Sygn. akt III AUa 846/16
Dnia 24 sierpnia 2017 r.
Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:
Przewodniczący: SSA Lucyna Guderska (spr.)
Sędziowie: SSA Iwona Szybka
SSA Dorota Rzeźniowiecka
Protokolant: sekretarz sądowy Monika Nagy
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 sierpnia 2017 r. w Ł.
sprawy (...) SERWIS Spółki Akcyjnej w P.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.
o wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe
na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.
od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku
z dnia 18 kwietnia 2016 r. sygn. akt VI U 474/15
1. zmienia zaskarżony wyrok:
a) w punkcie 1 w ten sposób, że oddala odwołanie;
b) w punkcie 4 w ten tylko sposób, że obniża kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych do kwoty 60 (sześćdziesiąt) złotych;
2. oddala apelację w pozostałej części;
3. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. na rzecz (...) SERWIS Spółki Akcyjnej w P. kwotę 7200 (siedem tysięcy dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z drugą instancję.
Sygn. akt III AUa 846/16
Decyzją nr (...)r. z 16 marca 2015r., znak (...)-R6-204, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. stwierdził, że w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od 1 listopada 2014r. do 31 marca 2015r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika (...) Serwis S.A. z siedzibą w P. wynosi 2% podstawy jej wymiaru. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że w/w stopa jest właściwa dla prowadzonej grupy działalności (...) 2007 – (...), Sekcja C – N. i konserwacja urządzeń elektronicznych i optycznych. W zakresie stopy procentowej stawki na ubezpieczenie wypadkowe na nowy rok składkowy obejmujący okres od 1 kwietnia 2015 r. do 31 marca 2016 r. organ stwierdził, że ustalenie takiej stawki nie jest możliwe ze względu na możliwą zmianę stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla grup działalności.
W odwołaniu od tej decyzji (...) Serwis S.A. z siedzibą w P. zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego:
1) art. 93 § 2 w zw. z art. 93 § 1 pkt 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa w zw. z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń w zw. z art. 494 § 1 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - poprzez ich niezastosowanie, a w konsekwencji odmowę ustalenia dla (...) Serwis S.A. stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z uwzględnieniem zasady sukcesji generalnej praw i obowiązków spółki przejmowanej przez spółkę przejmującą w sytuacji, gdy przepisy te i wynikająca z nich sukcesja powinny mieć zastosowanie w niniejszej sprawie,
2) art. 231 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji odmowę ustalenia dla (...) Serwis S.A. stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z uwzględnieniem zasady przejścia z mocy prawa praw i obowiązków związanych ze stosunkiem pracy przysługujących przejmowanemu zakładowi pracy przez zakład pracy przejmujący, w sytuacji, gdy przepis ten i wynikająca z niego sukcesja praw i obowiązków wynikających ze stosunku pracy powinna mieć w niniejszej sprawie zastosowanie.
W konsekwencji odwołujący wniósł o zmianę powyższej decyzji i orzeczenie, iż:
a) w okresie od 20 lutego 2015 r. do 31 marca 2015 r. (tj. w okresie od dnia połączenia (...) ze spółkami (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. oraz Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. do końca roku składkowego) zobowiązany był do stosowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 1,20% podstawy jej wymiaru, tj. w wysokości ustalonej dla (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. na rok składkowy od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r.,
b) w nowym roku składkowym, tj. w okresie od 1 kwietnia 2015 r. do 31 marca 2016r., zobowiązany jest do zastosowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe o najniższej wartości ustalonej dla którejkolwiek ze spółek przejmowanych, tj.:
w wysokości 1,18% podstawy jej wymiaru, tj. w wysokości ustalonej na nowy rok składkowy w odniesieniu do byłego Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. z siedzibą we W., na podstawie Zawiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat we W. z 23 marca 2015 r., sygn. 2015057666,
a w przypadku, gdy na podstawie zawiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. w odniesieniu do byłego przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. ustalona zostanie stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe o wartości niższej od stopy procentowej ustalonej w odniesieniu do byłej spółki Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. - odwołujący zobowiązany jest do zastosowania tej niższej stopy. W przypadku niewydania takiego zawiadomienia, odwołujący wnosi o orzeczenie, iż w nowym roku składkowym stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe powinna zostać ustalona w wysokości 1,18%,
ewentualnie wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w całości i orzeczenie, iż odwołujący:
a) w okresie od 20 lutego 2015 r. do 31 marca 2015 r. (tj. w okresie od dnia połączenia (...) ze spółkami (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. oraz Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. do końca roku składkowego kończącego się 31 marca 2015r.) zobowiązany był to stosowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 1,29% podstawy jej wymiaru , tj. w wysokości średniej arytmetycznej stóp procentowych składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalonych na rok składkowy od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r. dla spółek przejmowanych,
b) w nowym roku składkowym, tj. w okresie od 1 kwietnia 2015 r. do 31 marca 2016r., zobowiązany jest do stosowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości średniej arytmetycznej stopy 1,18% (stopy procentowej ustalonej na rok składkowy od 1 kwietnia 2015 r. do 31 marca 2016 r. w odniesieniu do byłej spółki Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. z siedzibą we W., zgodnie z treścią Zawiadomienia wydanego przez Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat we W. z 23 marca 2015 r., sygn. 2015057666) oraz stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalonej na przedmiotowy rok składkowy w odniesieniu do byłego przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w P., na podstawie zawiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.. W przypadku niewydania takiego zawiadomienia, odwołujący wnosi o orzeczenie, iż w nowym roku składkowym stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe powinna zostać ustalona w wysokości 1,18% .
