Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2014 r. w Gdańsku

sprawy T. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury (odmowa wznowienia wypłaty)

na skutek apelacji T. K., Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 marca 2013 r., sygn. akt VII U 2572/12

1.  odrzuca apelację ubezpieczonego,

2.  oddala apelację organu rentowego.

Sygn. akt: III AUa 905/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 14 marca 2013 r. (sygn. akt: VII U 2572/12) Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku zmienił zaskarżoną decyzję ZUS Oddziału w G. z dnia 20 lipca 2012 r. (o numerze: (...)/ (...)/ (...)) w ten sposób, że zobowiązał organ rentowy do podjęcia wypłaty emerytury na rzecz T. K. od dnia 2 lipca 2012 r. do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wypłaty na mocy decyzji ZUS Oddziału w G. z dnia 11 lutego 2013 r. Na mocy tego samego orzeczenia Sąd pierwszej instancji przekazał ZUS Oddziałowi w G. do rozpoznania i rozstrzygnięcia wniosek o wypłatę emerytury za okres wcześniejszy, tj. od dnia wstrzymania wypłaty emerytury.

Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy wskazał, że decyzją z dnia 20 lipca 2012 r. ZUS Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu T. K. prawa do wznowienia wypłaty świadczenia. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji pozwany organ rentowy powołując się na art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1440, ze zm.) wskazał, iż prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Ubezpieczonemu przyznano prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2009 r. Ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy. W celu wypłaty emerytury po dniu 1 października 2011 r. należało zaś rozwiązać stosunek pracy ze wszystkimi pracodawcami – przynajmniej na 1 dzień, a ubezpieczony nadal kontynuuje zatrudnienie podjęte przed przyznaniem emerytury.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony T. K., nie zgadzając się z decyzją, gdyż m. in. prawo nie działa wstecz. Wskazał, że w 2009 r. wprowadzono możliwość pobierania emerytury bez konieczności zwalniania się z pracy i z tej możliwości ubezpieczony skorzystał.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko jak w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 13 grudnia 2012 r. ubezpieczony wniósł o odsetki ustawowe z uwagi na wstrzymanie wypłaty emerytury. Postanowieniem z tego samego dnia Sąd Okręgowy przekazał wniosek o odsetki ustawowe do rozpoznania ZUS Oddziałowi w G..

Na posiedzeniu w dniu 19 grudnia 2012 r. ubezpieczony wniósł o podjęcie wypłaty emerytury od momentu zawieszenia świadczenia.

Sąd Okręgowy poczynił następujące ustalenia faktyczne :

Ubezpieczony T. K., urodzony (...), w dniu 29 grudnia 2009 r. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury. Do wniosku załączył zaświadczenie, iż pozostaje w stosunku pracy od dnia 25 stycznia 1973 r. w Zakładach (...) w G., będąc zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy.

ZUS decyzją z dnia 7 stycznia 2010 r. przyznał ubezpieczonemu emeryturę od dnia 1 grudnia 2010 r.

W dniu 26 stycznia 2011 r. ZUS wysłał odebraną przez ubezpieczonego informację w sprawie zawieszenia prawa do emerytury w przypadku kontynuowania zatrudnienia.

Prawomocną decyzją z dnia 13 października 2010 r. ZUS od dnia 1 października 2010 r. wstrzymał wypłatę emerytury.

W dniu 2 lipca 2012 r. ubezpieczony wniósł o „cofnięcie zawieszenia emerytury”.

Ubezpieczony kontynuuje zatrudnienie.

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 20 lipca 2012 r. ZUS Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu T. K. prawa do wznowienia wypłaty świadczenia.

