Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2012 r. w Szczecinie

sprawy B. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. W..

o przywrócenie renty

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 23 kwietnia 2012 r. sygn. akt VI U 1639/11

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 488/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 października 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił B. S. prawa do dalszej wpłaty renty z tytułu niezdolności do pracy, albowiem komisja lekarska ZUS w Z. stwierdziła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

Od powyższej decyzji odwołanie wniosła ubezpieczona, która wskazała, iż nie zgadza się z decyzją, albowiem jej stan zdrowia nie pozwala na podjęcie zatrudnienia. Podniosła także, że przeszła operację onkologiczną i nie może pracować.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w G. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - wyrokiem z dnia 23 kwietnia 201 2 r., zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 26 października 2011 r. nr (...) w ten sposób, że przywrócił ubezpieczonej B. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 1 lipca 2011 do 30 września 2012 r.

W ustaleniach faktycznych Sąd I instancji podał, że ubezpieczona B. S. urodziła się dnia 10 listopada 1958 roku. Posiada wykształcenie średnie w zawodzie zootechnik. Pracowała w swoim zawodzie oraz jako pracownik umysłowy i księgowa. Decyzją z dnia 27 czerwca 2007 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. przyznał ubezpieczonej rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Następnie decyzją z dnia 05 sierpnia 2008 roku przyznano ubezpieczonej rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy do 30.06.2011 roku.

W dniu 22 lipca 2011 roku ubezpieczona złożyła wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Komisja Lekarska ZUS w Z. orzeczeniem z dnia 12 października 2011 roku ustaliła, iż ubezpieczona jest zdolna do pracy Decyzją z dnia 26 października 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonej B. S. prawa do dalszej renty z tytułu niezdolności do pracy.

Biegła specjalistka onkolog rozpoznała u ubezpieczonej stan po usunięciu piersi lewej z węzłami chłonnymi. Stan po radykalnej chemioterapii i radioterapii. Hormonoterapię w trakcie. Jednocześnie biegła stwierdziła, iż po dniu 30 czerwca 2011 roku ubezpieczona jest nadal niezdolna do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami do dnia 30 września 2012 roku.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie ubezpieczonej zasługiwało na uwzględnienie. Uzasadniając powyższe sąd wskazał, iż zgodnie z art. 12 ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust. 1 ). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2). Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3). W myśl art. 14 ust. 3 w/w ustawy orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji. Zgodnie z przepisem art. 107 ustawy prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

Sąd Okręgowy podkreślił, że w niniejszej sprawie bezsporny pozostawał fakt, że ubezpieczona w okresie podlegania ubezpieczeniu społecznemu stała się całkowicie, a następnie częściowo niezdolna do pracy, w związku z czym posiadała okresowo przyznaną jej rentę z tytułu niezdolności do pracy, do dnia 30 czerwca 2011 roku. Żadna ze stron nie kwestionowała powyższej okoliczności, a ponadto znalazła ona potwierdzenie w zgromadzonych w przedmiotowej sprawie dowodach z dokumentów, którym Sąd Okręgowy dał w pełni wiarę. Kwestią sporną natomiast, w związku z zaskarżoną decyzją organu rentowego, była okoliczność, czy po dniu 30 czerwca 2011 roku ubezpieczona B. S. była nadal, co najmniej częściowo niezdolna do pracy.

Ubezpieczona podnosiła bowiem w uzasadnieniu odwołania, iż jej stan zdrowia nie pozwala na podjęcie zatrudnienia. Organ rentowy z kolei, opierając się na orzeczeniu Komisji Lekarskiej ZUS, którym nie stwierdzono u ubezpieczonej nawet częściowej niezdolności do pracy, odmówił prawa do dalszej wypłaty żądanego przez ubezpieczoną świadczenia.

W celu wyjaśnienia powyższych, spornych okoliczności Sąd pierwszej instancji dopuścił dowód z opinii biegłej specjalistki z dziedziny odpowiadającej schorzeniom, na które cierpi ubezpieczona, albowiem nie dysponując specjalistyczną wiedzą medyczną musiał posiłkować się, przy rozstrzyganiu istoty sprawy opinią biegłych lekarzy sądowych.(art. 278 § 1 k.p.c.). Powołany w niniejszej sprawie biegły onkolog w opinii sądowej orzekł, iż badana, po dniu 30 czerwca 2011 roku, jest osobą częściowo niezdolną do pracy , do września 2012 roku. Opinię zakwestionował organ rentowy wskazując na sprzeczności pomiędzy opinią biegłej , a opiniami lekarzy ZUS.

