Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2017r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Koronowski

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Tomaszewska

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2017r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania Z. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 30 marca 2017r. znak: (...)

o emeryturę

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 822/17

UZASADNIENIE

Ubezpieczony Z. W. odwołał się od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 30 marca 2017r., znak (...), którą to decyzją organ rentowy odmówił mu prawa do emerytury. Skarżący domagał się uwzględnienia jako okresu pracy w szczególnych warunkach okresów jego zatrudnienia od 1 lutego 1975r. do 17 lipca 1975r. w Wojewódzkiej Spółdzielni (...) w O., od 23 lipca 1975r. do 30 lipca 1977r. oraz od 1 września 1979r. do 31 sierpnia 1988r. w (...) O. (...) w O. oraz od 1 września 1988r. do 31 grudnia 1998r. w Jednostce Wojskowej (...) w O.. Skarżący podnosił, że we wszystkich tych okresach pracował jako kierowca ciągnika w transporcie, przy czym w okresie pracy w (...) O. (...) O. oraz w JW (...) w O. pracował również na roli.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. wniósł o jego oddalenie. Powołując się na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie Dz.U. z 2017r., poz. 1383 ze zmianami; dalej: ustawa emerytalna) oraz na rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r., Nr 8, poz. 43; dalej również: rozporządzenie RM z lutego 1983r.), pozwany wskazał, że skarżący ukończył wiek 60 lat oraz nie przystąpił on do otwartego funduszu emerytalnego. Nadto, po przedłożeniu wraz z odwołaniem dodatkowych dowodów, skarżący spełnił przesłankę 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. W dalszym ciągu jednak nie legitymuje się on co najmniej 15 letnim okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach przypadającym na dzień 1 stycznia 1999r. Pozwany wyjaśnił, że na podstawie przedłożonego świadectwa pracy za okres zatrudnienia skarżącego w (...) w O., nie można ustalić jakiego rodzaju prace skarżący wykonywał i czy były to prace wyłącznie transportowe. Ponadto pomimo iż skarżący przedłożył świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach za okres zatrudnienia w (...) O. (...) O., świadectwo to pozostaje bez wpływu na sposób rozstrzygnięcia organu rentowego, gdyż dokument ten nie zawiera wskazania charakteru pracy skarżącego, a stanowisko pracy nie jest zgodne z odpowiednimi przepisami resortowymi. Biorąc zaś pod uwagę wyjaśnienia skarżącego, iż w okresie tym pracował nie tylko w transporcie, lecz również na roli, okres ten nie może być – zdaniem pozwanego – uwzględniony jako okres pracy w szczególnych warunkach. Z tych samych przyczyn nie może być uwzględniony jako okres pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia skarżącego w JW (...) w O..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Skarżący Z. W. urodził się w dniu (...), zatem w dniu (...) ukończył 60 lat.

Od dnia 1 lutego 1975r. do 17 lipca 1975r. skarżący był zatrudniony w Wojewódzkiej Spółdzielni (...) w O. Oddział w O. na stanowisku kierowcy. Woził wówczas ciągnikiem rozładowywane z wagonów cement, węgiel i stal. Skarżący obsługiwał ciągnik C-360 z przyczepą czterotonową lub dłużycową dwunastometrową.

Z dniem 23 lipca 1975r. skarżący został zatrudniony w (...) w O. – Zakład Usług (...) w O. na stanowisku kierowcy ciągnika. (...) świadczyło usługi zarówno na rzecz przedsiębiorstw, jak i rolników indywidualnych. Skarżący świadczył usługi na rzecz (...), w okresie zimowym sypał drogi piaskiem i solą, zaś latem dowoził materiały niezbędne do naprawy dróg oraz kosił pobocza dróg. Ponadto skarżący woził wapno z kopalni w D. do PGR-ów i indywidualnych rolników, a w trakcie żniw wynajmowany był do usług rolniczych, kosił wówczas zboże kombajnem. Zdarzało się, że wykonywał też inne prace polowe, tj. bronowanie, sianie, nawożenie, brał udział w wykopkach. W (...) O. skarżący zatrudniony był do 31 lipca 1977r.