Decyzją z dnia 11 lutego 2013 r. ZUS Oddział w G. wznowił wypłatę emerytury od dnia 22 listopada 2012 r.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, a ponadto w oparciu o dowody w postaci pisma - informacji z ZUS (k. 25), kserokopii książki nadawczej (k. 27), oświadczenia ubezpieczonego (k. 31), akt emerytalnych ZUS: wniosku (k. 1-6), zaświadczenia (k. 21), wniosku i koperty (k. 73-74) oraz decyzji (k. 29, 61, 75 i 111). Sąd pierwszej instancji wskazał, że stan faktyczny był niesporny między stronami. Sąd Okręgowy ustalił go na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach i w aktach emerytalnych pozwanego organu rentowego, których wiarygodności i autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron procesu. Sąd pierwszej instancji również nie znalazł podstaw do podważenia ich wiarygodności z urzędu.

W tym stanie faktyczny Sąd Okręgowy dokonał następujących rozważań prawnych:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

W sprawie poza sporem jest, że ubezpieczony w dniu 1 października 2011 r. pobierał emeryturę i jednocześnie kontynuował zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy, u którego był zatrudniony nieprzerwanie także w dacie przyznania świadczenia, tj. 7 stycznia 2010 r. Prawomocną decyzją z dnia 13 października 2011 r. ZUS od dnia 1 października 2011 r. wstrzymał wypłatę emerytury na podstawie przepisu art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a decyzją z dnia 11 lutego 2013 r. ZUS Oddział w G. wznowił wypłatę emerytury od dnia 22 listopada 2012 r.

Sąd Okręgowy podkreślił, że w niniejszej sprawie decydujące znaczenie ma fakt, iż zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt: K 2/12 „art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. w zakresie w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”.

Mając na uwadze powyższe Sąd pierwszej instancji wskazał, iż art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wprowadzony art. 28 w związku z art. 6 ustawy zmieniającej z dnia 16 grudnia 2010 r., zgodnie z którym prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego, nie znajduje zastosowania do osób, które korzystały z wcześniejszej możliwości nabycia prawa do emerytury, nabywając to prawo w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r., a w takiej sytuacji znalazł się ubezpieczony, któremu prawo do emerytury organ rentowy przyznał od dnia 1 grudnia 2009 r. Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego zawartym w uzasadnieniu cytowanego wyżej wyroku rozwiązanie przyjęte przez ustawodawcę w art. 28 ustawy zmieniającej z dnia 16 grudnia 2010 r. spowodowało, że osoby, które już skutecznie nabyły i realizowały prawo do emerytury w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. musiały, na podstawie przepisu art. 28 ustawy zmieniającej z dnia 16 grudnia 2010 r. w związku z art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS poddać się nowej, mniej korzystnej dla nich treści ryzyka emerytalnego.

Innymi słowy, ubezpieczeni, którzy prawo do emerytury uzyskali po spełnieniu jedynie warunku osiągnięcia wieku (oraz odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego), musieli ponownie zrealizować swoje prawo do emerytury według nowej treści ryzyka, czyli spełnić także warunek rozwiązania stosunku pracy, aby nadal pobierać od 1 października 2011 r. emeryturę. Podsumowując, Trybunał Konstytucyjny wskazał, iż dokonana przez ustawodawcę zmiana polegająca na dodaniu do ustawy o emeryturach i rentach z FUS art. 103a, na który powołuje się organ rentowy, reguluje de facto niezwykle ważną z punktu widzenia nabycia prawa do emerytury kwestię, jaką jest treść ryzyka emerytalnego. W tym kontekście, jak podkreślił Trybunał Konstytucyjny, jeśli ubezpieczony już raz skutecznie spełnił warunki do przyznania prawa do emerytury, to niedopuszczalne jest - z punktu widzenia zasady ochrony zaufania obywatela do państwa i do stanowionego przez nie prawa - nakazanie mu zastosowania się do nowej treści ryzyka, czyli nakazanie mu ponownego zrealizowania już raz skutecznie zrealizowanego prawa do emerytury.

