Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2017r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 września 2017 r. w K.

w sprawie z powództwa J. B.

przeciwko Stowarzyszeniu (...) w K.

o ustalenie

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda J. B. na rzecz pozwanego Stowarzyszenia (...) w K. kwotę 77,00 zł (siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód J. B. wniósł pierwotnie o ukształtowanie stosunku prawnego statuującego rodzaj i wielkość opłat ogrodowych obciążających powoda na rzecz pozwanego Stowarzyszenia (...) w K., domagając się orzeczenia wyrokiem o rodzaju i wysokości opłat ogrodowych, jakie zgodnie z ustawą z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (dalej jako u.r.o.d.) oraz statutem pozwanego Stowarzyszenia (...) w K., mogą obciążać powoda w 2015 r. W toku procesu dodatkowo zgłosił żądanie nakazania pozwanemu zawarcia z nim umowy dzierżawy działkowej (k. 69-70). Ponadto domagał się zasądzenia kosztów procesu wg norm przepisanych. W uzasadnieniu podniósł, że w dniu 09 stycznia 2015 r. zostało mu doręczone zawiadomienie Stowarzyszenia (...) w K. (dalej jako Stowarzyszenie) z dnia 30 grudnia 2014 r. o wysokości i terminie opłat jakie winni wnosić działkowcy na rzecz Stowarzyszenia. W zawiadomieniu wymieniono pięć rodzajów opłat: składkę członkowską, opłatę za działkę, opłatę energetyczną, opłatę za utrzymanie porządku, czystości, konserwacji i bezpieczeństwa oraz opłatę za prowadzenie spraw księgowości stowarzyszenia. Powód nie akceptuje trzech spośród wymienionych w zawiadomieniu opłat, tj. opłaty za działkę, opłaty energetycznej oraz opłaty za utrzymanie porządku, czystości, konserwacji i bezpieczeństwa. Swoje stanowisko powód motywował tym, że w/w opłaty zostały uchwalone przez zebranie, które zostało zwołane z rażącym naruszeniem prawa, jak również, że zostały uchwalone wbrew obowiązującemu prawu tj. ustawie z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych oraz statutowi Stowarzyszenia. Powód wskazał również, że Stowarzyszenie nie posiada tytułu prawnego, ażeby nakładać na niego opłaty ogrodowe. Więź prawna łącząca strony wynika z przynależności powoda do Stowarzyszenia, a to nie jest wystarczający tytuł do obciążania powoda opłatami ogrodowymi. Możliwość nakładania na powoda opłat ogrodowych jest uzależniona od zawarcia między stronami umowy dzierżawy działki, o której mowa w przepisie art. 28 ust. 1 u.r.o.d.

Pozwany Stowarzyszenie (...) w K. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że powód jako działkowiec jest obowiązany uczestniczyć w pokrywaniu kosztów funkcjonowania Rodzinnego O. Działkowego (dalej jako ROD) w częściach przypadających na jego działkę, przez uiszczanie opłat ogrodowych. Walne zebranie Stowarzyszenia (...) w K. uchwałą z dnia 29 listopada 2014r., działając na podstawie stosownych regulacji ustawowych i stautowych, ustaliło wysokość i termin opłat jakie winni płacić działkowcy ROD w K. w 2015r. Zawiadomienie o podjętej uchwale zostało doręczone powodowi wraz z informacją o wysokości i terminie opłat. Uzasadniając dalej podniósł, że sąd nie ma możliwości ustalenia rodzaju i wysokości opłat, gdyż rodzaj opłat należy do materii ustawowej i nie może być przedmiotem orzeczenia sądu. Natomiast wysokość opłat ogrodowych ustalona została w drodze uchwały walnego zebrania i nie została w odpowiednim trybie zaskarżona.

Sąd ustalił, co następuje:

Zarząd Pracowniczych O. Działkowych U (...) w K. uchwałą nr 5/92 z dnia 03 kwietnia 1992r. przydzielił powodowi J. D. nr 45 o pow. 463,3 m ² położoną w miejscowości K..

(dowód: akt przydziału działki – k. 71; bezsporne)

Do chwili wejścia w życie ustawy z dnia 13 grudnia 2013r. o rodzinnych ogrodach działkowych powód J. B. pozostawał członkiem (...) Związku (...), któremu przysługiwało prawo użytkowania działki nr (...) położonej na obszarze Rodzinnego O. Działkowego U (...) w K..