W okresie od 1 sierpnia 1977r. do 31 lipca 1979r. skarżący odbywał zastępczą służbę poborowych. W okresie tym został zatrudniony w Zakładach (...) w P. na stanowisku robotnika transportowego – pomocnika ślusarza. Skarżący pracował w warsztacie przy naprawie maszyn górniczych.

Od dnia 1 września 1979r. skarżący ponownie podjął zatrudnienie w (...) w O. (po przekształceniu (...)) – Zakład Usług (...) w O. na stanowisku kierowcy ciągnika. Podobnie jak w pierwszym okresie zatrudnienia, skarżący świadczył usługi transportowe. Wywoził nieczystości z Zakładów (...), woził węgiel do tych zakładów, woził paszę do mieszalni pasz w O., wywoził śmieci na wysypisko śmieci, woził beton na budowy. Ponadto woził płody rolne na zlecenia rolników indywidualnych, w czasie żniw jeździł w polu kombajnem, wywoził obornik, wykonywał opryski. W czasie tego zatrudnienia skarżący przeszedł kurs obsługi kombajnów zbożowych (...) (1982r.).

Z dniem 31 sierpnia 1988r. skarżący rozwiązał stosunek pracy z (...) i w dniu 1 września 1988r. został zatrudniony w Jednostce Wojskowej (...) w O. na stanowisku operatora ciągnika i maszyn rolniczych. Jednostka posiadała własne gospodarstwo rolne o powierzchni około 20 ha, w którym uprawiano zboża i warzywa na potrzeby jednostki oraz hodowano trzodę chlewną ok. 300-400 sztuk i bydło około 20 sztuk. Skarżący woził z Ł. i z I. serwatkę dla trzody chlewnej, wywar dla bydła z gorzelni, wywoził nieczystości z szamb, zlewki dla trzody chlewnej. W trakcie żniw kosił zboże kombajnem, wykonywał opryski, wywoził wapno na pole. Zdarzało się, że wykonywał również orkę i bronowanie. W pracach tych pomagał mu żołnierz, który też jeździł ciągnikiem po polu. W Jednostce Wojskowej (...) skarżący zatrudniony był do dnia 30 kwietnia 2000r.

W dniu 31 stycznia 2017r. skarżący zwrócił się do pozwanego z wnioskiem o ustalenie uprawnień do wcześniejszej emerytury. Zaskarżoną decyzją z dnia 30 marca 2017r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do świadczenia wskazując, że nie spełnił on przesłanki 25 lat okresów ubezpieczenia, jak również przesłanki 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał miedzy innymi, że skarżący nie przedłożył żadnego świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach, jak również innych dokumentów potwierdzających wykonywanie takiej pracy.

Wraz z odwołaniem od powyższej decyzji skarżący przedłożył świadectwo pracy z dnia 30 lipca 1979r. za okres zatrudnienia w Zakładach (...) w P. oraz legitymację ubezpieczeniową, a nadto świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 12 maja 2017r. wystawione przez (...), potwierdzające okres zatrudnienia skarżącego w (...) O. (...) O. od 23 lipca 1975r. do 31 sierpnia 1988r. na stanowisku traktorzysty wskazanym w załączniku do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. – wykaz A, dział VIII, poddział 3. W oparciu o powyższe organ rentowy przyjął za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999r. okres 25 lat ubezpieczenia wnioskodawcy, jednakże w dalszym ciągu negował wykazanie przez skarżącego przesłanki 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach.

