Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lipca 2017 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie X Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2017 r. w Szczecinie

sprawy z powództwa: A-1 spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko: R. P.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego R. P. na rzecz powódki A-1 spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 9.495 zł (dziewięć tysięcy czterysta dziewięćdziesiąt pięć złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 8 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego koszty procesu w kwocie 2.529,29 zł (dwa tysiące pięćset dwadzieścia dziewięć złotych i dwadzieścia dziewięć groszy),

4.  nakazuje ściągnąć z zasądzonego na rzecz powódki roszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 1.084,08 zł (tysiąc osiemdziesiąt cztery złote i osiem groszy) tytułem części nieuiszczonej opłaty sądowej od apelacji,

5.  nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 299,92 zł (dwieście dziewięćdziesiąt dziewięć złotych i dziewięćdziesiąt dwa grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt X GC 931/17

UZASADNIENIE

Sprawa została rozpoznana w postępowaniu zwykłym

Powódka A – 1 spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. (zwana dalej również jako: spółka A – 1, spółka) wniosła do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko R. P. o zapłatę kwoty 43.800 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 8 stycznia 2014 roku oraz kosztami postępowania. W uzasadnieniu powódka wskazała, że w dniu 11 czerwca 2012 roku strony postępowania zawarły umowę, na podstawie której zleciła pozwanemu wykonanie dzieła w postaci sporządzenia projektów architektoniczno – budowlanych i w ramach której pozwany zobowiązał się do współdziałania z powódką w trakcie procesu budowalnego oraz sprawowania nadzoru autorskiego przy realizacji sporządzanych projektów. Powódka podała, że za wykonanie przedmiotu umowy pozwany otrzymać miał wynagrodzenie w łącznej kwocie 122.000 zł płatne ratami w zakresie wykonanych etapów prac, zaś na wypadek niewykonania umowy strony zastrzegły kary umowne. Powódka wyjaśniła, że w drodze aneksu z dnia 20 sierpnia 2012 roku strony częściowo zmieniły zakres powierzonych pozwanemu prac, a także dokonały podwyższenia należnego pozwanemu wynagrodzenia do kwoty 146.000 zł. W dalszej części uzasadnienia powódka podała, że z uwagi na opóźnienie w zapłacie rat w dniu 19 kwietnia 2013 roku strony zawarły porozumienie zgodnie z którym pozwany uzależnił dalsze wykonywanie prac od zapłaty na jego rzecz kwoty 12.000 zł. Wskazała, że wywiązała się z ustalonych warunków, w związku z czym pozwany wykonał umowę w części dotyczącej zadania nr 2, nie dokonał natomiast rozliczenia pozostałej części jej wpłaty w kwocie 13.800 zł. W konsekwencji strony w dniu 18 września 2013 roku zawarły kolejne porozumienie zgodnie z którym pozwany zobowiązał się wykonać dalsze prace projektowe dla zadania, które odpowiadać miały 40 % wartości wynagrodzenia wskazanego w umowie z dnia 11 czerwca 2012 roku. Powódka podniosła, że pozwany pomimo upływu przyjętego przez strony nie wykonał powierzonych mu prac, stąd pismem z dnia 30 grudnia 2013 roku odstąpiła od umowy w części dotychczas niewykonanej jednocześnie wzywając pozwanego do zapłaty kwoty 29.200 zł tytułem kary umownej oraz zwrotu kwoty 13.800 zł.

W dniu 30 maja 2014 roku Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty, w którym przedmiotowy nakaz zaskarżony został w całości pozwany R. P. wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów postępowania. W złożonym sprzeciwie pozwany podniósł zarzut nieistnienia zobowiązania oraz zarzut potrącenia kwoty 4.305 zł z tytułu niezapłaconej przez powódkę na rzecz pozwanego faktury z dnia 13 grudnia 2013 roku. W piśmie pozwany wskazał, że odstąpił wcześniej od umowy łączącej go z powodem w związku z nienależytym wykonywaniem przez niego umowy.

Postanowieniem z dnia 8 września 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu Szczecin-Centrum w Szczecinie.

W uzupełnionym pozwie powódka podtrzymała swoje stanowisko w sprawie.

W uzupełnionym sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany potwierdził, iż w dniu 11 czerwca 2012 roku zawarł z powódką umowę, której przedmiotem miało być wykonanie projektów architektoniczno – budowlanych, która następnie została zmieniona aneksem z dnia 20 sierpnia 2012 roku. Pozwany podniósł, że powódka pozostawała z zwłoce w zapłatą wynagrodzenia co skutkowało licznymi wezwaniami do zapłaty należnych mu kwot. Wskazała, że w dniu 19 kwietnia 2014 roku strony zawarły porozumienie dotyczące spłaty zaległego zobowiązania, w którym ustalili, że pozwany podejmie się kontynowania prac projektowych jedynie w przypadku kolejnej transzy w wysokości 12.000 zł do dnia 30 kwietnia 2013 roku. W związku z brakiem zapłaty pozwany pismem z dnia 30 maja 2013 roku odstąpił do umowy wzywając do zapłaty kwot wynikających z niezapłaconych faktur oraz kary umownej w kwocie 29.200 zł. W związku z uregulowaniem w sierpniu 2013 roku przez powódkę kwoty 29.000 zł w dniu 18 września 2013 roku strony zawarły porozumienie dotyczące prac projektowych, które określone były w pierwotnej umowie. W ocenie pozwanego porozumienie to należy traktować jako nową umowę. Pozwany podniósł, że strona powodowa nie odstąpiła skutecznie od umowy, nadto odstąpienie dotyczyć mogło jedynie jej całości, stąd żądanie kary umownej jest niezasadne. Z ostrożności procesowej pozwany podniósł zarzut potrącenia z tytułu przysługujących mu kar umownych w wysokości 29.200 zł oraz zapłaty kwoty 4.305 zł z tytułu dodatkowych prac projektowych. Również z ostrożności procesowej pozwany podniósł zarzut miarkowania kary umownej.

W piśmie z dnia 13 lipca 2015 roku powódka podniosła, iż pozwany nie zaprzeczył niewykonaniu przez siebie umowy. Powódka zakwestionowała aby porozumienie z dnia 18 września 2013 roku stanowiło odrębną umowę, a ponadto wskazała, iż pismo mające stanowić oświadczenie o odstąpienie od umowy wysłane zostało na inny adres niż wskazany w umowie i określony przez strony. Niezależnie od powyższego, powódka podniosła, że strony dalej umowę kontynuowały – powódka zapłaciła należność w tym dokonała przedpłaty, zaś pozwany zobowiązał się wykonać swoje świadczenie w sposób przewidziany w porozumieniu. Powódka wskazała, że treść porozumienia odnosi się wyraźnie do umowy pierwotnej umowy i w istocie stanowi jej zmianę. Podała, że pozwany złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy pismem z dnia 30 maja 2014 roku, które nie może być skuteczne z powodu uprzedniego skutecznego odstąpienia od umowy przez powódkę.

W piśmie z dnia 12 grudnia 2015 roku pozwany wskazał, że pismo zawierające oświadczenie o odstąpieniu od umowy zostało sporządzone i wysłane na adres powódki, który był wskazany w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

W dalszych pismach procesowych strony podtrzymały swoje stanowisko w sprawie.

Na rozprawie w dniu 10 lipca 2017 roku pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu z wierzytelnością powodowej spółki swoją wierzytelności z tytułu naruszenia praw autorskich w wysokości 36.000 zł.

W dniu 18 lipca 2016 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie wydał wyrok (sygn. akt GC 1203/14) zasądzając na rzecz powódki od pozwanego kwotę 15.335 zł z odsetkami liczonymi od dnia 8 stycznia 2014 roku, w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Wyrokiem wydanym w dniu 13 marca 2017 roku na skutek apelacji obu stron Sąd Okręgowy w Szczecinie uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu Szczecin – Centrum w Szczecinie pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 czerwca 2012 roku powódka A-1 spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. (jako zamawiający) zawarła z pozwanym R. P. (jako wykonawcą) umowę nr (...), w ramach której pozwany zobowiązał się do realizacji przedmiotu umowy, podzielonego na zadania – szczegółowy ich zakres określono w § 2 umowy.

