Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Szaj (spr.)

Sędziowie: SO Violetta Osińska

SO Sławomir Krajewski

po rozpoznaniu w dniu 28 grudnia 2015 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Hurtowni (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

z udziałem M. J.

w przedmiocie wpisu hipotek w dziale IV

na skutek apelacji uczestniczki

od postanowienia Sądu Rejonowego w Myśliborzu X Zamiejscowego Wydziału Ksiąg Wieczystych z siedzibą w C. z dnia 10 lutego 2014 r. w sprawie o sygn. akt DZKW/SZ1C/00003821/13, Kw (...),

I.  zmienia zaskarżone postanowienie w ten sposób, że:

a)  uchyla wpis hipoteki umownej w kwocie 500 000,- zł

b)  uchyla wpis hipoteki umownej w kwocie 147 795,- zł

i wnioski o wpis oddala;

II.  zasądza od wnioskodawcy Hurtowni (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz uczestniczki M. J. kwotę 1 300,- zł (tysiąc trzysta złotych) tytułem kosztów postępowania.

Sygn. akt II Ca 1506/15

UZASADNIENIE

(...) Sp. z o.o. w S. wniosła o:

- wpisanie w księdze wieczystej (...) na swoją rzecz hipoteki do kwoty 500000 zł na zabezpieczenie płatności ceny za towary zakupione przez W. J. i P. J. w przedmiotowej Hurtowni z terminem spłaty ustalonym na dzień 31.09.2011 roku,

- wpisanie w księdze wieczystej (...) na swoją rzecz hipoteki w kwocie 147795 zł na zabezpieczenie spłaty należności wynikającej z „Umowy handlowej- porozumienia” z dnia 30.08.2010 roku zawartej pomiędzy W. J. i P. J., a wnioskodawcą z terminem spłaty ustalonym na dzień 31.09.2011 roku.

W dniu 11 lipca 2013 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Myśliborzu dokonał wpisów zgodnie ze złożonymi wnioskami.

W dniu 17.10.2013 r. uczestniczka M. J. wniosła skargę na dokonane wpisy, w której wniosła o ich uchylenie i oddalenie ww. wniosków.

Postanowieniem z dnia 10 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy w Myśliborzu X Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w C., utrzymał zaskarżone wpisy w mocy.

Od powyższego postanowienia uczestniczka wniosła apelację, w której zaskarżyła postanowienie w całości i wniosła o jego zmianę i uchylenie wpisów dwóch hipotek w dziale IV księgi wieczystej (...), dokonanych przez referendarza sądowego w dniu 11 lipca 2013 r., a także oddalenie wniosków Hurtowni (...) o wpis tych hipotek, jak również o zasądzenie od wnioskodawcy na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania w tym zwrotu kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Skarżąca zarzuciła postanowieniu:

-

naruszenie art. 626 § 1 i 2 k.p.c., mające istotny wpływ na wynik postępowania, w ten sposób, iż rozpoznając wniosek Hurtowni (...) sp. z o.o. z dnia 9 maja 2009 r. sąd nie zbadał należycie treści wniosku i treści złożonych przy nim dokumentów i nie dokonał wykładni oświadczenia woli zawartego w oświadczeniu M. J. w dniu 31 sierpnia 2010 r., przez co doprowadził do wpisania do księgi wieczystej innych hipotek niż te, które były przedmiotem tego oświadczenia;

-

naruszenie art. 626 § 2 k.p.c., mające istotny wpływ na wynik postępowania, w ten sposób, iż rozpoznając ww. wniosek sąd wieczystoksięgowy nie przeprowadził koniecznej w takim przypadku analizy protokołu „sprostowania” (Rep. A Nr 782/2013), sporządzonego przez notariusz B. W. w S. (Dz.kw. SZ1C/000001798/13), i w konsekwencji nie dostrzegł, że czynność sprostowania dokonana tym protokołem była sprzeczna z prawem, a zatem nieważna i materialno-prawnie bezskuteczna;

-

naruszenie art. 32 § 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, mające istotny wpływ na wynik postępowania, poprzez dokonanie wpisu hipotek na podstawie sporządzonego 30 kwietnia 2013 r. wypisu Rep. A Nr 808/2013 aktu notarialnego Rep. A (...), nie zawierającego prawidłowego i skutecznego oświadczenia właścicielki o ustanowieniu tego prawa.

Postanowieniem z dnia 30 maja 2014 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie (sygn. akt II Ca 373/14) apelację oddalił.