Odwołujący wniósł nadto o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.
Decyzją nr (...)r. z 8 kwietnia 2015r., znak (...)-R6-220, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. stwierdził, że w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od 1 kwietnia 2015r. do 31 marca 2016r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika (...) Serwis S.A. wynosi 1,73% podstawy jej wymiaru.
W odwołaniu od tej decyzji (...) Serwis S.A. z siedzibą w P. zarzucił naruszenie:
- art. 93 § 2 w zw. z art. 93 § 1 pkt 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa w zw. z art. 31 Ustawy o systemie ubezpieczeń w zw. z art. 494 § 1 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - poprzez ich niezastosowanie, a w konsekwencji odmowę ustalenia dla (...) Serwis S.A. stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z uwzględnieniem zasady sukcesji generalnej praw i obowiązków spółki przejmowanej przez spółkę przejmującą w sytuacji, gdy przepisy te i wynikająca z nich sukcesja powinny mieć zastosowanie w niniejszej sprawie,
- art. 23(1) § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji odmowę ustalenia dla (...) Serwis S.A. stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z uwzględnieniem zasady przejścia z mocy prawa praw i obowiązków związanych ze stosunkiem pracy przysługujących przejmowanemu zakładowi pracy przez zakład pracy przejmujący, w sytuacji, gdy przepis ten i wynikająca z niego sukcesja praw i obowiązków wynikających ze stosunku pracy powinna mieć w niniejszej sprawie zastosowanie.
Wskazując na powyższe odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w całości i orzeczenie, iż w nowym roku składkowym, tj. w okresie od 1 kwietnia 2015 r. do 31 marca 2016r., zobowiązany jest do zastosowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe o najniższej wartości ustalonej dla którejkolwiek ze spółek przejmowanych, tj.:
w wysokości 1,18% podstawy jej wymiaru, tj. w wysokości ustalonej na nowy rok składkowy w odniesieniu do byłego Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. z siedzibą we W., na podstawie Zawiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat we W. z 23 marca 2015 r., sygn. 2015057666,
a w przypadku, gdy na podstawie zawiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. w odniesieniu do byłego przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. ustalona zostanie stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe o wartości niższej od stopy procentowej ustalonej w odniesieniu do byłej spółki Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. - odwołujący zobowiązany jest do zastosowania tej niższej stopy. W przypadku niewydania takiego zawiadomienia, odwołujący wnosi o orzeczenie, iż w nowym roku składkowym stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe powinna zostać ustalona w wysokości 1,18%,
ewentualnie wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w całości i orzeczenie, iż odwołujący w nowym roku składkowym, tj. w okresie od 1 kwietnia 2015 r. do 31 marca 2016r., zobowiązany jest do stosowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości średniej arytmetycznej stopy 1,18% (stopy procentowej ustalonej na rok składkowy od 1 kwietnia 2015 r. do 31 marca 2016 r. w odniesieniu do byłej spółki Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. z siedzibą we W., zgodnie z treścią Zawiadomienia wydanego przez Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat we W. z 23 marca 2015 r., sygn. 2015057666) oraz stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalonej na przedmiotowy rok składkowy w odniesieniu do byłego przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w P., na podstawie zawiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.. W przypadku niewydania takiego zawiadomienia, odwołujący wniósł o orzeczenie, iż w nowym roku składkowym stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe powinna zostać ustalona w wysokości 1,18% .
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o oddalenie odwołań i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w/g norm przepisanych.
Postanowieniem z 4.11.2015r. Sąd Okręgowy połączył powyższe sprawy do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.