Umowa obejmowała wykonanie przez R. P.:

- zadania nr 1 - wykonanie projektu architektoniczno-budowlanego, uzyskanie niezbędnych decyzji, uzgodnień, opinii oraz opracowań, a nadto wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych opracowań projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach dotyczących zasad bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i higieny w procesie budowy, z uwzględnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego oraz wykonanie usług dodatkowych, niezbędnych do uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę dla inwestycji pod nazwą: „Budowa zespołu budynków mieszkano - usługowo - handlowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną w S. przy ul. (...), dz. ew. nr 14/2, 4/8,

- zadania nr 2 - wykonanie projektu architektoniczno-budowlanego, uzyskanie niezbędnych decyzji, uzgodnień, opinii oraz opracowań, a nadto wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych opracowań projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach dotyczących – bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i higieny w procesie budowy, z uwzględnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego oraz wykonanie usług dodatkowych, niezbędnych do uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę dla inwestycji pod nazwą: „Przebudowa poddasza wraz ze zmianą sposobu użytkowania na 5 lokali mieszkalnych w budynku wielorodzinnym na terenie działki nr (...), przy ul. (...) w S..

Zgodnie z § 1 ust. 3 umowy wykonawca zobowiązał się również do współdziałania z inwestorem w trakcie procesu budowalnego poprzez wyjaśnienie wątpliwości dotyczących projektu i zawartych z nim rozwiązań, a nadto zgodnie z § 1 ust. 4 sprawowania, w ramach odrębnego zlecenia, nadzoru autorskiego w wyszczególnionym w umowie zakresie.

R. P. zobowiązał się wykonać przedmiot umowy: w zakresie koncepcji architektonicznej dla zadania nr 1 oraz zadania nr 2 – w terminie 60 dni od daty podpisania umowy, w zakresie wykonania projektu architektoniczno-budowlanego oraz złożenia wniosku o pozwolenie na budowę dla Zadania nr 1 i Zadania nr 2 - w terminie do 120 dni od daty podpisania umowy, natomiast uszczegółowienie projektu architektoniczno-budowlanego oraz przedmiar robót i kosztorys inwestorski miały zostać sporządzone przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na budowę (§ 4 ust.1 umowy).

Zgodnie § 5 umowy za wykonanie przedmiotu umowy wykonawcy przysługiwało wynagrodzenie w wysokości 122.000 zł powiększone o podatek VAT, przy czym zapłata wynagrodzenia miała następować etapami:

−

etap I -10% ceny, płatne po podpisaniu umowy,

−

etap II -20% ceny, płatne po zatwierdzeniu koncepcji architektonicznej w zakresie zadania 1,

−

etap III -10% ceny, płatne po zatwierdzeniu koncepcji architektonicznej w zakresie zadania 2,

−

etap IV -20% ceny, płatne po złożeniu wniosku o pozwolenie na budowę dla zadania 1,

−

etap V -10% ceny, płatne po złożeniu wniosku o pozwolenie na budowę dla zadania 2,

−

etap VI -20% ceny, płatne po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na budowę dla zadania 1,

−

etap VII -10% ceny, płatne po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na budowę dla zadania nr 2.

Płatności miały być dokonywane w terminie 7 dni od daty doręczenia przez wykonawcę faktury VAT.

W § 6 strony zastrzegły kary umowne za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, ustalając m.in., że wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną za odstąpienie przez zamawiającego od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy w wysokości 20 % wynagrodzenia umownego (§ 6 ust. 1 lit f) umowy), a zamawiający zapłaci wykonawcy karę umowną za odstąpienie przez wykonawcę od umowy z przyczyn leżących po stronie zamawiającego w wysokości 20 % wynagrodzenia umownego (§ 6 ust. 2 umowy).

Aneksem z dnia 20 sierpnia 2012 roku zmieniony został zakres prac powierzonych pozwanemu do wykonania (z uwagi na inną konstrukcję i rozplanowanie jednego z budynków), co spowodowało zmianę terminu na realizację wykonania koncepcji architektonicznej dla zadania 1 i 2, z 60 dni na 100 dni od dnia podpisania umowy oraz podwyższenie wynagrodzenia do kwoty 146 000 zł powiększonej o podatek VAT.

Bezsporne, a nadto dowód:

−

umowa wraz z aneksem k. 42-51, 81-83v, 52, 85,

−

przesłuchanie reprezentanta powódki D. R. k.199-201,

−

przesłuchanie pozwanego R. P. k. 202-205.

Początkowo współpraca A – 1 spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. oraz R. P. przebiegała poprawnie, jednak z czasem spółka zaczęła opóźniać się z zapłatą należności przysługujących R. P. za realizowane pracę.

Bezsporne.

W dniu 1 października 2012 roku R. P. wystawił A – 1 spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. fakturę VAT nr (...) na kwotę 71.832 zł tytułem wykonania koncepcji architektonicznej dla inwestycji przy ul. (...) w S. (zadanie nr 1) oraz przy ul. (...) w S. (zadanie nr 2) – etap I, etap II oraz II wynagrodzenia z terminem płatności określonym na 21 dni.

Pismem z dnia 28 grudnia 2012 roku R. P. wezwał A – 1 spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. do zapłaty nieuregulowanej kwoty 36.832 zł wynikającej z faktury VAT nr (...).

W dniu 3 stycznia 2012 roku R. P. wystawił A – 1 spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. fakturę VAT nr (...) na kwotę 17.958 zł tytułem wykonania projektu architektoniczno – budowalnego przebudowy i nadbudowy poddasza przy ul. (...) w S. (zadanie nr 2) – etap V wynagrodzenia – złożenie wniosku o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę z terminem płatności określonym na 7 dni.

Pismem z dnia 25 stycznia 2013 roku R. P. wezwał ponownie spółę A – 1 do zapłaty kwoty 36.823 zł wynikającej z faktury nr (...), a nadto do zapłaty kwoty 17.958 zł wynikającej z faktury nr (...) w terminie 5 dni od otrzymania pisma z zastrzeżeniem, iż w przypadku braku zapłaty odstąpi od umowy.

Dowód:

−

faktury VAT k. 187-188,

−

wezwania do zapłaty k. 86-89,

−

zeznania świadka R. G. k. 179-181,

−

zeznania świadka A. B. k. 181-182,

−

przesłuchanie pozwanego R. P. k. 202-205.

W dniu 26 lutego 2013 roku spółka A – 1 przelała na rachunek bankowy należący do R. P. kwotę 19.000 zł.

Dowód:

−

historia rachunku k. 55-57.

W związku z opóźnieniami spółki A – 1 w zapłacie wynagrodzenia należnego R. P. przy jednoczesnej woli stron do kontynuowania współpracy w dniu 19 kwietnia 2013 roku spółka A – 1 oraz R. P. zawarli porozumienie dotyczące umowy (...) z dnia 11 czerwca 2012 roku. Zamawiający uznał należności wykonawcy w łącznej kwocie 29.571, 40 zł wynikające z faktur VAT nr: 01/10/2012, 05/01/2013 oraz 01/02/2013 powiększonych o odsetki ustawowe. Wykonawca natomiast podjął się kontynuowania prac projektowych związanych z przygotowaniem inwestycji dla Zadania nr 1 tj. inwestycji przy ul. (...) w S., a także wykonania projektu uszczegółowionego konstrukcji dla Zadania nr 2, tj. przebudowy i nadbudowy poddasza przy ul. (...) w S. pod warunkiem zapłaty kolejnej transzy w kwoce 12 000 zł w terminie do dnia 30 kwietnia 2013 roku. Projekt uszczegółowiony miał zostać wykonany przez pozwanego w terminie 14 dni od dokonania wpłaty.