Od powyższego postanowienia uczestniczka złożyła skargę kasacyjną. Zaskarżając postanowienie w całości wniosła o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Szczecinie, zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych ewentualnie jego uchylenie zaskarżonego postanowienia i zmianę poprzez zmianę postanowienia Sądu Rejonowego w Myśliborzu X Zamiejscowego Wydziału Ksiąg Wieczystych z siedzibą w C. z dnia 10 lutego 2014 r. (sygn. akt DZKW/SZ1C/00003821/13, Kw (...)) i uchylenie wpisów w dziale IV księgi wieczystej (...) hipotek na rzecz Hurtowni (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.:

- hipoteki umownej do kwoty 500.000,00 zł, na zabezpieczenie płatności ceny za towary zakupione przez W. J. i P. J. prowadzących działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej (...) w W. w Hurtowni (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.;

- hipoteki umownej do kwoty 147.795,00 zł, na zabezpieczenie spłaty należności wynikającej z "umowy handlowej- porozumienia" z dnia 30.08.2010 roku zawartej pomiędzy W. J. i P. J. prowadzącymi działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej (...) w W. a Hurtownią (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.,

dokonanych przez referendarza sądowego w dniu 11 lipca 2013 r., a także oddalenie wniosków Hurtowni (...) o wpis tych hipotek i zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła:

1.  naruszenie prawa materialnego, a mianowicie:

a)  naruszenie art. 32 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, poprzez niewłaściwe zastosowanie i utrzymanie wpisów hipotek na podstawie sporządzonego 30 kwietnia 2013 r. wypisu Rep. A Nr 808/2013 aktu notarialnego Rep. A (...), niezawierającego prawidłowego i skutecznego oświadczenia właścicielki o ustanowieniu tego prawa;

b)  naruszenie art. XXXIX ustawy Przepisy wprowadzające kodeks cywilny oraz art. 116 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że oświadczenia o ustanowieniu hipotek zwykłej i kaucyjnej złożone przed dniem wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw z dnia 26 czerwca 2009 r. są ważne i skuteczne, a jedynie skutki jakie ono wywoła, będą wynikać z przepisów obowiązujących w dacie dokonywania wpisu, tj. będzie ono skutkować wpisaniem do księgi wieczystej ograniczonego prawa rzeczowego na rzecz wnioskodawcy odpowiadającego swą treścią prawu, którego ustanowienie objęte było wolą uczestniczki, w sytuacji, gdy czynność ta nie została dokończona (dokonaniem wpisu - złożeniem wniosku o wpis) przed zmianą przepisów, a więc nie może być skuteczna.

2.  naruszenie przepisów prawa procesowego, a to:

a)  naruszenie art. 626 § 2 k.p.c. mające istotny wpływ na wynik postępowania, a to mianowicie, iż Sąd nie przeprowadził koniecznej w takim przypadku analizy protokołu „sprostowania” (Rep. A Nr 782/2013), sporządzonego przez notariusz B. W. w S. (dz.kw. SZ1C/000001798/13), bowiem uznał, że nie jest do tego władny i w konsekwencji niedostrzeżenie, że czynność sprostowania dokonana tym protokołem była sprzeczna z prawem, a zatem nieważna i materialno-prawnie bezskuteczna;

b)  naruszenie art. 626 ⁸ § 1 i 2 k.p.c. mające istotny wpływ na wynik postępowania, a to mianowicie, iż Sąd nie zbadał należycie treści wniosku i treści złożonych przy nim dokumentów i nie dokonał wykładni oświadczenia woli zawartego w oświadczeniu M. J. w dniu 31 sierpnia 2010 r,, przez co utrzymane zostały w mocy wpisy w księdze wieczystej innych hipotek niż te, które były przedmiotem tego oświadczenia;

Postanowieniem z dnia 2 października 2015 r. Sąd Najwyższy w sprawie II CSK 744/14 uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Szczecinie do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestniczki okazała się zasadna.

Na wstępie wskazać należy, że wniosek w niniejszej sprawie został złożony w dniu 9 maja 2013 roku, o godzinie 13:43:58 i zarejestrowany pod sygnaturą DZKW/SZ1C/00001913/13. Zaś wniosek złożony w dniu 21 stycznia 2013 roku, a zarejestrowany w dniu 22 stycznia 2013 roku o godzinie 09:31:18 pod sygnaturą DZKW/SZ1C/0000685/13 został prawomocnie oddalony postanowieniem referendarza sądowego z dnia 1 lipca 2013 roku. Powyższe w niczym jednak nie podważa argumentacji zawartej w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2015 roku, albowiem oba wnioski zostały złożone po dniu 20 lutego 2011 roku.