(dowód: bezsporne)

Rodzinny O. Działkowy U (...) w K. zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 grudnia 2013r. o rodzinnych ogrodach działkowych został wyodrębniony ze stowarzyszenia (...). Działkowcy dotychczasowego ROD U (...) utworzyli Stowarzyszenie (...) w K..

(dowód: bezsporne)

Stowarzyszenie (...) w K. zrzesza osoby fizyczne, którym oddano w dzierżawę działki i grunty wyodrębnione w obszarze działki ewidencyjnej nr (...), położonej we wsi K., gm. K., powiat (...), stanowiące własność Gminy K., dotychczas będące w użytkowaniu i zarządzie (...) Związku (...).

(dowód: statut – k.21-28v.; bezsporne)

Stowarzyszenie (...) w K. uchwałą nr 5/14 z dnia 29 listopada 2014r. ustaliło wysokość składki członkowskiej za rok 2015 na kwotę 12 zł. Natomiast uchwałą nr 6/14 z dnia 29 listopada 2014r. ustaliło opłaty ogrodowe jakie winni wnosić działkowcy w roku 2015. Na opłaty te składały się: 1) opłata za działkę (0,19 zł za m ² powierzchni działki rocznie) w wysokości 88,03 zł rocznie; opłata energetyczna (w tym oświetlenie ogrodu/alejek) w wysokości 40 zł rocznie; 2) opłata za utrzymanie porządku, czystości, konserwacji i bezpieczeństwa w wysokości 364 zł rocznie; 4) opłata za prowadzenie spraw księgowości stowarzyszenia w wysokości 56 zł rocznie.

Składka członkowska miała być uiszczona w całości do dnia 30 czerwca 2015 r., a opłaty ogrodowe w czterech ratach, z terminem płatności pierwszej raty do dnia 15 kwietnia 2015 r.

( dowód: zawiadomienie – k. 5; pismo – k. 37-37v. )

Powód wystąpił do Sądu Rejonowego Sądu Gospodarczego w Olsztynie z wnioskiem o unieważnienie uchwał podjętych na Walnym Zebraniu Stowarzyszenia (...) w K. w dniu 29 listopada 2014r. z powodu rażącego uchybienia przepisom prawa. Sprawa została przekazana zgodnie z właściwością rzeczową Sądowi Okręgowemu w Olsztynie, który procedował ją pod sygn. akt I C 455/15. Postępowanie zostało umorzone postanowieniem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 14 kwietnia 2016 r. w związku z cofnięciem pozwu przez J. B..

(dowód: akta sprawy I C 455/15; bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód wniósł pozew zatytułowany jako pozew o ukształtowanie stosunku prawnego statuującego rodzaj i wielkość opłat ogrodowych obciążających powoda na rzecz pozwanego Stowarzyszenia (...) w K., zaś jako podstawowe żądanie wskazał żądanie orzeczenia wyrokiem o rodzaju i wysokości opłat ogrodowych, jakie zgodnie z ustawą z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (dalej jako u.r.o.d.) oraz statutem pozwanego Stowarzyszenia (...) w K., mogą obciążać powoda w 2015 r.

W rzeczywistości, prawie cała argumentacja podnoszona przez powoda w przedkładanych przez niego pismach koncentrowała się na kwestii nieważności uchwał podjętych przez walne zebranie członków Stowarzyszenia (...) w K., w tym w szczególności uchwał, mocą których powołano członków zarządu Stowarzyszenia oraz ustalono wysokość opłat ogrodowych jakie winni ponosić działkowcy w 2015r.