Zgodnie z § 2 ust. 3 porozumienia wykonawca zobowiązał się wykonać również dalsze prace projektowe dla zadania nr 1 – w określonych etapach:

- etap 1 - projekt i uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę dla budynku B (oznaczenie zgodnie z koncepcją), łącznie z zatwierdzeniem w decyzji o pozwoleniu na budowę projektu zagospodarowania terenu dla całej inwestycji;

- etap 2 - projekt i uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę dla przebudowy istniejącego budynku gospodarczego - budynek A (oznaczenie zgodnie z koncepcją);

- etap 3 - projekt czterech budynków C, D, E, F (oznaczenie zgodnie z koncepcją).

Strony zgodnie oświadczyły, że prace objęte wskazanymi etapami stanowią 40% wartości wynagrodzenia wskazanego w umowie (...) z dnia 11 czerwca 2012 roku (§ 2 ust. 4 umowy).

W § 2 ust. 5 umowy strony ustaliły, że płatności następować będą po realizacji poszczególnych etapów, na podstawie faktur wystawionych przez wykonawcę, stosownie do zasad określonych w umowie, zgodnie z podziałem procentowym:

- za etap 1- 15% wynagrodzenia wskazanego w umowie (...),

- za etap 2 - 10% wynagrodzenia wskazanego w umowie (...),

- za etap 3 - 15% wynagrodzenia wskazanego w umowie (...).

Wykonawca zobowiązał się do wykonania każdego z poszczególnych etapów w terminie 30 dni po wystawieniu przez zamawiającego pisemnego zlecenia na wykonanie prac z zastrzeżeniem, że warunkiem przyjęcia przez pozwanego zlecenia jest rozliczenie przez powódkę płatności wynikających z należności za etap poprzedni, przy czym strony postanowiły, że pozwany przystąpi do realizacji etapu I po dokonaniu przez powódkę wpłaty kwoty 12 000 zł w terminie do dnia 30 kwietnia 2014 roku (§ 2 ust. 6 oraz ust. 7).

Strony postanowiły także, że w przypadku braku zapłaty przez powódkę kwoty 12 000 zł we wskazanym terminie i nierozliczenia płatności uznanych na wstępie porozumienia, pozwany będzie uprawniony do odstąpienia od umowy z przyczyn leżących po stronie zamawiającego (§ 2 ust.12 porozumienia).

Dowód:

−

porozumienie k. 53-53v, 90-91,

−

przesłuchanie pozwanego R. P. k.202-205.

W piśmie z dnia 30 maja 2013 roku skierowanym do spółki A – 1 R. P. oświadczył, że wobec niedopełnienia warunków porozumienia odstępuje od umowy zawartej ze spółką z winy leżącej po jej stronie jednocześnie obciążając ją kwotą 29.200 zł stanowiącą karę umowną. W piśmie wskazał, że wzywa również do zapłaty kwoty 29.571, 40 zł objętej porozumieniem stron.

Pismo – wobec nieujawnionej jeszcze w KRS zmiany adresu spółki przesłane zostało na adres wskazany w rejestrze (Al. (...) II, S.)i po dwukrotnej awizacji zwrócone do nadawcy, jako niepodjęte w terminie.

Dowód:

−

pismo z dn.30.05.2013 r. k. 92-93,

−

zeznania świadka A. B. k. 181-182,

−

przesłuchanie R. P. k. 202-205.

W dniu 10 czerwca 2013 roku spółka A – 1 przelała na rachunek bankowy należący do R. P. kwotę 15.000 zł.

Dowód:

−

historia rachunku k. 55-57.

W dniu 2 sierpnia 2013 roku spółka A – 1 przelała na rachunek bankowy należący do R. P. kwotę 29.000 zł co spowodowało nadpłatę w rozliczeniach stron w wysokości 13.800 zł brutto.

Z uwagi na dokonane przez spółkę wpłaty R. P. wiadomością mailową z dnia 11 września 2013 roku przesłał jej propozycje rozliczenia wpłat oraz zawarcia nowego porozumienia. Zadeklarował, że jeżeli spółce odpowiadają przedstawione w treści wiadomości warunki przygotuje on nowy aneks do umowy. W wiadomości R. P. wskazał, że spółka dokonała nadpłaty w wysokości 13.800 zł brutto, która to kwota została dokonana na poczet kontynowania projektu przy ul. (...) w S..

Pismem z dnia 15 listopada 2013 roku spółka A – 1 wezwała R. P. do wystawienia faktury VAT w związku z wpłatą 16.000 zł w celu zapłaty za wykonanie projektu budowalnego budynku „B” przy ul. (...) w S..

W dniu 6 grudnia 2013 roku R. P. sporządził duplikat faktury VAT nr (...) wystawionej w dniu 9 sierpnia 2013 roku tytułem zaliczki na wykonanie projektu dla inwestycji przy ul. (...) w S. (zadanie nr 1) na łączną kwotę 13.800 zł z adnotacją, że należność objęta fakturą została zapłacona.

Dowód:

−

historia rachunku k.55-57,

−

wydruk email k.66-66v, 67,

−

faktura VAT nr (...) k. 108,

−

pismo powódki k. 107,

−

przesłuchanie reprezentanta powódki D. R. k. 199-201,

−

przesłuchanie pozwanego R. P. k. 202-205.

R. P. zrealizował zlecone mu prace w zakresie Zadania nr 2 (adaptacji poddasza przy ul. (...)) w całości i otrzymał należne z tego tytułu wynagrodzenie.

Bezsporne, a nadto dowód:

−

przesłuchanie reprezentanta powódki D. R. k. 199-201.

W dniu 18 września 2013 roku spółka A – 1 (jako zamawiający) oraz R. P. (jako wykonawca) zawarli porozumienie w którym ustalili, że wykonawca wykona dalsze prace projektowe dla zadania nr 1 zgodnie z następującymi etapami:

- etap 1 - projekt budowlany i uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę dla budynku B (oznaczenie zgodnie z koncepcją), łącznie z zatwierdzeniem w decyzji o pozwoleniu na projektu zagospodarowania terenu dla całej inwestycji;

- etap 2 - projekt budowlany i uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę dla przebudowy istniejącego budynku gospodarczego - budynek A (oznaczenie zgodnie z koncepcją),

- etap 3 - projekt budowlany czterech budynków C, D, E, F (oznaczenie zgodnie z koncepcją),

- etap 4 - projekt wykonawczy budynku B,

- etap 5 - projekt wykonawczy budynku A,

- etap 6 - projekt wykonawczy budynku C, D, E, F.

W treści porozumienia wskazano, że prace objęte wymienionymi etapami stanowią 40% wartości wynagrodzenia wskazanego w umowie (...) z dnia 11 czerwca 2012 roku, a

płatności następować będą po realizacji poszczególnych etapów, na podstawie faktur wystawionych przez wykonawcę, stosownie do zasad określonych w umowie, zgodnie z podziałem procentowym: za etap 1 - 12% wynagrodzenia wskazanego w umowie (...), przy czym wpłata z dnia 2 sierpnia 2013 roku w wysokości 13.800,00 zł brutto została zaliczona na poczet należności za etap 1, za etap 2 - 8%, za etap 3 -12%, za etap 4 - 3%, za etap 5 - 2%, za etap 6 - 3%.

Wykonawca zobowiązał się wykonać każdy z etapów w terminie 30 dni od wystawienia zlecenia na ich wykonanie, przy czym warunkiem przyjęcia zlecenia na wykonanie kolejnego etapu było rozliczenie należności za etap poprzedni (pkt 4 oraz 6 porozumienia). W pkt 5 porozumienia powódka oświadczyła, że zleca wykonanie prac objętych etapem 1.

Dowód:

−

porozumienie z dn. 18.09.2013 r. k. 57-57v, 94-94v.

