Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 października 2015 roku ( data nadania) A. W. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego W. M. w W. kwoty 60.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu zarzucił, że w czasie, gdy przebywał w Areszcie Śledczym W.- M. w dniach od 2 lutego 2011 roku do 19 grudnia 2013 roku pozwany nie zapewnił mu odpowiednich warunków bytowych, wskazując na przeludnienie cel, brak wentylacji, zagrzybienie cel, brak należytej higieny bielizny pościelowej oraz możliwość korzystania z prysznica tylko jeden raz w tygodniu przez 7 minut. Nadto powód wskazywał, iż przebywał w celi z więźniami przestępczości zorganizowanej, co nie powinno mieć miejsca a także, iż w celi przejściowej przebywał przez okres znacznie dłuższy niż 2 tygodnie.

(pozew, k. 1-2v).

Postanowieniem z dnia 17 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. zwolnił powoda A. W. od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w całości.

(postanowienie, k. 11-11v).

W odpowiedzi na pozew pozwany wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany zaprzeczył prawdziwości stwierdzeń powoda zawartych w pozwie. Wskazał, że powód podczas pobytu u pozwanego przebywał w celach nieprzeludnionych, o należytym stanie technicznym, pozbawionych zawilgocenia i zagrzybienia, posiadających sprawną wentylację. Dodał, że wyposażenie cel, w których przebywał powód, spełniało wymagania rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. Podniósł też, że koc i pościel używane przez powoda podlegają wymianie na uzasadnione żądanie osadzonego o co tenże nie wnosił. Wskazywał również, że powód nie przebywał w celi przejściowej przez okres dłuższy niż 2 tygodnie.

(odpowiedź na pozew, k. 51, pismo pozwanego wraz z notatką służbową k. 41-44).

Na rozprawie w dniu 1 września 2016 r. pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń .

(protokół rozprawy z dnia 01-09-2016 r., k. 62).

Do zamknięcia rozprawy strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód A. W. przebywał w Areszcie Śledczym W.- M. w okresie od 2 lutego 2011 roku do 19 grudnia 2013 roku. Przez cały okres pobytu był osadzony w celach mieszkalnych z zachowaniem normy 3m ² na osadzonego. Powód był osadzony w następujących celach:

1.  02.02.2011 – 07.02.2011: oddział B-l c. 19 (powierzchnia celi 7.06 m ², przeznaczona dla 2 osób) – przebywały 2 osoby;

2.  07.02.2011 – 24.02.2011: oddział C-2 c. 8 (powierzchnia celi 9,55 m ^2, przeznaczona dla 3 osób) – przebywały 3 osoby;

3.  09.03.2011 – 10.03.201: oddział B-l c. 11 (powierzchnia celi 7,06 m ^2, przeznaczona dla 2 osób) – przebywały 2 osoby;

4.  10.03.2011 – 30.03.2011: oddział B-3 c.4 (powierzchnia celi 7,85 m ², przeznaczona dla 2 osób) - przebywały 2 osoby;

5.  30.03.2011 – 31.03.2011: oddział B-3 c.7 (powierzchnia celi 10,36 m ², przeznaczona dla 3 osób) – przebywały 3 osoby;

6.  31.03.2011 – 04.04.2011: oddział B-l c.26 (powierzchnia celi 7.18 m ², przeznaczona dla 2 osób) – przebywały 2 osoby;

7.  04.04.2011 – 03.06.2011: oddział A-2 cl (powierzchnia celi 22,75 m ², przeznaczona dla 7 osób - w dniu 05.05.2011 przebywało 5 osób, w dniach 05.04-06.04.2011 oraz 29.04-04.05.2011 przebywało 6 osób, w pozostałe dni - przebywało 7 osób;

8.  03.06.2011 - 14.06.2011: oddział A-5 c.6 (powierzchnia celi 23.08 m ², przeznaczona dla 7 osób) - przebywało 7 osób;

9.  14.09.2011 - 20.09.2011: oddział B-l c.26 (powierzchnia celi 7,18 m ², przeznaczona dla 2 osób) w dniach 14-15.09.2011 przebywała 1 osoba, w dniach 16-20.09.2011przebywała 1 osoba

10.  20.09.2011 - 28.09.2011: oddział B-2 c.24 (powierzchnia celi 7,07 m ², przeznaczona dla 2 osób) - przebywały 2 osoby;