Stosownie do art. 398 ²⁰ k.p.c. sąd, któremu sprawa została przekazana związany jest wykładnią prawa dokonaną w sprawie przez Sąd Najwyższy. W konsekwencji ponownie rozpoznając apelację uczestniczki wskazać należy, że zgodnie ze wskazaniami zawartymi w postanowieniu z dnia 2 października 2015 roku, sygn. akt II CSK 744/14, na gruncie stanu prawnego ukształtowanego ustawą z dnia 26 czerwca 2009 roku o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 131, poz. 1075, dalej: „u.z.m.u.k.w.h.”), nie jest możliwe dokonanie wpisu w księdze wieczystej hipoteki umownej zwykłej na podstawie oświadczenia o ustanowieniu hipoteki (także kaucyjnej) sporządzonego przed dniem 20 lutego 2011 roku, jeżeli wniosek o wpis został złożony po tym dniu. W tym zakresie Sąd Najwyższy przywołał również poglądy wyrażone w uchwale z dnia 27 września 2012 roku, sygn. akt III CZP 45/12, opubl. OSNC 2013, nr 4, poz. 44. W pełni podzielić należy ugruntowany w orzecznictwie pogląd, że wpis hipoteki ma charakter konstytutywny. Pogląd ten znajduje oparcie w regulacji art. 67 u.k.w.h., zgodnie z którym do powstania hipoteki niezbędny jest wpis w księdze wieczystej. Pogląd ten, podzielony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 2 października 2015 roku, został uprzednio wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2000 roku, sygn. akt III CKN 558/98, nie publ., z dnia 13 grudnia 2001 roku, sygn. akt IV CKN 369/01, opubl. OSNC 2002, nr 10, poz. 126, z dnia 14 lutego 2003 roku, sygn. akt IV CK 109/12, nie publ., z dnia 15 października 2010 roku, sygn. akt V CSK 77/10, nie publ. Jak wskazał Sąd Najwyższy zatem pojęcia powstanie hipoteki nie można wiązać z samą czynnością prawną, w której ustanowiono hipotekę, lecz powstanie hipoteki ma charakter etapowy. Następuje z chwilą wpisu (przy uwzględnieniu wynikającej z art. 29 u.k.w.h. zasady mocy wstecznej wpisu). W niniejszej sprawie, oświadczenie o ustanowieniu hipoteki z dnia 31 sierpnia 2010 roku obejmowało powstanie hipoteki zwykłej w kwocie 147 795,- zł oraz hipoteki kaucyjnej w kwocie 500 000,- zł. Zgodnie z art. 10 ust. 1 u.z.m.u.k.w.h. do hipotek kaucyjnych powstałych przed dniem 20 lutego 2011 roku, z zastrzeżeniem ust. 2, stosuje się przepisy ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 26 czerwca 2009 roku, z wyjątkiem przepisów o rozporządzaniu opróżnionym miejscem hipotecznym. Natomiast w myśl ust. 2 tegoż przepisu do hipotek zwykłych powstałych przed dniem 20 lutego 2011 roku stosuje się przepisy ustawy, w dotychczasowym brzmieniu, z wyjątkiem art. 76 ust. 1 i 4 tej ustawy, które stosuje się w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. To samo dotyczy hipotek kaucyjnych zabezpieczających roszczenia związane z wierzytelnością hipoteczną, lecz nieobjętych z mocy ustawy hipoteką zwykłą, powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. W konsekwencji dla oceny oświadczeń i dopuszczalności wpisu zastosowanie znajdą aktualnie obowiązujące przepisy ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Stosownie do treści art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Przepis ten zakreśla granice kognicji sądu obu instancji – sądu rejonowego przy dokonywaniu wpisu i sądu odwoławczego przy rozpoznawaniu apelacji od wpisu. Powyższe oznacza, że Sąd Okręgowy również obowiązany jest zbadać treść i formę wniosku, dołączonych do niego dokumentów i treść księgi wieczystej. Sąd nie może poza ten zakres wykroczyć, tym samym niedopuszczalne jest przeprowadzanie jakichkolwiek własnych dowodów i dokonywanie na ich podstawie ustaleń. Badanie treści wniosku polega na sprawdzeniu, czy wniosek został złożony przez osobę legitymowaną do jego wniesienia i czy przytoczone we wniosku okoliczności mogą stanowić podstawę dokonania żądanego w nim wpisu. Badanie formy z kolei polega na sprawdzeniu, czy wniosek odpowiada wymaganiom formalnym. Badanie treści księgi wieczystej odnosi się natomiast do stanu prawnego nieruchomości (praw jawnych) ujawnionego w księdze wieczystej.

