Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bożenna Zalewska

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Synak

po rozpoznaniu w dniu 10 października 2017 r. w Gdańsku

sprawy J. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 15 lutego 2017r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy J. Ś. prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach z dniem ukończenia 60 roku życia i nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

SSO Bożenna Zalewska

Sygn. akt VII U 2762/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 lutego 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu J. Ś. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, przewidzianych przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.), dalej: ustawa, w postaci braku 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Pozwany organ rentowy wskazał, iż do stażu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył ubezpieczonemu okresu zatrudnienia od dnia 31 maja 1997 r. w Zakładach (...) sp. z o.o. w M. wskazując, iż ze świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 01 października 1997 r. nie wynika daty końcowej, do której wykonywał pracę w warunkach szczególnych (k. 11 akt rentowych).

Odwołanie z dnia 09 marca 2017 r. od powyższej decyzji pozwanego organu rentowego wniósł ubezpieczony J. Ś., wnosząc o jej zmianę oraz przyznanie wnioskowanego świadczenia, jak również dopuszczenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność charakteru i rodzaju wykonywanej pracy (k. 2-3 akt sprawy).

W odpowiedzi z dnia 10 kwietnia 2017 r. na odwołanie ubezpieczonego, pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zaprezentowaną w uzasadnieniu spornej decyzji (k. 5-6 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. Ś., urodzony dnia (...), w dniu 27 stycznia 2017 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach. Ubezpieczony jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego i złożył wniosek o przekazanie zgromadzonych tam środków na dochody budżetu państwa. Wymagany wiek 60 lat ubezpieczony ukończył w dniu 28 lutego 2017 r.

okoliczności bezsporne, vide: wniosek ubezpieczonego o emeryturę z dnia 27 stycznia 2017 r. – k. 1-4 akt rentowych

W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił według stanu na dzień 01 stycznia 1999 r. staż sumaryczny 25 lat – w tym 26 lat i 14 dni okresów składkowych oraz 3 miesiące i 11 dni okresów nieskładkowych – jednakże nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 12 lat, 6 miesięcy i 20 dni.

Na skutek przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego uznać należało jednak, iż ubezpieczony łącznie udowodnił przeszło 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

dowód: karta przebiegu zatrudnienia ubezpieczonego – k. 10 akt rentowych

Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 15 lutego 2017 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu J. Ś. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. wobec nie udowodnienia 15–letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

dowód: decyzja pozwanego o odmowie prawa do emerytury z dnia 15 lutego 2017 r. – k. 11 akt rentowych

W spornym okresie od dnia 09 lipca 1979 r. do dnia 30 września 1997 r. w ubezpieczony J. Ś. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładach (...) sp. z o.o. w M. na stanowiskach tokarza i ślusarza.

W powyższym ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał w warunkach szczególnych prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie w zakładzie przemysłu lniarskiego.

W ramach pracy w powyższym zakładzie w okresie od dnia 09 lipca 1979 r. do dnia 15 października 1984 r. wnioskodawca był zatrudniony w warsztacie mechanicznym jako ślusarz tokarza. Następnie w okresie od dnia 16 października 1984 r. do dnia 30 września 1997 r. był zatrudniony na tożsamym stanowisku tokarza ślusarza w przędzalni czesankowej.

W obydwu przypadkach wnioskodawca zajmował się pracami tokarskimi, naprawami i bieżącą konserwacją urządzeń w ruchu ciągłym – w pierwszym okresie na hali warsztatowej na tokarce, w drugim okresie na przędzalni.

W zakładzie pracy znajdował się (niewielki) warsztat mechaniczny, jak również hale produkcyjne: zgrzewna, czesankowa oraz roszarnia.

