Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 października 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 października 2016 roku w S.

sprawy z powództwa M. R.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej
w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 2 grudnia 2015 roku, sygn. akt I C 637/13

odrzuca apelację.

SSO Marzenna Ernest SSO Tomasz Sobieraj SSR del. Grażyna Sienicka

Sygn. akt II Ca 468/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim, po rozpoznaniu sprawy z powództwa M. R. przeciwko (...) Zakładowi (...) w W. o zapłatę (sygn. akt I C 637/13):

I.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 390 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej płatnymi poczynając od dnia 8 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałej części powództwo oddalił;

III.  koszty postępowania zniósł wzajemnie między stronami postępowania;

IV.  nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.

Pismem wniesionym do sądu w dniu 17 grudnia 2015 roku powód złożył wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia wniosku o doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem oraz jednocześnie złożył wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku z dnia 02 grudnia 2015 roku i jego przesłanie powodowi. W uzasadnieniu wniosku o przywrócenie terminu do dokonania tej czynności procesowej strona powodowa wskazała na fakt przebycia operacji prawego kolana, hospitalizację w dniach 04 grudnia 2015 roku – 7 grudnia 2015 roku oraz złe samopoczucie i dolegliwości bólowe uniemożliwiające jej całkowicie poruszanie się w dniach bezpośrednio następujących po pobycie w szpitalu. Na dowód swego złego stanu zdrowia powód załączył do wniosku swą dokumentację medyczną.

Postanowieniem z dnia 15 stycznia 2016 roku Sąd Rejonowy przywrócił powodowi termin do wniesienia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku z dnia 02 grudnia 2015 roku wydanego w niniejszej sprawie.

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczono powodowi w dniu 21 stycznia 2016 roku

Powód pismo procesowe stanowiące jego apelację od powyższego orzeczenia złożył w Sądzie Rejonowym w dniu 27 stycznia 2016 roku

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej jako spóźniona podlegała odrzuceniu.

Stosownie do dyspozycji art. 370 k.p.c., sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym apelację wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie. Na gruncie powyższego przepisu ustawodawca przewidział, że w przypadku wywiedzenia przez stronę apelacji od wyroku z przekroczeniem ustawowego terminu, podlega ona odrzuceniu bez jej merytorycznego rozpoznania. Przy czym zgodnie z art. 373 zdanie pierwsze k.p.c., także sąd drugiej instancji winien odrzucić apelację, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd pierwszej instancji.

W związku z powyższym mieć należało na uwadze, iż na gruncie art. 369 § 1 k.p.c., apelację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem. Przy czym ustawodawca w art. 369 § 2 k.p.c. zastrzegł, że jeżeli strona nie zażądała uzasadnienia wyroku w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia, w którym upłynął termin do żądania uzasadnienia. Z niebudzącego wątpliwości brzmienia cytowanych wyżej przepisów wynika zatem, że strona celem zachowania terminu do wniesienia apelacji winna w terminie tygodniowym od ogłoszenia orzeczenia złożyć wniosek o sporządzenie jego uzasadnienia i doręczenia stronie tegoż wyroku wraz z uzasadnieniem, a po ich doręczeniu winna w terminie dwóch tygodni wnieść do sądu apelację. W przypadku nie złożenia stosownego wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i żądania jego doręczenia, strona celem zachowania terminu do wniesienia apelacji winna wnieść ją w terminie trzech tygodni od dnia ogłoszenia wyroku.

Zważając na powyższe Sąd Okręgowy analizując akta przedmiotowej sprawy dostrzegł, iż wyrok w rozpatrywanej sprawie został ogłoszony na rozprawie w dniu 02 grudnia 2015 roku Znamiennym jest, iż powód był osobiście obecny na tym terminie rozprawy i co niezwykle istotne, został na niej pouczony przez Przewodniczącego o prawie, sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia, czego dowodzi lektura protokołu rozprawy z tego dnia (k. 201). W świetle dyspozycji przepisu art. 369 § 1 i 2 k.p.c., celem zachowania terminu na wniesienie apelacji, strona powodowa winna była zatem w ciągu tygodnia od dnia wydania wyroku, tj. do dnia 09 grudnia 2016 roku, złożyć wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenia jej odpisu tego wyroku wraz z uzasadnieniem. Jak zaś wskazuje lektury akt rozpatrywanej sprawy, w powyższym terminie powód takiego wniosku nie złożył. W konsekwencji czego przyjąć należało, że dwutygodniowy termin na wniesienie apelacji od wyroku sądu pierwszej instancji, liczony od upływu terminu na złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia, upłynął stronie powodowej w dniu 23 grudnia 2015 roku Tymczasem powód dopiero w dniu 27 stycznia 2016 roku, tj. ponad miesiąc po terminie, wniósł apelację od przedmiotowego orzeczenia.

