Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant stażysta Katarzyna Pielużek

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku W. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania W. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 15 lutego 2017 r.

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 634/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 lutego 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy W. F. prawa do emerytury, gdyż nie udowodnił on 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu z dnia 13 marca 2017 roku (data nadania w placówce pocztowej) pełnomocnik W. F. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury. Skarżący wskazał, iż wykonywał pracę w warunkach szczególnych w okresach zatrudnienia: od dnia 1 grudnia 1975 roku do dnia 7 grudnia 1979 roku w Spółdzielni (...) w M. na stanowisku traktorzysty, od dnia 22 września 1980 roku do dnia 16 sierpnia 1982 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w M. na stanowisku kierowcy oraz od dnia 7 października 1982 roku do dnia 1 października 1984 roku w (...) Zakładzie (...) w T. Oddział w R. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 1 grudnia 1975 roku do dnia 7 grudnia 1979 roku w Spółdzielni (...) w M. na stanowisku traktorzysty, ponieważ wnioskodawca pomimo wezwania nie dostarczył zaświadczenia dotyczącego charakteru wykonywanej pracy. Organ rentowy nie zaliczył również wnioskodawcy okresów zatrudnienia od dnia 22 września 1980 roku do dnia 16 sierpnia 1982 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w M. oraz od dnia 7 października 1982 roku do dnia 1 października 1984 roku w (...) Zakładzie (...) w T. Oddział w R., ponieważ wnioskodawca nie przedstawił świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. F., urodzony dnia (...), złożył w dniu 7 lutego 2017 roku wniosek o przyznanie emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawca jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, lecz wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 w aktach emerytalnych)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił ogólny staż pracy wynoszący 25 lat, w tym 21 lat 8 miesięcy i 13 dni okresów składkowych oraz 3 miesiące i 12 dni okresów nieskładkowych a także 3 lata i 5 dni okresów uzupełniających (rola). Niekwestionowany przez ZUS okres zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych wynosi łącznie 10 lata 7 miesięcy i 1 dni i jest to okres zatrudnienia od dnia 7 maja 1986 roku do dnia 31 lipca 1989 roku na stanowisku i od dnia 1 maja 1991 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. w R..

Do okresu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczono wnioskodawcy okresów pracy:

- od dnia 1 grudnia 1975 roku do dnia 7 grudnia 1979 roku w Spółdzielni (...) w M. na stanowisku traktorzysty;

- od dnia 22 września 1980 roku do dnia 16 sierpnia 1982 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w M. na stanowisku kierowcy;

- od dnia 7 października 1982 roku do dnia 1 października 1984 roku w (...) Zakładzie (...) w T. Oddział w R. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego.

(dowód: decyzja z dnia 15 lutego 2017 roku, k. 10 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k.12, odwołanie k.3-6)

W okresie od dnia 1 grudnia 1975 roku do dnia 7 grudnia 1979 roku wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Spółdzielni (...) w M.. Początkowo pracował jako pomoc warsztatowa. Od dnia 20 kwietnia 1977 roku do dnia 12 kwietnia 1979 roku odbywał Zasadniczą Służbę Wojskową. Po wojsku wnioskodawca wrócił do pracy na to samo stanowisko- pomoc warsztatowa. Od dnia 17 kwietnia 1979 roku wnioskodawcy zmieniono angaż na traktorzystę i na tym stanowisku pracował do końca zatrudnienia w Spółdzielni (...) w M. tj. do dnia 7 grudnia 1979 roku.

(dowód: świadectwo pracy k. 3 akt kapitału początkowego k.3 i świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 13 kwietnia 2017 roku k. 14 w aktach osobowych, umowa o pracę z dnia 1 grudnia 1975 roku w aktach osobowych, angaż z dnia 17 kwietnia 1979 roku w aktach osobowych, książeczka wojskowa k. 6-11 w aktach przedemerytalnych, książeczka wojskowa k. 6-11 w aktach przedemerytalnych )

Do zakresu obowiązków skarżącego w Spółdzielni (...) w M. (baza P.) jako traktorzysty należało wykonywanie prac transportowych oraz polowych. Prace polowe wnioskodawca wykonywał na zlecenie indywidualnych rolników w prowadzonych przez nich gospodarstwach rolnych. Wnioskodawca orał i bronował grunty rolne, wykonywał rekultywację gleby, kosił łąki. Prace transportowe wnioskodawca wykonywał na rzecz spółdzielni mleczarskiej i innych spółdzielni rolnych. W ramach prac transportowych skarżący przewoził ciągnikiem różne towary, w tym wapno i mleko. Prace polowe i transportowe ubezpieczony wykonywał zamiennie.