Zaskarżonym wyrokiem z 18 kwietnia 2016r. Sąd Okręgowy w Płocku:
1/ zmienił decyzję nr (...) z 16 marca 2015r. w ten sposób, że stwierdził, iż w okresie od 20 lutego 2015r. do 31 marca 2015r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązujące (...) Serwis S.A. w P. wynosi 1,20% podstawy jej wymiaru;
2/ zmienił decyzję nr (...) z 8 kwietnia 2015r. w ten sposób, że stwierdził, iż w roku składkowym od 1 kwietnia 2015r. do 31 marca 2016r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązujące (...) Serwis S.A. w P. wynosi 1,21% podstawy jej wymiaru;
3/ oddalił odwołanie w pozostałej części;
4/ zasądził od organu rentowego na rzecz odwołującej się Spółki kwotę 120zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd I instancji ustalił, że (...) SERWIS S.A. z siedzibą w P. powstała 28.10.2014r. i została zgłoszona od tego dnia jako płatnik składek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, natomiast w listopadzie 2014r. zgłosiła do ubezpieczeń społecznych, w tym do ubezpieczenia wypadkowego 21 osób. W związku z powyższym w okresie składkowym od 01.11.2014r. do 31.03.2015r. obowiązywała tego płatnika stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe właściwa dla prowadzonej grupy działalności, (...) 2007 - (...), sekcja C - N. i Konserwacja (...) Elektronicznych i Optycznych, tj. 2,00 %. Analiza złożonych deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA za okres od 11/2014r. do 02/2015r. zewidencjonowanych na koncie płatnika wykazała, iż za miesiące od 11/2014r. do 02/2015r. płatnik wykazał prawidłową stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 2,00%, ustaloną wg grupy działalności, do której należy ten płatnik, tj. według (...) ujętego w rejestrze REGON w dniu, od którego stał się płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe, tj. od 11/2014r.
Z dniem 20 lutego 2015 r. (...) SERWIS S.A. NIP: (...) REGON: (...) z siedzibą w P. przejął (...) Sp. z o.o. NIP: (...) REGON: (...) z siedzibą w P., ul. (...) oraz Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. NIP: (...) REGON: (...) z siedzibą we W., ul. (...). (...) SP. Z O. O. stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalał ZUS. W terminie do 20 kwietnia danego roku ww. płatnicy otrzymywali zawiadomienie o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.
(...) Sp. z o.o. istniał od 01.05.1999r. i zatrudniał w 02/2015r. 323 osób. Od 2003r. do 2008r. w dokumencie ZUS IWA ww. płatnik wykazywał przeważający rodzaj działalności wg (...) - Produkcja instrumentów medycznych, precyzyjnych i optycznych, zegarów i zegarków. Od 2009 r. w ZUS IWA wykazuje rodzaj przeważającej działalności (...) - N., konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń. Do 31.03.2006r. płatnik samodzielnie, na podstawie wykazanego (...) w ZUS IWA ustalał wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. Od 01.04.2006r. wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalał Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie trzech kolejnych, ostatnich lat kalendarzowych. Wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe tej Spółki kształtowała się następująco: od 01.01.2003r. do 31.03.2006r. - 1,47%, od 01.04.2006r. do 31.03.2009r. - 1,08%, od 01.04.2009r. do 31.03.2012r. - 1,18%, od 01.04.2012r. do 31.03.2013r. - 1,00%, od 01.04.2013r. - 1,20%.
(...) Sp. z o.o. istniał jeszcze przed 1 stycznia 1999r. Stan zatrudnienia w 02/2015r. wynosił 681 osób. Od 2003 do 2008r. w dokumencie ZUS IWA ww. płatnik wykazywał przeważający rodzaj działalności wg (...)- Budownictwo. Od 2009r. w ZUS IWA płatnik wykazuje rodzaj przeważającej działalności (...) - Roboty budowlane specjalistyczne. (...) Sp. z o.o. do 31.03.2006r. samodzielnie, na podstawie (...) wykazanego w ZUS IWA, ustalał wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. Od 01.04.2006r. wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalał Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie trzech kolejnych, ostatnich lat kalendarzowych. Wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe na przełomie lat kształtowała się następująco: od 01.01.2003r. do 31.03.2006r. - 2,26%, od 01.04.2006r. do 31.03.2008r. - 1,80%, od 01.04.2008r. do 31.03.2009r. - 2,20%, od 01.04.2009r. do 31.03.2011r. - 2,00%, od 01.04.2011r. do 31.03.2012r. - 1,60%, od 01.04.2012r. do 31.03.2013r. - 1,56%, od 01.04.2013r. - 1,38%.
(...) SERWIS S.A. pismem z 18.02.2015r. zwrócił się do (...) Oddział w P. o wydanie decyzji w sprawie ustalenia wysokości stopy procentowej na ubezpieczenie wypadkowe, informując, iż na dzień 02.03.2015r. planowane jest połączenie spółek: (...), (...) i Przedsiębiorstwo (...) Sp z o.o. Organ rentowy w odpowiedzi wskazał, że ustalona dla płatnika składek (...) stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązuje przy wyliczaniu należnych składek za wszystkich ubezpieczonych, zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego przez tego składnika i płatnik po zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych pracowników przejętych spółek powinien wykazywać stopę procentową, jaka go obowiązuje w roku składkowym, tj. od 28.10.2014r. do 31.03.2015r. – w wysokości 2,00%.
