Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2017r.

Sąd Okręgowy w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Krzemianowski

Protokolant: st. sekr. sąd. Wioleta Guzińska

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2017r. w Koszalinie

o rentę socjalną

na skutek odwołania J. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

z dnia 22 marca 2017 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. W. prawo do renty socjalnej na okres od 1 lutego 2017r. do 31 stycznia 2020r.

/SSO Tomasz Krzemianowski/

IV U 332/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22.03.2017r, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 16.12.2016r, ZUS o. w K. odmówił ubezpieczonemu J. W. prawa do renty socjalnej, albowiem Komisja Lekarska ZUS ustaliła, że nie jest on całkowicie niezdolny do pracy.

Od decyzji tej, w dniu 12.04.2017r, odwołanie wniósł ubezpieczony, podnosząc, iż stan jego zdrowia, a konkretnie schizofrenia paranoidalna, uniemożliwiają mu całkowicie wykonywanie pracy zawodowej.

W odpowiedzi organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, powtarzając argumentację z decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

J. W. urodził się (...)

W latach 2009/2013 był uczniem (...) Szkoły Zawodowej w Zespole Szkół Nr (...) w W. na kierunku monter mechanik. Szkołę tę ukończył w dniu 22.10.2013r. Od dnia 21.10.2013r do dnia 10.01.2014r był uczniem II klasy Liceum Ogólnokształcącego w tym samym zespole szkół.

(dowód: zaświadczenie wystawione przez ZSz nr 3 w W., k. 21 akt z wniosku o rentę socjalną)

Nigdy nie pracował zawodowo.

Od sierpnia 2013r leczony psychiatrycznie, w tym hospitalizowany, z powodu nadużywania środków psychoaktywnych i zaburzeń psychicznych. W tym samym czasie rozpoznano u niego schizofrenię paranoidalną.

Rozpoznanie to zostało potwierdzone w czasie pierwszego postępowania o rentę socjalną. Decyzją ZUS o. w K. z dnia 26.01.2015r przyznano mu rentę socjalną od 01.12.2014r do 31.01.2016r, a następnie na mocy decyzji z dnia 15.02.2016r na dalszy okres od 01.02.2016r do 31.01.2017r.

Kolejny wniosek ubezpieczony złożył w dniu 16.12.2016r. Komisja Lekarska ZUS w opinii oraz orzeczeniu z dnia 17.03.2017r rozpoznała u ubezpieczonego schizofrenię paranoidalną w okresie remisji, uznała, że doszło do poprawy stanu zdrowia psychicznego (bez objawów wytwórczych) i orzekła, że aktualnie nie jest on całkowicie niezdolny do pracy. W efekcie wniosek ubezpieczonego, wskazaną w części wstępnej decyzją z dnia 22.03.2017r, został rozstrzygnięty odmownie.

(dowód: dokumentacja w aktach ZUS z wniosku o rentę oraz dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej)

Powołani w toku sądowego postępowania odwoławczego biegli psychiatra oraz psycholog rozpoznali u ubezpieczonego schizofrenię paranoidalną. Ubezpieczony z powodu tej choroby jest całkowicie niezdolny do pracy. Niezdolność ta powstała w 2013r i jest okresowa – na okres 3 lat od lutego 2017r.

(dowód: opinia biegłego psychiatry i psychologa, k. 22)

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie.

Przedmiotem sprawy było rozstrzygnięcie w przedmiocie dalszego prawa ubezpieczonego do świadczenia z tytułu renty socjalnej. Ubezpieczony miał przyznane prawo do renty socjalnej do 31.01.2017r.

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003r. o rencie socjalnej (j.t. Dz.U. z 2013r. poz. 982 ze zm.) renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1) przed ukończeniem 18 roku życia;

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia;

3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje się zaś na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t. Dz.U. z 2016r. poz. 887 ze zm.).

Zgodnie z art. 12 w/w ustawy, osobą niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji a także możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 w/w ustawy).

Szczególność - w relacji do przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS - unormowania art. 4 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej polega na tym, że nie tylko ustanawia ono wymaganie stwierdzenia u wnioskodawcy całkowitej (a nie jakiejkolwiek) niezdolności do pracy, ale ogranicza czas, w jakim powinno powstać naruszenie sprawności organizmu powodujące ową niezdolność. W judykaturze podkreśla się, że dla nabycia przez daną osobę prawa do renty socjalnej całkowita niezdolność do pracy oraz przyczyna naruszenia sprawności organizmu powodującego ową niezdolność mogą powstać w tym samym lub różnych momentach. O ile jednak całkowita niezdolność do pracy może powstać w późniejszym czasie, o tyle jej biologiczna przyczyna musi zaistnieć w okresach wymienionych w tym przepisie (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2006 r., II UZP 4/06, OSNP 2006 nr 21 - 22, poz. 334 oraz wyroki z dnia 14 maja 2009 r., I UK 346/08, OSNP 2011 nr 1 - 2, poz. 18; z dnia 26 stycznia 2011 r., I UK 240/10, i z dnia 26 lipca 2011 r., I UK 6/11).