Sąd Okręgowy w pełni dał wiarę dowodowi z opinii biegłej sądowej specjalisty onkologa, podkreślając, że sporządzona została przez właściwą osobę, w granicach przyznanych jej kompetencji. Biegła rzetelnie oceniła rzeczywisty stan zdrowia odwołującej się. Opinię należycie uzasadniła i wystarczająco wyjaśniła zagadnienia wymagające wiadomości specjalnych. W ocenie sądu I instancji nie ulegało wątpliwości, że schorzenie onkologiczne jest schorzeniem zagrażającym życiu pacjenta. Biegła, w sposób przekonywujący, wyjaśniła kwestię remisji choroby, wskazując, że ubezpieczona jest w dalszym ciągu leczona po operacji onkologicznej i po zakończeniu leczenia może odzyskać zdolność do pracy (wrzesień 2012 rok) .

W świetle treści opinii biegłej Sąd pierwszej instancji przeanalizował także okres zatrudnienia ubezpieczonej i posiadane przez nią kwalifikacje zawodowe. Ocena niezdolności do pracy przebiega bowiem w płaszczyznach: medycznej, gdzie brany jest pod uwagę charakter i przebieg procesów chorobowych oraz ich wpływ na stan czynnościowy organizmu oraz socjalnej, na której uwzględnia się posiadane kwalifikacje, wiek, zawód, wykonywane czynności i warunki pracy oraz możliwość dalszego wykonywania pracy zarobkowej, a także możliwość przywrócenia zdolności do pracy przez leczenie i rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe (por. wyrok SN z 10.06.1999r II UKN 675/98 OSNP 1000/16/624).

W przedmiotowej sprawie ubezpieczona posiada wykształcenie średnie zawodowe w zawodzie zootechnik. Przez okres zatrudnienia świadczyła pracę jako księgowa i pracownik umysłowy.

W ocenie biegłej sądowej brak jest podstaw do uznania, iż ubezpieczona odzyskała zdolność do pracy. Sąd podkreślił, że orzecznik i komisja lekarska ZUS nie przeprowadzili konsultacji onkologicznej w sprawie ubezpieczonej. Mając powyższe na uwadze, analizując całość zebranego w sprawie materiału dowodowego, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do utrzymania w mocy decyzji odmawiającej ubezpieczonej prawa do renty.

Uznając opinię biegłej sądowej za wiarygodną i dostatecznie rozstrzygającą istotę sporu, Sąd pierwszej instancji w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 2 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.

Od wyroku Sądu Okręgowego apelację wniósł organ rentowy, który wydanemu rozstrzygnięciu zarzucił naruszenie prawa procesowego poprzez wydanie wyroku z naruszeniem art. 227 i 233 § 2 kpc, poprzez pominięcie przez Sąd I instancji wniosku dowodowego pozwanego o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego sądowego chirurga-onkologa i biegłego sądowego medycyny pracy, co mogło mieć wpływ na wynik sprawy.

Wskazując na tak sformułowane zarzuty, apelujący wniósł o zmianę wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd I Instancji, oraz o zasądzenie od skarżącego na rzecz organu rentowego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Ubezpieczona nie ustosunkowała się do apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się nieuzasadniona.

Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się wadliwości postępowania przed Sądem pierwszej instancji. Sąd Okręgowy starannie zebrał i rozważył wszystkie dowody oraz ocenił je w sposób nienaruszający swobodnej oceny dowodów. Prawidłowo dokonane ustalenia faktyczne oraz należycie umotywowaną ocenę prawną sporu Sąd Apelacyjny przyjmuje za własną, w pełni podzielając wywody zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Z tego też względu Sąd Apelacyjny nie dostrzega potrzeby ponownego szczegółowego przytaczania zawartych w nim argumentów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNAP 1999/24/776; z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 233/09, lex nr 585720 i z dnia 24 września 2009 r., II PK 58/09, lex nr 558303).