Wnioskiem z 20 lutego 2015r. (...) Serwis S.A. zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. o zmianę dotychczasowej stawki procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe oraz o jej ustalenie w odpowiedniej wysokości na nowy rok składkowy (tj. na okres od 1 kwietnia 2015 r. do 31 marca 2016 r.), w obydwu przypadkach biorąc pod uwagę przeprowadzony ze skutkiem na dzień 20 lutego 2015 r. proces przejęcia przez (...) dwóch innych podmiotów, tj. spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. (NIP: 774-24-52-600) oraz spółki Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. (NIP: 888-22-29-587). W uzasadnieniu wskazano, że planowane jest połączenie spółek (...), (...) sp. z o.o. oraz Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. Wskazano również, że połączenie nastąpi w trybie art. 491 § 1 KSH, tj. poprzez przeniesienie na (...) całego majątku spółek przejmowanych, w zamian za akcje przyznane wspólnikom spółek przejmowanych. Spółka podniosła, że w wyniku połączenia (...) wstąpi we wszystkie prawa i obowiązki spółek przejmowanych, w szczególności na mocy art. 23(1) § 1 Kodeksu pracy stanie się pracodawcą dla pracowników dotychczas tam zatrudnionych. W rezultacie - zgodnie z art. 93 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej, mającym zastosowanie w niniejszej sprawie poprzez art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń - (...) wstąpi również we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki spółek przejmowanych. Płatnik wskazał, że spółka (...) została zawiązana 28 października 2014 r., zatrudnia jedynie niewielką ilość pracowników, a w okresie od dnia połączenia cały jej potencjał osobowy stanowić będą pracownicy spółek przejmowanych. Podkreślono, że w wyniku połączenia nie dojdzie do żadnych zmian rodzaju działalności, które mogłyby mieć wpływ na poziom występowania zagrożeń oraz skutków wypadkowych dla pracowników spółek przejmowanych, (...) prowadzić będzie bowiem działalność gospodarczą zgodną z Polską Klasyfikacją Działalności (...) ( (...)) odpowiadającą wyłącznie dotychczasowej działalności spółek przejmowanych oraz z wykorzystaniem całego dotychczasowego potencjału osobowego i majątkowego spółek przejmowanych. Proces połączenia nie wpłynie także w żadnej mierze na zwiększenie ryzyka powstania wypadków przy pracy, czy też chorób zawodowych.
W odpowiedzi na powyższy wniosek ZUS wydał zaskarżoną decyzję nr (...)r., w której stwierdził, że w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od 1 listopada 2014r. do 31 marca 2015r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika (...) wynosi 2% podstawy jej wymiaru.
Odwołujący pismem z 30.03.2015r. wniósł o uzupełnienie decyzji poprzez rozstrzygnięcie w zakresie ustalenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe na nowy rok składkowy, tj. od 01.04.2015r. do 31.03.2016r.
W odpowiedzi na powyższy wniosek ZUS wydał drugą zaskarżoną decyzję nr (...)r., w której stwierdził, że w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od 01 kwietnia 2015r. do 31 marca 2016r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika (...) wynosi 1,73% podstawy jej wymiaru.
Spółka (...) po połączeniu spółek (...) zatrudnia ok. 1150-1200 pracowników (są to pracownicy, którzy byli zatrudnieni w przejętych spółkach za wyjątkiem 21 osób zatrudnionych przed połączeniem), zajmuje się utrzymaniem w ruchu urządzeń i instalacji kombinatów grupy (...), remontami maszyn i urządzeń, realizacją inwestycji. Po przejęciu spółek działalność nie uległa zmianie, polega na wykonywaniu działań, którymi dotychczas zajmowały się wszystkie spółki łącznie. Cała infrastruktura techniczna i zasoby ludzkie przejmowanych spółek przeszły do (...) i są wykorzystywane. Po połączeniu odwołująca Spółka nie podejmowała innej działalności.
Wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla spółki (...) w roku składkowym od 01.04.2014r. do 31.03.2015r. wynosiła 1,20%, w roku składkowym od 01.04.2015r. do 31.03.2016r. wyniosła 1,21%, natomiast wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla spółki (...) w roku składkowym od 01.04.2014r. do 31.03.2015r. wynosiła 1,38 %, w roku składkowym od 01.04.2015r. do 31.03.2016r. wyniosła 1,18 % .
W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie w części zasługiwało na uwzględnienie.
