Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 lutego 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział
w Ł. stwierdził, że W. B. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 60 % kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od 10 grudnia 2016 r. do nadal.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca zgłosił w dniu 9 grudnia 2016 r. zawieszenie działalności gospodarczej z dniem 10 grudnia 2016 r., jednakże z dniem 23 grudnia 2016 r. dokonał jej wznowienia. Z uwagi na brak upływu ustawowego minimalnego terminu trwania zawieszenia działalności gospodarczej tj. 30 dni zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest bezskuteczne. Następnie zgłoszenie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 23 listopada 2016 r. wnioskodawca przesłał w dniu 3 stycznia 2017 r. tj. po upływie 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczeń. Jednocześnie nie uiścił pełnej wysokości składki na ubezpieczenie społeczne za grudzień 2016 r. w terminie bowiem częściowo uiścił ją w dniu 3 stycznia 2017 r. a częściowo po terminie tj. w dniu 16 stycznia 2016 r. Reasumując organ rentowy stwierdził, że wnioskodawca nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu za grudzień 2016 r. / decyzja k. 15-17 akt ZUS/

W dniu 3 marca 2017 roku wnioskodawca złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez objęcie go dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym w spornym okresie (grudzień 2016 r.). W uzasadnieniu odwołania wskazał, że w dniu 3 stycznia 2017 r. tj. przed dniem 10 stycznia 2017 r. (w ustawowym terminie) opłacił składkę na ubezpieczenie chorobowe. Podał, że składkę na ubezpieczenie społeczne w minimalnej wysokości wynoszącej 792,38 zł uiścił wpłacając kwotę 935,04 zł. Nadto uiścił składkę na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 288,95 zł i składkę na FP w kwocie 72,11 zł. Przyznał, że do czasu pouczenia go przez ZUS w dniu 16 stycznia 2017 r. nie był świadomy minimalnego okresu trwania zawieszenia działalności gospodarczej. Z tego względu dopiero w dniu 16 stycznia 2017 r. uiścił składkę w pełnej wysokości, wpłacając kwotę 2.285,65 zł na ubezpieczenie społeczne i 176,26 zł na fundusz pracy. Wnioskodawca podniósł, że wpłacone przez niego w dniu 3 stycznia 2017 r. kwoty przekraczały wysokość składek obliczonych od podstawy wymiaru nie mniejszej niż 60 % kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a dalsze kwoty dorozumianie zwiększyły wysokość składki liczonej od podstawy wymiaru wynoszącej 250 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę. Wobec tego zdaniem ubezpieczonego należy uznać, że jest objęty tym ubezpieczeniem zgodnie z potwierdzoną wpłatą składki. W ocenie odwołującego składki na ubezpieczenie zostały opłacone w terminie i przyjęte przez organ rentowy / odwołanie k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, przytaczając argumentację z zaskarżonej decyzji /odpowiedź na odwołanie - k. 3-4/

W piśmie procesowym z dnia 10 sierpnia 2017 r. wnioskodawca podniósł, że w związku z uprawomocnieniem się wyroku Sądu Okręgowego z dnia 11 kwietnia 2017 r. w sprawie o sygn. akt VIII U 2619/16 na koncie wnioskodawcy powstała nadpłata składki na ubezpieczenie chorobowe, z której organ powinien pokryć brakującą część składki za grudzień 2016 r. albo istniejącą nadpłatę zwrócić /pismo k. 20/

W piśmie procesowym z dnia 11 września 2017 r. organ rentowy podniósł, że napłata składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe od marca do listopada 2016 r. została rozliczona na należności na FUZ za okresy od kwietnia do lipca 2006 r., od listopada do grudnia 2006 r. i za grudzień 2004 r. /pismo k. 33-33 odw./

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. B. w okresie od 11 lutego 2005 r. do 10 grudnia 2016 r. i od 23 grudnia 2016 r. do nadal prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...). B.” W. B.. Adresem głównego miejsca jej wykonywania jest K. Ł., ul. (...) /bezsporne, wpisy do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej k. 7-9, k. 11-12 akt ZUS/

Wnioskodawca podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznych, w tym chorobowemu z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę (z podstawą wymiaru składek nie niższą niż minimalne wynagrodzenie). Ponadto wnioskodawca zgłosił się do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W. B. opłacił składki na ubezpieczenie chorobowe w terminie i prawidłowej wysokości. Za okresy objęte poniższymi decyzjami otrzymał zasiłki chorobowe z tytułu umowy o pracę / bezsporne, informacje o podstawach i składkach k. 22-23/

