Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2012 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Tarnowie

w składzie:

Przewodniczący:SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: sekr. sąd. Paulina Truchan

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2012 roku w Tarnowie na rozprawie

odwołań (...) Sp. z o.o. w B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 5 kwietnia 2012 roku nr (...)

w sprawie (...) Sp. z o.o. w B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o ustalenie istnienia ubezpieczenia społecznego

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż D. C. jako pracownik
u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w B. podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu począwszy od dnia 1 grudnia 2011 roku.

Sygn. akt IV U 460/12

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 19 września 2012 roku

Decyzją z dnia 5 kwietnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ustalił, iż D. C. nie podlega z tytułu wykonywania pracy u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w B. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 01.12.2011 r.

Na uzasadnienie powyższej decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż umowa menadżerska zawarta w dniu 1.12.2011 r. pomiędzy ubezpieczoną (pełniąca funkcję Prezesa jednoosobowego zarządu Spółki), a (...) Sp. z o.o. w B. reprezentowaną przez wspólników Spółki - J. N.i H. N. jest bezwzględnie nieważna z uwagi na niewłaściwą reprezentację Spółki.

Odwołania od powyższej decyzji złożyli (...) Sp. z o.o. w B. podnosząc, iż umowa na podstawie której odwołująca wykonywała pracę na rzecz (...) Sp. z o.o. w B. została zawarta przez pełnomocników Spółki powołanych zgodnie z art. 210 ksh na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników z dnia 1.12.2011 r. (dołączoną do odwołania). W związku z tym domagano się zmiany decyzji i objęcia przedmiotowym ubezpieczeniem.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji. Umowa na podstawie której odwołująca miała świadczyć pracę jest bezwzględnie nieważna, gdyż zgodnie z art. 210 ksh w umowie między spółką a członkiem zarządu spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Aktem notarialnym z dnia 4.03.2008 r. (...) J. N. i H. N. zawarli umowę spółki z ograniczona odpowiedzialnością - (...) Sp. z o.o. w B., w której między innymi postanowiono, że Zarząd Spółki jest jednoosobowy i składa się z Prezesa. Na to stanowisko wspólnicy powołali D. N.. Przedmiotowa Spółka zajmuje się działalnością związaną z ochroną osób i mienia, utrzymaniem czystości, konwojowaniem wartości.

Dowód:

-

dokumenty dołączone do odwołania – k. 4-9,

-

odpis pełny z KRS dotyczący (...) Sp. z o.o. w B. k. 28-29,

-

zeznania świadka J. N. – k. 35-36,

-

akta ZUS.

Dnia 1.12.2011 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników (...) Sp. z o.o. w B. w osobach J. N. i H. N. podjęło uchwałę w sprawie udzielenia upoważnienia do zawarcia umowy o pracę z Prezesem Zarządu Spółki mocą której ustanowiono pełnomocników do powyższej czynności w postaci J. N. i H. N..

W dniu 1.12.2011 r. zawarto w B. umowę menadżerską pomiędzy (...) Sp. z o.o. w B. reprezentowaną zgodnie z powyższą uchwałą przez J. N. i H. N., a Prezesem Spółki – D. C.. W 2011 r. Spółka pozyskała stałych kontrahentów np. Spółdzielnię (...) w B., która zleciła (od września) Spółce konwojowanie wartości. Powodem zawarcia umowy menadżerskiej przez wspólników Spółki ze swoją córką D. C. było zwiększenie się ilości pracy w związku z pojawieniem się nowych kontrahentów.

Dowód:

-

dokumenty dołączone do odwołania – k. 4-9,

-

odpis pełny z KRS dotyczący (...) Sp. z o.o. w B. k. 28-29,

-

zeznania świadka J. N. – k. 35-36,

-

akta osobowe odwołującej się – k. 61v,

-

akta ZUS.

Do momentu podpisania przedmiotowej umowy D. C. jako Prezes Spółki reprezentowała ją na zewnątrz podpisując dokumenty, oferty itp. Od momentu podpisania umowy zaczęła normalnie świadczyć pracę od godziny 8.00 do 16.00 zajmując się również konwojowaniem, ustalaniem harmonogramu pracy pracowników oraz rozmowami z kontrahentami. W dniu 26.07.2012 r. odwołująca się urodziła dziecko.