Sąd wskazał, że zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio wskazane w tym artykule przepisy Ordynacji podatkowej, w tym art. 93 w , który w § 1 stanowi, że osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku łączenia się osób prawnych, osobowych spółek kapitałowych oraz osobowych i kapitałowych spółek handlowych, wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się spółek. Zgodnie z § 2 tego artykułu, przepis § 1 stosuje się odpowiednio do osoby prawnej łączącej się poprzez przejęcie innej osoby prawnej (osób prawnych), bądź też przejęcie osobowej spółki handlowej (osobowych spółek handlowych). Powyższe oznacza, że osoba prawna łącząca się poprzez przejęcie innych osób prawnych, wstępuje z mocy prawa we wszelkie przewidziane przepisami prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się spółek. Zasady łączenia osób prawnych określają przepisy KSH. Zgodnie z art. 491 § 1 KSH, spółki kapitałowe mogą łączyć się między sobą oraz ze spółkami osobowymi, przy czym spółka osobowa nie może być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną. W myśl art. 492 § 1 KSH, połączenie może być dokonane przez przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) w zamian za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie przez przejęcie), bądź też poprzez zawiązanie spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek, w zamian za udziały lub akcje nowej spółki (łączenie przez zawiązanie nowej spółki). Połączenie następuje z dniem wpisania połączenia do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego właściwego według siedziby odpowiednio spółki przejmującej lub nowo zawiązanej (tzw. dzień połączenia).
Sąd Okręgowy podniósł, że z dokonanych ustaleń wynika, że z dniem 20 lutego 2015 r. nastąpiło połączenie (...) ze spółkami przejmowanymi: (...) oraz R.. Połączenie nastąpiło poprzez przeniesienie całego majątku spółek przejmowanych na (...) jako spółkę przejmującą, w zamian za akcje, które (...) wydała wspólnikom spółek przejmowanych. Za ugruntowane uznał Sąd I instancji stanowisko Sądu Najwyższego, że osoba prawna powstała w wyniku połączenia przez przejęcie, przekształcenia, a także spadkobierca płatnika, zachowują prawo do opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe według stopy procentowej obowiązującej osobę, która prowadziła zakład pracy przed przekształceniem, jeżeli nie ustalono zmiany okoliczności, o których mowa w art. 28, 29 i 30 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Wskazał, że w wyroku z 20.03.2009r. Sąd Najwyższy stwierdził, że połączenie spółek handlowych przez przejęcie spółki zobowiązanej do opłacania składki w innej wysokości niż spółka przejmująca spowodowało dla nowego podmiotu możliwość wyliczenia składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości ustalonej dla spółki przejmowanej. Jeżeli zatem wysokość składki jest niższa od należnej od spółki, to powstaje niesprzeczna z zasadami współżycia społecznego i przewidziana przez prawo korzyść wynikająca z połączenia spółek. Powyższe znajduje również potwierdzenie w ugruntowanej linii orzeczniczej sądów apelacyjnych, m.in. wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 6 marca 2014r., III AUa 905/13 oraz z 23 listopada 2012 r., III AUa 467/12.
Sąd Okręgowy podkreślił, że zasady wyliczania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określają przepisy ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, która nie zawiera jednak przepisów szczególnych regulujących zasady ustalania/wyliczania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w przypadku zastosowania do tego zobowiązania/uprawnienia zasady sukcesji generalnej. Zgodnie z art. 28 ust. 2 oraz art. 33 ww. ustawy wypadkowej, stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych ustala Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik składnik i wskaźnika korygującego ustalonego dla tego płatnika, przy czym dla płatnika składek, któremu Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ustalił kategorii ryzyka z uwagi na brak obowiązku przekazywania informacji, o której mowa w art. 31 ust. 6 (informacje na druku ZUS IWA) przez trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe, stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi tyle, co stopa procentowa określona dla grupy działalności, do której płatnik należy. Ta ostatnia regulacja ma na celu określenie zasad ustalania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatników, w odniesieniu do których, z uwagi na brak historii działalności płatnika, niemożliwe jest ustalenie kategorii ryzyka lub kategorii ryzyka dla grupy działalności płatnika. Sąd wskazał, że spółka (...) została zawiązana 28 października 2014r., płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe natomiast stała się z dniem 1 listopada 2014 r. Ponieważ na dzień 1 listopada 2014 r. (...) kwalifikowała się do kategorii płatników, którzy nie przekazywali ZUS informacji, o których mowa w art. 31 ust. 6 ustawy wypadkowej, właściwa dla odwołującej Spółki stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe została ustalona w oparciu o art. 33 ustawy wypadkowej, tj. na podstawie grupy działalności ( (...)), do której spółka należy. Z dniem połączenia sytuacja w tym zakresie uległa zmianie, a mianowicie od dnia połączenia - na skutek wynikającego z sukcesji generalnej przejęcia przez (...) wszelkich praw i obowiązków spółek przejmowanych, zdaniem tego Sądu, (...) kwalifikuje się do kategorii płatników, o których mowa w art. 28 ust. 2 tej ustawy, tj. płatników, dla których stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala Zakład Ubezpieczeń Społecznych w oparciu o kryteria wskazane w tym przepisie.