Z chwilą ogłoszenia sentencji powyższego wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw z dnia 22 listopada 2012 r. (Dz. U. z 2012 r., poz. 1285), przepis art. 28 ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych w zakresie, w jakim przewiduje stosowanie art. 103a ustawy emerytalnej do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r. bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, utracił moc (art. 190 ust. 3 Konstytucji RP).

Zgodnie z przepisem art. 190 ust. 1 i 3 Konstytucji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Zgodnie z tym przepisem orzeczenie o niekonstytucyjności musi prowadzić do dalszych działań, mających na celu przywrócenie stanu zgodności z Konstytucją. Można to osiągnąć w wyniku wznowienia postępowania po orzeczeniu niekonstytucyjności, co jest możliwe na podstawie przepisu art. 190 ust. 4 Konstytucji oraz na zasadach i w trybie określonym w przepisach właściwych dla danego postępowania. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego stanowiskiem, przepis art. 190 ust. 4 Konstytucji wskazuje na wyraźną wolę ustawodawcy, aby sprawa prawomocnie rozstrzygnięta na podstawie przepisu niezgodnego z Konstytucją była rozstrzygnięta w zgodzie z wartościami i zasadami konstytucyjnymi (tak też wyrok z 13 marca 2007 r., sygn. akt: K 8/07). Zatem byłoby nielogiczne, gdyby dopuszczając (w celu przywrócenia stanu konstytucyjności) możliwość wznowienia postępowania w sprawach już rozstrzygniętych w oparciu o normy uznane za niekonstytucyjne, ustawodawca aprobował zarazem możliwość dalszego naruszania Konstytucji na przyszłość, przez dalsze stosowanie w postępowaniu sądowym przepisu już uznanego za niekonstytucyjny. W związku z tym w orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtowało się jednolite stanowisko co do tego, że przepis uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją nie może być stosowany przez sądy i inne organy w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Oznacza to konieczność ponownego rozpoznania sprawy z pominięciem już niekonstytucyjnego przepisu, jeżeli stanowił on podstawę wydania kwestionowanego orzeczenia sadowego (tak też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2000 r., sygn. akt: III ZP 27/00, OSNAPiUS z 2001 r., nr 10, poz. 331, z dnia 21 sierpnia 2008 r., sygn. akt: IV CZ 64/08, niepubl., z dnia 21 listopada 2008 r., sygn. akt: V CO 43/08, Lex nr 564856, uchwały Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2003 r., sygn. akt: III CZP 45/03, OSNC z 2004 r., nr 9, poz. 136, z dnia 23 stycznia 2001 r., sygn. akt: II ZP 30/00, OSNAPiUS z 2001 r., nr 23, poz. 685, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1999 r., sygn. akt: I CKN 204/98, OSNC z 2000 r., nr 5, poz. 94 oraz uzasadnienie orzeczeń Sądu Najwyższego: z dnia 18 kwietnia 2002 r., sygn. akt: III RN 4/01, OSNAPiUS z 2003 r., nr 2, poz. 25, z dnia 12 czerwca 2002 r., sygn. akt: II UKN 419/01, OSNAPiUS z 2002 r., nr 23, poz. 580, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 6 kwietnia 2006 r., sygn. akt: II AUa 996/05, OSA z 2008 r., nr 3, poz. 6). Stanowisko takie zostało również wyrażone w wyroku z dnia 28 grudnia 2012 r. Sądu Apelacyjnego w Gdańsku (sygn. akt: III AUa 426/12).

Sąd Okręgowy wskazał, że w pełni podziela nie tylko to stanowisko, ale i pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyżej wskazanej sprawie, iż wprawdzie sąd ubezpieczeń społecznych ocenia decyzję organu emerytalnego według stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania, jednak należy to odnosić wyłącznie do sytuacji zmiany stanu prawnego w wyniku działań ustawodawcy, nie zaś w sytuacji orzeczenia o niekonstytucyjności przepisów przez Trybunał Konstytucyjny.