Jesienią 2013 roku R. P. z uwagi na obawy o rzetelność powódki wobec klientów zainteresowanych kupnem lokali i zgłaszane wobec niego uwagi, postanowił wycofać się z realizacji zleconych czynności i ostatecznie nie wykonał prac ustalonych w treści porozumienia dnia 18 września 2013 roku dla zadania nr 1 (inwestycja przy ul. (...)).

Relacje reprezentanta spółki – (...) oraz R. P. w ramach współpracy stron uległy pogorszeniu. R. P. nie odbierał połączeń telefonicznych od reprezentanta spółki i nie stawiał się na spotkania na budowie.

W dniu 28 listopada 2013 roku odbyło się spotkanie w którym udział wzięli: D. R. – w charakterze reprezentanta inwestora, S. P. – kierownik robót budowlanych oraz R. P. w charakterze projektanta. Inwestor oraz projektant wyrazili wolę aby pomimo opóźnień ze strony projektanta dokończyć projekt zamienny branży konstrukcyjnej i architektonicznej dla inwestycji przy ul. (...) w S.. R. P. zadeklarował, że przekaże projekt branży konstrukcyjnej do dnia 6 grudnia 2013 roku, a architektonicznej do dnia 13 grudnia 2013 roku. Wynagrodzenie zostało ostatecznie ustalone na kwotę 3 500 zł netto.

Dowód :

−

wydruk e-mail k. 58,

−

zeznania świadka P. P., k. 176-177,

−

zeznania świadka S. P., k. 178-179,

−

przesłuchanie pozwanego, k. 202-205,

−

notatka służbowa z dn. 28.11.2013r., k. 108,

−

zeznania świadka S. P., k. 178-179,

−

zeznania świadka A. B., k. 181-182

−

przesłuchanie reprezentanta powódki D. R., k. 199-201,

−

przesłuchanie pozwanego R. P., k. 202-205.

W związku z wykonaniem przez R. P. zleconych mu praw w zakresie projektu zamiennego budowlanego branży architektonicznej i konstrukcyjnej dla inwestycji przy ul. (...) w S. w dniu 13 grudnia 2013 roku wystawił spółce A – 1 fakturę VAT nr (...) na kwotę 4 305 zł brutto (3.500 zł netto). Spółka nie uregulowała należności wynikającej z tej faktury.

Dowód:

−

faktura VAT nr (...), k. 189,

−

przesłuchanie reprezentanta powódki D. R., k. 199-201,

−

przesłuchanie pozwanego R. P., k. 202-205

W piśmie z dnia 30 grudnia 2013 roku skierowanym do R. P. spółka A – 1 oświadczyła, że odstępuje od umowy w części dotychczas niewykonanej, uznając, że opóźnienie jest tak dalekie, że wykonanie prac w umówionym terminie nie jest możliwe. Spółka wezwała także R. P. do zapłaty kwoty 13.800 zł jako zwrotu świadczenia spełnionego tytułem wynagrodzenia za prace, w zakresie których odstąpiła ona od umowy, a ponadto do zapłaty kwoty 29.200 złotych tytułem kary umownej zastrzeżonej na wypadek odstąpienia od umowy z winy wykonawcy, wynikającej z wystawionej w dniu 30 grudnia 2013 roku noty księgowej nr (...) (łącznie 43.000 zł) w terminie 7 dni.

Dowód:

−

oświadczenie powódki o odstąpieniu od umowy k. 59-60,

−

nota księgowa k. 61, 63-64,

−

przesłuchanie reprezentanta powódki D. R., k. 199-201,

−

przesłuchanie pozwanego R. P., k. 202-205.

W informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu Krajowego Rejestru Sądowego A – 1 spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na dzień 7 maja 2014 roku jako adres spółki wskazano: Al. (...) II, nr 10, lok. 11, S.. Ten sam adres wskazany został w informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu Krajowego Rejestru Sądowego na dzień 22 stycznia 2015 roku.

Dowód:

−

informacja KRS k. 33-38.

W piśmie z dnia 30 maja 2014 roku skierowanym do spółki A – 1 R. P. oświadczył, że odstępuje od umowy zawartej ze spółką, jednocześnie wezwał spółkę do zapłaty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania kwoty 69.505 zł obejmującej kwoty: 36.000 zł z tytułu naruszenia praw autorskich poprzez wykorzystanie bez jego zgody wizualizacji osiedla przy ul. (...) w S. (zadanie nr 1 zgodnie z umową), 29.200 zł tytułem kary umownej za odstąpienie umowy z winy leżącej po stronie zamawiającego oraz 4.305 zł tytułem nieuregulowanej należności wynikającej z faktury VAT z dnia 13 grudnia 2013 roku.

W odpowiedzi, w piśmie z dnia 23 czerwca 2014 roku spółka poinformowała, że złożone oświadczenie nie może wywrzeć zamierzonych skutków prawnych z uwagi na to, iż spółka wcześniej odstąpiła od umowy w części dotychczas niewykonanej.

Dowód:

-

oświadczenie o odstąpieniu od umowy z dn. 30.05.2014r., k,. 68,110

-

pismo z dn. 23.06.2014r. z potwierdzeniem nadania, k. 69-70, 110.

Pismem z dnia 5 kwietnia 2016 roku R. P. złożył spółce A – 1 oświadczenie o potrąceniu przysługujących mu należności w łącznej kwocie 44 530 zł, obejmującej kwotę 29 200 zł tytułem kary umownej oraz kwotę 15 330 zł tytułem wynagrodzenia za wykonany projekt architektoniczno - budowlany dla zadania nr 1.

Dowód:

−

oświadczenie o potrąceniu k. 173-174.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w części.

W rozpoznawanej sprawie powódka dochodziła zapłaty kwoty 43.800 zł obejmującej kwotę 29.200 zł tytułem kary umownej nałożonej na pozwanego w oparciu o § 6 ust. 1 lit. 4 umowy z dnia 11 czerwca 2012 roku w związku z dokonanym przez nią odstąpieniem od tej umowy w części niewykonanej z przyczyn leżących po stronie pozwanego - opóźnienia w realizacji prac tak dalece, że istniała podstawa do przyjęcia, że zobowiązania w zakreślonym umową terminie nie wykona oraz kwotę 13 800 zł tytułem zwrotu wpłaconej przez nią na poczet realizacji zleconych, a niewykonanych przez pozwanego prac projektowych (zadanie nr 1) objętych wskazaną umową. Wstępnie wskazać należy, iż suma tych kwot wynosi 43.000 zł, nie zaś jak twierdziła powódka formułując żądanie kwotę 43.800 zł.

Stosunek zobowiązaniowy łączący strony Sąd zakwalifikował jako umowę o dzieło, do której zastosowanie znajdują przepisy art. 627 k.c. i nast. Zgodnie z przepisem art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Zwrócić należy jednak uwagę, iż żądanie powódki oparte zostało o treść art. 635 k.c. w zw. art. 494 § 1 k.c. w zw. 483 k.c. w zw. z § 6 ust. 1 lit f) umowy z dnia 11 czerwca 2012 roku. Zgodnie z art. 635 k.c. jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.

Przepis art. 494 § 1 k.c. stanowi natomiast, że strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.

W myśl art. 483 § 1 można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Natomiast w przywołanym zapisie umownym strony zastrzegły karę umowną za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, ustalając, że wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną za odstąpienie przez zamawiającego od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy w wysokości 20 % wynagrodzenia umownego.

Kwestionując żądanie pozwu pozwany podnosił, że w związku ze zwłoką powódki w zapłacie należnego mu wynagrodzenia pismem z dnia 30 maja 2013 roku odstąpił od zawartej z powódką umowy, zaś porozumienie z dnia 18 września 2013 roku stanowiło odrębną umowę. Z ostrożności procesowej pozwany podniósł zarzut potrącenia przysługujących w jego ocenie względem powódki wierzytelności: początkowo z tytułu kary umownej w kwocie 29.200 zł oraz niezapłaconego wynagrodzenia w kwocie 4.305 zł, następnie pismem z dnia 5 kwietnia 2016 roku kwoty 15.330 zł, ostatecznie zaś również wierzytelności w kwocie 36.000 zł tytułem naruszenia praw autorskich.