Do obowiązków ubezpieczonego w początkowym okresie pracy w warsztacie należało przygotowywanie materiałów i części do maszyn produkcyjnych – były to wszelkiego rodzaju kompleksowe prace tokarskie, wykonując elementy potrzebne do zamontowania w maszynach. W warsztacie pracowali także inni tokarze, ślusarze i spawacze – łącznie ok. 40 pracowników, podzielonych na 4-6-osobowe brygady, które wykonywały remonty poszczególnych maszyn zakładu pracy. Pracownicy warsztatu otrzymywali dodatek za pracę w warunkach szczególnych. W warsztacie panował hałas w związku z pracami spawaczy oraz duże zapylenie i kurz, wynikające toczeniem przez tokarzy żeliwa.

W 1984 r., w związku ze śmiertelnym wypadkiem przy pracy innego tokarza, ubezpieczony przeszedł do pracy w przędzalni czesankowej. Również wówczas zajmował się toczeniem różnego rodzaju bębnów, wałów, wałków i innych części potrzebnych przy naprawie i konserwacji maszyn przedsiębiorstwa.

Równolegle z ubezpieczonym we wspomnianym zakładzie pracy pracowali ślusarze Z. H. (zatrudniony w latach 1972-1998) oraz C. M. (zatrudniony w latach 1973-1999).

W ramach całego okresu zatrudnienia w w/w przedsiębiorstwie pozwany organ nie kwestionował wykonywania przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych w okresach od dnia 16 października 1984 r. do dnia 16 listopada 1994 r., od dnia 19 listopada 1994 r. do dnia 26 stycznia 1995 r., od dnia 12 lutego 1995 r. do dnia 29 września 1996 r., od dnia 03 października 1996 r. do dnia 25 maja 1997 r. – zaliczając je do stażu pracy w warunkach szczególnych sporną decyzją z dnia 15 lutego 2017 r. w wymiarze 12 lat, 6 miesięcy i 20 dni.

dowód: świadectwo pracy z dnia 01 października 1997 r. – k. 5 akt kapitałowych, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 01 października 1997 r. – k. 7 akt rentowych, zeznania ubezpieczonego oraz świadków Z. H. i C. M. – k. 32-34 i protokół skrócony k.35 akt sprawy

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach niniejszej sprawy, jak również w aktach rentowych pozwanego organu, których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu.

Podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także zeznania świadków Z. H. i C. M., bowiem jako osoby obce, nie zainteresowane wynikiem postępowania, a jednocześnie zatrudnione w spornych okresach w tym samym zakładzie pracy, w ocenie Sądu zasługują na walor wiarygodności, tym bardziej, że ich zeznania, złożone niewątpliwie spontanicznie i w sposób niczym nieskrępowany, razem z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym – w tym zeznaniami wnioskodawcy – tworzą zwartą i logiczną całość.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego J. Ś. jest zasadne i z tego tytułu zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wyniki przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego wykazały, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15–letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, co sprawia, iż stanowisko organu emerytalnego odmawiające wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, nie jest słuszne.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 j.t. ze zm.), dalej: ustawa, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki:

1.  legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet,

2.  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,

3.  nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. nr 8 poz. 43), dalej: rozporządzenie. Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do rozporządzenia w dziale XIV (Prace różne) pod pozycją 25 wskazano bieżącą konserwację agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Regulacja powyższa znajduje doprecyzowanie w ramach zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. (Dz. Urz. MG z 1987 r. nr 4 poz. 7), dalej: zarządzenie resortowe, w wykazie A dział XIV pozycja 25.