Reasumując powyższe Sąd pierwszej instancji stwierdził, iż decyzja ZUS w przedmiocie odmowy prawa do wznowienia wypłaty emerytury nie jest prawidłowa i jako taka podlega zmianie w kierunku postulowanym przez ubezpieczonego. Wobec faktu, iż ubezpieczony należy do grupy osób, które skutecznie nabyły i realizowały prawo do emerytury w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. – ubezpieczony nabył prawo do emerytury z dniem 1 grudnia 2009 r. – nie ma do niego zastosowania art. 28 ustawy zmieniającej z dnia 16 grudnia 2010 r. w związku z art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. Z tym że uwzględnić należało zdaniem Sądu pierwszej instancji fakt, że decyzja z dnia 13 października 2010 r. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, która od dnia 1 października 2010 r. wstrzymała wypłatę emerytury, jest prawomocna. Zatem wniosek ubezpieczonego zgłoszony na posiedzeniu w dniu 19 grudnia 2012 r. o podjęcie wypłaty emerytury od momentu wstrzymania wypłaty do dnia złożenia wniosku w dniu 2 lipca 2012 r. o wznowienie wypłaty emerytury, musiał zostać przekazany Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G. na podstawie przepisu art. 477 ¹⁰ par. 2 k.p.c.

Na mocy zaś przepisu art. 477 ¹⁴ §2 k.p.c. oraz uwzględniając przepis art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, Sąd Okręgowy uwzględnił odwołanie od daty złożenia wniosku o wznowienie wypłaty do momentu wznowienia wypłaty przez ZUS na mocy decyzji z dnia 11 lutego 2013 r.

Apelację od powyższego orzeczenia wniosły obydwie strony.

Pozwany organ rentowy w apelacji zaskarżył wyrok w części, w której Sąd Okręgowy orzekł o podjęciu wypłaty emerytury od dnia 2 lipca 2012 r. do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wypłaty na mocy decyzji ZUS Oddziału w G. z dnia 11 lutego 2013 r., tj. do dnia 21 listopada 2012 r., zarzucając temu rozstrzygnięciu naruszenie treści przepisu art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 190 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. nr 178, poz. 483, ze zm.). ZUS Oddział w G. wskazał, że wartość przedmiotu zaskarżenia w niniejszej sprawie wynosi 11.986,00 złotych.

Wskazując na powyższy zarzut pozwany organ rentowy wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej zobowiązania do podjęcia wypłaty emerytury od dnia 2 lipca 2012 r. do dnia 21 listopada 2012 r. i oddalenie odwołania w tej części, zaś ewentualnie -

2)  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez Sąd pierwszej instancji.

Uzasadniając wniesiony środek odwoławczy ZUS Oddział w G. wskazał, że wobec faktu, iż Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygnaturze akt: K 2/12 nie ustalił innej daty utraty mocy obowiązującej zakwestionowanych przepisów, to jego orzeczenie z dnia 13 listopada 2012 r. weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 22 listopada 2012 r., brak jest więc podstaw do wypłaty świadczenia za okres wskazany w wyroku Sądu, tj. od 2 lipca 2012 r. do 21 listopada 2012 r.

Z kolei ubezpieczony w apelacji wskazał, że zaskarża wyrok w zakresie dotyczącym daty wznowienia wypłaty zawieszonej emerytury. T. K. wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia w powyższej części oraz o wznowienie wypłaty emerytury od dnia jej zawieszenia, tj. od 1 października 2011 r.

Żadna ze stron nie złożyła odpowiedzi na apelację drugiej strony.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja ubezpieczonego jest niedopuszczalna i jako taka podlega odrzuceniu.

Należy stwierdzić, że apelacja T. K. dotyczy w istocie postanowienia zawartego w punkcie drugim wyroku Sąd Okręgowego, w którym żądanie wznowienia (podjęcia) wypłaty emerytury za okres od dnia 1 października 2011r. r. począwszy do dnia poprzedzającego wznowienie wypłaty świadczenia emerytalnego na mocy rozstrzygnięcia zawartego w punkcie pierwszym wyroku, przekazane zostało do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. . Postanowienie to wydane zostało przez Sąd Okręgowy wobec zgłoszenia przez ubezpieczonego w dniu 19 grudnia 2012r., nowego żądania, dotychczas nie rozpoznanego przez ZUS. Należy bowiem pamiętać, że rozpoznanie odwołania przez sąd ograniczone jest zakresem decyzji organu rentowego.

