Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2017 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2017 r. w Toruniu

sprawy z powództwa Gminy M. T. - Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w T.

przeciwko G. W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej G. W. na rzecz powoda Gminy M. T. - Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w T. kwotę 14.434,81 zł (czternaście tysięcy czterysta trzydzieści cztery złote osiemdziesiąt jeden groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 kwietnia 2017r. do dnia zapłaty;

II.  nie obciąża pozwanej kosztami procesu.

Sygn. akt I C 779/17

UZASADNIENIE

Powódka Gmina M. T. wniosła o zasądzenie od pozwanej G. W. kwoty 14.343,81 zł w ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że pozwana zajmuje lokal mieszkalny bez tytułu prawnego. Wyrokiem z dnia 28.10.2014 r. orzeczono wobec niej eksmisję z prawem do lokalu socjalnego. Podkreśliła, iż pozwana zajmuje lokal i nie wnosi żadnych opłat. Niniejszym pozwem dochodzi kwoty 12.941,29 zł tytułem należności głównej od 1.05.2014 r. do 28.02.2017 r. oraz 1.493,52 zł tytułem odsetek.

Nakazem zapłaty z dnia 18 kwietnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Toruniu zasądził na rzecz powódki kwotę dochodzoną pozwem wraz z kosztami procesu.

Pozwana w ustawowym terminie wniosła sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty wskazując, iż sama prowadzi gospodarstwo domowe i utrzymuje się z pomocy (...)u. Jednocześnie wniosła o umorzenie kosztów procesowych.

Postanowieniem z dnia 31 maja 2017 r. Sąd Rejonowy w Toruniu zwolnił pozwaną od ponoszenia kosztów w całości.

W odpowiedzi na sprzeciw powódka stwierdziła, iż pozwana nie zaprzeczyła, że posiada zadłużenie i nie zakwestionowała jego wysokości. Wniosła o wydanie wyroku zgodnie z żądaniem pozwu.

Na rozprawie pełnomocnik pozwanej podniósł, iż powódka nie udowodniła, iż jest właścicielem lokalu. Zaprzeczył, aby G. W. zobowiązana była do zapłaty na rzecz powódki odszkodowania w dochodzonej wysokości. Zaznaczył, iż roszczenie jest konsekwencją nie wypełnienia przez powódkę ciążącego na niej obowiązku w postaci dostarczenia lokalu socjalnego.

W piśmie z dnia 3.08.2017 r. powódka wskazała, iż jest właścicielem przedmiotowego lokalu. Podkreśliła, iż dochodzona kwota dotyczy okresu od 1.05. (...) – 28.02.2017 r. i w tym okresie stawki czynszu ulegały zmianie. Nadto w przypadku pozwanej stawka czynszu została podwyższona o 10% z uwagi na korzystne położenie lokalu na I piętrze. Zaznaczyła, iż z chwilą utraty prawa do lokalu powódka zobowiązana bydła do zapłaty odszkodowania za korzystanie z lokalu. Otrzymywała powiadomienia o stawkach czynszu i opłat.

Na rozprawie w dniu 20.09.2017 r. strona pozwana ponownie zakwestionowała wysokość roszczenia wskazując, iż należność z tytułu bezumownego korzystana z lokalu za okres objęty pozwem wynosi 4.207,35 zł. Zaprzeczyła, aby otrzymywała od powódki pisma dotyczące wprowadzenia nowych stawek czynszu.

W piśmie z dnia 3.10.2017 r. pełnomocnik powódki podkreślił, iż pozwana otrzymała pisma dotyczące zmiany stawek czynszu i wiedziała o wysokości swojego zadłużenia. Przedmiotowa korespondencja była dostarczana przez administratora budynku. W związku z tym, iż pozwana nie otwierała drzwi przesyłki wkładano do jej skrzynki pocztowej. Nadto pozwana zastawiała się w ZGM w sprawie swoich płatności i zadłużenia, informowana była wówczas o wysokości zaległości, a części należności pozwanej na wniosek samej powódki czy pozwanej podlegała umorzeniu. Dodał, iż prócz czynszu pozwana zobowiązana była do uiszczenia opłat dodatkowych m.in. za wywóz odpadów komunalnych, odwodzenie ścieków, za zużycie wody zimnej, centralne ogrzewanie.