Prawomocnymi decyzjami z dnia 29 sierpnia 2016 r., 9 września 2016 r., 19 października 2016 r., 14 listopada 2016 r. i 19 października 2016 r., odmówiono ubezpieczonemu prawa do zasiłku chorobowego za okresy od 6 maja 2016 r. do 17 czerwca 2016 r., od 11 sierpnia 2016 r. do 26 sierpnia 2016 r., od 25 kwietnia 2016 r. do 3 maja 2016 r., od 11 października 2016 r. do 28 października 2016 r. i od 13 września 2016 r. do 26 września 2016 r. W uzasadnieniu wskazano, że wnioskodawca z mocy ustawy nie mógł podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 12 stycznia 2017 r. w sprawie o sygn. akt X U 606/17 oddalono odwołania od tych decyzji. Apelacja od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie o sygn. akt VIII AUa 41/17 /bezsporne, wyrok SR k. 12, uzasadnienie wyroku k. 13-15, wyrok SO k. 16/

W dniu 9 grudnia 2016r. wnioskodawca złożył wniosek w Urzędzie Miasta w K. o zawieszenie działalności gospodarczej z dniem 10 grudnia 2016 r. /bezsporne/

Następnie w dniu 21 grudnia 2016 r. ubezpieczony złożył wniosek o wznowienie tej działalności od 23 grudnia 2016 r. /bezsporne/

Wnioskodawca w powyższym okresie (w którym deklarował zawieszenie działalności) nie prowadził działalności gospodarczej /bezsporne/

Z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 23 grudnia 2016 r. W. B. deklarował przystąpienie do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych, wypadkowego oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Zgłoszenie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 23 grudnia 2016 r. przesłał w dniu 3 stycznia 2017 r. tj. po upływie 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczenia /bezsporne, dane ubezpieczenia k. 21/

W trakcie zgłoszenia zawieszenia działalności gospodarczej wnioskodawca nie posiadał innego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczenia / bezsporne/

W dniu 3 stycznia 2017 r. (tj. w obowiązującym terminie) W. B. opłacił składkę na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za grudzień 2016 r. w zaniżonej wysokości /bezsporne/

Ubezpieczony złożył w dniu 4 stycznia 2017 r. tj. w obowiązującym terminie dokumenty rozliczeniowe za grudzień 2016 r. z podstawą wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe w kwocie 2.943,15 zł, od której składki opłacił w dniu 3 stycznia 2017 r. / bezsporne/

Pismem ZUS z dnia 3 stycznia 2017 r., doręczonym w dniu 16 stycznia 2017 r., wnioskodawca został poinformowany o braku możliwości uznania za skuteczne zgłoszenia zawieszenia działalności gospodarczej w okresie od 10 grudnia 2016 r. do 22 grudnia 2016 r. wobec nie zachowania wymaganego okresu 30-dniowego zawieszenia działalności (zawieszenie prawnie nieskuteczne). Z tego względu organ sporządził dokumenty zgłoszeniowe: prawidłowy okres podlegania od 1 marca 2016 r. do nadal, wymagana deklaracja rozliczeniowa ZUS DRA za grudzień 2016 r. Jednocześnie pouczył wnioskodawcę o możliwości wystąpienia z wnioskiem o wydanie decyzji w tym zakresie /pismo k. 3 akt ZUS/

Odwołujący się uregulował brakującą część składki za grudzień 2016 r. w dniu powzięcia wiadomości o zaistniałej niedopłacie, tj. w dniu 16 stycznia 2017 r. (po upływie obowiązującego terminu) /bezsporne/

W dniu 13 stycznia 2017 r. (tj. po upływie obowiązującego terminu) wnioskodawca złożył deklarację korygującą dokument rozliczeniowy za grudzień 2016 z podstawą wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe w kwocie 10.137,50 zł, od której składki opłacił w dniu 16 stycznia 2017 r. / bezsporne/

W wyniku utworzonych przez organ rentowy z urzędu korekt dokumentów rozliczeniowych w dniu 17 października 2016 r. za okres od marca do września 2016 r. oraz w dniu 17 lutego 2017 r. za okres od października 2016 r. do listopada 2016 r., na koncie płatnika składek stwierdzono nadpłatę wynikającą z uregulowania składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za okres od marca do listopada w łącznej kwocie 662,39 zł / bezsporne/