Sąd wieczystoksięgowy z urzędu bada również, czy mająca stanowić podstawę wpisu czynność prawna jest zgodna z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2008 roku, sygn. akt II CSK 115/08). Stosownie bowiem do dyspozycji art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 2009 roku dokonano istotnych zmian dotyczących hipotek. W odniesieniu do stanu prawnego obowiązującego przed dniem 20 lutego 2011 roku zerwano z podziałem hipotek na kaucyjne oraz zwykłe. Nowy typ hipoteki ma cechy, z pewnymi modyfikacjami, dawnej hipoteki kaucyjnej. Hipoteka jest więc według znowelizowanych przepisów ograniczonym prawem rzeczowym o treści innej niż hipoteka zwykła czy też kaucyjna, według przepisów sprzed nowelizacji.

Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 27 września 2012 roku, III CZP 45/12, samo dokonanie czynności ustanowienia hipoteki bez złożenia wniosku o jej wpis w księdze wieczystej nie prowadzi do powstania równie silnej ekspektatywy prawa, jak wtedy, gdy zainteresowani dokonali tych czynności równocześnie, ustanowienie bowiem hipoteki bez złożenia wniosku o jej wpis nie gwarantuje uczestnikom obrotu cywilnoprawnego niezmienności stanu prawnego dotyczącego tego ograniczonego prawa rzeczowego. Dodatkowo ustawodawca wprowadził stosunkowo długi okres vacatio legis nowej ustawy, umożliwiając uczestnikom obrotu cywilnoprawnego nie tylko zapoznanie się z nowymi rozwiązaniami prawnymi, lecz również podjęcie w odpowiednim czasie właściwych czynności pozwalających na wpis hipotek w księgach wieczystych w dotychczasowym kształcie. Niewątpliwie zamiarem ustawodawcy było też wprowadzenie nowego, w stosunku do poprzednio obowiązujących rozwiązań, modelu hipoteki, a w konsekwencji ustanowienie ścisłej cezury czasowej, do kiedy mogą powstawać hipoteki w starym kształcie prawnym. Przyjęcie, że hipoteki zwykłe mogły zostać wpisane także na podstawie wniosku złożonego po wejściu w życie ustawy z dnia 26 czerwca 2009 roku oznaczałoby w praktyce, że w nieograniczonym czasie istniałaby możliwość wpisywania tego typu hipotek na podstawie tytułów powstałych przed dniem wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 2009 roku.

Powyższe rozważania należy odnieść również do hipoteki kaucyjnej. Z regulacji art. 10 ust. 1 u.z.m.u.k.w.h. wynika, że do hipotek kaucyjnych powstałych przed dniem 20 lutego 2011 roku stosuje się przepisy nowe z wyłączeniem przepisów o rozporządzeniu opróżnionym miejscem hipotecznym. W konsekwencji należy przyjąć, że wolą ustawodawcy było maksymalne zbliżenie dotychczasowej instytucji hipoteki kaucyjnej z nową hipoteką jednakże z wyłączeniem możliwości rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym.

W niniejszej sprawie do wniosku z dnia 9 maja 2013 roku (k – 43 – 51 akt księgi wieczystej) załączono przewidziany przepisami prawa dokument w postaci aktu notarialnego sporządzonego w dniu 31 sierpnia 2010 roku przed notariuszem B. W. (rep. A nr 1510/2010), w którym to zawarte zostało oświadczenie uczestniczki M. J.. Z oświadczenia tego wynika (k – 47 verte akt księgi wieczystej), że uczestniczka ustanowiła na rzecz Hurtowni (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.:

- hipotekę kaucyjną do kwoty 500 000,00 zł (pięćset tysięcy złotych), na zabezpieczenie płatności ceny za towary zakupione przez W. J. i P. J. prowadzących działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej (...) w W. w Hurtowni (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. z terminem spłaty ustalonym na dzień 31 października 2011 roku, (rozbieżność w dacie wskazanej cyfrą jako 31.09.2011)

- hipotekę zwykłą w kwocie 147 795,00 zł (sto czterdzieści siedem tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt pięć złotych), na zabezpieczenie spłaty należności wynikającej z (...) Handlowej- (...) z dnia 30 sierpnia 2010 roku zawartej pomiędzy W. J. i P. J. prowadzącymi działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej (...) w W. a Hurtownią (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w S. z terminem spłaty ustalonym na dzień 31 lipca 2011 roku.