(dowód: zaświadczenie k.16 akt sprawy, zeznania świadka S. M. na rozprawie w dniu 19 września 2017 roku od minuty 9:23 do minuty 13:11 akt sprawy, zeznania świadka J. S. na rozprawie w dniu 19 września 2017 od minuty 13:11 do minuty17:14, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 19 września 2017 od minuty 31:10 do minuty 37:51 protokół z rozprawy k. 44-47)

Spółdzielnia (...) w M. wystawiła wnioskodawcy w dniu 13 kwietnia 2017 roku świadectwo pracy, w którym zaświadczyła, że pracował w szczególnych warunkach w okresie 1 grudnia 1975 roku do dnia 7 grudnia 1979 roku na stanowisku kierowcy ciągnika Wykaz A, Dział VIII, poz 3 stanowiący załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 13 kwietnia 2017 roku k. 14 w aktach emerytalnych)

Spółdzielnia (...) w M. wystawiła wnioskodawcy w dniu 11 maja 2017 roku zaświadczenie, w którym wskazała, że w okresie zatrudnienia tj. 1 grudnia 1975 roku do dnia 7 grudnia 1979 roku na stanowisku kierowcy ciągnika wykonywał prace polowe, typowe dla branży rolniczej i przemysłu rolno-spożywczego.

(dowód: zaświadczenie k.16 akt sprawy )

W okresie od dnia 22 września 1980 roku do dnia 16 sierpnia 1982 roku wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Gminnej Spółdzielni , (...) w M. na stanowisku kierowcy. Do zakresu obowiązków skarżącego należało kierowanie samochodem ciężarowym o ładowności powyżej 3,5 tony tj. S. (...) i J., którym rozwoził ziemniaki, nawóz, węgiel i cegły po całej Polsce. Prace te wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: świadectwo pracy k. 4 akt kapitału początkowego i k.19 akt osobowych, protokół zdawczo-odbiorczy pojazdu k.16 kat osobowych, zeznania świadka B. G. na rozprawie w dniu 19 września 2017 od minuty 17:14 do minuty 21:44, zeznania świadka W. G. na rozprawie w dniu 19 września 2017 od minuty 21:44 do minuty 24:41, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 19 września 2017 od minuty 31:10 do minuty 37:51 protokół z rozprawy k. 44-47)

W okresie od dnia 7 października 1982 roku do dnia 1 października 1984 roku wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Zakładzie (...) w T. Oddział w R. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony. Do zakresu obowiązków skarżącego należało kierowanie samochodem ciężarowym marki S., J., K., którymi przewoził masę bitumiczną i tłuczeń do budowy drogi. W okresach zimowych wnioskodawca odśnieżał drogi w/w samochodami ciężarowymi. Prace te wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: umowa o pracę z dnia 7 października 1982 roku k.31 akt sprawy, świadectwo pracy k. 5 akt kapitału początkowego i k.24 akt sprawy, zeznania świadka H. A. na rozprawie w dniu 19 września 2017 od minuty 24:41 do minuty (...):35, zeznania świadka S. K. na rozprawie w dniu 19 września 2017 od minuty 28:35 do minuty 31:10, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 19 września 2017 od minuty 31:10 do minuty 37:51 protokół z rozprawy k. 44-47)

W. F. posiada uprawnienia do kierowania pojazdami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze powyżej 3,5 tony od dnia 4 kwietnia 1979 roku.

(dowód: odpis prawo jazdy k.11 akt osobowych)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać
w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia wymaganego 15 –letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca miał wymagany 25-letni staż pracy, w dniu (...) ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Zgodnie z art. 32 ww. ustawy emerytalnej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Pracą w warunkach szczególnych jest natomiast praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, IIUKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy ma bowiem jedynie charakter informacyjny, samo przez się nie tworzy więc praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Nie stwarza ono cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od dnia od dnia 1 grudnia 1975 roku do dnia 7 grudnia 1979 roku w Spółdzielni (...) w M. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych, w tym w aktach pracowniczych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie zatrudnienia w Spółdzielni tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Organ rentowy zakwestionował, aby wnioskodawca w spornym okresie pracował w szczególnych warunkach, ponieważ wnioskodawca pomimo wezwania nie dostarczył zaświadczenia dotyczącego charakteru wykonywanej pracy.

