stronę pozwaną obowiązków, które nie wynikają z art. 318 k.c. w zw. z art. 326 k.p.c. Uznał, że skoro rzeczy ruchome znajdujące się
w magazynach pozwanej nie stanowiły własności najemcy lecz osoby trzeciej, to pozwana nie miała prawa zająć tych ruchomości.

Powód nabył własność pelletu będącego przedmiotem umowy sprzedaży z dnia 2 września 2014 roku, jest więc uprawniony do żądanie jego wydania na podstawie
art. 222 § 1 k.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c.
oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c.

Zasądzoną kwotę stanowi wynagrodzenia pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym, które zostało określone na podstawie § 2 pkt 6 w związku
z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.) w jego aktualnym brzmieniu (po zmianie dokonanej rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1667).

Mariola Szczepańska Krzysztof Wójcik Iwona Godlewska