(wyjaśnienia wnioskodawcy, zeznania świadków E. I. e –protokół z dn. 25.09.2017r. od 00:28:46; W. B. e-protokół z dn. 25.09.2017r. od 00:40:38, A. S. e-protokół z dn. 25.09.2017r. od 00:52:50; J. Ś. e-protokół z dn. 25.09.2017r. od 01:03:17; wniosek 1-4, świadectwa pracy k. 13 – 16, 38, 46; legitymacja ubezpieczeniowa k. 41, kopia książeczki wojskowej k. 17-19; karta przebiegu zatrudnienia k. 34, 42-43; decyzja k. 35 – plik emerytalny akt ZUS)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie należy przybliżyć przepisy prawa, które mają zastosowanie w niniejszej sprawie, co pozwoli następnie omówić tylko okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia.

Z art. 184 ustawy emerytalnej wynika, iż ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli po pierwsze okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz po drugie okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. w niniejszej sprawie wynoszący 25 lat. Przy tym emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu. Stosownie do powołanego w części wstępnej uzasadnienia §4 rozporządzenia RM z lutego 1983r. pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie z § 2 ust. 1 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Ubezpieczony bezspornie skończył 60 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz spełnia kryterium wymaganej na dzień 1 stycznia 1999r. sumy 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, na co jednoznacznie wskazuje karta przebiegu zatrudnienia (k. 42-43 pliku emerytalnego akt ZUS) i stanowisko pozwanego zawarte w odpowiedzi na odwołanie. Spór ograniczał się do tego, czy ubezpieczony legitymuje się stażem 15 lat pracy w warunkach szczególnych, również na dzień 1 stycznia 1999r., przy czym pozwany nie uwzględnił żadnego okresu zatrudnienia skarżącego jako takiej pracy.

Zdaniem Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił na przyjęcie, że skarżący w spornych okresach wykonywał pracę w szczególnych warunkach na stanowisku kierowcy ciągnika kołowego.

Zważyć w tym miejscu należy, że ustawą z dnia 27 marca 2003r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 56, poz. 498) zmieniono treść art. 32 ustawy emerytalnej, w związku z czym od dnia 2 maja 2003r., w celu ustalenia uprawnień, o których mowa w jego ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważało się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepis ten, w zakresie, w jakim posługiwał się określeniem „w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych”, został wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2004r. wydanym w sprawie P 17/03 (OTK-A 2004 nr 6, poz. 57 i Dz.U. Nr 144, poz. 1530) pozbawiony mocy prawnej. Przepis art. 32 ust. 4 ustawy pozostał bez zmian, stanowiąc, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Wykładni pojęcia „przepisy dotychczasowe” dokonał Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z dnia 13 lutego 2002 r., III ZP 30/01 (OSNP 2002 nr 10, poz. 243), wskazując na przepisy rozporządzenia, z wyłączeniem tych, które zobowiązywały ministrów, kierowników urzędów centralnych i centralne związki spółdzielcze do ustalenia wykazu stanowisk pracy w podległych im zakładach pracy. Stwierdził, że odesłanie do przepisów dotychczasowych w kwestii wykazów obejmujących świadczenie pracy w warunkach szczególnych, zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, nie obejmuje przepisów kompetencyjnych § 1 ust. 2-3 rozporządzenia. Odesłanie dotyczy więc tylko wieku emerytalnego, rodzajów prac, stanowisk, warunków uprawniających do wcześniejszej emerytury. To pozwala na wniosek, że przepisy dotychczasowe, o których mowa w odesłaniu, to § 2 ust. 1 rozporządzenia, stanowiący, iż okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy; jak też przepisy § 4-8a, określające wiek emerytalny i okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione w wykazach A i B stanowiących załącznik do rozporządzenia oraz przepisy § 9-15, dotyczące wieku emerytalnego i warunków przechodzenia na emeryturę osób zatrudnionych w szczególnym charakterze.

W konsekwencji Sąd Najwyższy stwierdził więc, że odesłanie do przepisów dotychczasowych nie dotyczy kompetencji do tworzenia wykazów obejmujących stanowiska, na których świadczy się pracę w szczególnych warunkach, ale obejmuje samą treść tych wykazów i inne okoliczności wyraźnie wskazane w art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej in principio,
co zostało zaakceptowane przez Trybunał Konstytucyjny w motywach wskazanego wyżej wyroku.

