Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 marca 2017 roku w sprawie z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w Ł. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w Ł. o zapłatę kwoty 53.429,91 zł , Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w pkt I. zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w Ł. na rzecz powoda Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w Ł. kwotę 3.500,00 zł
z odsetkami ustawowymi od dnia 18 października 2012 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części (pkt II). W pkt III. Sąd zasądził od powoda Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w Ł. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w Ł. kwotę 2.764,62 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w części, zaś w pkt IV. nakazał zwrócić z funduszy Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi na rzecz powoda Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w Ł. kwotę 309,78 zł tytułem zwrotu nadpłaconych kosztów sądowych zaksięgowanych pod pozycją (...)/ (...). W pkt V. Sąd nadaje wyrokowi w punkcie pierwszym w stosunku do pozwanego rygor natychmiastowej wykonalności.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w zakresie pkt II. i III. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie przepisów postępowania cywilnego, mającego wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie:

1.  art. 281 k.p.c. w związku z art. 49 k.p.c. w zakresie w jakim nie doszło do wyłączenia biegłego w sprawie, pomimo zgłaszania jeszcze przed podjęciem przez biegłego czynności w sprawie, że pełnomocnik powódki w innej sprawie reprezentuje w postępowaniu sądowym podmiot, który skierował przeciwko biegłemu H. K. prywatny akt oskarżenia, niedostrzeżenia przesłanki możliwości braku bezstronności. Kolejne wnioski o wyłączenie biegłego związane były z tą kwestią oraz z nieuprawnionymi ocenami biegłego kierowanymi pod adresem powódki i jej pełnomocnika w treści opinii oraz bardzo emocjonalnym i osobistym podejściu przez biegłego do zarzutów kierowanych pod adresem sporządzanych przez niego opinii. Wyłączenie biegłego w sytuacji uzasadnionych wątpliwości co do jego bezstronności ma wzmacniać gwarancje strony do bezstronnego procesu. W realiach tej sprawy zasad ta została w poważny sposób naruszona;

2.  art. 233 k.p.c., poprzez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego, wbrew regułom logiki i doświadczenia życiowego, bez jego wszechstronnego, kompleksowego rozważenia, co przejawiło się w:

⚫

niewłaściwym, nieuzasadnionym uznaniu, że opinia biegłego K. wraz z opinią uzupełniającą i dodatkową jest logiczna konsekwentna, oferuje pełnowartościowe źródło wiedzy specjalnej w sprawie. Podczas gdy opinie biegłego są nierzetelne, nieprofesjonalne, nadmiernie rozwlekłe, odnoszą się do kwestii nie mających znaczenia dla sprawy, nie odpowiadają na stawiane tezy dowodowe, zostały wydane bez badania wymiennika przez biegłego co było kluczową kwestią w sprawie, (zgodnie z Postanowieniem Sądu z dnia 01.09.2014) dokonując wyliczeń biegły sam wskazał, że jedynie w dobrej wierze przyjął, że wada wymiennika mogła wystąpić od ostatniego jego płukania (pkt. 5 str.86); w zakresie w jakim biegły wypowiada się odnośnie dziedzin w jakich nie posiada wiadomości specjalnych z zakresu księgowego;

⚫

pominięciu wniosku z uznanej przez Sąd za pełnowartościowe źródło wiedzy opinii biegłego, w zakresie w jakim biegły w pkt. 7 ( str. 84-86) wyliczył „w dobrej wierze” szkodę powódki na kwotę 4952,14 zł za okres od 31.03.2012 do 13.08.2012 (str. 78-80), podtrzymał ten wniosek w opinii uzupełniającej i dodatkowej. Takie działanie Sądu pozbawionej jest logiki. Co więcej w treści uzasadnienia wyroku brak najdrobniejszych rozważań w tym zakresie, lub choćby lakonicznej wzmianki;

⚫

pominięciu wniosku nr 6 ( str. 86) z uznanej przez Sąd za pełnowartościowe źródło wiedzy opinii biegłego, gdzie stwierdzono: „Dokonanie płukania wymiennika w marcu 2012 nie było czynnością prawidłową do wyeliminowania wady nieszczelności wymiennika, gdyż powodowało, że
w przypadku nawet drobnej nieszczelności ulegały one zwiększeniu się wskutek usunięcia zgromadzonych zanieczyszczeń”;