W tym miejscu godzi się wskazać, iż zarządzenia resortowe (w tym wskazywane powyżej zarządzenie) nie stanowią źródeł powszechnie obowiązującego prawa, i stanowią jedynie pomocnicze akty prawa niższego rzędu oraz dokumenty dotyczące jedynie konkretnych zakładów pracy, do których odwoływali się poszczególni pracodawcy, wskazując w dokumentacji pracowniczej (świadectwach wykonywania pracy w warunkach szczególnych) na rodzaje wykonywanej przez pracowników pracy. Kluczowym i podstawowym dokumentem w tym zakresie pozostaje cytowane powyżej rozporządzenie. Wypowiedział się bowiem w powyższym zakresie Sąd Najwyższy, wskazując, iż źródłem prawa do emerytury za pracę w szczególnych warunkach jest ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS i rozporządzenie z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Nie jest nim natomiast zarządzenie resortowe, jako że nie stanowi źródła prawa (art. 87 Konstytucji). Wykazy resortowe wydane na podstawie § 1 ust. 2 i 3 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mają charakter informacyjny, techniczno - porządkujący, uściślający oraz mogą mieć znaczenie w sferze dowodowej, stanowiąc podstawę domniemania faktycznego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2012 r., I UK 403/11). Na marginesie jedynie Sąd Okręgowy pragnie przytoczyć pogląd Sądu Najwyższego, który wskazał, iż co prawda, wykazy resortowe mają charakter jedynie informacyjny, techniczno-porządkujący i uściślający, jednakże z faktu, że właściwy minister, kierownik urzędu centralnego lub centralny związek spółdzielczy w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalił w podległych i nadzorowanych zakładach pracy, że dane stanowisko pracy jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach, może płynąć domniemanie faktyczne (art. 231 k.p.c.), że praca na tym stanowisku w istocie wykonywana była w takich warunkach i odwrotnie, brak konkretnego stanowiska pracy w takim wykazie może - w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych - stanowić negatywną przesłankę dowodową (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2010 r., II UK 218/09; podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2011 r., I UK 164/11).

Wskazać również należy, iż zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Obniżenie wieku emerytalnego niektórym grupom zawodowym uzasadnia się narażeniem tych osób na szybsze niż przeciętne zrealizowanie się emerytalnego ryzyka z powodu wystąpienia w ich zawodach czynników negatywnych (najczęściej szkodliwych dla zdrowia lub obniżających sprawności psychofizyczne), które doprowadzają do wcześniejszej niż powszechnie utraty sił do wykonywania dotychczasowej pracy. Stąd też prawo do emerytury w wieku niższym nie jest tu przywilejem, lecz co do zasady wynika ze szczególnych właściwości wykonywanej pracy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 22 marca 2016 r., III AUa 1877/15).

Co jest kluczowe, w spornych przypadkach uwzględnienie okresów wykonywania pracy szkodliwej lub uciążliwej, wymaganej do przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym, następuje po ustaleniu rzeczywistego zakresu obowiązków ubezpieczonego oraz wykonywania przez niego szkodliwego zatrudnienia bezpośrednio, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Ocena wykonywania pracy szkodliwej "stale i w pełnym wymiarze czasu pracy" powinna być racjonalna i odnosić się do konkretnego rodzaju pracy i cech charakteryzujących sposób jej faktycznego świadczenia u danego pracodawcy. Ustalenia, które stanowią podstawę do oceny spełnienia wymagania stałości wykonywania pracy w szczególnych warunkach, muszą uwzględniać specyfikę zatrudnienia. Powinny być konkretne co do rzeczywistego zakresu obowiązków pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2015 r., I UK 509/14).

Bezspornym jest, iż ubezpieczony w dniu 28 lutego 2017 r. osiągnął 60 rok życia. Wnioskodawca na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lat, jest także członkiem otwartego funduszu emerytalnego i złożył wniosek o przekazanie zgromadzonych tam środków na dochody budżetu państwa.

Przedmiotem sporu pozostawało ustalenie, czy za prace w warunkach szczególnych (prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie w zakładzie przemysłu lniarskiego) uznać można było opisany powyżej sporny okres zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 09 lipca 1979 r. do dnia 30 września 1997 r. J. Ś. w (...) S.A. w G. w Zakładach (...) sp. z o.o. w M. na stanowiskach tokarza i ślusarza.