11.  28.09.2011 - 25.10.2011: oddział B-3 c.7 (powierzchnia celi 10,36 m ², przeznaczona dla 3 osób) - w dniach 28.09-06.10.2011, 08.10.2011, 11.10.2011, 13.10.2011 przebywały 3 osoby, w pozostałe dni przebywały 2 osoby;

12.  25.10.2011 - 19.12.2011: oddział A-2 cl (powierzchnia celi 22,75 m ², przeznaczona dla 7 osób) - w dniach 26.10.2011, 31.10-01.11.2011, 18.11-20.11.2011, 03.11.2011, 22.11.2011 przebywało 6 osadzonych, w pozostałe dni przebywało 7 osadzonych;

13.  19.12.2011 - 31.01.2012: oddział B-4 c.21 (powierzchnia celi 7.36 m ², przeznaczona dla 2 osób) - przebywało 2 osadzonych;

14.  31.01.2012 - 27.06.2012: oddział B-4 c.20 (powierzchnia celi 21,00 m ², przeznaczona dla 7 osób) - w dniach: 04.02, 05.02, 29.02 oraz 19.06.2012 przebywało 6 osadzonych, w pozostałych dniach przebywało 7 osadzonych;

15.  27.06.2012 - 31.10.2012: oddział A-3 c.3 (powierzchnia celi 22,05 m ². przeznaczona dla 7 osób) - w dniach: 28.06 - 03.07.2012, 16.08.2012, 04.10.- 07.10.2012, 10.10-11.10.2012, 27.10 - 28.10.2012 przebywało 6 osadzonych, w pozostałe dni przebywało 7 osadzonych;

16.  31.10.2012 - 17.01.2013: oddział B-4 c.7 (powierzchnia celi 7.90 m ². przeznaczona dla 2 osób) przebywało 2 osadzonych;

17.  17.01.2013 - 05.07.2013: oddział A-3 c.8 (powierzchnia celi 21,61 m ², przeznaczona dla 7 osób) w dniach: 26.01. 09.02, 23.02. 08.03 10.03. 19.03, 29.03 - 04.04, 01.06, 03.07.2013 przebywało 6 osadzonych, w dniu 04.05.2013 przebywało 3 osadzonych, w pozostałe dni przebywało 7 osadzonych;

18.  05.07.2013 - 24.07.2013: oddział A-l c.6 (powierzchnia celi 21.61 m ². przeznaczona dla 7 osób) - w dniach 06.07-07.07 i 10.07-21.07 - przebywało 6 osadzonych, w pozostałe dni przebywało 7 osadzonych;

19.  24.07.2013 - 31.07.2013: oddział A-3 c.8 (powierzchnia celi 21.61m ². przeznaczona dla 7 osób) - przebywało 7 osadzonych;

20.  31.07.2013 - 02.09.2013: oddział A-2 c.5 (powierzchnia celi 22.75 m ², przeznaczona dla 7 osób) w dniach 15.08-17.08, 29.08 przebywało 6 osadzonych, w pozostałe dni przebywało 7 osadzonych;

21.  02.09.2013 - 19.12.2013: oddział A-l c.8 (powierzchnia celi 21.61 m ². Przeznaczona dla 7 osób) - w dniach 19.11-01.12, 09.12, 12.12,14.12-16.12.2013 - przebywało 6 osadzonych, w pozostałe dni przebywało 7 osadzonych.

Osadzony nie przebywał w celi przejściowej dłużej niż 14 dni.

(niesporne, dowody: notatka służbowa, k. 35 – 37)

Cele , w których przebywał powód były wyposażone zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym zakresie, stan ścian , podłóg i sufitów był dobry i poddawany konserwacji w razie potrzeby. W celach, w których przebywał powód nie stwierdzono wilgoci ani zagrzybienia ścian. Cele posiadały sprawną wentylację grawitacyjną a także możliwość otwierania i zamykania okien.

( notatka z dnia 15 czerwca 2016 roku k. 52)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty i ich kopie, złożone przez pozwanego do akt sprawy, odnośnie których strona powodowa nie wypowiedziała się, a tym samym nie kwestionowała co do ich prawdziwości i zgodności z oryginałami.