W judykaturze przyjmuje się, że w świetle przepisów wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z lutego 1983r., wyodrębnienie poszczególnych prac ma charakter stanowiskowo - branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane 6 danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego. Przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach. Usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości i uciążliwości do oddzielnych działów oraz poszczególnych stanowisk w ramach gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż należy przyjąć, że konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale przemysłu jest umiejscowione. Konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 20/09 i I UK 24/09; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10 a także z dnia 14 marca 2013 r., I UK 547/12; niepublikowane). Oznacza to, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10, niepublikowany).

W związku z powyższym stanowiskiem Sądu Najwyższego, które Sąd Okręgowy akceptuje, spór w niniejszej sprawie sprowadzał się w istocie do prawidłowej wykładni prawa materialnego odnośnie kwalifikacji prawnej okresów wykonywania przez wnioskodawcę pracy
na stanowisku kierowcy ciągnika. Dokonując oceny w tym zakresie, Sąd Okręgowy zajął
stanowisko, że istotne znaczenie ma nie tylko rodzaj powierzonej pracy, ale również powiązanie konkretnego rodzaju pracy z branżą, w której praca na wskazanym stanowisku jest wykonywana.

W ocenie Sądu Okręgowego, wykładnia językowa regulacji zawartej w Wykazie A dział VIII pkt 3, przy uwzględnieniu przyjętej przez rozporządzenie kwalifikacji branżowo-stanowiskowej oraz przy uwzględnieniu systematyki przepisów, nie pozwala na kwalifikowanie pracy kierowców ciągników, wykonujących swą pracę w rolnictwie, jako pracy w szczególnych warunkach. Wskazane stanowiska wymienione zostały w dziale VIII wykazu "w transporcie i łączności", a nie w dziale X "w rolnictwie i przemyśle rolno - spożywczym", ani w dziale XIV "prace różne". Wobec powyższego nie ma przesłanek, aby przyjmować, że wykonywanie prac na wskazanych stanowiskach niezależnie od branży, w której praca jest wykonywana, skutkuje szkodliwością pozwalającą na zaliczenie tego okresu jako uprawniającego do nabycia emerytury w obniżonym wieku, tak jak to dotyczy na przykład pracy "przy spawaniu" (Dział XIV poz. 12). Umieszczenie wskazanych stanowisk w dziale VIII w transporcie i łączności, mimo ujęcia pracy traktorzysty, kombajnisty odrębnie od pracy kierowcy samochodów ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych, łączy szkodliwość tejże pracy nie z faktem prowadzenia tychże pojazdów, lecz z faktem prowadzenia tychże pojazdów przy uwzględnieniu specyfiki "technologii" pracy w transporcie i łączności i obciążeń psychofizycznych związanych z uczestniczeniem takich pojazdów w ruchu publicznym. Obciążeń, których nie ma, jak uznał ustawodawca, przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe, które czasami w ogóle nie łączą się z prowadzeniem pojazdów po drodze publicznej.