W ocenie Sądu Okręgowego, fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach w tymże okresie znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym (świadectwo pracy, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych). Niewątpliwie faktyczny rodzaj pracy ubezpieczonego został potwierdzony zeznaniami świadków Z. H. i C. M. – którzy zgodnie wskazali, iż wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w spornym okresie wykonywał w warunkach szczególnych właśnie oraz tylko i wyłącznie w/w prace. Należy wskazać, iż świadkowie ci stanowili wiarygodne osobowe źródło dowodowe dla Sądu, ponieważ pracowali w w/w zakładzie pracy w okresach pokrywających się z zatrudnieniem tam ubezpieczonego: Z. H. (zatrudniony w latach 1972-1998) oraz C. M. (zatrudniony w latach 1973-1999), nadto pracowali jako ślusarze w badanym okresie bezpośredniej styczności z ubezpieczonym.

Świadkowie ci w sposób zbieżny i dla Sądu wiarygodny opisywali rodzaj i dokładne zadania, jakie wnioskodawca wykonywał w spornym okresie – nadto w ocenie Sądu mieli oni obiektywną możliwość posiadania wiedzy na temat rodzaju i charakteru pracy ubezpieczonego, mając z nim częstą styczność. W sposób całkowicie analogiczny świadkowie opisywali stanowiska pracy ubezpieczonego oraz wykonywane przez niego prace – której to pracy znali specyfikę, zakresy obowiązków i charakter wykonywanego zatrudnienia.

Jak zatem ustalił Sąd Okręgowy, w ramach pracy w powyższym zakładzie w okresie od dnia 09 lipca 1979 r. do dnia 15 października 1984 r. wnioskodawca był zatrudniony w warsztacie mechanicznym jako ślusarz tokarza. Następnie w okresie od dnia 16 października 1984 r. do dnia 30 września 1997 r. był zatrudniony na tożsamym stanowisku tokarza ślusarza w przędzalni czesankowej. W zakładzie pracy znajdował się (niewielki) warsztat mechaniczny, jak również hale produkcyjne: zgrzewna, czesankowa oraz roszarnia.

Na podstawie zeznań wnioskodawcy, świadków oraz zgromadzonej dokumentacji ustalono, iż w obydwu przypadkach (lata 1979-1984 oraz 1984-1997) wnioskodawca zajmował się pracami tokarskimi, naprawami i bieżącą konserwacją urządzeń w ruchu ciągłym – w pierwszym okresie na hali warsztatowej na tokarce, w drugim okresie na przędzalni.

Jak wynika z przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego, do obowiązków ubezpieczonego w początkowym okresie pracy w warsztacie należało przygotowywanie materiałów i części do maszyn produkcyjnych – były to wszelkiego rodzaju kompleksowe prace tokarskie, wykonując elementy potrzebne do zamontowania w maszynach. W warsztacie pracowali także inni tokarze, ślusarze i spawacze – łącznie ok. 40 pracowników, podzielonych na 4-6-osobowe brygady, które wykonywały remonty poszczególnych maszyn zakładu pracy. W 1984 r., w związku ze śmiertelnym wypadkiem przy pracy innego tokarza, ubezpieczony przeszedł do pracy w przędzalni czesankowej. Również wówczas zajmował się toczeniem różnego rodzaju bębnów, wałów, wałków i innych części potrzebnych przy naprawie i konserwacji maszyn przedsiębiorstwa.

Co jest niewątpliwie istotne, pracownicy warsztatu otrzymywali dodatek za pracę w warunkach szczególnych. W warsztacie panował hałas w związku z pracami spawaczy oraz duże zapylenie i kurz, wynikające toczeniem przez tokarzy żeliwa.

Ponadto Sąd miał także na uwadze, iż na fakt wykonywania przez wnioskodawcę pracy w warunkach szczególnych wskazuje treść świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 01 października 1997 r. (k. 7 akt rentowych), wskazującego na wykaz A dział XIV pozycję 25 zarządzenia resortowego, a więc na bieżącą konserwację agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie – i co odpowiada rodzajowi pracy faktycznie wykonywanej przez ubezpieczonego w spornym okresie.