Zgodnie zaś z przepisem art. 477 ¹⁰ §2 k.p.c. – jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nie rozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu. Należy stwierdzić, że Sąd pierwszej instancji postąpił prawidłowo, przekazując - zgodnie z dyspozycją normy prawnej zawartej w cytowanym wyżej przepisie – Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G. do rozpoznania i rozstrzygnięcia wniosek ubezpieczonego o wypłatę emerytury za okres od dnia wstrzymania wypłaty tego świadczenia. W tym stanie rzeczy apelacja T. K. nie mogła zostać rozpoznana w zakresie, w jakim ubezpieczony domagał się zobowiązania organu rentowego do podjęcia wypłaty emerytury już od dnia zawieszenia wypłaty świadczenia emerytalnego (czyli od 1 października 2011 r.), albowiem taki środek zaskarżenia w stosunku do orzeczenia zawartego w punkcie drugim wyroku był niedopuszczalny.

Postanowienie Sądu Okręgowego o przekazaniu sprawy do rozpoznania organowi rentowemu kończy postępowanie i przysługuje na nie zażalenie do sądu drugiej instancji ( art. 394§ 1 k.p.c. )

W tym stanie sprawy apelacja ubezpieczonego podlegała odrzuceniu na mocy art.373 k.p.c. w zw. z art. 370 k.p.c. o czym orzeczono w punkcie pierwszym wyroku.

Całkowicie bezzasadna jest natomiast apelacja wniesiona przez ZUS Oddział w G.. W swojej apelacji pozwany organ rentowy polemizował z przyjętym przez Sąd pierwszej instancji czasowym – a konkretnie mówiąc: retroaktywnym - zakresem obowiązywania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. wydanego w sprawie o sygnaturze akt: K 2/12, prezentując stanowisko, że wyrok ów nie wywołuje skutków prawnych z mocą wsteczną ( ex tunc), lecz działa wyłącznie na przyszłość ( ex nunc). Należy dodać, że poza sporem pozostawała okoliczność, iż ubezpieczony T. K. należy do kręgu osób, których wymieniony wyżej wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczy, albowiem nabył on prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2009 r. począwszy ( vide decyzja z dnia 7 stycznia 2010 r. – str. 39-40 akt emerytalnych) – czyli w okresie wskazanym w punkcie 9. uzasadnienia orzeczenia Trybunału (tzn. w przedziale czasu od dnia 8 stycznia 2009 r. do dnia 31 grudnia 2010 r.).