Zgodnie zaś z art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. Nr 20, poz. 104 ze zm.) Sąd, na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora, może uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę stowarzyszenia. Powyższe oznacza, że prawo zainicjowania postępowania sądowego zmierzającego do uchylenia uchwały stowarzyszenia, przysługuje co do zasady organowi nadzorującemu, którym w niniejszym przypadku jest Starosta (...) oraz prokuratorowi. Prawo o stowarzyszeniach nie przewiduje odrębnego powództwa członka o uchylenie lub stwierdzenie nieważności albo ustalenie nieistnienia uchwał władz stowarzyszenia. W Prawie o stowarzyszeniach nie ma przepisów podobnych do art. 249, 252, 422 i 425 k.s.h. lub art. 42 PrSpóldz. Brak takich unormowań nie oznacza, że sąd może odpowiednio stosować przepisy innych ustaw regulujących byt, organizację i sposób działania innych osób prawnych, choćby były one w swej specyfice bardzo zbliżone do stowarzyszenia. Nie pozwala na to Prawo o stowarzyszeniach, które nie zawiera delegacji do stosowania odpowiednio przepisów innych ustaw, należy zatem przyjąć, że racjonalny ustawodawca wyłączył taką możliwość (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2005 r., III CZP 75/04). Sąd Najwyższy dopuścił jedynie w drodze wyjątku możliwość wytoczenia przez członka stowarzyszenia powództwa na zasadach ogólnych, tj. na podstawie art. 189 k.p.c., zmierzającego do „unicestwienia” uchwały władz stowarzyszenia dotyczącej jego członkostwa (vide: Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2015 r., III CZP 27/15, Legalis Nr 1350619). Taki wyjątek jednak w niniejszej sprawie nie zachodzi, albowiem żadna z podjętych uchwał nie dotyczy pozbawienia powoda statusu członka Stowarzyszenia.

W dalszej kolejności powód kwestionował rodzaj opłat jakimi może zostać obciążony przez Stowarzyszenie. Zgodnie z art. 33 ust. 1 i 2 u.r.o.d. działkowiec jest obowiązany uczestniczyć w pokrywaniu kosztów funkcjonowania ROD w częściach przypadających na jego działkę, przez uiszczanie opłat ogrodowych. Na koszty funkcjonowania ROD składają się w szczególności: 1) wydatki na inwestycje, remonty i bieżącą konserwację infrastruktury ogrodowej; 2) opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody, w części dotyczącej terenu ogólnego i infrastruktury ogrodowej; 3) ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publicznoprawne; 4) wydatki na utrzymanie porządku i czystości; 5) wydatki związane z zarządzaniem ROD.

Z art. 33ust. 2 u.r.o.d. wynika jednoznacznie, że zawarty w tym przepisie katalog kosztów funkcjonowania ROD nie jest katalogiem zamkniętym. Każde stowarzyszenie (...) może kształtować w dowolny sposób własny katalog opłat ogrodowych, obejmujący opłaty związane z kosztami funkcjonowania ROD nie wymienione wprost w w/w przepisie.

Odnosząc się do kwestii wysokości opłat ogrodowych należy zauważyć, że ustawodawca przewidział w ustawie z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych możliwość zakwestionowania przez działkowca podwyżki opłat ogrodowych. Zgodnie z art. 34 ust. 2 u.r.o.d. działkowiec w terminie 2 miesięcy od dnia zawiadomienia może zakwestionować podwyżkę opłat ogrodowych, wytaczając powództwo o ustalenie, że podwyżka jest niezasadna albo jest zasadna lecz w innej wysokości. Stosownie do art. 34 ust. 1 u.r.o.d. o zmianie wysokości opłat ogrodowych stowarzyszenie ogrodowe jest obowiązane zawiadomić działkowców, w sposób określony w statucie, co najmniej 14 dni przed upływem terminu do wnoszenia opłat ogrodowych, nie później jednak niż do końca miesiąca poprzedzającego ten termin. Zgodnie natomiast z § 44 ust. 4 statutu Stowarzyszenia o wysokości opłat i terminie ich wnoszenia Stowarzyszenie informuje wszystkich działkowców poprzez wywieszenie stosownej informacji na tablicach ogłoszeń najpóźniej na 14 dni przed terminem ich wnoszenia.