W świetle powyższego wymienienie w wykazie A, dziale VIII pod pozycją 3 prac kierowców ciągników i kombajnów nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek zadaniach, a nie tylko transportowych. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym "prace różne". Nie można więc uznać, że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą "w transporcie", nawet jeżeli kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika prace polowe. Nawet jeśli traktorzysta musi przejechać pewien odcinek drogi publicznej, aby dojechać do pola, to z pewnością nie zajmuje to znaczącej części całego czasu pracy, jaki poświęca na wykonanie głównej pracy. Również w wyroku z dnia 5 maja 2016 r., III UK 132/15 (LEX nr 2052411), Sąd Najwyższy wskazał, że dla zakwalifikowania pracy kierowcy ciągnika jako wykonywanej w warunkach szczególnych istotne znaczenie ma to, czy była ona wykonywana w transporcie, czy w ramach rolniczych prac polowych.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że już z samych wyjaśnień skarżącego wynikało, że zarówno w obu okresach zatrudnienia w (...) O. (...) O., jak i w okresie zatrudnienia w Jednostce Wojskowej (...) w O., skarżący obok prac stricte transportowych wykonywał również prace polowe. Skarżący szczegółowo opisał wykonywane przez siebie czynności w ww. okresach, wskazując między innymi, że brał udział w żniwach, podczas których kosił zboże kombajnem, jak również wykonywał inne prace polowe typu siew, bronowanie, opryski, siew nawozów, itp. Mimo że skarżący utrzymywał, iż te polowe prace wykonywał bardzo rzadko i jako kierowca ciągnika pracował przede wszystkim w transporcie, to jednak twierdzenia te nie korelowały z zeznaniami przesłuchanych w sprawie świadków. Co prawda początkowo świadkowie wskazywali, iż skarżący był kierowcą ciągnika wykonującym prace transportowe, to jednak po zadaniu im bardziej szczegółowych pytań, wszyscy świadkowie potwierdzili, że skarżący wykonywał również wyżej opisane prace polowe, przy czym na podstawie tych zeznań nie można było przyjąć, że wymiar prac polowych był jedynie marginalny i dotyczący tylko konkretnych, precyzyjnie zakreślonych okresów, które można by odjąć z całego okresu zatrudnienia skarżącego. Szczególne znaczenie miały w tym zakresie zeznania świadka W. B., który bardzo szczegółowo opisał specyfikę działalności (...) O. (...) O. oraz wskazał, że w zakładzie nie było wyszczególnionych specjalizacji kierowców, by np. jeden jeździł tylko w transporcie, a inny wykonywał tylko prace polowe. Z zeznań tego świadka wynikało również, że poszczególne zadania każdego dnia pracy rozdzielał pomiędzy kierowców kierownik zakładu, zaś świadek, który zatrudniony był na stanowisku mechanika, często zastępował nieobecnych w pracy kierowców, wykonywał prace zarówno polowe, jak i transportowe i w jego obecności przydzielano prace (w tym prace polowe) również skarżącemu. Podobnie odnośnie okresu pracy skarżącego w Jednostce Wojskowej (...) w O., świadkowie potwierdzili, że praca skarżącego nie polegała jedynie na pracy kierowcy ciągnika w transporcie. Co więcej, zakładając nawet, że prace polowe skarżący wykonywał jedynie okresowo, to biorąc pod uwagę zeznania świadka J. Ś. oraz odległości, jakie skarżący musiał pokonywać jeżdżąc po serwatkę i wywar dla zwierząt, wątpliwym wydaje się by prace transportowe wypełniały ośmiogodzinny dzień pracy skarżącego.

Reasumując, skoro skarżący nie wykonywał w spornych okresach pracy kierowcy ciągnika w transporcie w pełnym wymiarze czasu pracy - jak tego wymaga przepis § 2 ust. 1 rozporządzenia RM z lutego 1983r., zaś okresu pracy w charakterze kierowcy ciągnika przy pracach polowych nie można kwalifikować jako okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, brak było podstaw do uznania, że skarżący spełnił przesłankę 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach. Prezentowana przez ubezpieczonego ocena charakteru jego pracy pozostaje więc w sferze dowolnej, ale nieuzasadnionej oceny, zamiast w sferze faktów. Należy podkreślić, że prawo do obniżenia wieku emerytalnego ma charakter wyjątku, wobec czego jego zakresu nie można rozszerzać w drodze wykładni przepisów prawa, która musi być ścisła, co m.in. nie pozwala ani na rozszerzającą wykładnię załącznika do rozporządzenia RM z lutego 1983r., ani na pominięcie stałości wykonywania pracy w warunkach szczególnych i pełnego jej wymiaru jako przesłanki przyznana wnioskowanego prawa.

W tym stanie rzeczy, wobec braku podstaw do uwzględnienia odwołania, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴§1 kpc odwołanie to oddalił.