Sąd ustalił, co następuje:

Gmina M. T. jest właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w T..

(okoliczność znana z urzędu wyrok SR w Toruniu, sygn.. akt I C (...))

G. W. zamieszkuje ten lokal mieszkalny bez tytułu prawnego.

Bezsporne

i dowody: - umowa najmu, k. 39-40

Stawki czynszu w okresie od 1 maja 2014 r. do 28 lutego 2017 r. ulegały zmianie do wysokości określonych w zarządzeniu Prezydenta Miasta T., w każdym roku od 1 sierpnia i obowiązywały przez jeden rok. Z uwagi na korzystne położenie lokalu – na I piętrze, stawka podwyższona była o 10%. Stawki kształtowały się następująco:

od 1 sierpnia 2013 r. stawka wynosiła 4,39m ² +10%+ 4,83 zł/1m ²

od 1 sierpnia 2014 r. stawka wynosiła 4,43m ² +10%+ 4,87 zł/1m ²

od 1 sierpnia 2015 r. stawka wynosiła 4,52m ² +10%+ 4,97 zł/1m ²

od 1 sierpnia 2016 r. stawka wynosiła 4,57m ² +10%+ 5,03 zł/1m ²

Dowód: zarządzenia k. 48,49,50,51

O zmianie wysokości stawki czynszu i należnych opłat G. W. otrzymywała stosowne powiadomienia.

Dowód: pismo z 11.07.2013 r. k. 53;

pismo z 11/07/2014 r k. 53;

pismo z 3.07.2015 r. k. 54;

pismo z 11.07.2016 r. k. 55;

pismo z 2.05.2014 r. k. 56

pisma kierowana do G. W. k. 71 – 85

Powiadomienia o opłatach i zmianach ich wysokości dostarczane były indywidualnie mieszkańcom przez administratora budynku. Z uwagi na to, że G. W. nie otwierała nikomu drzwi korespondencja kierowana do niej pozostawiana była w jej skrzynce pocztowej.

Dowód: notatka k. 70;

zeznania świadek K. M. z 18.10.2017 r. 00:01:13-00:06:06

G. W. uchylała się od regulowania należnych opłat za czynsz i opłat dodatkowych związanych z zajmowanym lokalem (tj.za wywóz odpadów komunalnych, odwodzenie ścieków, za zużycie wody zimnej, centralne ogrzewanie).

Bezsporne

G. W. osobiście stawiała się Zakładzie Gospodarki Mieszkaniowej, gdzie informowana była o wysokości swojego zadłużenia.

Dowód: karta informacyjna k. 87-89

sprawozdanie k. 90-91v

Na wniosek Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej jak i G. W. część zadłużenia z uwagi na jej trudną sytuację finansową uległa umorzeniu.

Dowód: - pismo k. 92,94,96

wniosek k. 93-93v, 95

Zaległość G. W. z tytułu zajmowania lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego w okresie od maja 2014 r. do 28 lutego 2017 r. wyniosła 12.941,29 zł.

Dowód: kartoteka finansowa k. 5-7

stan finansowy k. 8

zestawienie k. 57,58,59,60

G. W. jest osobą bezrobotną, utrzymującą się z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w T..

Bezsporne

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dokumentów zebranych w sprawie oraz przesłuchania świadka.

Zgromadzone dokumenty nie budziły wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności i autentyczności.

Za zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy Sąd uznał zeznania świadka K. M., gdyż były jasne spójne i zgodne z zabranym materiałem dowodowym.

W sprawie bezspornym było, iż pozwana zamieszkuje lokal bez tytułu prawnego i nie uiszcza należnych opłat. Pozwana kwestionowała natomiast wysokość zadłużenia oraz fakt poinformowania jej o zmianie stawek czynszu.