Wnioskodawca przedłożył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 13 kwietnia 2017 roku organowi rentowemu dopiero w dniu 18 kwietnia 2017 roku ( k.14 akt emerytalnych). W świadectwie pracy pracodawca zaświadczył, że W. F. w okresie od 1 grudnia 1975 roku do dnia 7 grudnia 1979 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku kierowcy ciągnikowego wymienionym w Wykazie A dziale VIII pkt 3 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do uchwały nr 24 Zarządu Krajowego Związków (...) z dnia 14 czerwca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych kółek rolniczych. Prawdziwość tego świadectwa pracy została zakwestionowana przez organ rentowy. W takiej sytuacji to na wnioskodawcy, zgodnie z art. 6 k.c., spoczywał obowiązek wykazania, że w okresie objętym świadectwem pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Świadectwo pracy w warunkach szczególnych jest bowiem li tylko dokumentem prywatnym. A zatem nie korzysta z domniemania prawdziwości tego, co zostało w nim zaświadczone, tak jak jest to w przypadku dokumentów urzędowych.

Podkreślić należy, że wnioskodawca został zatrudniony w Spółdzielni (...) w M. od dnia 1 grudnia 1975 roku na stanowisku pomocy warsztatowej, co potwierdza umowa o pracę i na takim stanowisko pracował aż do dnia 16 kwietnia 1979 roku, co z kolei wynika z angażu z dnia 17 kwietnia 1979 roku . Zważywszy, że od 20 kwietnia 1977 roku do dnia 12 kwietnia 1979 roku odbywał Zasadniczą Służbę Wojskową, w istocie pracę na stanowisku traktorzysty wnioskodawca mógł najwcześniej rozpocząć po powrocie z wojska. Koresponduje to z w/w angażem z dnia 17 kwietnia 1979 roku, który wskazuje, że z tym dopiero dniem wnioskodawca objął obowiązki traktorzysty. Tym bardziej należy podnieść, że wnioskodawca nie mógł wykonywać pracy traktorzysty przed 4 kwietnia 1979 roku, bowiem dopiero z tą data uzyskał uprawnienia do kierowania pojazdami o ładowności powyżej 3,5 tony.

Podważa to wiarygodność świadectwa pracy w warunkach szczególnych wystawionego wnioskodawcy w dniu 13 kwietnia 2017 roku oraz zeznań świadków w zakresie twierdzeń, że wnioskodawca w całym okresie pracy, a zatem także od 1 grudnia 1975 roku do dnia 16 kwietnia 1979 roku pracował jako traktorzysta. Z uwagi na sprzeczność zeznań świadków z dokumentami w postaci umowy o pracę oraz angażu z dnia 17 kwietnia 1979 roku Sąd odmówił wiary świadkom, że wnioskodawca w całym spornym okresie pracował jako traktorzysta. Sąd uznał, że zeznania świadków S. M. i J. S. dotyczą tylko okresu, w którym wnioskodawca pracował na stanowisku traktorzysty tj. od 17 kwietnia 1979 roku do 7 grudnia 1979 roku. We wcześniejszym okresie wnioskodawca pracował na stanowisku pomocy warsztatowej. Praca w takim charakterze nie został uznana przez ustawodawcę za pracę w szczególnych warunkach.

Brak było także podstaw do zaliczenia wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy na stanowisku traktorzysty od dnia 17 kwietnia 1979 roku do 7 grudnia 1979 roku, bowiem z zeznań świadków S. M. i J. S. – co potwierdza wnioskodawca - wynika, iż w tym okresie ubezpieczony jako kierowca ciągnika wykonywał zamiennie zarówno prace transportowe polegające na przewożeniu ciągnikiem różnych towarów, jak i prace polowe na rzecz indywidualnych rolników, w ramach których orał i bronował grunty rolne oraz wykonywał rekultywację gleby i koszenie łąk.

Tymczasem do prac w szczególnych warunkach ustawodawca zalicza wyłącznie prace kierowców ciągników wykonywane w transporcie (dział VIII Wykaz A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze).

W świetle przepisów wykazu A wyodrębnienie prac w szczególnych warunkach ma charakter stanowiskowo-branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach uprawniające do obniżonego wieku emerytalnego. Taki sposób kwalifikacji prawnej prac nie jest przypadkowy, albowiem specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu i branż determinuje charakter świadczonych w nich prac oraz warunki w jakich są wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Nie jest zatem możliwe dowolne i swobodne wiązanie konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 roku, II UK 21/10, LEX Nr 619638 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 stycznia 2013 roku, III AUa 849/12, LEX Nr 1271881).