Przedmiotowa sprawa została rozpoznana ponownie przez Sąd pierwszej instancji z uwagi na wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 marca 2017 r. (sygn. akt VIII Ga 6/17 oraz VIII Ga 7/17), w którym uchylił wcześniejszy wyrok w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Odwoławczy wyjaśnił, że u podstaw rozstrzygnięcia sprowadzającego się do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia legło niepodzielenie przez Sąd Okręgowy w Szczecinie poglądu, że wskutek czynności konkludentnych doszło do cofnięcia przez pozwanego jego oświadczenia z dnia 30 maja 2013 roku o odstąpieniu od umowy. Sąd Okręgowy wyraził przy tym stanowisko, że cofnięcie oświadczenia o odstąpieniu od umowy możliwe jest wyłącznie za zgodą jego adresata, a nadto wskazał również na linie orzeczniczych mówiących o tym, iż cofnięcie takiego oświadczenia, co do zasady, jest w ogólnie niedopuszczalne. Dopuszczając jednakże możliwość takiego cofnięcia, jedynie za zgodą adresata, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że w okolicznościach sprawy, z uwagi na brak świadomości reprezentanta powódki, że do odstąpienia takiego ze strony pozwanego w ogóle doszło, brak jest podstaw do przyjęcia, iż podpisanie porozumienia z dnia 18 września 2013 roku stanowiło wyrażenie zgody na cofnięcie. W przywołanym orzeczeniu Sąd Okręgowy przesądził zatem kwestię na podstawie art. 386 § 6 k.p.c. nie tylko kierunek dalszego postępowania, ale również co do oceny prawnej cofnięcia oświadczenia z dnia 30 maja 2013 r.. W konsekwencji poza zakresem kognicji Sądu Rejonowego jest kwestia ocena cofnięcia tegoż oświadczenia, albowiem zagadnienie to zostało już przesądzone przez Sąd Okręgowy. Odnośnie co do dalszego postępowania Sąd Odwoławczy wskazał, że Sąd pierwszej instancji winien dokonać czynności zmierzających do ustalenia w pierwszej kolejności czy doszło do skutecznego złożenia przez pozwanego oświadczenia z dnia 30 maja 2013 roku o odstąpieniu umowy z dnia 11 czerwca 2012 roku oraz zbadanie czy było ono uzasadnione na gruncie obowiązującej umowy. Przez pryzmat powyższego koniecznym jest również ustalenie czy porozumienie z dnia 18 września 2013 roku stanowiło nową umowę – w przypadku zaś odpowiedzi twierdzącej, ustalenie jej zakresu - w tym czy przewidywała ona kary umowne oraz sposób ich wyliczenia. W tym kontekście dokonać należy oceny zasadności obciążenia pozwanego karą umowną, następnie zaś ocenić skuteczność podniesionego przez pozwanego zarzutu potrącenia.

Odnosząc się do kwestii skuteczności odstąpienia przez pozwanego od umowy z dnia 11 czerwca 2012 roku wstępnie zaznaczyć należy, że wynagrodzenie za pracę wykonywane przez pozwanego płatne miało być etapami, w terminie 7 dni od doręczenia zamawiającemu faktury VAT obejmującej tą należność. Tymczasem, jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co zresztą potwierdził reprezentant powódki, spółka opóźniała się w zapłacie tych należności. Zwrócić należy uwagę, że w dniu 1 października 2012 roku pozwany wystawił spółce fakturę VAT tytułem wykonanie koncepcji architektonicznej z ustalonym terminem płatności na 21 dni, następnie zaś pismem z dnia 28 grudnia 2012 roku wystosował do spółki wezwanie do zapłaty części tej należności. W toku dalszej współpracy stron w dniu 3 stycznia 2012 roku pozwany wystawił powódce fakturę VAT tytułem wykonania projektu architektoniczno – budowlanego z terminem płatności określonym na 7 dni. Pismem z dnia 25 stycznia 2013 roku wystosował do spółki kolejne wezwanie do zapłaty obejmujące część należności z faktury wystawionej w dniu 1 października 2012 roku oraz należność z faktury wystawionej w dniu 3 stycznia 2012 roku pod rygorem odstąpienia od umowy.

W tym miejscu zaznaczyć należy, iż w związku z opóźnieniami powódki w dniu 19 kwietnia 2013 roku strony zdecydowały się na zawarcie porozumienia do umowy z dnia 11 czerwca 2012 roku w którym powódka uznała swoje zobowiązanie co do wskazanych kwot, natomiast pozwany zobowiązał się do wykonania dalszych prac pod warunkiem zapłaty przez powódkę transzy w wysokości 12.000 zł do dnia 30 kwietnia 2013 roku. Zgodnie § 2 ust. 10 w przypadku niespełnienia przez zamawiającego warunku zapłaty wykonawca miał prawo do odstąpienia od umowy z przyczyn leżących po stronie zamawiającego. Podkreślenia wymaga, iż jak wynika z historii rachunku, pierwsza wpłata po zawartym porozumieniu, w kwocie 15.000 zł nastąpiła dopiero w dniu 10 czerwca 2013 roku.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalić należało, iż w związku z występującymi opóźnieniami w zapłacie wynagrodzenia po stronie powódki, w szczególności zaś w związku z brakiem zapłaty ustalonej w porozumieniu kwoty 12.000 zł w terminie do 30 kwietnia 2013 roku po stronie pozwanego aktualizowało się uprawnienie do odstąpienia od umowy.

Oświadczenie o odstąpieniu od umowy wobec niedopełnienia przez spółkę warunków porozumienia pozwany zawarł w piśmie z dnia 30 maja 2013 roku w którym wskazał również, że obciąża powódkę karą umową w wysokości 29.200 zł. Zaznaczenia w tym miejscu wymaga, że wykonanie prawa odstąpienia od umowy wprawdzie następuje przez złożenie przyjmującemu zamówienie jednostronnego oświadczenia woli, jednak jego skuteczność uzależniona od możliwości dojścia do adresata w taki sposób, aby mógł zapoznać się z jego treścią (art. 61 k.c.).

Zauważyć należy, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego prezentowany jest pogląd zgodnie z którym w stosunku do oświadczeń woli przesyłanych pocztą stosować można w drodze analogii przepisy dotyczące doręczenia pism sądowych – wówczas pozostawienie w skrzynce adresata informacji o przesyłce – tzw. awizo uważane jest za jej prawidłowe doręczenie (zob. wyrok z dnia 15 stycznia 1990 r., sygn. akt I CR 1410/89, wyrok z dnia 11 grudnia 1996 r., I PKN 36/96, wyrok z dnia 13 grudnia 1996 r., I PKN 41/96, OSNAPiUS 1997, Nr 15, poz. 268; wyrok z dnia 23 stycznia 1998 r., I PKN 501/97, OSNAPiUS 1999, Nr 1, poz. 15; wyrok z dnia 19 lipca 2012 r., II CSK 655/11). Niezależnie jednak od przyjęcia powyższego poglądu, brak jest podstaw do wykluczenia pozostawienia w skrzynce informacji o przesyłce za możliwość zapoznania się z treścią kierowanego oświadczenia (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2004 r., sygn. akt II CK 358/02). W przypadku zaś prawidłowego skierowania oświadczenia woli – a więc na wskazaną w Krajowym Rejestrze Sądowym siedzibę osoby prawnej, nieodebranie przesyłki obciąża adresata, gdyż zgodnie z teorią doręczenia można uznać oświadczenie woli za złożone, nawet jeżeli adresat nie zapoznał się z jego treścią, choć miał taką możliwość. Podkreślenia wymaga, że na osobie prawnej jako profesjonaliście, podmiocie stosunków gospodarczych podlegającemu wpisowi do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, z którego jego kontrahenci mogą czerpać informacje o prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, w tym o miejscu jej prowadzenia, spoczywa obowiązek wykazania należytej staranności we wskazaniu prawidłowego jej adresu. Potwierdza to, wprowadzenie przez ustawodawcę, celem pewności obrotu gospodarczego, regulacji mówiącej o doręczeniu pism procesowych dla tego typu przedsiębiorców na adres ujawniony w rejestrze (zob. art. 133 § 2a k.p.c.). W tym miejscu zwrócić należy także na przepis art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym zgodnie z którym domniemywa się, że dane wpisane do Rejestru są prawdziwe, a nadto na przepis art. 114 tejże ustawy w myśl którego podmiot obowiązany do złożenia wniosku o wpis do rejestru nie może powoływać się wobec osób trzecich działających w dobrej wierze na dane, które nie zostały wpisane do rejestru lub uległy wykreśleniu z rejestru.