Podstawą zgłoszonego żądania powódki stanowi art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów i zasobie mieszkaniowym gminy. Przy czym, z uwagi na to, że powódka dochodziła należności z dwóch różnych tytułów, żądanie zapłaty odszkodowania za zajmowanie i korzystanie z lokalu zweryfikowane musiało być zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 ustawy, a żądanie zapłaty wydatków poniesionych przez Gminę za opłaty dodatkowe mn.: odprowadzanie ścieków, opłaty za zimna wodę, wywóz nieczystości stałych - określone w art. 18 ust. 2 zd. ustawy jako odszkodowanie uzupełniające – zgodnie z ogólnymi zasadami wynagradzania za korzystanie z cudzej rzeczy, czyli w myśl przepisów art. 224 k.c. w zw. z art. 230 k.c.

Bezspornym było iż w okresie od 1.05.2014 r. do 28.02.2017 r. pozwana zajmowała lokal bez tytułu prawnego. Zobowiązana była więc do poniesienia kosztów: w zakresie odszkodowania będącego rekompensatą utraconego czynszu, w wysokości i na zasadach określonych w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, a w przypadku innych należności wynikający z zajmowania lokalu, składających się na określone w ustawie, w art. 18 ust. 2 pojęcie odszkodowania uzupełniającego, na zasadach ogólnych tj. na podstawie art. 224 k.c. w zw. z art. 230 k.c.

Osoba zajmująca lokal mieszkalny, bez tytułu prawnego, do czasu jego opuszczenia, zobowiązana jest do zapłaty na rzecz właściciela periodycznie (co miesiąc - art. 18 ust. 1 ustawy), odszkodowania za dalsze korzystanie z lokalu. Przywołany przepis stanowi podstawę dla przyznania właścicielowi świadczenia, które rekompensować ma utraconą korzyść w postaci czynszu. Dlatego ustawa zastrzegła w tym wypadku co miesięczną płatność świadczenia, określonego zbiorczo jako świadczenie odszkodowawcze, w wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu (art. 18 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy). Poza tym zakresem pozostaje uzupełniające odszkodowanie przewidziane w art. 18 ust. 2 zdanie drugie ustawy, którego właściciel może dochodzić na ogólnych zasadach, a które obejmuje takie należności jak zgłoszone w nin. postępowaniu koszty dostarczenia wody, odpowiedzenia ścieków oraz wywozy śmieci – zwanej dalej odszkodowaniem uzupełniającym ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 maja 2012, wydanym w sprawie IV CSK 490/11).

W tym, miejscu wskazać należy, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, iż powódka prawidłowo naliczała stawki czynszu za zajmowany przez pozwaną lokal. O każdorazowej zmianie pozwana została powiadomiona. Informowana była również o wysokości opłat dodatkowych tj. za wywóz odpadów komunalnych, odwodzenie ścieków, za zużycie wody zimnej, centralne ogrzewanie. Nie ma wątpliwości, iż zdawała sobie sprawę z zadłużenia wobec powódki. Otrzymywała kierowaną do niej korespondencję zawierającą rachunku i wezwania do zapłaty, nadto stawiała się kilkukrotnie u powódki, kiedy informowaną ją o wysokości zadłużenia. Nie można pomijać tego, iż o świadomości powódki co do zaległości świadczą również składane przez nią wnioski dotyczące umorzenia. Powyższe jednoznacznie wskazuje, iż miała ona świadomości co do istnienia i wysokości swojego zobowiązania wobec powódki. Zauważyć także należy, iż wiedzą powszechną jest, iż stawki czynszu ustalane przez gminę są najniższe na rynku, zatem trudno uznać by pozwana mogła płacić mniejszy czynsz za lokal o podobnym standardzie.