Sąd I instancji podniósł, że działalność spółek przejmowanych jest kontynuowana w ich dotychczasowym kształcie, przy wykorzystaniu dotychczasowych zasobów pracowniczych i majątku, nie wystąpiły zmiany mogące powodować wzrost wskaźników częstości zdarzeń lub zagrożeń wypadkowych, w tym ich skutków (art. 30 ustawy wypadkowej), które wymagałyby lub usprawiedliwiały podwyższenie dotychczasowej stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe lub zagrożeń wypadkowych. (...) nie prowadzi innej działalności poza tą prowadzoną uprzednio przez spółki przejęte. Zaznaczył, że stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe dla spółek przejmowanych były ustalane w oparciu o rzeczywiste dane o wypadkach i chorobach zawodowych raportowane przez te spółki w informacjach ZUS IWA. Były to zatem dane, które odzwierciedlały rzeczywisty poziom ryzyka wypadkowego dla tej konkretnej działalności.
W konsekwencji powyższych rozważań Sąd Okręgowy stwierdził, że skoro spółka (...) na skutek sukcesji uniwersalnej wstąpiła w prawa i obowiązki spółek przejmowanych, to może być w kolejnych latach po połączeniu traktowana jako płatnik, któremu organ rentowy ustalił kategorię ryzyka. Sąd, biorąc pod uwagę, że spółka (...) wykazuje najbardziej zbliżoną działalność do spółki (...), co wynika z KRS, uznał, że wysokość stopy procentowej dla odwołującego się płatnika winna być ustalona w wysokości wskazanej w zawiadomieniach dla tej właśnie przejętej spółki. W ocenie tego Sądu nie było podstaw do ustalenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości średniej arytmetycznej stóp procentowych dla spółek przejętych.
Biorąc pod uwagę powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku, oddalając odwołanie jedynie w części dotyczącej ustalenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w roku składkowym od 01.04.2015r. do 31.03.2016r. w wysokości ustalonej dla spółki (...).
O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art.100 k.p.c., biorąc pod uwagę, że odwołujący się płatnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania.
Apelację od powyższego wyroku, w części objętej punktami 1, 2 i 4, złożył organ rentowy, zarzucając:
1) naruszenie prawa materialnego przez niezastosowanie przy zmianie decyzji nr (...) przepisu art. 27 w związku z art. 2 pkt 8 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych i dokonanie zmiany wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w czasie trwania roku składkowego,
2) naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 28 ust. 2, art. 29 ust. 2, art. 30 w związku z art. 33 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych przez ustalenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla (...) Serwis S.A. w wysokości składki (...) zamiast ustalenie jej wg zasad określonych w w/w przepisach.
Wskazując na powyższe organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punktach 1, 2 i 4 i oddalenie odwołań od decyzji nr (...) oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.
W uzasadnieniu apelacji skarżący wskazał, że nie wnosi zastrzeżeń do stanu faktycznego ustalonego przez Sąd orzekający, jak również do powołanych przepisów ustawy z 30 października 202 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Jednakże, w ocenie skarżącego, zmieniając decyzję nr (...) z 16 marca 2015 r. dotyczącą wysokości stopy procentowej składek w okresie od 20 lutego 2015 r. do 31 marca 2015 r. Sąd orzekający nie uwzględnił treści art. 27 w związku z art. 2 pkt 8 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zgodnie z którym stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się na rok składkowy. Rok składkowy w niniejszej sprawie ze względu na datę powstania płatnika składek (...) SERWIS S.A. i datę zgłoszenia pierwszych 20 pracowników do ubezpieczenia wypadkowego rozpoczął się 1 listopada 2014 r. i zakończył 31 marca 2015 r. Zdaniem skarżącego, przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych nie przewidują zmiany wysokości stopy procentowej składki w trakcie roku składkowego. Brak jest także przepisu, który zezwalałby na ustalenie istniejącemu płatnikowi składek stopy procentowej składek równej stopie procentowej, która przysługiwałaby zlikwidowanemu płatnikowi składek gdyby nie uległ likwidacji. Skarżący podniósł, że sposób ustalenia stopy procentowej, który przyjął Sąd orzekający, pozostaje też w sprzeczności ze sposobem ustalania płatnikowi składek stopy procentowej składki określonym w art. 28 ust. 2, art. 29 ust. 2, art. 30 w związku z art. 33 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. (...) został w ZUS zgłoszony w dniu 1 listopada 2014 r. i to jego rodzaj działalności wg (...) winien stanowić podstawę do ustalenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe a nie rodzaj działalności wg (...) innej firmy, która w okresie objętym zaskarżonymi decyzjami nie istniała, ponieważ została zlikwidowana i przestała być płatnikiem składek.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja zasługuje na uwzględnienie jedynie w części dotyczącej zawartego w punkcie pierwszym zaskarżonego wyroku rozstrzygnięcia o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe płatnika w okresie od 20 lutego 2015r. do 31 marca 2015r.
