Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 stycznia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. dokonał przeliczenia wysokości emerytury J. G. (1) od dnia
1 stycznia 2013 r., tj. od miesiąca w którym złożono wniosek, uwzględniając do ustalenia jej wysokości staż pracy wynikający z załączonego do wniosku, świadectwa pracy z (...). Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury ZUS przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest lat 1973-1980, 1982, 1984-1986, 1989-1993, 1998 - 1999, 2002 ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru 81,26 %, oraz kwotę bazową 2.059,92 zł. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 35 lata 7 miesięcy okresów składkowych oraz 8 lat i 2 miesiące okresów nieskładkowych. Emerytura po waloryzacji od 1 marca 2012 r. wyniosła – 1.699,11 zł.

/ decyzja k. 56 akt emerytalnych/

W dniu 1 lutego 2013 r. wnioskodawca złożył odwołanie od powyższej decyzji nie zgadzając się z wysokością przyjętych do ustalenia wysokości emerytury zarobków, domagając się uwzględnienia kart wynagrodzeń za lata 1979- 1990 i korekty druku Rp-7 z Agencji Produkcji (...) za te lata, uwzględnienie wynagrodzeń z (...) Zespoły (...) na podstawie umów za lata 1974, 1976, 1977, 1978, uwzględnienie wynagrodzeń w (...) im.K. (...) za lata 1984, 1990.

/ odwołanie k. 2-3/

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie argumentując, że do ustalenia podstawy wymiaru za lata 1979-1991 przyjęto honoraria filmowe wynikające z załączonego zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z Agencji Produkcji (...) z dnia 7 listopada 2007 r., nie uwzględniono wynagrodzeń z tytułu zawieranych umów o dzieło ze (...) im.K. (...) w roku 1984 i 1990, albowiem od umów tych nie była odprowadzana składka na cele emerytalne, co wynika z pisma Wytwórni (...) w W. z dnia
20 listopada 2011 r., a także wynagrodzeń wynikających z zawartych z Przedsiębiorstwem (...) w Ł. umów o dzieło z lat: 1974, 1976, 1977, 1978, gdyż od umów o dzieło nie było obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne.

/odpowiedź na odwołanie k. 5/

Na rozprawie w dniu 15 grudnia 2015 roku pełnomocnik wnioskodawcy podtrzymał odwołanie, pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

/protokół rozprawy z dnia 15.12.2015 r. –k.87/

Wyrokiem z dnia 29 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał ZUS II Oddział w Ł. do przyjęcia w podstawie wymiaru świadczenia dochodu z 20 lat kalendarzowych, tj. 1973-2002 z przyjęciem wskaźnika na poziomie 88,61 % (pkt 1) oraz oddalił odwołanie w pozostałej części (pkt 2). W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że zasadnym było uwzględnienie do podstawy wymiaru składek wynagrodzeń wnioskodawcy wynikających z umów zawartych z (...) Zespoły (...) za lata: 1974, 1976 -1978. Natomiast nieuzasadnionym jest uwzględnienie do wysokość emerytury wynagrodzeń skarżącego wynikających z kart wynagrodzeń za lata zatrudnienia w Agencji Produkcji (...): 1979 – 1990 oraz wynagrodzeń za okres zatrudnienia w (...) im.K. (...) za lata 1984, 1990. Sąd podniósł, że w przypadku Agencji Produkcji (...) należało przyjąć wynagrodzenia wskazane na druku Rp – 7, gdyż wskazano tam – zgodnie z pismem z dnia 29 października 2008 roku – kwoty honorariów do wysokości objętej obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, z tym, że w okresie, gdzie taki obowiązek nie istniał kwoty honorariów przyjęto do wysokości określonych limitów do obliczenia podstawy wymiaru. Natomiast nie uwzględniono wynagrodzeń za lata 1984, 1990 (umowy o dzieło ze (...) im.K. (...)), gdyż Wytwórnia (...) zaświadczyła, że od tych honorariów nie odprowadzono składek.