Tylko w sytuacji, gdy stopień szkodliwości czy uciążliwości danego rodzaju pracy nie wykazuje żadnych różnic w zależności od branży, w której jest ona wykonywana, brak jest podstaw do zanegowania świadczenia jej w warunkach szczególnych tylko dlatego, że w załączniku do rozporządzenia została przyporządkowana do innego działu przemysłu (gospodarki). Jeżeli bowiem pracownik w ramach swoich obowiązków stale i w pełnym wymiarze czasu pracy narażony był na działanie tych samych czynników, na które narażeni byli pracownicy innego działu, w ramach którego to działu takie same prace zaliczane są do pracy w szczególnych warunkach, to zróżnicowanie tych stanowisk pracy musiałoby być uznane za naruszające zasadę równości w zakresie uprawnień do ubezpieczenia społecznego pracowników wykonujących taką samą pracę (...).” Analogiczne stanowisko wyrażono w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2016 r., III UK 1/16, wskazując w nim, że zatrudnienie traktorzysty przy pracach polowych w rolnictwie nie stanowi pracy w szczególnych warunkach z wykazu A, dział VIII, poz. 3 do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r., czyli pracy kierowcy ciągnika w transporcie, zwracając uwagę na utrwalającą się jednolitą wykładnię tego przepisu, według której praca kierowcy ciągnika w transporcie i praca traktorzysty w rolnictwie, to nie są tożsame zatrudnienia w aspekcie możliwości jednakowej ich kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach. Wykładnia językowa regulacji zawartej w wykazie A, dział VIII, poz. 3, przy uwzględnieniu przyjętej przez rozporządzenie kwalifikacji branżowo-stanowiskowej oraz systematyki przepisów, nie pozwala na kwalifikowanie a priori pracy kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych wykonujących pracę w rolnictwie jako pracy w szczególnych warunkach. Stanowiska te wymienione zostały w dziale VIII wykazu A dotyczącym prac „w transporcie i łączności”, a nie w dziale X obejmującym prace „w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”. Nie ma przesłanek, aby z góry zakładać, że wykonywanie prac na wskazanych stanowiskach - niezależnie od branży, w której praca jest wykonywana - związane jest z taką samą szkodliwością pozwalającą na zaliczenie tego okresu jako uprawniającego do nabycia emerytury w obniżonym wieku. Umieszczenie stanowiska kierowcy ciągnika w dziale VIII „w transporcie i łączności”, mimo ujęcia pracy kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsiennicowych (poz. 3) odrębnie od pracy kierowców samochodów ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych (poz. 2), łączy szkodliwość tej pracy nie z samym faktem prowadzenia tych pojazdów, lecz z faktem prowadzenia ich przy uwzględnieniu specyfiki „technologii” pracy w transporcie i obciążeń psychofizycznych, których nie ma - jak uznał ustawodawca - przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe. Uwzględnienie w wykazie A, dziale VIII pod poz. 3 prac kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek innych zadaniach (rodzaju pracy) niż zadania transportowe. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce ich wykonywania i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym „prace różne”. Inne działy wykazu obejmują wymienione w nich prace w powiązaniu z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami. Nie można uznać, że praca traktorzysty jest zawsze pracą „w transporcie”, także wówczas, gdy kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika rolniczego prace polowe (np. sieje, orze, nawozi, spulchnia glebę itp.) - por. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2016 r., II UK 397/15 (niepublikowany). Odmowa zakwalifikowania, jako wykonywanej w szczególnych warunkach, pracy traktorzysty (kierowcy ciągnika rolniczego) w trakcie prac polowych, a nie w transporcie, odpowiada rozumieniu tych przepisów przedstawionemu już wcześniej w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyroki z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 172/13, z dnia 13 sierpnia 2015 r., II UK 298/14, z dnia 5 maja 2016 r., III UK 121/15, z dnia 5 maja 2016 r., III UK 132/15, oraz z dnia 13 lipca 2016 r., I UK 218/15).

Wnioskodawca był zatrudniony jako traktorzysta, inaczej mówiąc - kierowca ciągnika rolniczego w spółdzielni kółek rolniczych, czyli w dziale rolnictwo. Ustawodawca do prac w warunkach szczególnych zalicza prace kierowców ciągników ale tylko w branży transportowej. Wnioskodawca, jak sam przyznał, w Spółdzielni (...) w M. wykonywał zamiennie zarówno prace transportowe jak i prace polowe. Przy wykonywaniu prac polowych skarżący nie był narażony na taką samą ekspozycję czynników szkodliwych jak zatrudnieni w transporcie kierowcy ciągników i innych pojazdów transportowych.

Prace polowe wykonywane przez traktorzystę nie są tak obciążające jak prace świadczone przez kierowcę ciągnika w transporcie, dlatego nie sposób ich zrównać i zaliczyć do prac w warunkach szczególnych. Tylko praca kierowcy ciągnika w transporcie jest pracą w szczególnych warunkach. Jest ona bowiem porównywalna do pracy kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 ton, wymaga podobnych kwalifikacji, skupienia na drodze oraz uwagi.