Sąd oddalił wnioski dowodowe powoda o dopuszczenie dowodu z zapadłych wyroków ( w sprawach J. B. i K. K. przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w P. oraz P. M. przeciwko Skarbowi Państwa – Aresztowi Śledczemu W.- S.) z uwagi na fakt, iż zapadłe orzeczenia w tych sprawach były całkowicie nieprzydatne dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Przede wszystkim podkreślenia wymaga, że sprawy te nie dotyczyły warunków panujących w Areszcie Śledczym W. M. w okresie wskazanym w pozwie oraz w celach w których przebywał powód a zupełnie innych jednostek penitencjarnych. Sąd oddalił również wniosek o przesłuchanie Dyrektora Aresztu Śledczego W. M. ( w charakterze strony a nie świadka, jak to błędnie zostało wskazane w pozwie) ze względu na fakt, iż dowód ten ( z przesłuchania stron) może być przeprowadzony jedynie po wyczerpaniu pozostałych środków dowodowych lub w razie ich braku podczas, gdy powód pomimo stosownych pouczeń nie zgłosił żadnych wniosków dowodowych a miał możliwość powołania takowych – chociażby z zeznań współosadzonych w celach, w których powód przebywał. Dodatkowo wskazać należy, iż powód nie sprecyzował na jakie okoliczności dowód ten miałby być dopuszczony. Oczywistym jest również, że Dyrektor Aresztu Śledczego W. M. sprawujący nadzór nad tak dużą jednostką penitencjarną wykonuje swoje czynności za pośrednictwem funkcjonariuszy służby więziennej zatem osobiście nie dysponuje szczegółową wiedzą co do warunków panujących w celach , w których akurat przebywał powód, w okresie od 2011 do 2013 roku. Dowód ten nie wniósłby zatem nic istotnego do sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w części jako nieudowodnione, a częściowo jako przedawnione.

Na wstępie wskazać należy, że jednolite na gruncie prawa krajowego i umów międzynarodowych, stanowiących część krajowego porządku prawnego unormowania (art. 40 i art. 41 Konstytucji, art. 4 Kodeksu karnego wykonawczego, art. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności) określające prawa osób przebywających w zakładach karnych nakazują zapewnienie im humanitarnego traktowania i poszanowanie ich godności, zakazują stosowania tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania. Skazany zachowuje prawa i wolności obywatelskie, a ich ograniczenie może wynikać tylko z ustawy oraz wydanego na jej podstawie orzeczenia. Szczegółowe warunki osadzenia skazanego w celi mieszkalnej określa art. 110 § 2 k.k.w., który przewiduje normatyw powierzchni przypadającej w celi mieszkalnej na skazanego wynoszący nie mniej niż 3 m ² oraz określa dalsze warunki jakim powinny odpowiadać cele.

Powód wywodził swoje roszczenie z faktu przebywania w Areszcie Śledczym W. – M. w W. w okresie od 2 lutego 2011 roku do 19 grudnia 2013 roku, domagając się zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie dóbr osobistych, jego godności, w postaci polegających przede wszystkim na umieszczaniu go w przeludnionych celach i niezapewnieniu odpowiednich warunków bytowych.

Pozwany podnosił zarzut przedawnienia roszczenia.

Zgodnie z brzmieniem art. 442 (1) § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od dnia w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Jak wynika z przywołanego przepisu chwilą określającą początek trzyletniego biegu przedawnienia jest moment „dowiedzenia się o szkodzie” i „osobie obowiązanej do jej naprawienia”, a nie o zakresie szkody na osobie, czy trwałości jej następstw, dlatego uznaje się, że jest to moment, gdy poszkodowany zdaje sobie sprawę z ujemnych następstw zdarzenia wskazujących na fakt powstania szkody (krzywdy) i ma jej świadomość ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2002 r., III CKN 597/2000; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 marca 2006 r., I ACa 1116/05, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 05 maja 2010 r., III APa 4/10). W przypadku, gdy zdarzeniem szkodzącym jest osadzenie osoby w przeludnionej celi, bez zapewnienia jej należytych warunków bytowych, sanitarnych, medycznych czy kulturalnych, ujemne następstwa tegoż zdarzenia (naruszenia dóbr osobistych) takie jak poczucie poniżenia, upokorzenia, cierpienia, są odczuwane już w dacie zaistnienia tych zdarzeń, a nie kilka lat później. Nie chodzi tu o krzywdę przyszłą, ale dziejącą się, odczuwaną wówczas, gdy miały miejsce zdarzenia ją wywołujące ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 07 sierpnia 2012 r., I ACa 260/12). Zważywszy na to, że powód domagał się w niniejszym postępowaniu zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w związku z osadzeniem w jednostce penitencjarnej nie budzi wątpliwości okoliczność, że o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia dowiedział się podczas pobytu w tej jednostce. W tym czasie powód, jak twierdził, miał odczuwać krzywdę. Z załączonej notatki służbowej wynika, iż powód odbywał karę pozbawienia wolności u pozwanego w okresie od dnia 2 lutego 2011 roku do dnia 19 grudnia 2013 roku. Przyjmując więc, że powód o podnoszonej przez siebie szkodzie niemajątkowej i osobie obowiązanej do jej naprawienia dowiedział się podczas pobytu w jednostce penitencjarnej należało przyjąć, że z uwagi na podniesiony zarzut przedawnienia merytoryczne rozpoznanie żądań pozwu może dotyczyć okresu nie wcześniejszego niż 3 lata wstecz od dnia wniesienia pozwu, tj. nie wcześniejszego niż od dnia 26 października 2012 r. A więc w tak ustalonym stanie faktycznym za nieprzedawnione należało uznać jedynie roszczenia powoda dotyczące osadzenia w okresie od 27 października 2012 r. do 19 grudnia 2013 r. (data końcowa wskazana w pozwie). Stąd roszczenia powoda związane z pobytem w jednostce penitencjarnej, w której był on osadzony przed dniem 26 października 2012 r., uległy przedawnieniu, a więc powództwo w tym zakresie podlega oddaleniu a limine, bez konieczności merytorycznego badania zasadności żądania pozwu.