W ocenie Sądu, skoro pozwany pismo z dnia 30 maja 2013 roku wystosował na adres ujawniony w rejestrze, który w informacji KRS widniał również w stanie aktualnym na dzień 7 maja 2014 roku oraz 22 stycznia 2015 roku, uznać należało, iż oświadczenie o odstąpieniu dotarło do powódki w taki sposób, że mogła ona się z nim zapoznać, a tym samym zostało skutecznie złożone.

W tym kontekście zwrócić należy uwagę, iż w związku z odstąpieniem od umowy z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, zgodnie z § 6 ust. 2 po stronie pozwanego zaktualizowało się uprawnienie do obciążenia karą umową w wysokości 20 % wynagrodzenia umownego, co też pozwany uczynił w piśmie z dnia 30 maja 2013 roku.

Przechodząc do dalszych rozważań merytorycznych wskazać należy, iż w związku z dokonanym przez pozwanego skutecznym odstąpieniem od umowy z dnia 11 czerwca 2013 roku, przestała ona wiązać strony, uległa ona wykluczeniu z obrotu prawnego, gdyż zgodnie z art. 395 § 2 k.c. należało ją uznać za niezawartą. Biorąc pod uwagę powyższe ustalić należało, iż zawarte pomiędzy stronami kolejne porozumienie, w celu kontynowania współpracy, stanowiło nową umowę, kreowało kolejny stosunek zobowiązaniowy pomiędzy stronami. Istotnym jest podkreślenie jej szczególnego ukształtowania, a więc odniesienie się do postanowień pierwotnej umowy, ścisłe powiązanie z zapisami umowy z dnia 11 czerwca 2012 roku.

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego daje podstawę do przyjęcia, iż wolą stron umowy było ukształtowanie jej w ten sposób, aby w jej ramach obowiązujące były postanowienia analogiczne do zawartych w umowie pierwotnej, jednocześnie z wyszczególnieniem jakie dalsze prace projektowe odnośnie zadania nr 1 pozwany ma wykonać za jak płatne wynagrodzenie. Za przyjęciem takiego stanowiska świadczy chociażby treść samego porozumienia, którego treść jest w sposób ścisły powiązana z umową z dnia 11 czerwca 2012 roku i stanowi wyszczególnienie prac które w jego ramach mają być wykonane. Zauważyć należy, iż nawet zapis dotyczący wynagrodzenia odnośnie tych prac nie wskazuje tej należności kwotowo, a jedynie odnosi się do wynagrodzenia wskazanego w umowie z dnia 11 czerwca 2012 roku. Co więcej, z treści wiadomości mailowej z dnia 11 września 2012 roku wynika, iż pozwany wyrażał wolę kontynowania współpracy w zgodzie z zapisami porozumienia z dnia 19 kwietnia 2013 roku – które dotyczyło umowy pierwotnej, z dokonanymi korektami, poprzez podpisanie nowego porozumienia. O tym, iż strony miały wole obowiązywania w ramach nowej umowy zapisów umowy pierwotnej świadczą także takie okoliczności jak odniesienie się do umowy pierwotnej w treści faktury z dnia 9 sierpnia 2013 roku dotyczącej zaliczki ujętej następnie w porozumieniu oraz pismo pozwanego z dnia 30 maja 2014 roku (kolejne odstąpienie) odnoszące się do pierwotnej umowy.

W konsekwencji, w ocenie Sądu, porozumienie z dnia 13 września 2013 roku stanowiło nową umowę o treści odpowiadającej w pełnym zakresie umowie z dnia 11 czerwca 2012 roku, a więc również obejmowała ona postanowienia przewidujące kary umowne oraz sposób ich wyliczenia.

Przechodząc zatem do oceny skuteczności dokonania przez powódkę odstąpienia od tej właśnie umowy oraz obciążenia pozwanego karą umowną wskazać należy, iż zgodnie z art. 635 k.c. jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.

W ocenie Sądu powódka miała podstawy do odstąpienia od zawartej z pozwanym umowy. Z analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika bowiem, iż bezpośrednią przyczyną złożenia przez powódkę tego rodzaju oświadczenia woli było zachowanie pozwanego sprowadzające się co wycofania z realizacji umowy. Podkreślenia wymaga, iż w trakcie przesłuchania pozwany przyznał, że jesienią 2013 roku postanowił wycofać się z realizacji prac w zakresie objętym umową z dnia 18 września 2013 roku i nie czuł się zobowiązany do wykonania pierwszego etapu dzieła. Zaznaczyć należy, iż poczucie pozwanego co do uprawnienia do niekontynuowania współpracy nie może znaleźć uzasadnienia, gdyż oparte było ono wyłącznie na subiektywnym przeświadczeniu strony przy jednoczesnym braku podejmowania jakichkolwiek czynności zmierzających do formalnego odstąpienia, wypowiedzenia czy też rozwiązania umowy. W tym kontekście bez znaczenia pozostają także odczucia pozwanego dotyczące kwestii rzetelności powódki wobec klientów zainteresowanych kupnem lokali i zgłaszanych wobec niego uwag – co stanowić miało przyczynę zaprzestania współpracy z powódką, gdyż nie mogą one stanowić podstawy do zerwania wiążącej umowy przez faktyczne zaniechanie podejmowania zleconych umową prac. Zwrócić należy także uwagę na postawę pozwanego, który mimo podjęcia się wykonania dzieła unikał kontaktu z zamawiającym – w tym nie odbierał połączeń telefonicznych oraz nie stawiał się na ustalone terminy spotkań. Zaznaczenia wymaga, iż w okresie tym powódka terminowo regulowała swoje zobowiązania względem pozwanego, co więcej dokonała nadpłaty.

W tych okolicznościach ustalić należało, iż tego rodzaju nieuzasadnione zaniechanie pozwanego zaktualizowało uprawnienie powódki do odstąpienia umowy na podstawie art. 635 k.c., co z kolei implikowało jej uprawnienie do obciążenia pozwanego karą umowną. Pismem z dnia 30 grudnia 2013 roku skierowanym do pozwanego spółka oświadczyła, że odstępuje od umowy, wskazując, że opóźnienie w wykonaniu prac jest tak dalekie, że ich zrealizowanie w umówionym terminie jest niemożliwe. Wątpliwości Sądu nie budziło, iż pozwany otrzymał wskazane pismo. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż sam pozwany potwierdził tą okoliczność dodatkowo podając, iż pismo z dnia 30 maja 2014 roku było reakcją na złożone przez spółkę odstąpienie.