Na tej podstawie wnioskodawca wniósł o wpisanie dwóch hipotek umownych zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami. Dokonując zatem oceny oświadczenia z dnia 31 sierpnia 2010 roku złożonego przez uczestniczkę M. J. w kontekście obowiązujących przepisów uznać należy, że niedopuszczalne jest dokonanie wpisu na tej podstawie hipotek umownych, jak uczynił to Sąd Rejonowy. Oświadczenie o ustanowieniu hipoteki kaucyjnej kreowało bowiem hipotekę kaucyjną w rozumieniu przepisów obowiązujących przed dniem 20 lutego 2011 roku, co w świetle regulacji art. 10 ust. 1 u.z.m.u.k.w.h. wyłączało możliwość dysponowania opróżnionym miejscem hipotecznym (podobnie również jak art. 10 ust. 2 tejże ustawy – odnośnie hipotek zwykłych), zaś dokonanie na tej podstawie wpisu nowej hipoteki oznaczałoby dopuszczalność stosowania tejże instytucji. W konsekwencji trafny jest zarzut apelacji, iż nie sposób uznać, że oświadczenie uczestniczki M. J. obejmowało ustanowienie dwóch identycznych hipotek. A tym samym doszło do dokonania wpisu na podstawie oświadczenia nie zawierającego prawidłowego i skutecznego oświadczenia właścicielki o ustanowieniu hipoteki, co narusza art. 31 § 2 u.k.w.h. Nie sposób jest więc podzielić stanowiska wyrażonego przez wnioskodawcę w piśmie z dnia 4 grudnia 2015 roku, iż możliwe jest dokonanie wpisu hipotek umownych na podstawie oświadczenia złożonego w dniu 31 sierpnia 2010 roku.

Marginalnie należy wskazać, że kwestia skuteczności czy prawidłowości dokonania sprostowania oświadczenia M. J. nie mogła być przedmiotem rozpoznania w postępowaniu wieczystoksięgowym. Przedmiotem badania są bowiem dołączone do wniosku dokumenty, a na tej podstawie nie sposób jest ustalić, czy dokonane sprostowania w sposób rzeczywisty odzwierciedlają treść złożonego przez uczestniczkę w dniu 31 sierpnia 2010 roku oświadczenia.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. należało zmienić zaskarżone postanowienie i uchylić dokonane przez referendarza sądowego w dniu 11 lipca 2013 roku wpisy.

Orzeczenie o kosztach postępowania uzasadnia art. 520 § 3 k.p.c. Niewątpliwie w niniejszym postępowaniu interesy wnioskodawcy i uczestniczki były sprzeczne, zaś dokonanie wpisu miało nastąpić wyłącznie w interesie wnioskodawcy. W konsekwencji skoro wniosek został oddalony, wnioskodawca ma obowiązek zwrócić uczestniczce poniesione koszty, w tym również koszty postępowania kasacyjnego, zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2015 roku. Na koszty te składa się: opłata od skargi na orzeczenie referendarza – 200,- zł, opłata od apelacji – 400,- zł oraz opłata od skargi kasacyjnej 400,- zł. Ponadto wynagrodzenie pełnomocnika obliczone w stawce minimalnej zgodnie z wnioskami zawartymi w skardze na czynność referendarza, apelacji oraz skardze kasacyjnej, w myśl § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 roku, poz. 490). Wysokość tych kosztów wynosiła w postępowaniu przed Sądem Rejonowym – 120,- zł (§ 7 pkt 4 rozporządzenia), przed Sądem Okręgowym – 60,- zł (§ 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 7 pkt 4 rozporządzenia) oraz przed Sądem Najwyższym – 120,- zł (§ 12 ust. 4 pkt 1 w zw. z § 7 pkt 4 rozporządzenia). Łącznie zatem uczestniczka poniosła koszty postępowania w kwocie 1 300,- zł i taką też kwotę należało zasądzić od wnioskodawcy.