Sąd Okręgowy miał na uwadze, iż de facto jedyny zarzut pozwanego w ramach uzasadnienia spornej decyzji dotyczył tego, iż ze wspomnianego świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 01 października 1997 r. (k. 7 akt rentowych) nie wynika data końcowa, do której wykonywał pracę w warunkach szczególnych – tj. zapis brzmi „od 31.05.1997 r.”. W ocenie Sądu Okręgowego należy stwierdzić, iż w świetle poczynionych w oparciu o zeznania świadków oraz ubezpieczonego wiążące i pewne ustalenia niewątpliwie prace tokarskie przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu wnioskodawca wykonywał do końca zatrudnienia, zatem do dnia 30 września 1997 r.

Ponadto podkreślenia wymaga, że w ramach całego okresu zatrudnienia w w/w przedsiębiorstwie (1979-1997) pozwany organ nie kwestionował wykonywania przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych w okresach od dnia 16 października 1984 r. do dnia 16 listopada 1994 r., od dnia 19 listopada 1994 r. do dnia 26 stycznia 1995 r., od dnia 12 lutego 1995 r. do dnia 29 września 1996 r., od dnia 03 października 1996 r. do dnia 25 maja 1997 r. – zaliczając je do stażu pracy w warunkach szczególnych sporną decyzją z dnia 15 lutego 2017 r. w wymiarze 12 lat, 6 miesięcy i 20 dni, co wynika wprost z uzasadnienia spornej decyzji (k. 11v akt rentowych). Niezasadne zatem w ocenie Sądu było różnicowanie sytuacji prawnej ubezpieczonego, który – jak ustalono – wykonywał dokładnie te same czynności pracownicze w dwóch różnych działach zakładu pracy przez cały okres zatrudnienie, które w przypadku części okresów (wskazanych w treści świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych) nie były kwestionowane przez pozwanego, w pozostałym zakresie zostały zaś uwzględnione do stażu pracy w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu Okręgowego, wobec udowodnienia wykonywania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych ubezpieczony J. Ś. spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia emerytury w obniżonym wieku, ponieważ osiągnął 60 rok życia, na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lat, przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego i złożył wniosek o przekazanie zgromadzonych tam środków na dochody budżetu państwa, a także spełnił przesłankę udokumentowania stażu co najmniej 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

W tym miejscu zwrócić także należy uwagę na to, iż zgodnie z brzmieniem art. 118 ust. 1a ustawy, w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Należy podkreślić, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2007 r., P 11/07, powyższy przepis należy rozumieć w ten sposób, że za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uznaje się dzień wpływu prawomocnego orzeczenia tylko w sytuacji, gdy za nie ustalenie tych okoliczności nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy.

Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie okoliczności, na podstawie których Sąd uznał odwołanie ubezpieczonego za zasadne zostały ostatecznie wyjaśnione w drodze uzupełnienia materiału dowodowego o przede wszystkim zeznania świadka i ubezpieczonego, wyjaśniające zakres obowiązków i charakter pracy ubezpieczonego, co uzasadnia zastosowanie dyspozycji art. 118 ust. 1a ustawy poprzez wnioskowanie a contrario.

W konkluzji Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 15 lutego 2017 r. i przyznał ubezpieczonemu J. Ś. prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 28 lutego 2017 r. (tj. od daty ukończenia wieku 60 lat jako daty spełnienia ostatniej przesłanki). Sąd Okręgowy wziął pod uwagę fakt, iż wniosek o emeryturę ubezpieczony złożył w dniu 27 stycznia 2017 r. (k. 1 akt rentowych), oraz dyspozycję art. 129 ust. 1 cyt. ustawy, zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstawania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca w którym zgłoszono wniosek.

Działając zaś na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy, Sąd wnioskując a contrario, równocześnie stwierdził brak odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, mając na uwadze fakt, iż dopiero wyniki niniejszego postępowania dowodowego – a więc przede wszystkim treść zeznań przesłuchanych osób – pozwoliły na poczynienie wiążących ustaleń co do charakteru zatrudnienia ubezpieczonego, mającego wpływ na jego prawo do wnioskowanego świadczenia.

SSO Bożenna Zalewska