Wobec powyższego należało stwierdzić, że apelacja powoda jako spóźniona winna w świetle dyspozycji przepisów art. 373 k.p.c. w zw. z art. 370 k.p.c. podlegać odrzuceniu.

Wprawdzie nie uszło uwadze Sądu Odwoławczego, iż pismem z dnia 17 grudnia 2015 roku powód wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku z dnia 02 grudnia 2015 roku i jego doręczenia stronie powodowej, jednocześnie składając stosowny wniosek w tym zakresie (k. 206-208), a sąd pierwszej instancji jego wniosek uwzględnił i postanowieniem z dnia 15 stycznia 2016 roku przywrócił powodowi termin do wniesienia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku wydanego w przedmiotowej sprawie (k. 215), co wobec doręczenia powodowi odpisu wyroku wraz z uzasadnienie w dniu 21 stycznia 016 roku (k. 216) i wniesienia przezeń pisma procesowego stanowiącego jego apelację w dniu 27 stycznia 2016 roku (k. 217-223), mogłoby wskazywać, że powód zachował termin do złożenia apelacji.

Tym niemniej jednak nie można tracić z pola widzenia tego, iż w ramach przewidzianej w art. 373 k.p.c. w zw. z art. 370 k.p.c. kontroli dopuszczalności apelacji, sąd drugiej instancji winien dokonać także oceny, czy uchybiony przez skarżącego termin do wniesienia apelacji - czy też jak w niniejszej sprawie do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku - został zasadnie przywrócony przez sąd pierwszej instancji. W razie stwierdzenia braku podstaw do przywrócenia terminu, apelacja podlega odrzuceniu jako spóźniona ( vide uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna z dnia 30 stycznia 1968 roku, III CZP 77/67, LEX nr 757; tak też Sąd Najwyższy m.in. w postanowieniach: z dnia 25 kwietnia 2014 roku, II CZ 119/13, LEX nr 1463856; z dnia 18 września 2013 roku, II UZ 50/13, LEX nr 1377978; z dnia 19 grudnia 2012 roku, II CZ 146/12, LEX nr 1288652 oraz z dnia 21 maja 1998 roku, III CKN 471/97, LEX nr 35547). Przy tym należy mieć na uwadze, że podważenie przez sąd drugiej instancji prawidłowości takiego postanowienia sądu pierwszej instancji, w drodze podejmowanej w ramach art. 373 k.p.c. kontroli zachowania ustawowych wymagań apelacji, winno ograniczać się do sytuacji, gdy z okoliczności sprawy wynika, że zachodzi ku temu jednoznaczna i pewna [oczywista] podstawa ( tak też Sąd Najwyższy w postanowieniach z dnia z dnia 25 sierpnia 1999 roku, III CKN 695/99, OSNC 2000, nr 3, poz. 51 oraz z dnia 2 sierpnia 2006 roku, I UZ 13/06, OSNP 2007, nr 15–16, poz. 238).

Tymczasem w przekonaniu Sądu Odwoławczego z taką właśnie sytuacją mieliśmy do czynienia na kanwie rozpatrywanej sprawy, gdyż jej okoliczności faktyczne wynikające zarówno z wyjaśnień powoda złożonych na rozprawie apelacyjnej oraz jego pism z dnia 17 grudnia 2015 roku, oraz z dnia 08 stycznia 2016 roku, w kontekście także treści załączonej przez powoda do akt sprawy dokumentacji medycznej, prowadzą do wniosku, że niezasadnie Sąd Rejonowy przywrócił powodowi termin do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku z dnia 02 grudnia 2015 roku

Należy bowiem zauważyć, że zgodnie z art. 168 § 1 k.p.c., jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. W świetle cytowanego przepisu jako przesłankę warunkującą zasadność wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej ustawodawca wymienił brak winy strony w uchybieniu terminu oraz powstanie ujemnych dla niej skutków procesowych. Zgodnie z art. 169 § 2 k.p.c. we wniosku o przywrócenie terminu strona winna uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek, tj. przytoczyć twierdzenia i wskazać okoliczności go uzasadniające, z których wynika przekonanie o prawdziwości tych twierdzeń strony.