Jak trafnie wskazał skarżący, stosownie do treści art. 27 ustawy z dnia 30 października 202 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1242 ze zm.), stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się na rok składkowy. Na mocy art. 2 pkt 8 tej ustawy „rok składkowy” oznacza okres obowiązywania stopy procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe należnych za okres od dnia 1 kwietnia danego roku do dnia 31 marca następnego roku. Rację ma również skarżący, że przepisy w/w ustawy nie przewidują możliwości zróżnicowania wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe danego płatnika w trakcie roku składkowego. Tym samym nie istnieje możliwość zmiany jej wysokości w toku tego okresu, a w konsekwencji „podzielenie” roku składkowego w zależności od np. ilości pracowników zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego, czy też - jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie – przekształceń organizacyjno-prawnych zaistniałych po stronie płatnika (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 26 lutego 2014r., III AUa 488/13, LEX nr 1439139).
Poza sporem jest, że odwołująca się Spółka (...) S.A. powstała 28 października 2014r. i została zgłoszona od tego dnia jako płatnik składek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, natomiast w listopadzie 2014r. zgłosiła do ubezpieczeń społecznych, w tym do ubezpieczenia wypadkowego, 21 pracowników. Ze względu zatem na datę powstania i datę zgłoszenia pierwszych pracowników do ubezpieczenia wypadkowego rok składkowy dla tego płatnika rozpoczął się 1 listopada 2014 r. i zakończył 31 marca 2015 r. W tym roku składkowym obowiązywała odwołującego się płatnika stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalona przez organ rentowy w wysokości 2% podstawy jej wymiaru.
Z powyższych względów Sąd Apelacyjny uznał, że dokonana przez Sąd Okręgowy w punkcie pierwszym zaskarżonego wyroku zmiana wysokości stopy procentowej tej składki w okresie od 20 lutego 2015r. do 31 marca 2015r., jako dokonana w trakcie okresu składkowego, nie znajduje umocowania w treści obowiązujących przepisów i dlatego – na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. - zmienił zaskarżony wyrok w tej części i oddalił odwołanie.
W pozostałym zakresie apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie.
Przede wszystkim należy podkreślić, że zgodnie z treścią art. 378 § k.p.c. sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. W związku z tym dla postępowania apelacyjnego znaczenie wiążące mają tylko takie uchybienia prawu procesowemu, które zostały przedstawione w apelacji i nie są wyłączone spod jego kontroli na podstawie przepisu szczególnego. Tym samym, sąd drugiej instancji - bez podniesienia w apelacji lub w toku postępowania apelacyjnego odpowiedniego zarzutu - nie może wziąć z urzędu pod rozwagę uchybień prawu procesowemu, popełnionych przez sąd pierwszej instancji, choćby miały wpływ na wynik sprawy. Wynikający z art. 378 § 1 k.p.c. obowiązek rozpoznania sprawy w granicach apelacji oznacza zarówno zakaz wykraczania poza te granice, jak i nakaz rozważenia wszystkich podniesionych w apelacji zarzutów i wniosków. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, mającej moc zasady prawnej (OSNC 2008, Nr 6, poz. 55), sąd apelacyjny jest związany jedynie takimi uchybieniami przepisów postępowania, które zostały podniesione w apelacji.
Odnosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy należy podnieść, że skarżący nie sformułował w apelacji lub postępowaniu apelacyjnym zarzutów procesowych kwestionujących prawidłowość ustaleń faktycznych dokonanych i przyjętych w podstawie rozstrzygnięcia przez Sąd Okręgowy, a jedynie zarzucił naruszenie prawa materialnego. W konsekwencji Sąd Apelacyjny ustalony przez Sąd I instancji stan faktyczny akceptuje i przyjmuje za własny.