Istotą rozstrzygnięcia sprawy było stwierdzenie, czy ubezpieczony jest nadal całkowicie niezdolny do pracy z powodu stwierdzonych u niego schorzeń – konkretnie schizofrenii paranoidalnej. Ocena stanu zdrowia ubezpieczonego w odniesieniu do całkowitej niezdolności do pracy wymaga uzyskania wiadomości specjalnych, którymi Sąd nie dysponuje.

W tym celu Sąd Okręgowy na podstawie art. 278 KPC przeprowadził dowód z opinii biegłych z zakresu psychiatrii oraz psychologii.

Biegli potwierdzili rozpoznanie pojawiające się we wcześniejszej dokumentacji lekarskiej i orzeczniczej, tj. schizofrenię paranoidalną. W ich ocenie jednak schorzenie to powoduje nadal u ubezpieczonego całkowitą niezdolność do pracy. Zwrócili bowiem uwagę, że u badanego już w okresie szkolnym stwierdzano zaburzenia funkcji pamięci, uwagi i funkcji wykonawczych, co wskazywało, że rozpoznanie schizofrenii paranoidalnej stawiane w późniejszym okresie w trakcie pobytów w szpitalach jest jak najbardziej uzasadnione. Badany przejawia znaczne trudności w sformułowaniach i realizacji planów, trudności w rozwiązywaniu nawet drobnych problemów, co wzmaga poziom napięcia psychicznego i stresu, co z kolei nasila trudności, blokuje możliwości adaptacyjne, przyczyniając się do zaostrzenia objawów psychotycznych. Rzeczywiście leczenie badanego klozapiną poprawiło redukcję objawów wytwórczych, ale nie polepszyło funkcjonowania w środowisku, a rokowanie w tym zakresie jest niekorzystne. Tymczasem podstawowym wyznacznikiem niezdolności do pracy w wypadku schizofrenii jest poziom przystosowania w środowisku społecznym, w tym aktywności zawodowej, a nie wyłącznie fakt istnienia lub brak objawów wytwórczych (co podnosili lekarze komisji ZUS, jako podstawę do oceny poprawy stanu zdrowia ubezpieczonego). Jako czas powstania niezdolności do pracy biegli przyjęli od 2013r, kiedy to nastąpiło znaczące nasilenie choroby z zaburzeniami psychotycznymi.

Powyższe opinie biegłych Sąd uznał za rzetelne. Biegli posiadali wymagany zakres wiadomości specjalnych. Zapoznali się z aktualną dokumentacją medyczną dostarczoną przez ubezpieczonego. Szczegółowo odnieśli się do stwierdzonej u niego jednostki chorobowej, zwracając uwagę na jej złożony charakter i wielowymiarowość. Poddali analizie nie tylko aspekt objawów wytwórczych, ale i społecznego funkcjonowania ubezpieczonego z tym schorzeniem. Wykazali, że jest ono na tyle upośledzone, że skutkuje całkowitą niezdolnością do pracy. Zatem swoje orzecznicze stanowisko logicznie i przekonująco uzasadnili, odwołując się do konkretnych argumentów. Nie było przy tym żadnych podstaw do kwestionowania ustaleń i wniosków biegłych, zwłaszcza że organ rentowy nie zgłosił merytorycznych zastrzeżeń do opinii, z którymi można by podjąć ewentualną polemikę (k. 31). Nie budziła też zastrzeżeń wskazana przez biegłych data początkowa niezdolności do pracy. Z dokumentacji lekarskiej wynikało jednoznacznie, że nasilenie zaburzeń psychicznych u ubezpieczonego nastąpiło w połowie 2013r, co było połączone z rozpoznaniem schizofrenii oraz wzmożonym leczeniem psychiatrycznym połączonym z hospitalizacją. Biegli uzasadnili także, że niezdolność ma charakter okresowy, a to z uwagi na trudne do określenia rokowania na przyszłość.

W tym stanie rzeczy Sąd przyjął ich wnioski i ustalenia za podstawę swoich ustaleń faktycznych i rozstrzygnięcia przedmiotu sporu.

W związku z tym znać należało, że ubezpieczony spełnił przesłanki do renty socjalnej określone w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o rencie socjalnej. J. W. jest osobą pełnoletnią, jak wyżej wykazano całkowicie niezdolną do pracy. Biegli określili, że niezdolność do pracy powstała w 2013r, a zatem najpóźniej w tym też roku powstało naruszenie sprawności organizmu, będące źródłem tej niezdolności (ma ono zawsze charakter pierwotny, bowiem niezdolność jest jego konsekwencją). W 2013r ubezpieczony miał 20 lat, a zatem nie ukończył 25 roku życia. W 2013r uczył się – nauka trwała do 10.01.2014r.

Mając powyższe na uwadze, Sąd przyznał ubezpieczonemu prawo do renty socjalnej na dalszy okres, tj. od 1 lutego 2017r do 31 stycznia 2020r, o czym orzekł w sentencji wyroku, zmieniając w tym zakresie decyzję organu rentowego (na podstawie art. 477 ¹⁴§2 kpc)

/Tomasz Krzemianowski/