Dowód:

-

dokumenty dołączone do odwołania – k. 4-9,

-

zeznania podatkowe odwołującej się przesłane przez Urząd Skarbowy w B. - k. 59,

-

zeznania świadka J. N. – k. 35-36,

-

zeznania odwołującej się – k. 61v,

-

dokumentacja medyczna odwołującej się – k. 42-57,

-

akta osobowe odwołującej się,

-

akta ZUS.

Na podstawie zawartej umowy D. C. świadczyła pracę. Jej umowa nie została zawarta dla pozoru, czy też w celu obejścia przepisów ustawy.

- okoliczności bezsporne

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w toku prowadzonego postępowania sądowego oraz zalegających w aktach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w aktach osobowych odwołującej, jak i zeznań słuchanych w sprawie osób.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, zalegających w aktach rentowych oraz zgromadzonych w toku postępowania. Ich autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, nie były też kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego, w tym wynikającego z art. 244 kpc i art. 245 kpc. Dlatego dokumenty te stanowiły podstawę poczynionych ustaleń faktycznych.

Wiarygodne w ocenie Sądu były także zeznania odwołującej się oraz świadka J. N.. Korespondowały one z materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie. Depozycje te nie zawierały wewnętrznych sprzeczności, były spójne, a okoliczność faktycznego świadczenia pracy przez prezesa Spółki była bezsporna między stronami.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Podstawowe znaczenie dla omawianego stanu faktycznego ma art. 210 § 1 ksh. Zgodnie z tym przepisem w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.

Organ rentowy zasadnie podnosił, iż skoro w przepisie tym jest mowa o możliwości reprezentacji spółki przez radę nadzorczą i pełnomocnika powołanego uchwałą wspólników, to nie można z niego wywodzić wniosku o dopuszczalności reprezentacji spółki przez samo zgromadzenie wspólników. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15.06.2005 r. (II PK 276/04, OSNP 2006/3-4/42), zgodnie z którym umowa o pracę zawarta z członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez zgromadzenie wspólników, a nie przez pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników, jest bezwzględnie nieważna (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p. i art. 210 k.s.h.). W uzasadnieniu tego wyroku stwierdzono między innymi, iż uchybienie wymaganiu formalnemu określonemu w art. 210 k.s.h. w żadnym razie nie może być konwalidowane poprzez jakiekolwiek inne czynności dorozumiane (por. także wyrok SN z dnia 24.09.2004 r., II UK 463/03).

Odnosząc się jednak to powyższego należy stwierdzić, iż za ugruntowane należy uznać stanowisko judykatury zaprezentowane choćby w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20.01.2010 r. (II PK 178/09), gdzie wprost stwierdzono, iż dopuszcza się możliwość zawarcia ważnej i skutecznej umowy o pracę pomiędzy spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i członkiem jej zarządu, przez przystąpienie do jej faktycznego wykonywania, jeżeli spółka jako pracodawca wyraziła przez właściwy do jej reprezentacji organ w sposób niebudzący wątpliwości wolę zatrudniania członka zarządu spółki, a jednocześnie z czynności faktycznych podjętych przez strony wynika, że miało miejsce zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz zobowiązanie się pracodawcy do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 k.p.).

Zatem jeśli wadliwość w zakresie nawiązania stosunku pracy przez nieuprawniony do tego organ zaistniała tylko w określonym momencie, ale następnie praca była faktycznie wykonywana za wiedzą i aprobatą spółki już właściwie reprezentowanej (przez organ uprawniony do zawarcia umowy z członkiem zarządu), to dopuszczalne jest przyjęcie, że w ten sposób, który wyrażał się przede wszystkim czynnościami o charakterze faktycznym, zawarta została umowa o pracę. Jeżeli praca była faktycznie wykonywana według przymiotów stosunku pracy (czyli w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.), zgodnie z wolą pracodawcy i pracownika (art. 11 k.p.), to wadliwości towarzyszące zawieraniu pisemnej umowy o pracę same przez się nie stanowią przeszkody do przyjęcia, że doszło do nawiązania przez strony stosunku pracy. Nie chodzi przy tym o konwalidowanie pierwszej umowy gdyż ta jest bezwzględnie nieważna, lecz zawarcie w sposób dorozumiany nowej umowy (patrz również wyrok SN z dnia 6.10.2004 r., I PK 488/03, OSNP 2005/10/145).