Z powyższego wynika, że celem powództwa wytoczonego w oparciu o przepis art. 34 ust. 2 u.r.o.d., powinno być wykazanie, iż podwyżka opłat ogrodowych jest niezasadna albo też zasadna, lecz w innej wysokości. W realiach niniejszej sprawy powód poprzestał wyłącznie na stwierdzeniu, że nie zgadza się z wysokością opłat uchwalonych w dniu 29 listopada 2014 r. J. B., pomimo wynikającego z przepisów art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c obowiązku, nie przejawiał żadnej inicjatywy dowodowej w celu wykazania braku zasadności podwyżki opłat ogrodowych bądź też jej zasadności w innej wysokości. Co istotne powód nie wykazał nawet, że doszło do podwyżki opłat ogrodowych, nie przedłożył bowiem żadnych dowodów, z których wynikałoby jaka była wysokość tych opłat w roku 2014.

Jeśliby zatem przyjąć, że przedmiotowe powództwo zostało wytoczone w oparciu o przepis art. 34 ust. 2 u.r.o.d., to podlegałoby one oddaleniu jako nieudowodnione. Na marginesie warto zauważyć, że z okoliczności sprawy nie wynika kiedy doszło do wywieszenia informacji o opłatach ogrodowych za rok 2015, a tym samym od którego momentu należałoby liczyć bieg 2 miesięcznego terminu do wytoczenia powództwa.

Jako całkowicie chybione należy uznać twierdzenia powoda, jakoby pozwane Stowarzyszenie nie posiadało tytułu prawnego do nakładania na niego opłat ogrodowych. Tytuł ten wynika z przysługującego powodowi prawa do działki. Legitymując się uprawnieniem do korzystania z działki w rodzinnym ogrodzie działkowym na podstawie prawa do działki, stosownie do art. 2 pkt. 1 u.r.o.d. powód, jako osoba fizyczna, jest więc działkowcem. Natomiast jako działkowiec, stosownie do art 33 ust. 1 u.r.o.d., jest obowiązany uczestniczyć w pokrywaniu kosztów funkcjonowania ROD w częściach przypadających ba jego działkę, przez uiszczanie opłat ogrodowych.

Wprawdzie zgodnie z art. 27 ust. 1 i 2 u.r.o.d., ustanowienie prawa do działki następuje na podstawie umowy dzierżawy działkowej, zawieranej pomiędzy stowarzyszeniem ogrodowym a pełnoletnią osobą fizyczną, to należy mieć jednak na uwadze, że stosownie do art. 66 pkt 2 u.r.o.d. z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (tj. z dniem 19 stycznia 2014 r.) prawo używania działki i pobierania z niej pożytków (użytkowanie działki) ustanowione na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, przekształciło się z mocy prawa w prawo do działki, ustanawiane w drodze umowy dzierżawy działkowej.

Z przywołanego przepisu jasno wynika, że użytkowanie działki staje się dzierżawą działkową ex lege i żadne dodatkowe czynności ze strony działkowca bądź stowarzyszenia nie są wymagane. Mimo braku umowy dzierżawy działkowej, stosunek prawny o charakterze obligacyjnym łączący działkowca ze stowarzyszeniem ogrodowym w odniesieniu do działki jest dzierżawą i wszelkie przepisy regulujące dzierżawę działkową w nowej ustawie znajdą do niego zastosowanie. Ustawodawca wprowadził więc fikcję prawną, zgodnie z którą przyjmuje się, że stosunek ten powstał na podstawie umowy, która nigdy nie została zawarta (vide: O. Kuc, Komentarz do art. 66 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, Lex Omega dla Sądów on-line).

Co do zgłoszonego przez pozwanego w trakcie procesu żądania nakazania pozwanemu zawarcia z nim umowy dzierżawy działkowej należy stwierdzić, że jest ono całkowicie bezpodstawne. Przede wszystkim w obowiązującym systemie prawnym brak jest jakichkolwiek przepisów, w oparciu o które można byłoby nakazać zawarcie stronie pozwanej takiej umowy. Działanie takie stałoby także w sprzeczności z wynikającą z art. 353 ¹ zasadą swobody umów, wyrażającą się w prawie stron umowy do ukształtowania stosunku prawnego według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Po drugie, jak już wyżej wspomniano, powodowi przysługuje prawo do działki, które powstało ex lege, wskutek przekształcenia przysługującego mu dotychczas użytkowania działki.

Mając na uwadze powyższe przedmiotowe powództwo na podstawie wszystkich w/w przepisów należało oddalić.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. O kosztach zastępstwa procesowego rozstrzygnięto na podstawie § 6 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 490) w zw. z § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804).