W konsekwencji przyjęcia, iż doszło do skutecznego odstąpienia od umowy zawartej w dniu 13 września 2013 roku, ustalić należało, iż uzasadnionym jest także żądanie powódki dotyczące zwrotu wpłaconej na poczet niewykonanej części umowy w zakresie zadania nr 1 kwoty 13.800 zł. Zgodnie z przepisem art. 494 § k.c. strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Podkreślenia wymaga, iż w wiadomości mailowej z dnia 11 września 2013 roku pozwany jednoznacznie wskazał, że kwota 13.800 zł stanowi dokonaną przez powódkę nadpłatę, która może zostać zaliczona na poczet kontynuowania projektu przy ul. (...) w S.. Za takim charakterem spornej kwoty przemawia również fakt, iż po jej dokonaniu (2 sierpnia 2013 roku), w dniu 9 sierpnia 2013 roku pozwany wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 13.800 zł tytułem zaliczki na wykonanie projektu dla inwestycji przy ul. (...) w S. (zadanie nr 1), zaznaczając w jej treści, iż należność została zapłacona. Z powyższym koresponduje również treść samego porozumienia z dnia 18 września 2013 roku, w którym odnosząc się do wynagrodzenia wskazano, iż wpłata z dnia 2 sierpnia 2013 roku w wysokości 13.800 zł została zaliczona na poczet należności za etap 1 w ramach zadania nr 1. Bezspornym natomiast w okolicznościach sprawy jest to, iż pozwany prac tych nie wykonał, stąd po stronie powodowej zaktualizowało się uprawnienie do żądania zwrotu wpłaconej na ten cel kwoty. Podkreślić w tym miejscu również należy, iż pozwany w żaden sposób nie wykazał, aby kwota ta została zaliczona przez niego na poczet kary umownej, nadto przeczą temu przywołane wyżej dowody potwierdzające, iż pozwany uznawał ją za nadpłatę.

Jedynie marginalnie wskazać należy, iż z uwagi na skuteczne odstąpienie przez powódkę od umowy, skutku takiego wywołać nie mogło złożone przez pozwanego oświadczenie zawarte w piśmie z dnia 30 maja 2014 roku. Jak wskazane zostało powyższej pismo to było reakcją na oświadczenie złożone przez powódkę w piśmie z dnia 30 grudnia 2013 roku.

Po ustaleniu, iż zarówno pozwanemu jak i jak powódce przysługiwały kary umowne w związku z odstąpieniem od umowy z winy drugiej strony, Sąd rozważył zasadność ich miarkowania. Zgodnie z przepisem art. 484 § 2 k.c. jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Przyjmuje się, że wykonanie zobowiązania w znacznej części występuje wtedy, gdy mimo uchybień dłużnika dochodzi do zaspokojenia w istotnym zakresie interesu dłużnika. Nadto, dłużnik może żądać redukcji kary wtedy, gdy dysproporcja kary jest nad wyraz istotna i wyraźnie dostrzegalna.

W pierwszej kolejności zaznaczenia wymaga, iż w ocenie Sądu wysokość kar umownych przysługujących stronom należy odnieść do zapisu § 6 zgodnie z którym wynosić miała 20 % wynagrodzenia umownego o którym mowa w § 5 ust. 1 umowy. Z przywołanego zapisu, zmienionego następnie aneksem z dnia 20 sierpnia 2012 roku wynika, iż wynagrodzenie umowne ustalone pomiędzy stronami wynosiło 146.000 zł. Jak wskazane zostało powyżej, stosunek zobowiązaniowy nawiązany porozumieniem z dnia 18 września 2013 roku w pełni odpowiadał przywołanej umowie, także w zakresie postanowień przewidujących kary umowne oraz sposób ich wyliczenia. Podkreślenia wymaga, iż zapisy umowy z dnia 11 czerwca 2012 roku regulujące kary umowne w sposób wyraźny odnoszą się łącznej kwoty wynagrodzenia (§ 5 ust. 1 umowy), nie zaś do ratalnych kwot w związku z wykonaniem poszczególnych etapów prac (§5 ust. 2 umowy). W świetle powyższego brak jest podstaw do przyjęcia, iż wysokość kar umownych powinna zostać ustalona w inny sposób niż 20 % z kwoty 146.000 zł, co wynosi 29.200 zł, w szczególności zaś aby wysokość kary miała zależeć od zakresu prac, które w momencie odstąpienia od umowy nie zostały wykonane.

Przechodząc natomiast do rozważań w zakresie miarkowania kary umownej zwrócić należy uwagę, iż wprawdzie w porozumieniu z dnia 19 kwietnia 2013 roku oraz umowie z dnia 18 września 2013 roku wskazano, iż dalsze pracę projektowe dla zadania nr 1 stanowią 40 % wynagrodzenia określonego w umowie z dnia 11 czerwca 2012 roku, jednakże brak jest podstaw do utożsamiania określenia wynagrodzenia z ilością wykonanych prac. Zauważyć należy, że w szczególności zaprzeczał temu reprezentant powódki wskazując, że wynagrodzenia były zawyżone i nie odpowiadały nakładom prac. Niezależnie jednak od powyższego, zaznaczenia wymaga, iż jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pozwany postanowił się wycofać ze zleconych mu czynności i ostatecznie nie wykonał prac ustalonych w treści porozumienia z dnia 18 września 2014 roku dla zadania nr 1 (inwestycja przy ul. (...)). W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu, brak jest podstaw do zmniejszenia kary umownej obciążającej pozwanego, gdyż w okolicznościach sprawy nie można mówić o rażącej jej wygórowaniu czy też znacznym wykonaniu zobowiązania.

Jedynie marginalnie wskazać należy, że jak wyjaśnione zostało wyżej przyczyną odstąpienia pozwanego od umowy oraz obciążenia powódki karą umowną były opóźnienia spółki w zapłacie wynagrodzenia, w szczególności zaś niedopełnienie obowiązku określonego w porozumieniu z dnia 19 kwietnia 2013 roku w przedmiocie wpłaty kwoty 12.000 zł do dnia 30 kwietnia 2013 roku. Wpłata nastąpiła dopiero w dniu 10 czerwca 2013 roku, a więc już po odstąpieniu przez pozwanego od umowy. W tych okolicznościach, nawet w przypadku zgłoszenia takiego wniosku przez powódkę, brak jest podstaw do miarkowania obciążającej ją kary umownej.

W dalszej kolejności Sąd rozstrzygał w przedmiocie zgłoszonego przez pozwanego zarzutu potrącenia przysługujących mu względem powódki wierzytelności: 4.305 zł tytułem nieuregulowanego wynagrodzenia za projekt zamienny, 29.200 zł tytułem kary umownej, a także wskazanej w piśmie z dnia 5 kwietnia 2016 roku kwoty 15.330 zł tytułem nieuregulowanego zobowiązania za projekt architektoniczno – budowlany oraz przedstawionej do potrącenia na rozprawie w dniu 10 lipca 2017 roku kwoty 36.000 zł tytułem naruszenia praw autorskich.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do wierzytelności w kwocie 4.305 zł zauważyć należy, iż w dniu 13 grudnia 2013 roku pozwany wystawił powódce fakturę VAT tytułem wykonania prac w zakresie sporządzenia projektu zamiennego budowlanego branży architektonicznej i konstrukcyjnej dla inwestycji przy ul. (...) w S. na kwotę 4.305 zł (3.500 zł netto), zaś powódka nie uregulowała należności wynikającej z tego dokumentu finansowego. Z notatki z dnia 28 listopada 2013 roku ze spotkania przedstawiciela powódki, pozwanego oraz kierownika robót budowalnych – S. P. wynika, iż strony wyraziły wolę dokończenia projektu zamiennego branży konstrukcyjnej i architektonicznej dla inwestycji przy ul. (...) w S., zaś pozwany zadeklarował ich przekazanie do dnia 6 grudnia (w zakresie branży konstrukcyjnej) oraz do dnia 13 grudnia 2013 roku (w zakresie branży architektonicznej). Takie ustalenia stron potwierdził w swoich zeznaniach również świadek S. P.. W świetle powyższego uznać należało, iż powódka jest zobowiązana do zapłaty na rzecz pozwanego kwoty 4.305 zł jako umówionego wynagrodzenia za zrealizowane na jej rzecz pracę.