⚫

pominięciu wniosku nr 4 ( str. 83) z uznanej przez Sąd za pełnowartościowe źródło wiedzy opinii biegłego, gdzie biegły stwierdził, że czynności wykonywane przez świadka J. K. (1) były prawidłowe
i pozwoliły na ustalenie charakteru wady nieszczelności wymiennika oraz, że ustalenie wady możliwe było uprzednio tą metodą uprzednio, bez płukania wymiennika;

⚫

nie nadaniu odpowiedniego znaczenia: pisemnemu uznaniu roszczenia przez Ubezpieczyciela pozwanej z dnia 05.06.2013 roku i oświadczenia pozwanej o uznaniu roszczenia w kwocie 3720,10 zł za okres od dnia 28.03.2012 do 27.07.2012 (załączone do pozwu), pomimo uznania tej okoliczności przez Sąd pierwszej instancji za bezsporną; zestawienia zużycia wody wraz z fakturami za zużycie wody po dokonaniu wymiany wymiennika ( 08.2012-03.2016) oraz zestawienia zużycia wody wraz z fakturami za zużycie wody od 2010 roku do dokonania wymiany wymiennika, wskazujących jednoznacznie, że z momentem wymiany wymiennika unormowało się zużycie wody i jest od tamtego momentu na stałym zbliżonym poziomie, niższym niż w okresie od 2010 roku do 13.08.2012; protokołowi kontroli (...) z dnia 26.07.2012, z którego wnikało, że układ pomiarowy mimo występującej już wówczas wiadomej stronom wady, nie pokazywał kodu błędu, zatem wada wcześniej mogła występować; zeznaniom J. K. (2) i sporządzonej przez niego opinii prywatnej, analogicznym jak wniosek biegłego z pkt. 4 i 6 opinii, w zakresie rodzaju wady wymiennika i tego, że płukanie wymiennika nie wykaże nieszczelności;

1.  art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. i art. 278 § 1 k.p.c. poprzez bezpodstawne oddalenie wniosków dowodowych o dopuszczenie dowodów z opinii : - Politechniki (...) Instytut (...); - biegłego księgowego; na okoliczności opisane w piśmie procesowym z dnia 28.11.2016. (zastrzeżenie w tym zakresie zostało zgłoszone w trybie art. 162 k.p.c. na terminie rozprawy w dniu 08.03.2017);

2.  art. 233 § 2 k.p.c. w zakresie w jakim Sąd nie nadal odpowiedniego znaczenia przeszkodom stawianym przez pozwaną w zakresie badania wymiennika – nie przekazania go biegłemu celem zbadania, choć zgodnie z postanowieniem Sądu z dnia 01.09.2014 roku biegły miał zbadać wadliwy wymiennik;

3.  art. 328 § 2 k.p.c. w zakresie w jakim w uzasadnieniu orzeczenia:

a)  brak jakiejkolwiek oceny zeznań świadków: G. K., A. W., K. N., J. K. (3), J. K. (1) przesłuchanych w sprawie i wskazania w jakim zakresie zostały uznane za wiarygodne przez Sąd, a w jakim nie i co legło u podstaw takiej oceny;

b)  lakoniczne wręcz sloganowe uzasadnienie z jakich powodów Sąd uznał opinie biegłego za logiczną, konsekwentną i wartościową, brak informacji które z twierdzeń, wniosków z opinii przekonały Sąd i co do jakich okoliczności, z jakimi innymi dowodami były spójne, ponadto wskazania z jakich powodów Sąd nie uznał tej opinii w zakresie szkody wyliczonej przez biegłego i nie zasądził kwoty szkody wyliczonej przez biegłego – 4952,14 zł (str. 86 opinii), choć opiniom tym „ przyznał wiarę w całości”;

c)  brak w treści uzasadnienia rozważań dlaczego Sądu uznał powództwo kwotą 3500 zł, a nie kwotą 3720,10 uznaną pisemnie przez pozwaną (pomimo uznania tej okoliczności przez Sąd pierwszej instancji za bezsporną).

W oparciu o wskazane zarzuty powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie stosownie do tego rozstrzygnięcie kosztów postępowania za pierwszą i drugą instancję; uzupełnienie materiału dowodowego poprzez przeprowadzenie dowodu z opinii – biegłego księgowego, a także dowodu z opinii Politechniki (...) Instytut (...), ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz stosownie do tego rozstrzygnięcie kosztów postępowania za pierwszą i drugą instancję.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie w całości, oddalenie wszelkich zawartych w niej wniosków dowodowych oraz zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanej kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkowała uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Łodzi – Widzewa w Łodzi.