Mając jednak na uwadze omawiany stan faktyczny należy podkreślić, iż zaprezentowane stanowisko judykatury (dotyczące zawarcia w sposób dorozumiany nowej umowy o pracę) nie ma większego znaczenia dla niniejszej sprawy, wobec faktu podjęcia przez Zgromadzenie Wspólników przedmiotowej Spółki uchwały udzielającej pełnomocnictwa wspólnikom (będącym jednocześnie jedynymi członkami Zgromadzenia Wspólników) do zawarcia umowy o pracę z Prezesem Spółki - jedynym członkiem jej Zarządu. Pozostaje jednak pytanie, czy w związku z brzmieniem art. 210 § 1 ksh dopuszczalne jest, aby pełnomocnicy powołani przez Zgromadzenie Wspólników mogli być członkami Zgromadzenia Wspólników (by były to, jak w omawianym stanie faktycznym te same osoby).

W tym kontekście trzeba rozgraniczyć pojęcia organu osoby prawnej od jej pełnomocnika. Otóż są to dwie odrębne instytucje prawne i nie należy ich utożsamiać. Do tej kwestii odniósł się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 7.04.2010 r. (II UZP 5/10, OSNP 2011/19-20/263), zgodnie z którego tezą członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może być umocowany przez zgromadzenie wspólników do zawarcia umowy o pracę z innym członkiem zarządu (art. 210 § 1 k.s.h.).

W jego uzasadnieniu między innymi stwierdzono, iż kompetencja członka zarządu do działania samodzielnie lub wspólnie z innym członkiem zarządu wynika z ustawy i umowy spółki, a działania takiego podmiotu są działaniami samej osoby prawnej (por. art. 38 k.c.). Kompetencja pełnomocnika wynika z umocowania, a więc czynności prawnej dokonanej przez osobę prawną. Pełnomocnik działa w imieniu i na rzecz innej osoby, a także w granicach umocowania. Ewentualne braki w zakresie reprezentacji spółki są oceniane na podstawie art. 39 k.c., natomiast działanie przez daną osobę przy braku umocowania lub z przekroczeniem jego granic podlega ocenie na podstawie art. 103-105 k.c.

Przenosząc tę argumentację na grunt analizowanej sprawy, należy uznać, że udzielenie przez Zgromadzenie Wspólników pełnomocnictwa do reprezentacji Spółki w umowie z członkiem zarządu (Prezesem) wspólnikom wchodzącym w skład tego Zgromadzenia nie powoduje, że spółka jest reprezentowana przez Zgromadzenie Wspólników. Z prawnego punktu widzenia wchodzenie przez wspólnika w skład Zgromadzenia Wspólników Spółki pozostaje zatem bez wpływu na jego zdolność do bycia pełnomocnikiem Spółki. Każda osoba mająca zdolność do czynności prawnych może być powołana jako pełnomocnik na podstawie art. 210 ksh. Zatem J. N. i H. N. mogli zostać powołani przez zgromadzenie wspólników pełnomocnikami do zawarcia umowy o pracę z Prezesem Spółki. Trzeba również zaznaczyć, iż przeciwne stanowisko byłoby wbrew logice i zasadom doświadczenia życiowego, gdyż oznaczałoby przymus powołania pełnomocnika „z zewnątrz” Spółki do podjęcia czynności reprezentacyjnych dotyczących Spółki o charakterze rodzinnym.

Warto też podkreślić, iż sama uchwała nie może być traktowana jako czynność ze sfery reprezentacji. Może być ona podstawą podjęcia czynności reprezentacyjnych zgodnie z dyspozycją art. 210 k.s.h. (patrz komentarz A.Kidyba w: Komentarz aktualizowany do art. 210 Kodeksu spółek handlowych, LEX) Pomaga to obrazowo rozgraniczyć charakter działania wspólników Spółki (J. N. i H. N.) podejmujących uchwałę jako Zgromadzenie Wspólników od działania tych samych osób już jako pełnomocnicy a nie zgromadzenie wspólników - na podstawie tej uchwały - przy zawarciu umowy z odwołującą się.

Na koniec warto podkreślić, iż Sąd przyjął, że odwołująca faktycznie świadczyła pracę na podstawie zawartej ze Spółką umowy. Była to bowiem okoliczność bezsporna między stronami. Jak wynika z oświadczenia organu rentowego złożonego na rozprawie w dniu 19.09.2012 roku bezsporne było pomiędzy stronami i nie były to okoliczności kwestionowane przez ZUS, że umowa nie została zawarta dla pozoru, czy też w celu obejścia prawa, lub aby była niezgodna z zasadami współżycia społecznego.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów oraz art.477 ¹⁴ § 2 kpc Sąd orzekł jak w sentencji .

SSR ( del. ) Jacek Liszka

(...)

-

(...)

-

(...)

-

(...)