Trzeba na wstępie wyjaśnić, że - jak podkreśla się w judykaturze – ogłoszenie wyroku Trybunału Konstytucyjnego we właściwym organie publikacyjnym jest równoznaczne z utratą mocy obowiązującej zakwestionowanego aktu normatywnego lub jego przepisu (przepisów) wyłącznie w zakresie określonym w sentencji tego wyroku (takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 stycznia 2006 r., sygn. akt: I PK 116/2005, OSNP z 2006 r., nr 23-24, poz. 353; LexPolonica nr 1011749). Jeśli natomiast chodzi o czasowy zakres obowiązywania wyroku Trybunału Konstytucyjnego, to należy powiedzieć, że wejście orzeczenia Trybunału w życie powoduje co do zasady utratę mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu (lub przepisów) ze skutkiem ex tunc (wstecz) - czyli tak, jak gdyby dany przepis nigdy nie obowiązywał (analogiczne stanowisko w powyższej kwestii zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 21 listopada 2008 r., sygn. akt: V CO 43/08; LEX nr 564856). Skutki prawne w stosunku do wydanych decyzji lub orzeczeń, w następstwie stwierdzenia niekonstytucyjności ustawy, powstają ex tunc (podobny pogląd w tej materii wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 12 grudnia 1994 r., sygn. akt: SA/Łd 2535/94, Glosa z 1996 r., nr 8, poz. 8; LEX nr 24713). Powyższa konstatacja znajduje dosyć powszechnie aprobatę w judykaturze. Przykładowo w wyroku z dnia 20 maja 2009 r. (sygn. akt: I CSK 379/08, OSNC z 2009 r., nr 12, poz. 172; LEX nr 531567) Sąd Najwyższy orzekł, iż orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, w którym stwierdzono niezgodność z Konstytucją przepisu uchylającego wcześniej obowiązujący przepis, wywołuje skutek ex tunc, co oznacza, że przepis uchylony „odzyskuje” moc prawną ze skutkiem ex tunc w chwili ogłoszenia orzeczenia w organie promulgacyjnym. Z kolei np. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w postanowieniu z dnia 9 października 2007 r. (sygn. akt: I FSK 1261/07; LEX nr 440637) uznał, że zasadą jest, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego orzekające o sprzeczności w całości lub w części danego przepisu ustawy z Konstytucją, choć mają charakter konstytutywny - są skuteczne ex tunc od dnia wejścia w życie zakwestionowanego aktu normatywnego. Od tej zasady istnieją wyjątki między innymi określone w art. 190 ust. 3 Konstytucji RP. Z tego ostatniego przepisu wynika, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny - dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów.

Tak więc przepis art. 190 ust. 3 ustawy zasadniczej przewiduje możliwość odroczenia przez Trybunał Konstytucyjny daty utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego uznanego za niekonstytucyjny. Innym wyjątkiem od zasady wstecznej mocy obowiązującej orzeczeń Trybunału jest sytuacja, w której skuteczność wyroku Trybunału Konstytucyjnego ex tunc naruszałaby zasadę ochrony praw słusznie nabytych (art. 2 Konstytucji RP). W takim przypadku należy przyjąć, że wyrok Trybunału nie działa ex tunc w zakresie, w jakim naruszałoby to wspomnianą wyżej zasadę konstytucyjną (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2011 r., sygn. akt: II CSK 335/10, OSNC z 2011 r., nr 10, poz. 114; LEX nr 787045).

Warto dodać, że podobne skutki (działające ex tunc) wywołuje wznowienie postępowania administracyjnego po wydaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego, na mocy którego został uznany za niezgodny Konstytucją RP akt normatywny będący uprzednio podstawą wydania decyzji przez organ administracji publicznej (np. przez organ rentowy). Wznowione postępowanie administracyjne zamykane jest wydaniem jednej z decyzji wymienionych w przepisie art. 151 k.p.a. Jak wskazuje się w piśmiennictwie - ta decyzja powinna uchylać wszelkie skutki aktu wydanego na podstawie wadliwie skonstruowanej normy. Mówiąc inaczej, zadaniem organu jest ponowne zbadanie sprawy w oparciu o stan prawny istniejący po wydaniu orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny. Swą decyzją organ rentowy powinien objąć okres po wydaniu decyzji wadliwej, co prowadzi do wniosku, że decyzja wydana na podstawie art. 151 k.p.a. kształtuje prawo ubezpieczonego wstecz, sięgając do okresu obowiązywania decyzji uchylonej. Innymi słowy, wzruszalność prawomocnych i negatywnych decyzji rentowych w trybie przewidzianym przez art. 145a §1 k.p.a. powinna zapewnić zainteresowanym odzyskanie pełni praw do świadczeń od momentu ich pozbawienia lub ograniczenia (por. Jacek Chmiel, Paweł Zaborniak Wznowienie postępowania w sprawie emerytalno-rentowej po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, Służba Pracownicza z 2013 r., nr 1, str. 25-27).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że w ocenie Sądu Apelacyjnego wyrok Trybunału Konstytucyjnego wydany w sprawie o sygnaturze akt: K 2/12 (dotyczący materii stanowiącej przedmiot sporu w niniejszej sprawie) ma moc wsteczną i wywołuje skutki prawne już od dnia 1 października 2011 r. Powyższa konstatacja znajduje w pełni potwierdzenie w judykaturze (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygn. akt: III AUa 942/12, opubl.: Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych – oraz cytowane tam orzecznictwo). Tym samym Sąd Apelacyjny podziela w pełni pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 29 maja 2013 r. (sygn. akt: III AUa 378/13; LEX nr 1316228), zgodnie z którym – skoro rozstrzygnięcie zawarte w decyzji oparte zostało na przepisie art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który uznany został za niekonstytucyjny, to nie mógł on stanowić podstawy wstrzymania wypłaty emerytury od dnia 1 października 2011 r.