Stosownie bowiem do treści art. 117 § 2 zdanie 1 k.c. po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.

Odnosząc się do kwestii zasadności roszczeń powoda w pozostałym zakresie w pierwszej kolejności wskazać trzeba, iż powód opierał swoje roszczenia na dyspozycji art. 23 k.c. i art. 24 k.c. oraz art. 448 k.c.

Zgodnie z przywołanym art. 23 k.c., dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. W świetle powołanego przepisu katalog dóbr osobistych ma charakter otwarty. Nie budzi zatem wątpliwości, że oprócz wymienionych w art. 23 k.c. dóbr, ochronie podlega także godność. Warto w tym miejscu także podkreślić, że ochrona godności i sfery życia prywatnego została wprost przewidziana wśród przepisów o wolnościach, prawach i obowiązkach człowieka zawartych w Konstytucji RP. Stosownie bowiem do treści art. 30 Konstytucji, przyrodzona i niezbywalna godność człowieka jest nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. Natomiast według art. 24 § 1 k.c., ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny, co z kolei reguluje treść art. 448 k.c.

Wskazać w tym miejscu należy, iż przesłankami udzielenia ochrony dóbr osobistych przewidzianej w art. 24 k.c., są: istnienie dobra osobistego, zagrożenie lub naruszenie tego dobra oraz bezprawność tego zagrożenia lub naruszenia. Przy czym wszystkie powyższe przesłanki muszą zaistnieć łącznie, zaś ciężar dowodzenia rozłożony jest w ten sposób, że pierwsze dwie przesłanki odpowiedzialności udowodnić musi powód dochodzący ochrony, natomiast na pozwanym spoczywać będzie ciężar udowodnienia, że naruszenie dóbr osobistych nie było bezprawne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2008 r., I CSK 319/07, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2007 r., V CSK 431/06). Dodatkowo należy silnie podkreślić, iż zasądzenie zadośćuczynienia ma charakter fakultatywny i od oceny sądu opartej na analizie okoliczności konkretnej sprawy zależy przyznanie pokrzywdzonemu ochrony w tej formie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 11 stycznia 2007 roku, I ACa 833/06).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy trzeba wskazać, iż powód dochodzący w niniejszym postępowaniu rekompensaty za krzywdy, jakich doznał, wskazywał przede wszystkim na przeludnienie w celach oraz inne niedogodności związane z osadzeniem go w areszcie takie jak brak wentylacji, zagrzybienie cel, brak czystej pościeli, zbyt rzadka możliwość korzystania z prysznica.

Pozwany zaprzeczył wszystkim twierdzeniom powoda i przedstawił dokumenty, z których wynikało, iż powód przebywał w areszcie w warunkach zgodnych z obowiązującymi przepisami. Zaprzeczył, by w tym czasie istniało zjawisko przeludnienia cel, podając w tym zakresie szczegółowe wyjaśnienia i wykaz cel, w których przebywał powód. Pozwany bronił się także wskazując na spełnienie przez jednostki warunków umożliwiających więźniom zachowanie czystości bielizny pościelowej.