Warto zwrócić uwagę na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 11 stycznia 2007 roku (II CZ 116/06, LEX nr 258551), iż „ zgodnie z art. 168 § 1 k.p.c., przywrócenie terminu może nastąpić tylko wtedy, gdy strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swej winy. Brak winy strony w uchybieniu terminowi podlega natomiast ocenie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności danej sprawy, w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy” (tak też Sąd Najwyższy w postanowieniach: z dnia 7 sierpnia 2014 roku, II CZ 35/14, LEX nr 1504558 oraz z dnia 25 marca 2015 roku, II CZ 104/14, LEX nr 1729689). O braku winy strony można mówić tylko wtedy, gdy istniała jakaś niezależna od strony przyczyna, która spowodowała uchybienie terminowi. W takim wypadku należy brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły stronie dokonanie tej czynności w terminie, lecz także okoliczności świadczące o podjęciu lub nie podjęciu przez stronę działań mających na celu zabezpieczenie się w dotrzymaniu terminu ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 października 1998 roku, II CKN 8/98, LEX nr 50679). Ocena czy nastąpiło uprawdopodobnienie, o którym stanowi art. 169 § 2 k.p.c., należy do sądu rozpatrującego wniosek. W tym przedmiocie sąd nie jest związany zawartymi we wniosku twierdzeniami, gdyż istota uprawdopodobnienia sprowadza się do przekonania sądu o przynajmniej prawdopodobieństwie zaistnienia faktów, na które powołuje się strona domagająca się przywrócenia terminu, a przekonanie to powinno opierać się na obiektywnych przesłankach wynikających z zawartych we wniosku twierdzeń.

O braku winy w uchybieniu terminowi mogą świadczyć takie okoliczności, jak: choroba strony lub jej przedstawiciela, która uniemożliwiła dokonanie stosownej czynności nie tylko osobiście, ale i przy pomocy innych osób, klęska żywiołowa, katastrofa, udzielenie mylnej informacji przez pracownika sądu (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2009 roku, V CZ 57/09, LEX nr 688061). Przy czym co do zasady choroba strony, która nie uniemożliwia realnie podjęcia działania choćby przy pomocy osób trzecich, nie uzasadnia przywrócenia terminu dokonania czynności procesowej ( vide postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 roku, IV CZ 102/08, LEX nr 477573 oraz z dnia 6 listopada 2014 roku, II CZ 69/14, LEX nr 1622309). Przy ocenie braku winy jako przesłanki przywrócenia terminu procesowego uchybionego przez stronę dotkniętą nawet ciężkim schorzeniem nie można rezygnować z wymagania należytej staranności człowieka przejawiającego dbałość o swoje życiowo ważne sprawy (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999 roku, II UKN 667/98, OSNAPiUS 2000, nr 12, poz. 488). W orzecznictwie przyjmuje się, że tylko choroba, która rzeczywiście uniemożliwia stronie dokonanie w terminie czynności procesowej, uprawnia do uchylenia ujemnych skutków procesowych związanych z jego przekroczeniem. Chodzi tutaj o sytuację, kiedy wskazana jednostka chorobowa i zalecenia medyczne dotyczące jej leczenia stanowiły niedającą się usunąć przeszkodę w zachowaniu uchybionego terminu ( vide postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 sierpnia 2000 roku, II CKN 1039/00, LEX nr 523630 oraz z dnia 15 października 2014 roku, V CZ 69/14, LEX nr 1545109).

Zważając na powyższe Sąd Okręgowy odmiennie aniżeli uczynił to Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, iż pozwany w toku tego postępowania nie zdołał uprawdopodobnić, że nie dokonanie przezeń w terminie czynności procesowej w postaci wniesienia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku z dnia 02 grudnia 2015 roku, nastąpiło bez jego winy.