Sąd Apelacyjny zauważa, że ocena niezdolności do pracy winna być dokonana w niniejszej sprawie przez pryzmat regulacji art. 12, 13 w zw. z art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r., o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227). Natomiast ustalenie stopnia i zaawansowania chorób oraz ocena ich wpływu na stan czynnościowy organizmu wymaga wiadomości specjalnych, a zatem, okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych (art. 278 k.p.c.). Opinia biegłych ma na celu ułatwienie Sądowi należytą ocenę zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 07 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001/4/64). Specyfika tego dowodu wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd, który nie ma wiadomości specjalnych, w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia i wiedzy powszechnej. Przy czym, pierwszorzędne znaczenie nadaje, przy tej ocenie, kryterium poziomu wiedzy biegłego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 1354/00, lex nr 77046). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, które w pełni podziela Sąd Apelacyjny, kontrola opinii biegłego powinna polegać na sprawdzeniu - z punktu widzenia wymagań logiki i zasad doświadczenia życiowego - rozumowania przeprowadzonego w uzasadnieniu opinii.

W zgodzie z tym Sąd Okręgowy powołał biegłą z zakresu onkologii, celem ustalenia stanu zdrowia ubezpieczonej i możliwości wykonywania przez nią pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.

Biegła onkolog rozpoznała u ubezpieczonej nowotwór złośliwy piersi lewej, stan po leczeniu operacyjnym usunięcia piersi lewej wraz z węzłami chłonnymi, stan po chemioterapii i radioterapii, hormonoterapię w trackie. Jednocześnie podała, iż leczenie ubezpieczonej nie zostało zakończone. Wnioskodawczyni z uwagi na przebyte skojarzone, bardzo agresywne leczenie onkologiczne, wymaga dłuższej rehabilitacji celem zmniejszenia niedostosowania fizycznego, psychicznego i zawodowego, spowodowanego chorobą i skutkami leczenia tj. obniżonej tolerancji organizmu na wysiłek fizyczny, a tym samym ma mniejszą wydolność fizyczną., upośledzenie mechanizmów obrony przed infekcjami, małą odporność psychiczną.

W ocenie Sądu Apelacyjnego biegła sporządziła opinię zgodną z zleceniem sądu i odpowiedziała wyczerpująco na postawione przez Sąd Okręgowy pytania. Opinia została wydana przez biegłą sądową-specjalistę posiadającą wieloletnią praktykę zawodową, cieszącą się autorytetem. Jej wydanie poprzedziło badanie ubezpieczonej i analiza dokumentacji medycznej. Tym samym, zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy słusznie przyjął, że biegła wyjaśniła w przekonujący sposób swoje stanowisko, co czyni niezasadnym zarzut naruszenia przez sąd I instancji art. 227 kpc.

Jednocześnie sąd nie jest obowiązany uwzględniać kolejnych wniosków dowodowych o powołanie biegłych, czy też opinii instytutu w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszej opinii, gdy zachodzi taka potrzeba, a więc wtedy gdy opinia, którą dysponuje zawiera istotne luki, bo nie odpowiada na pytania postawione w tezie dowodowej, jest niejasna, bądź nienależycie uzasadniona lub nieweryfikowalna, tj. gdy przedstawiona przez eksperta analiza nie pozwala organowi orzekającemu skontrolować jego rozumowania co do trafności wysnutych wniosków końcowych. Sąd I instancji uznając uzyskaną opinię za wiarygodną i dającą podstawę do rozstrzygnięcie sporu, słusznie zatem pominął wniosek dowody o wydanie opinii przez biegłego z zakresu medycyny pracy oraz opinii uzupełniającej przez biegłą onkolog, jako zmierzający do przedłużenia postępowania.

Prawidłowo zatem sąd I instancji przyjął, iż ubezpieczona jest nadal częściowo niezdolna do pracy od 1 lipca 2011 r. do 30 września 2012 r., bowiem występują nadal schorzenia w postaci ograniczonej ruchomości w stawie barkowym, obrzęki lewej ręki, a w konsekwencji dolegliwości bólowe ograniczające ruchomość lewej kończyny górnej, osłabienie siły mięśniowej kończy lewej górnej co czyni B. S. nadal niezdolną do wykonywania dotychczasowej pracy księgowej czy też pracownika umysłowego. Podkreślić należy, że u ubezpieczonej nie zostało ukończone leczenie onkologiczne, które jest uzupełnione hormonoterapią, mającą skutki uboczne zwłaszcza u kobiet będących w okresie przekwitania. Wymaga ona dłuższej rehabilitacji, stąd też stanowisko biegłej aby uznać nadal częściową okresową niezgodność do pracy – do września 2012 roku należy uznać za słuszne i przekonywujące. .

Biorąc pod uwagę powyższe, apelację organu rentowego uznano za nieuzasadnioną i dlatego na podstawie art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny oddalił ją w całości.

SSA Barbara Białecka SSA Anna Polak SSO del. Andrzej Stasiuk