Wykazana nadpłata została rozliczona zgodnie z obowiązującymi przepisami na należności na FUZ za okres od kwietnia do lipca 2006 r., od listopada do grudnia 2006 r. oraz za grudzień 2014 r. / bezsporne/

Dla nieopłaconych składek na FUZ za okres od stycznia 2012 r. do września 2013 r., za grudzień 2014 r., za kwiecień 2014 r., w dniu 15 grudnia 2017 r. wydano decyzje określające zadłużenie / bezsporne/

Płatnik dobrowolnie uregulował zaległe składki w dniu 30 marca 2017 r. Na dzień 6 września 2017 r. nie posiada zaległości z tytułu nieopłaconych składek / bezsporne/

W dniu 17 stycznia 2017 r. W. B. wystąpił o wydanie decyzji
o okresach podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Wniósł także o zwiększenie od 1 grudnia 2016 r. miesięcznej podstawy wymiaru składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i dobrowolne chorobowe do 250 % przeciętnego wynagrodzenia /pismo k. 5 akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, a mianowicie o powołane wyżej dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz w załączonych aktach organu rentowego. Przedmiotowe dokumenty nie były kwestionowane w toku postępowania przez żadną ze stron i pozwalają, zdaniem Sądu Okręgowego, na wydanie prawidłowego rozstrzygnięcia. Wskazać także należy, że stan faktyczny był w całości bezsporny pomiędzy stronami, gdyż spór sprowadza się w istocie do odmiennej oceny obowiązujących przepisów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają, stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U.2017.1778 z późn. zm.), obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym i wpadkowemu, a także - w myśl art. 11 ust. 2 - na swój wniosek dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu.

W myśl art. 14 ust. 1 wspomnianej ustawy objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1a.

Objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4. (art. 14 ust. 1a).

W związku z powyższym stwierdzić należy, że we wszystkich przypadkach do powstania stosunku prawnego dobrowolnego ubezpieczenia niezbędny jest wniosek ubezpieczonego. W przypadku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego wymagany jest dodatkowy warunek, by wniosek został zgłoszony w terminie 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowych. Osoby, które są obejmowane ubezpieczeniami społecznymi na zasadach dobrowolności, zgłaszają wniosek o objęcie ich ubezpieczeniem w terminie przez nie wybranym. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio (art. 36 ust. 1, 3, 4 i 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Zgodnie z dyspozycją art. 14 ust. 2 analizowanej ustawy ubezpieczenia emerytalne
i rentowe oraz chorobowe, o których mowa w ust. 1 ustają:

1)  od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia w którym wniosek został złożony,

2)  od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie - w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących, duchownych oraz osób wymienionych w art. 7; w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie, z zastrzeżeniem ust. 2a;

3)  od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom.

Z art. 47 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy wynika, że płatnik składek, będący osobą fizyczną opłacającą składkę wyłącznie za siebie, przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc,
z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b, nie później niż do 10 dnia następnego miesiąca. Termin do zapłaty składek dla pozostałych płatników został określony do 15 dnia następnego miesiąca (pkt 3).

Natomiast w art. 13 pkt. 4 cyt. ustawy postanowiono, iż osoby fizyczne które prowadzą pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

W świetle ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. 2016.1829) przedsiębiorca ma możliwość ewentualnego skorzystania z zawieszenia działalności w okresie, kiedy działalność ta nie przynosi bieżących przychodów z uwagi np. na przejściowy brak kontraktów. W przypadku gdy chce on skorzystać ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek, musi złożyć formalny wniosek o zawieszenie działalności gospodarczej, bowiem taki skutek prawny następuje od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej. Na podstawie art. 14a tej ustawy przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 1 miesiąca (30 dni) do 24 miesięcy.