Podsumowując, pozwana zobowiązana była płacić Gminie na podstawie art. 18 ust. 1 i 2 ustawy, co miesiąc odszkodowanie, w wysokości czynszu jaki byłaby obowiązana opłacać, gdyby stosunek prawny, na podstawie którego zajmowała lokal, nie wygasł oraz na zasadach ogólnych tj. na podstawie art. 224 k.c. w zw. z art. 230 k.c. określone w art. 18 ust. 2 zdanie 2 ustawy odszkodowanie uzupełniające, na które składają się ponoszone przez Gminę koszty dostarczenia do lokalu wody, odprowadzenia ścieków czy wywozu śmieci. Roszczenie o zapłatę odszkodowania określonego w art. 18 ust. 1 ustawy – zwanego dalej odszkodowaniem - jest płatne co miesiąc, zatem ustawa określa termin, jego zapłaty. Ustawa, poza wskazaniem, że zapłata odszkodowania nastąpić ma co miesiąc, nie wskazuje dnia miesiąca, w którym uiszczenie należności powinno nastąpić. Dlatego, z uwagi na to, że w art. 18 ust. 1 ustawy zastrzeżono, że właścicielowi należy się zapłata odszkodowania odpowiadającego wysokości utraconego czynszu, zasadę tę odnieść należy również do terminu, w jakim zapłata winna być dokonana.

Z uwagi na opóźnienie w zapłacie, powódce należały się także odsetki. Powódka za okres do 1.08.2014 r. do 28.02.2017 r. skapitalizowała odsetki, których dochodziła pozwem,

Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 14,434,81 zł

O odsetkach ustawowych od zasądzonych należności orzeczono w myśl art. 481 § 1 kc zgodnie z żądaniem powodów.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. przyjmując, że wobec złej sytuacji materialnej powódki nie jest uzasadnione obciążanie jej tymi kosztami. Obciążenie strony, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, całością lub nawet tylko częścią kosztów procesu może w okolicznościach konkretnej sprawy pozostawać trudne do pogodzenia z poczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Z tego względu ustawodawca przewidział specjalne unormowanie pozwalające nie obciążać strony przegrywającej (powoda, pozwanego) obowiązkiem zwrócenia przeciwnikowi całości lub części kosztów. Ideę tę urzeczywistnia wyrażona w powołanym przepisie zasada słuszności. Artykuł 102 nie konkretyzuje w żaden sposób pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych. Wskazanie w tym przepisie na dopuszczalność odstąpienia od zasady odpowiedzialności za wynik procesu jedynie w wypadkach wyjątkowych ("szczególnie uzasadnionych") wyłącza możliwość stosowania wykładni rozszerzającej. Ocena, czy taki wypadek rzeczywiście zachodzi, pozostawiona została uznaniu sądu. Musi ona mieć na względzie całokształt okoliczności sprawy. Chodzi tu nie tylko o okoliczności związane z przebiegiem procesu, ale również pozostające poza jego obszarem (np. stan majątkowy stron, ich sytuacja życiowa). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Kryteria pomocne przy rozstrzyganiu o istnieniu czy też nieistnieniu przesłanek zastosowania zasady słuszności wskazane zostały w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Sposób skorzystania z art. 102 jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążania kosztami procesu strony przegrywającej spór (zob. wyroki SN: z dnia 3 lutego 2010 r., II PK 192/09, Lex nr 584735 i z dnia 27 maja 2010 r., II PK 359/09, Lex nr 603828 oraz postanowienia SN: z dnia 19 października 2011 r., II CZ 68/11, Lex nr 1044004 i z dnia 20 kwietnia 2012 r., III CZ 17/12, Lex nr 1164739). O tym, czy w konkretnej sprawie zachodzi "szczególnie uzasadniony wypadek" w rozumieniu art. 102, decyduje m.in. sposób prowadzenia procesu przez stronę przegrywającą sprawę. Jeżeli prowadzi ona proces w sposób nielojalny, np. przez usiłowanie wprowadzenia sądu w błąd, albo celowo dąży do przewleczenia procesu lub zwiększenia jego kosztów, to nie zasługuje na potraktowanie jej w uprzywilejowany sposób i na zwolnienie od zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi (zob. postanowienie SN z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73, Lex nr 7366).

W niniejszej sprawie powódka sama prowadzi gospodarstwo domowe. Jej sytuacja materialna jest trudna, jest osoba bezrobotną i utrzymuje się jedynie z pomocy MOPS. Dodatkowe obciążenie powódki kosztami jeszcze pogorszyłoby jej trudną sytuację.

Dlatego uznać należy, że istnieją szczególnie uzasadnione okoliczności pozwalające na nieobciążanie powódki kosztami procesu.