Wprawdzie z dokumentacji medycznej załączonej przez akt niniejszej sprawy faktycznie wynikało, że w dniach 4-7 grudnia 2015 roku, tj. w terminie otwartym do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, powód w związku z przebytym zabiegiem operacyjnym artroskopii stawu kolanowego prawego był w tym okresie czasu hospitalizowany (vide karta leczenia szpitalnego k. 207-208), to jednak co całkowicie uszło uwadze Sądu Rejonowego a wynikało także z wyjaśnień powoda złożonych na rozprawie apelacyjnej, iż operacja ta była zabiegiem planowanym. Oznacza to, że powód osobiście obecny na rozprawie w dniu 2 grudnia 2015 roku, będąc pouczonym o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia, musiał zdawać sobie sprawę, że wobec planowanego pobytu w szpitalu i niemożliwości przewidzenia okresu czasu jego trwania, winien złożyć wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku jeszcze przed planowaną operacją. Skoro tego nie uczynił, to nie sposób jest zdaniem Sądu Okręgowego w realiach niniejszej zasadnie przyjmować, iżby powód dochował należytej staranności ogólnie wymaganej wobec osób należycie dbających o swoje interesy w zachowaniu terminu do złożenia przedmiotowego wniosku.

Jednocześnie nie można tracić z pola widzenia tego, że powód opuścił szpital w dniu 7 grudnia 2015 roku, gdy tymczasem termin na złożenie przezeń wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku upływał dopiero w dniu 9 grudnia 2015 roku Oznacza to niechybnie, że powód po opuszczeniu szpitala miał jeszcze dwa dni, aby przedmiotowy wniosek złożyć. Co przy tym znamienne, zarówno z wyjaśnień powoda złożonych na rozprawie apelacyjnej oraz treści karty informacyjnej leczenia szpitalnego wynikało wprost, że stan zdrowia powoda po wyjściu ze szpitala nie był na tyle zły, że realnie uniemożliwiał mu napisanie wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i np. jego nadanie za pomocą operatora pocztowego. Z karty leczenia szpitalnego powoda wynika w sposób nie budzący wątpliwości, że został on wypisany do domu w stanie dobrym, jedynie z zaleceniem chodzenia przy pomocy kul łokciowych przez 7 dni ze stopniowo zwiększanym obciążenie operowanej kończyny (vide k. 208). Innymi słowy, jego stan świadomości był w normie i był on w związku z tym w stanie taki wniosek sam sporządzić. Jednocześnie skoro z dokumentacji medycznej wynika, że powód mógł poruszać się o kulach, to przyjąć należało, że co do zasady mógł on wniosek ten nadać za pomocą operatora pocztowego, zwłaszcza, że jak wynika z wyjaśnień powoda, w miejscowości jego zamieszkania (D.), znajduje się urząd pocztowy. Co więcej, nie uszło uwadze Sądu Odwoławczego, że jak wskazał sam powód, na jego prośbę apelację w imieniu powoda złożył w siedzibie sądu jego syn, który co znamienne – codziennie jeździ do pracy do S.. W tej sytuacji niezrozumiałym jest i co istotne, sam powód pytany na rozprawie apelacyjnej nie potrafił tego wyjaśnić, dlaczego nie poprosił syna o to, aby osobiście złożył wniosek w sądzie lub nadał go za pośrednictwem poczty, w terminie otwartym do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku.

Przyjmując zatem, że stan zdrowia powoda pomimo przebytej operacji i hospitalizacji zasadniczo umożliwiał mu zarówno napisanie wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku jak też jego nadanie za pośrednictwem operatora pocztowego, ewentualnie złożenie takiego wniosku przy pomocy osoby trzeciej (np. syna), należało stwierdzić, że strona powodowa nie zdołała w tym postępowaniu wykazać, aby niedochowanie przezeń terminu do dokonania wspomnianej wyżej czynności procesowej nie nastąpiło bez jej winy, wobec czego wniosek powoda o przywrócenie terminu winien – wbrew odmiennemu zapatrywaniu sądu pierwszej instancji - jako niezasadny zostać oddalony.

W konsekwencji zaś uznania, że termin na złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i jego doręczenia został powodowi niezasadnie przywrócony, Sąd Okręgowy uznał, że apelacja powoda jako spóźniona winna zostać odrzucona, o czym na podstawie art. 373 k.p.c. w zw. z art. 370 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

SSO Marzenna Ernest SSO Tomasz Sobieraj SSR del. Grażyna Sienicka