W ramach miarodajnych ustaleń faktycznych stawiane przez organ rentowy w apelacji zarzuty naruszenia przepisów ustawy z 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych nie są uzasadnione. Skarżący pomija bowiem, że rozstrzygając o zmianie decyzji nr (...) z 8 kwietnia 2015r. Sąd Okręgowy wskazał na fakt przejęcia przez odwołującego się płatnika dwóch spółek, dla których wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe została przez organ rentowy ustalona na rok składkowy od 1 kwietnia 2015r. do 31 marca 2016r. w niższej wysokości. Z tego względu, z mocy art. 31 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015r., poz. 121 ze zm.), znajduje w przedmiotowej sprawie zastosowanie przepis art. 93 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015r., poz. 613 ze zm.), zgodnie z którym osoba prawna łącząca się przez przejęcie innej osoby prawnej (osób prawnych) wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek. Zgodzić się należy przy tym z Sądem I instancji, że za ugruntowane należy uznać stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone m.in. w wyroku z 20 marca 2009r., II UK 292/08 (OSNP 2010/19-20/247), że połączenie spółek handlowych przez przejęcie spółki zobowiązanej do opłacania składki na ubezpieczenie wypadkowe w innej wysokości niż spółka przejmująca, powoduje dla tego płatnika możliwość wyliczenia składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości ustalonej dla spółki przejmowanej (art. 93 § 2 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa w związku z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i w związku z art. 494 § 1 k.s.h.). Jeżeli wysokość składki jest niższa od należnej od spółki przejmującej, to powstaje niesprzeczna z zasadami współżycia społecznego i przewidziana przez prawo korzyść wynikająca z połączenia spółek. Przepis art. 494 § 1k.s.h. przewidujący sukcesję uniwersalną spółki przejmującej po spółce przejmowanej obejmuje także zobowiązania publiczno-prawne (art. 93 § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej) i w związku z art. 31 ustawy systemowej stosuje się do należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, w tym na ubezpieczenie wypadkowe. Sukcesja generalna obejmuje przy tym wszystkie prawa i obowiązki, zarówno znane, jak i nieznane w chwili połączenia, ważne jest jedynie, aby te prawa i obowiązki powstały po stronie spółki przejmowanej przed dniem połączenia. W tym stanie rzeczy za trafne należy uznać stanowisko Sądu Okręgowego, który uznał przejęcie przez (...) spółek (...) za fakt istotny z punktu widzenia ustalenia wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe dla odwołującego się płatnika.
Należy w tym miejscu zauważyć, że organ rentowy w apelacji, która ponadto nie zawierała proceduralnych podstaw zaskarżenia - a tylko takie mogłyby potencjalnie umożliwić weryfikację istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności sprawy - nie wskazał, by w związku z przekształceniem organizacyjno-prawnym odwołującego się płatnika zaistniały okoliczności istotne z punktu widzenia ubezpieczenia wypadkowego zmian ryzyka wypadkowego. W szczególności skarżący nie wykazał, że w związku z dokonanym przekształceniem po stronie odwołującej się Spółki (...) doszło do zmiany okoliczności, o których mowa w art. 28, art. 29 i art. 30 ustawy z 30 października 2002r., a które mogłyby uzasadniać różnicowanie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z tytułu zwiększonego ryzyka wystąpienia zdarzeń lub zagrożeń wypadkowych (art. 33 ustawy wypadkowej). Dlatego też, w ramach miarodajnych ustaleń faktycznych, Sąd Apelacyjny akceptuje stanowisko Sądu I instancji, że połączenie spółek handlowych przez przejęcie spółek (...) zobowiązanych do opłacania składki w innej (niższej) wysokości niż spółka przejmująca, powoduje dla spółki przejmującej (...), jako płatnika składek, możliwość wyliczenia składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości ustalonej dla spółki przejmowanej.
Z powyższych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację w zakresie dotyczącym zawartego w punkcie drugim zaskarżonego wyroku rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego o zmianie decyzji nr (...) z 8 kwietnia 2015r.
Konsekwencją zmiany zaskarżonego wyroku w punkcie pierwszym przez oddalenia odwołania od decyzji nr (...) z 16 marca 2015r. jest konieczność zmiany zawartego w punkcie 4 zaskarżonego wyroku rozstrzygnięcia o kosztach postępowania. Skoro bowiem odwołujący się płatnik wygrał sprawę w zakresie jednej z dwóch połączonych do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia spraw, to z mocy art. 98 i 100 k.p.c., przysługuje mu zwrot kosztów procesu tylko od tej jednej sprawy, tj. w kwocie 60zł.
O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł stosownie do treści art. 98 i 108 k.p.c., ustalając ich wysokość – z uwzględnieniem wskazanej przez organ rentowy wartość przedmiotu zaskarżenia każdej z połączonych spraw - na podstawie § 2 pkt 5 i 7 w związku z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015r., poz. 1800). Płatnik składek przegrał bowiem apelację w zakresie decyzji nr (...) z 16 marca 2015r., tj. sprawy, której w.p.z. stanowi kwota 39.843zł, a zatem stawka minimalna wynosi 3.600zł (tj. 75% z 4.800zł), zaś wygrał w zakresie decyzji nr (...) z 8 kwietnia 2015r., tj. sprawy, której w.p.z. stanowi kwota 302.979zł, a więc stawka minimalna wynosi 10.800zł (75% z 14.400zł).