Rozstrzygając natomiast o tym, czy pozwanemu przysługują kwoty 15.330 zł oraz 36.000 zł, które przedstawił on do potrącenia, Sąd zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar wykazania w tym zakresie spoczywał na pozwanym jako stronie, która z faktów tych wywodziła skutki prawne. Zaznaczyć należy, że jeżeli materiał zgromadzony przez strony nie daje podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych, Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z nieudowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie twierdzeń. Oznacza to, że jeżeli strona na której spoczywał ciężar dowodu nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń ponosi ona ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy zauważyć należy, iż pozwany nie zaoferował jakiekolwiek materiału dowodowego pozwalającego na dokonanie przez Sąd ustaleń potwierdzających jego stanowisko, a więc przemawiających za istnieniem oraz wysokością zgłoszonych roszczeń. Pozwany nie przedłożył chociażby dokumentu finansowego wskazującego na obciążenie powódki kwotą 15.330 zł tytułem wykonanych prac, co więcej, nie wykazał, aby projekt taki rzeczywiście sporządził. Odnośnie należności z tytułu naruszenia praw autorskich zaznaczyć należy, iż zarzut potrącenia w zakresie tej wierzytelności pozwany podniósł dopiero po przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia, przed zamknięciem rozprawy, na posiedzeniu w dniu 10 lipca 2017 roku. W zakresie tej wierzytelności pozwany nie zawarł nawet szczegółowych twierdzeń dotyczących tego na czym naruszenie to miałoby konkretnie polegać (choćby poprzez wskazanie jaki projekt został wykorzystany bez jego zgody), co więcej swojego stanowiska nie poparł żadnymi dowodami.

W konsekwencji powyższego ustalić należało, iż powódka posiadała względem pozwanego wierzytelności z tytułu kary umownej – 29.200 zł oraz nadpłaty – 13.800 zł, natomiast pozwany posiadał względem powódki wierzytelności z tytułu kary umownej – 29.200 zł oraz nieuregulowanej kwoty wynagrodzenia – 4.305 zł.

Zgodnie z art. 498 k.c., gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym (§ 1). Podstawowym warunkiem dokonania potrącenia jest istnienie wzajemnych wierzytelności.

W tym stanie rzeczy, wobec braku wątpliwości co do istnienia wzajemnej wymagalnej wierzytelności po stronie pozwanego, Sąd uznał zgłoszony przez pozwanego w sprzeciwie zarzut potrącenia co do kwoty 29.200 zł tytułem kary umownej oraz kwoty 4.305 zł tytułem wynagrodzenia za wykonany projekt zamienny. W konsekwencji wierzytelność powódki – obejmująca uiszczoną nadpłatę – 13.800 zł oraz karę umowną 29.200 zł – w łącznej kwocie 43.000 zł – zgodnie z przepisem art. 498 § 2 k.c uległa umorzeniu w zakresie kwoty 33.505 zł, a więc do kwoty 9.495 zł.

W konsekwencji dotychczasowych rozważań niniejsze powództwo podlegało uwzględnieniu jedynie co do kwoty 9.495 zł, w pozostałym zaś zakresie powództwo należało oddalić.

O odsetkach orzeczono na podstawie 481 § 1 i 2 k.c. zgodnie z żądaniem pozwu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie 1 oraz 2 sentencji wyroku.

Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie Sąd oparł się na treści przedłożonych do akt dowodów z dokumentów. Wydając wyrok Sąd oparł się na przedłożonych przez strony dokumentach, które w toku procesu nie były przez żadną stron kwestionowane co do autentyczności, przy czym w przypadku części dokumentów strony wywodziły odmienne wnioski co do ich mocy dowodowej. Sąd oceniając zgromadzony materiał dowodowy nie znalazł przyczyn, dla których przedstawione dokumenty nie mogłyby stanowić podstawy wydanego w sprawie orzeczenia. Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków P. P., S. P., R. G. i A. B.. Sąd oparł się również w przeważającej części na przesłuchaniu reprezentanta powódki - D. R. oraz pozwanego R. P., w zakresie w jakim korespondowały one wzajemnie ze sobą, z zeznaniami świadków oraz z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania (pkt 3 sentencji) znajduje podstawę prawną w treści art. 100 zdanie pierwsze k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zatem zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, przy czym do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się jego wynagrodzenie i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Stosownie przy tym do art. 109 § 1 k.p.c. sposobem wykazania poniesionych przez stronę kosztów procesu jest złożenie spisu kosztów najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia. W tym miejscu wskazać również należy, iż wyrokiem z dnia 13 marca 2017 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie uchylając zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie (sygn. akt X GC 1203/14) pozostawił rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego temu sądowi.

W dniu 4 lipca 2016 pełnomocnik powódki złożył spis kosztów wnosząc o zasądzenie zwrotu obejmującego: 557, 86 kosztu opłaty od pozwu wraz z kosztami usług płatniczych poniesionych w związku ze złożeniem pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym, kwoty 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwoty 5.104, 50 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego z uwzględnieniem podatku VAT. Na rozprawie w dniu 4 lipca 2016 roku pełnomocnik pozwanej wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości stawki minimalnej. W złożonych apelacjach strony wniosły o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego. W ocenie Sądu w okolicznościach sprawy brak jest podstaw do podwyższenia stawek wynagrodzenia dla występujących w sprawie pełnomocników, gdyż określona w § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (odpowiednio § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu) odpowiada rzeczywistemu nakładowi pracy pełnomocników oraz podjętych przez nich czynności. Sąd nie uwzględnił również żądania powiększenia wynagrodzenia o kwotę podatku od towarów i usług (VAT), bowiem podatek ten nie wchodzi w skład niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata z wyboru.

W konsekwencji na koszty poniesione przez powódkę w łącznej kwocie 4.174, 86 zł złożyło się: opłata sądowa powiększona o koszty usług płatniczych – 557, 86 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł, koszty zastępstwa procesowego przed Sądem I Instancji – 2.400 zł, koszty zastępstwa procesowego przed Sądem II Instancji – 1.200 zł (zgodnie z treścią § 12 ust. 1 pkt 1 przywołanego wyżej rozporządzenia). Natomiast na koszty poniesione przez pozwanego w łącznej kwocie 4.384 zł złożyło się: opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł, koszty zastępstwa procesowego przez Sądem I Instancji – 2.400 zł, opłata sądowa od apelacji – 767 zł oraz koszty zastępstwa procesowego przed Sądem drugiej instancji – 1.200 zł (zgodnie z treścią § 12 ust. 1 pkt 1 przywołanego wyżej rozporządzenia).

Mając na uwadze, iż powództwo oddalone zostało ponad kwotę 9.495 zł Sąd ustalił, że powódka wygrała postępowanie w 21, 67 %, natomiast pozwany w 78, 33 %. Biorąc pod uwagę powyższe powódka była obowiązana zwrócić koszty w kwocie 3.433, 98 zł (78,33 % z kwoty 4.384 zł) natomiast pozwany zwrócić powódce kwotę 904, 69 zł (21, 67 % z kwoty 4.174,86 zł). W konsekwencji wzajemnej kompensaty kosztów, powódka obowiązana jest zwrócić na pozwanego kwotę 2.529,29 zł.

W pkt 4 i 5 sentencji wyroku Sąd mając na uwadze przepis art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych rozstrzygnął o nieuiszczonych kosztach sądowych na które złożyła się opłata od apelacji w kwocie 1.384 zł z której obowiązku poniesienia powódka została zwolniona. Sąd obciążył wskazaną kwotą strony stosownie do wyniku sprawy – powódkę kwotą 1.084, 08 zł (jako 78, 33 % z kwoty 1.384 zł), natomiast pozwanego kwotą 299, 92 zł (jako 21, 67 % z kwoty 1.384 zł).