Sąd odwoławczy ograniczy się jedynie do tych zarzutów apelacji, które skutkowały uchyleniem zaskarżonego orzeczenia.

Trafny okazał się zarzut naruszenia art. 281 k.p.c. w związku z art. 49 k.p.c. w zakresie w jakim nie doszło do wyłączenia biegłego w sprawie, pomimo zgłaszania jeszcze przed podjęciem przez biegłego czynności w sprawie, że pełnomocnik powódki w innej sprawie reprezentuje w postępowaniu sądowym podmiot, który skierował przeciwko biegłemu H. K. prywatny akt oskarżenia, a tym samym niedostrzeżenia przesłanki braku bezstronności. Słusznie strona apelująca podnosi, że treść opinii biegłego zawierała nieuprawnione oceny kierowane pod adresem pełnomocnika powódki,
w szczególności bardzo emocjonalne i osobiste podejście do zarzutów kierowanych pod adresem sporządzanych przez niego opinii, które to okoliczności wskazywały na brak bezstronności oraz obiektywizmu biegłego w niniejszej spawie.

Wskazać w tym miejscu należy, że niemerytoryczne, wyrażające negatywne emocje uwagi zawarte w opinii biegłego sądowego pod adresem strony lub jej pełnomocnika mogą uzasadniać wątpliwości co do jego bezstronności w sprawie i stanowić podstawę do jego wyłączenia przez sąd (art. 281 w związku z art. 49 k.p.c.). Biegły sądowy nie powinien w tekście opinii zamieszczać uwag niemerytorycznych ani wyrażać swych ocen w nieodpowiedniej formie (tak wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 14 lutego 2013 roku, II CSK 371/12, Legalis numer 719215). W niniejszej sprawie wydane przez biegłego opinie są pełne uwag o silnym zabarwieniu emocjonalnym, w tym zawierających negatywne oceny odnoszące się do osoby pełnomocnika powoda. Jak trafnie wskazuje strona apelująca, biegły zarzuty do opinii traktował jako ataki personalne, odbierał je osobiście, czuł się obrażany, zarzucał pełnomocnikowi powódki popełnienie wykroczenia w stosunku do niego, żądając rozpatrzenia przez Sąd tej okoliczności (pisemna opinia uzupełniająca biegłego – k. 413-445). Biegły ponadto wskazywał, że jest krytykowany przez pełnomocnika powódki w arogancki i obraźliwy sposób, zarzucając mu nieetyczne postępowanie. Jednocześnie w treści opinii biegły wskazywał na zaniedbania pełnomocnika powoda, w tym nieprofesjonalne sporządzenie pozwu oraz nieznajomość obowiązujących przepisów k.p.c. W tym stanie rzeczy jeżeli biegłemu towarzyszą takie odczucia i emocje, to trudno uznać, że wydane przez niego opinie oferują pełnowartościowe źródło wiedzy specjalnej w niniejszej sprawie. Niemerytoryczne, pełne negatywnych emocji uwagi skierowane pod adresem pełnomocnika powoda w pełni potwierdzają podniesiony w apelacji zarzut braku obiektywizmu biegłego w stosunku do pełnomocnika strony powodowej i tym samym dowodzą uzasadnionych wątpliwości co do jego bezstronności w sprawie. Wskazać należy, że wyłączenie biegłego w sytuacji uzasadnionych wątpliwości co do jego bezstronności ma wzmacniać gwarancje strony do bezstronnego i obiektywnego rozstrzygnięcia jej sprawy (por. wyr. SN z 28.11.2000 r., II UKN 74/00, MoP 2003, Nr 7, s. 320; wyr. SN z 21.3.2001 r., I PKN 618/00, OSNAPiUS 2003, Nr 2, poz. 29; wyr. SN z 18.3.2008 r., II UK 167/07, L.; wyr. SN z 8.7.2008 r., II UK 344/07, L.; post. SN z 6.2.2009 r., I UK 335/08, L.).W realiach tej sprawy niewątpliwie zasada ta została w poważny sposób naruszona. Sąd Rejonowy nie uwzględniając wniosku pełnomocnika powoda o wyłączenie biegłego sądowego naruszył więc art. 281 w związku z art. 49 k.p.c. Naruszenie to mogło mieć przy tym wpływ na wynik sprawy, albowiem, jak wynika z wcześniejszych wyjaśnień, istotny element ustaleń faktycznych stanowiących podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia opierał się na opinii tego biegłego. Należało zgodzić się również ze stroną apelującą, iż w żadnej mierze okolicznością uzasadniającą działanie Sądu I instancji nie może być fakt odmowy przez innych biegłych wydania opinii w sprawie, zaś biegły H. K. jako jedyny wyraził zgodę. Słusznie strona apelująca podnosi, że sporządzona przez biegłego opinia nie mogła zostać uznana za rzetelną oraz pełnowartościowe źródło wiedzy, albowiem nie odpowiada na stawiane w tezie dowodowej pytania, w szczególności odnośnie przyczyny wady wymiennika i okresu, w jakim ta wada powstała, co miało istotne znaczenia dla ustalenia wartości szkody. Ponadto biegły wypowiada się odnośnie dziedzin, w jakich nie posiada wiadomości specjalnej tj. z zakresu księgowości, co zresztą sam przyznaje. Wartość dowodową opinii obniża jednak przede wszystkim fakt, iż sporządzone one zostały bez przeprowadzonego przez biegłego badania przedmiotowego wymiennika, które miało kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Sam biegły wskazał, że dobrej wierze przyjął wystąpienie nieszczelności wymiennika od ostatniego płukania, oświadczając, że nigdy go nie zbadał. W tych okolicznościach brak było podstaw do wykorzystania przedmiotowej opinii jako dowód w rozumieniu art. 278 § 1 k.p.c. Nieprawidłowe było przy tym rozstrzygnięcie Sądu I instancji w przedmiocie wniosku dowodowego pełnomocnika powoda o dopuszczeniu dowodów z opinii Politechniki (...) Instytutu (...), który w realiach sprawy był w pełni uzasadniony. Rację ma również strona apelująca podnosząc, że Sąd Rejonowy nie nadał odpowiedniego znaczenia faktowi, że strona pozwana nie przekazała biegłemu do badania wymiennika, choć zgodnie z postanowieniem Sądu z dnia 1 września 2014 roku biegły miał zbadać wadliwy wymiennik. W niniejszej sprawie Sąd powinien ocenić - na podstawie własnego przekonania i wszechstronnego rozważenia zebranego materiału - jakie znaczenie należy nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu, uwzględniając również dyrektywy wynikające z art. 3 k.p.c., nakazującego stronom dawanie wyjaśnienia okoliczności sprawy zgodnie z prawdą oraz przedstawianie dowodów. Badając znaczenie odmowy przekazania wymiennika biegłemu sąd powinien mieć na uwadze, czy została ona podyktowana względami obiektywnymi, czy też zawinionymi przez stronę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2010 r., III CSK 119/09). W niniejszej sprawie Sąd uchylając się od dokonania oceny zachowania strony pozwanej uniemożliwiającej prawidłowe przeprowadzenie dowodu w sprawie naruszył dyspozycję art. 233 § 2 k.p.c., co skutkowało nieprawidłowym uznaniem przez Sąd I instancji twierdzeń strony powodowej za nieudowodnione.

Ze względu na zasadność najdalej idącego zarzutu skarżącego, tj. naruszenia art. 281 w związku z art. 49 k.p.c., zbędne okazało się rozpatrywanie pozostałych zawartych w apelacji zarzutów.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, pozostając temu Sądowi na mocy art. 108 § 2 k.p.c. rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy dopuści dowód z opinii Politechniki (...) Instytutu (...) zgodnie z zakreśloną w piśmie z dnia 28 listopada 2016 roku tezą dowodową (k. 556), zobowiązując jednocześnie stronę pozwaną do przedłożenia do sprawy przedmiotowego wymiennika.
W sytuacji, zaś braku jego przedłożenia dokonanie oceny zachowania strony pozwanej przez pryzmat przepisu art. 233 § 2 k.p.c. W miarę rozwoju sprawy Sąd I instancji dopuści także dowód z opinii biegłego księgowego na okoliczność ustalenia prawidłowej wysokości dochodzonego roszczenia.