Spór pomiędzy stronami niniejszego postępowania sprowadza się do tego, czy W. B. podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu za grudzień 2016 r. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Z ustalonego stanu faktycznego bezspornie wynika, że w spornym okresie W. B. dokonał zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych tj. emerytalnego, rentowym i wypadkowego oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Okolicznością niekwestionowaną jest także, że w trakcie zgłoszenia zawieszenia działalności gospodarczej wnioskodawca nie posiadał innego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczenia. Bezspornym jest również, że w dniu 9 grudnia 2016 r. wnioskodawca złożył wniosek o zawieszenie działalności gospodarczej z dniem 10 grudnia 2016 r. a w dniu 21 grudnia 2016 r. wniosek o wznowienie tej działalności od 23 grudnia 2016 r. Poza sporem pozostaje wreszcie okoliczność zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego od 23 listopada 2016 r. dopiero w dniu 3 stycznia 2017 r. tj. po upływie 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczeń a także okoliczność nie uiszczenia w pełnej wysokości składki na ubezpieczenie społeczne za grudzień 2016 r. w terminie (wnioskodawca częściowo uiścił ją w dniu 3 stycznia 2017 r. a częściowo po terminie tj. w dniu 16 stycznia 2016 r.).

Wnioskodawca stanął na stanowisku, że w związku z opłaceniem w dniu 3 stycznia 2017 r. w terminie składki na ubezpieczenie chorobowe za grudzień 2016 r. a następnie po powzięciu z pisma ZUS w dniu 16 stycznia 2017 r. wiadomości o minimalnym okresie trwania zawieszenia działalności gospodarczej opłaceniem w dniu 16 stycznia 2017 r. składki za grudzień 2016 r. w pełnej wysokości należy uznać, że jest objęty tym ubezpieczeniem zgodnie z wolą wyrażoną dorozumianie. Natomiast organ rentowy przyjął, iż z uwagi na niezachowanie minimalnego ustawowego 30-dniowego terminu zawieszenia działalności gospodarczej (zawieszenie prawnie nieskuteczne), przekroczenie 7-dniowego terminu zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od powstania obowiązku ubezpieczeń oraz przekroczenie terminu uiszczenia składki na ubezpieczenie chorobowe za grudzień 2016 r. w pełnej wysokości W. B. nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu za grudzień 2016 r.

Z kolei art. 8 ust. 6 pkt 1 cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Obowiązek ubezpieczenia społecznego osoby prowadzącej działalność gospodarczą wynika z przepisów prawa i nie jest uzależniony od woli ubezpieczonego lub organu rentowego (art. 13 pkt 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 oraz w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, t.j.: Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.) (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2008 roku, I UK 293/07, Monitor Prawa Pracy 2008/9/495, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2007 roku, III UK 133/06 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 2008/7-8/114/332).

Wobec powyższego w ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie W. B. w grudniu 2016 r. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, w sytuacji gdy w okresie deklarowanego zawieszenia działalności gospodarczej mimo zakreślenia krótszego niż wymagany okresu zawieszenia działalności, faktycznie tej działalności gospodarczej nie prowadził z uwagi na jej niewykonywanie. Tym samym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej nie podlegał on dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu jako pochodnej obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Skutek w postaci podlegania ubezpieczeniom społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą powstaje z mocy prawa i trwa przez cały czas spełnienia warunków określonych w normie art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (z uzasadnienia wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2005 r., I UK 80/05 i wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2007 roku, III UK 133/06 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 2008/7-8/114/332). Nadto fakt prowadzenia działalności gospodarczej, a nie wpis do ewidencji przesądza o istnieniu obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego (wyrok WSA w Warszawie
z dnia 26 lipca 2006 roku, (...) SA/Wa 686/06).

W przedmiotowej sprawie z bezspornego stanu faktycznego wynika, że w spornym okresie wnioskodawca nie prowadził działalności gospodarczej. Ubezpieczony deklarował wówczas zawieszenie działalności gospodarczej. Przyczyny deklarowanego zawieszenia nie były w sprawie kwestionowane. Zatem zaistniała faktyczna przerwa w prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej, która to jest usprawiedliwiona i w sposób należyty udokumentowana. Wnioskodawca przedłożył organowi emerytalno – rentowemu wnioski o zawieszenie i wznowienie działalności gospodarczej.

Wobec powyższych rozważań bez znaczenia pozostają podnoszone przez organ rentowy okoliczności w postaci niezachowania/przekroczenia wskazywanych wyżej terminów w tym terminu uiszczenia składki na ubezpieczenie chorobowe za grudzień 2016 r.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie (...) §1 k.p.c. oddalił odwołanie.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy z pouczeniem o prawie, sposobie i terminie do wniesienia apelacji

K.W.