W takiej sytuacji, stosownie do treści art. 6 k.c. i 232 k.p.c. ciężar dowodu wykazania okoliczności, z których powód wywodził skutki prawne ( to jest faktu naruszenia jego dobra osobistego w postaci godności poprzez niezapewnienie mu właściwych i zgodnych z prawem warunków odbywania kary pozbawienia wolności )spoczywał właśnie na nim, miał on również obowiązek procesowy przedstawiać dowody na potwierdzenie tych faktów. Zaznaczenia wymaga, ze treść tych przepisów była powodowi znana, gdyż sam powołał je w pozwie .

Tymczasem powód zobowiązany do złożenia ewentualnych wniosków dowodowych pod rygorem ich pominięcia w dalszym toku postępowania nie zgłosił żadnych wniosków dowodowych. Mimo iż powód zarzucał pozwanemu niedostosowanie warunków panujących w celach do stawianych wymogów to brak jest jakichkolwiek dowodów na to by cele, w których przebywał faktycznie były zagrzybione, niewentylowane, czy przeludnione.

Odnosząc się do takich uciążliwości jak dostępność korzystania z prysznica, wskazać należy, że pozbawienie wolności w założeniu stanowi dolegliwość dla osoby skazanej, a warunki, w jakich przebywa osadzony, nie muszą przypominać dostępnych mu na wolności.

Podkreślić należy, że powód odbywał karę pozbawienia wolności i już przez to znalazł się w niezwykle niekomfortowej sytuacji, wywołanej jego własnym zachowaniem, a stanowiącej element kary. Zadaniem kary jest między innymi izolacja od społeczeństwa, a nie zapewnienie warunków bytowych odpowiadających warunkom mieszkaniowym, co wynika z samej istoty kary i założenia, iż ma być dla skazanego dolegliwością. Zatem z założenia, osadzonych muszą spotkać pewne niedogodności związane z odbywaniem kary. Powód winien zatem wykazać, że te niedogodności przekraczały dozwoloną miarę , stanowiąc jednocześnie naruszenie jego dóbr osobistych, dotyczyły tylko jego indywidualnie, a nie w jednakowym stopniu wszystkich osadzonych.

Należy pamiętać, że standard życia znaczącej części społeczeństwa, osób, które nie weszły w konflikt z prawem, jak emerytów, rencistów lub osób bezrobotnych, czy też przebywających w publicznych placówkach opieki zdrowotnej jest często istotnie niższy, niż osadzonych. Sytuacja lokalowa wielu rodzin w Polsce, zajmujących mieszkania komunalne czy socjalne, jest gorsza pod względem zarówno metrażu, stanu technicznego budynków czy dostępu do mediów od tej opisywanej przez powoda. Korzystanie z kąpieli raz w tygodniu nie jest niczym nadzwyczajnym w polskiej rzeczywistości, gdyż jest wiele domów, gdzie nie ma dostępu do bieżącej wody i wówczas podgrzewa się wodę do kąpieli. Zatem miernikiem prawidłowych warunków odbywania kary pozbawienia wolności powinny być realia, w jakich żyją ludzie w danym kraju. Osadzony nie powinien oczekiwać, iż w zakładzie karnym doczeka się znacznie lepszych warunków bytowych, aniżeli warunki, z jakich korzystają ludzie poza zakładem karnym, w tym osoby z ubogich rodzin (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 marca 2013 r. sygn. akt I ACa 125/13, Lex nr 1307424).

Postępowanie przeprowadzone w niniejszej sprawie nie pozwala na uznanie, że powód przebywał w warunkach, które wiązałyby się ze szczególnym cierpieniem, uzasadniającym zasądzenie na jego rzecz zadośćuczynienia. Jego twierdzenia zawarte w pozwie w tym przedmiocie są subiektywne, nie potwierdzone absolutnie żadnym dowodem (chociażby w postaci zeznań osób współosadzonych)

Wszystkie te okoliczności przekonały Sąd, że brak jest podstaw do uwzględnienia powództwa i orzekł jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt II wyroku na podstawie art. 98 k.p.c.

Powód był zwolniony od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych jednakże nie zwalnia go to od obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi zgodnie z treścią art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Z uwagi na fakt, iż powód przegrał niniejszy proces, zobowiązany jest do poniesienia kosztów wydatkowanych przez pozwanego. Są to koszty wynagrodzenia pełnomocnika obliczone na podstawie §11 pkt. 25 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.