Nadto wskazać należy, że sama Spółdzielnia (...) w M. wystawiła wnioskodawcy w dniu 11 maja 2017 roku zaświadczenie, w którym wskazała, że w okresie zatrudnienia na stanowisku kierowcy ciągnika ubezpieczony wykonywał prace polowe, typowe dla branży rolniczej i przemysłu rolno-spożywczego.

Sąd w niniejszej sprawie w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 16 grudnia 2016 r. II UK 512/15, w którym stwierdzono, że zatrudnienie traktorzysty przy pracach polowych w rolnictwie nie stanowi pracy w szczególnych warunkach z wykazu A, dział VIII, poz. 3 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), czyli pracy kierowcy ciągnika w transporcie.

Skoro wnioskodawca oprócz pracy kierowcy ciągnika w transporcie wykonywał także prace polowe, które nie były tak obciążające jak prace transportowe to nie pracował w transporcie w pełnym wymiarze czasu pracy. Wyklucza to uznanie, że skarżący pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych, jak tego wymaga ustawodawca.

Sąd uznał, że wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych w pozostałych spornych okresach od dnia 22 września 1980 roku do dnia 16 sierpnia 1982 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w M. oraz od dnia 7 października 1982 roku do 1 października 1984 roku a w (...) Zakładzie (...) w T. Oddział w R..

Fakt pracy wnioskodawcy od dnia 22 września 1980 roku do dnia 16 sierpnia 1982 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w M. na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony, wynika ze spójnych w swej treści zeznań świadków: B. G. i W. G.. Przesłuchani świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą w tej samej spółdzielni, przy czym W. G. na stanowisku piekarza, a B. G. jako kierownik- sprzedawca w sklepie w P.. Świadkowie widzieli codziennie w pracy wnioskodawcę, gdyż przy sklepie i piekarni, w których pracowali znajdowała się baza transportowa spółdzielni, gdzie rozpoczynał i kończył pracę ubezpieczony. Dysponowali zatem bezpośrednią i szczegółową wiedzą co do stałych obowiązków wnioskodawcy.

Z zeznań w/w świadków wynika, iż wnioskodawca w całym spornym okresie od dnia 22 września 1980 roku do dnia 16 sierpnia 1982 roku kierował samochodami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony marki S. (...) i J., którymi przewoził po terenie kraju węgiel, nawóz, cegły i ziemniaki. Jednocześnie świadkowie potwierdzili, że skarżący nie miał innych obowiązków poza obowiązkami kierowcy samochodu ciężarowego.

Z kolei charakter zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od dnia 7 października 1982 roku do dnia 1 października 1984 roku wnioskodawca w (...) Zakładzie (...) w T. Oddział w R. Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków H. A. i S. K., którzy w spornym okresie pracowali razem ze skarżącym na tym samym stanowisku. Świadkowi ci potwierdzili, że wnioskodawca w spornym okresie cały czas przewoził samochodami ciężarowymi o masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony (marki S. (...), J. i K. ) masę bitumiczną i tłuczeń do budowy drogi. Przesłuchani świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą na tym samym stanowisku, co oznacza że dysponują bezpośrednią i szczegółową wiedzą co do wykonywanych przez skarżącego czynności pracowniczych, a także warunków, w jakich praca była świadczona.

Na marginesie należy podnieść, że H. A. oraz S. K. otrzymali prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, po zaliczeniu im do stażu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w (...) Zakładzie (...) w T. Oddział w R. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

Praca kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jest pracą w szczególnych warunkach wymienioną w Wykazie A, Dziale VIII (prace w transporcie i łączności) pkt 2 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Przedsiębiorstwa, w których pracował zatrudniony w spornych okresach należy zaliczyć do gałęzi transportowej, gdyż usługi transportowe (przewóz materiałów budowlanych, jak również węgla, nawozu czy ziemniaków)były immamentnie związane z działalnością zakładów.

Wnioskodawca wykonywał pracę kierowcy samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony niewątpliwie w okresach od dnia 22 września 1980 roku do 16 sierpnia 1982 roku oraz od dnia 7 października 1982 roku do 1 października 1984 roku i okresy te podlegają mu zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych. Po zaliczeniu tych okresów do uznanego przez organ rentowy stażu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 10 lat 7 miesięcy i 1 dnia, wnioskodawca nie legitymuje się w wymaganym 15 letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Z tych względów Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.