Skuteczność ex tunc wskazanego wyżej orzeczenia Trybunału nie narusza zasady ochrony praw nabytych, a wręcz przeciwnie – pozwala na chronienie tych praw, prowadzi bowiem do reaktywacji prawa do otrzymywania emerytury, której wypłata była zawieszona na mocy przepisu uznanego następnie przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z ustawą zasadniczą. Ponadto z sentencji wyroku Trybunału nie wynika, aby przedmiotowe orzeczenie miało działać jedynie na przyszłość. W tym stanie rzeczy w niniejszej sprawie zachodziły podstawy do zmiany zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 14 marca 2013 r. (wydanego w sprawie o sygnaturze akt: VII U 2572/12) oraz decyzji ZUS Oddziału w G. z dnia 20 lipca 2012 r., albowiem organ rentowy powinien był wznowić wypłatę emerytury na rzecz ubezpieczonego od miesiąca, w którym T. K. złożył wniosek o wznowienie wypłaty emerytury . Skoro bowiem przepis art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych […] (Dz. U. nr 257, poz. 1726, ze zm.) utracił moc obowiązującą w zakresie, w jakim znajdował zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy – jako niezgodny z Konstytucją RP, to znaczy, że należy wrócić w pełni do stanu prawnego, który obowiązywał przed wprowadzeniem wymienionego wyżej przepisu do polskiego porządku prawnego. Skoro zaś wymieniony przepis stanowił podstawę zawieszenia wypłaty emerytury już od dnia 1 października 2011 r. począwszy, to nie ma żadnych przeszkód, aby wobec utraty mocy obowiązującej tego przepisu orzec o wznowieniu (podjęciu) wypłaty świadczenia emerytalnego od dnia 1 lipca 2012 r., albowiem wyrok Trybunału Konstytucyjnego wydany w sprawie: K 2/12 wywołuje skutki prawne już od daty wejścia w życie przepisu, o którego niekonstytucyjności orzeczono – czyli dotyczy również okresu od lipca 2012 r. począwszy. Zachodzi bowiem konieczność uchylenia wszelkich skutków prawnych obowiązywania przepisu, który został uznany za niekonstytucyjny wyrokiem Trybunału wydanym w sprawie o sygnaturze akt: K 2/12. Należało więc zapewnić ubezpieczonemu T. K. odzyskanie pełni praw do świadczenia emerytalnego, który to wymóg w realiach niniejszej sprawy pociągał za sobą konieczność zobowiązania organu rentowego do podjęcia wypłaty emerytury na rzecz tego ubezpieczonego od dnia wskazanego przez Sąd Okręgowy w punkcie pierwszym wyroku.

Wobec powyższego za bezzasadny uznać należy zawarty w apelacji pozwanego organu rentowego zarzut naruszenia przepisu art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z art. 190 ust. 3 Konstytucji RP.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny oddalił w całości apelację ZUS Oddziału w G. jako bezzasadną (art. 385 k.p.c.) – punkt II sentencji wyroku.