/wyrok k. 91, uzasadnienie – k.97-106/

Na skutek apelacji ubezpieczonego od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w części oddalającej odwołanie, Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 8 marca 2017 r. w sprawie III AUa 394/16 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za drugą instancję. We wskazaniach co do dalszego postępowania sąd drugiej instancji zlecił Sądowi Okręgowemu wyjaśnienie zasadniczych rozbieżności między kwotami wynagrodzeń (honorariów) zawartych w oryginalnych kartach wynagrodzeń (załączonych przez wnioskodawcę), a kwotami wynikającymi z druku Rp-7 (przyjętymi przez ZUS), dokonanie oceny zeznań świadka E. K. na okoliczność odprowadzania przez (...). I. składek na ubezpieczenie społeczne oraz dokonanie analizy dochodzonego roszczenia w świetle powszechnie obowiązującego wówczas prawa (przepisów dotyczących limitów do obliczenia podstawy wymiaru składki). Sąd Apelacyjny podniósł, że nie jest wiadome na jakiej podstawie Sąd I instancji nie uwzględnił wynagrodzeń wskazanych w kartach wynagrodzeń, tym bardziej, że wskazane w tych kartach kwoty wynagrodzeń nie zgadzają się nawet z obowiązującymi wówczas przepisami dotyczącymi limitów do obliczenia podstawy wymiaru składki. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podał, że do ustalenia podstawy wymiaru za lata 1979 – 1991 przyjął honoraria filmowe wynikające z zaświadczenia Rp – 7 z dnia
7 listopada 2007 roku i jednocześnie wskazał, że honoraria przysługujące pracownikom kinematografii wypłacane przez macierzysty zakład pracy, a także uzyskane poza jednostką macierzystą w okresie od 1 stycznia 1972 roku do 31 grudnia 1984 roku przyjmuje się wówczas, gdy kwota rocznego wynagrodzenia ze stosunku pracy jest niższa niż 180.000 zł. W takim wypadku do kwoty wynagrodzenia dolicza się honoraria, ale łączna kwota nie może przekroczyć rocznie 180.000 zł. Natomiast w roku 1985 nie może przekroczyć – 577.188 zł, w 1986 roku – 683.856 zł, w 1987 roku – 821.988 zł, w 1988 roku – 997.272 zł, w 1989 roku – 1.819.728 zł. W okresie od 1 stycznia 1990 roku przyjmuje się honoraria w wysokości objętej obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

/wyrok k. 138, uzasadnienie k. 139-144/

Na rozprawie z dnia 13 września 2017 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie wnosząc o uwzględnienie do ustalenia wysokości emerytury wysokości wynagrodzeń na podstawie kart wynagrodzeń za lata 1979- 1990 z Zespołów (...), załączając zaświadczenie o wynagrodzeniu za 1982 r. w wysokości wynikającej z powołanych kart wynagrodzeń (a nie z druku Rp-7) oraz uwzględnienie wynagrodzeń w (...) im.K. (...) za lata 1984, 1990. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/ stanowiska 00:01:00 - płyta CD k. 161/

Na rozprawie z dnia 6 grudnia 2017 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie wnosząc o uwzględnienie do ustalenia wysokości emerytury najwyższego wskaźnika wyliczonego przez organ rentowy na podstawie opinii biegłego. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/ stanowiska 00:00:45, 00:13:12, 00:16:18- płyta CD k. 185/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. G. (1) urodził się w dniu (...)

/bezsporne/

W dniu 17 stycznia 2008 roku złożył wniosek o emeryturę. Decyzją z dnia
19 listopada 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił J. G. (2) prawa do emerytury.

/wniosek – k.1-4 , decyzja – k.96-97 akt emerytalnych/

Na skutek odwołania wnioskodawcy od powyższej decyzji ZUS, Sąd Okręgowego w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, wyrokiem z dnia 23 listopada 2010 roku wydanym w sprawie VIIIU 126/09 zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 17 stycznia 2008 roku. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że J. G. (1) w okresie od 1 września 1977 r. do 1 listopada 1988 r. pracował w przedsiębiorstwach państwowych związanych z kinematografią tj. Wytwórni (...) w Ł. oraz w Przedsiębiorstwie (...) w W., któremu podlegały Wytwórnie (...) w Ł., W. i W. jako konsultant muzyczny przy powstających produkcjach filmowych. Jego praca polegała na pozostawaniu w gotowości i dyspozycji ekipy filmowej, wykonywał ją w sposób ciągły bez przerw w zatrudnieniu. Praca była wykonywana w formie umów o dzieło i umów zlecenia. Od honorariów z tytułu umów były potrącane składki na ubezpieczenie społeczne. Zdaniem Sądu wnioskodawca wykazał okoliczność opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, co pozwoliło na uznanie okresu niezbędnego do ustalenia prawa do emerytury.

/ wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 23.11.2010 r. z uzasadnieniem – k.73, 77-80 akt VIII U 126/09/.

W dniu 24 września 2012 r. J. G. (1) złożył wniosek o przeliczenie świadczenia emerytalnego.

/ wniosek 18 akta emerytalne/

Decyzją z dnia 10 grudnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. dokonał przeliczenia wysokości emerytury J. G. (1) od dnia
1 września 2012 r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury ZUS przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest lat 1973-1980, 1982, 1984-1986, 1989, 1990-1993, 1998, 1999, 2002 ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru 81,26 %, oraz kwotę bazową 2.059,92 zł. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 34 lata i 8 miesięcy okresów składkowych oraz 8 lat i 2 miesiące okresów nieskładkowych. Emerytura od dnia
1 września 2012 r. 1.344,55 zł, a po waloryzacji od 1 marca 2009 r. do 1 marca 2012 r. wyniosła – 1.674,37 zł.

/ decyzja k. 40, obliczenie wskaźnika k. 39 akt emerytalnych/

Wnioskodawca złożył w dniu 9 stycznia 2013 r. wniosek o ponowne przeliczenie świadczenia emerytalnego, załączając świadectwo pracy.

/ wniosek z dnia 09.01.2013 – nieponumerowane akta emerytalne/

Zaskarżoną decyzją z dnia 14 stycznia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
II Oddział w Ł. dokonał przeliczenia wysokości emerytury J. G. (1) od dnia 1 stycznia 2013 r. uwzględniając do ustalenia jej wysokości staż pracy wynikający z załączonego do wniosku świadectwa pracy z (...).

/ decyzja k. 56 akt emerytalnych/.

Wnioskodawca złożył do organu rentowego zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za lata 1979-1990 wydane przez Agencję Produkcji (...) w likwidacji W., gdzie wskazano kwoty honorariów filmowych za poszczególne lata. W zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawionym na druku Rp-7 poświadczono honoraria filmowe wnioskodawcy w następujących kwotach: w roku 1979- 27.888 zł, w roku 1980 – 33.187 zł, w roku 1981 – 24.409 zł, w roku 1982 – 26.389 zł, w roku 1983 – 52.988 zł, w roku 1984- 97.360 zł, w roku 1985- 94.643 zł, w roku 1986- 166.831 zł, w roku 1987- 66.168 zł, w roku 1988-164.526 zł, w roku 1989- 565.100 zł, w roku 1990- 1.139.200 zł. W zaświadczeniu wskazano, że zostało wystawione na podstawie kart wynagrodzeń.

/ zaświadczenie Rp-7 nieponumerowane akta emerytalne/

Wnioskodawca złożył do organu rentowego także karty wynagrodzeń za lata 1979-1990 otrzymane z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Z kart wynagrodzeń wynikały następujące wynagrodzenia: w roku 1979- 180.704 zł, w roku 1980 – 76.530 zł, w roku 1981 – 81.089 zł, w roku 1982 – 82.900 zł, w roku 1983 – 125.840 zł, w roku 1984- 139.744 zł, w roku 1985- 187.395 zł, w roku 1986- 302.723 zł, w roku 1987- 72.780 zł, w roku 1988 - 266.134 zł, w roku 1989- 587.829 zł, w roku 1990- 2.058.887 zł.

/ 100 kart wynagrodzeń – nieponumerowane akta emerytalne/

W kartach wynagrodzeń wnioskodawcy wpisywane były kwoty wynagrodzeń (honorariów), które w rzeczywistości otrzymał.

/zeznania świadka M. K. 00:14:36 - płyta CD k. 180, zeznania świadka D. Ż. 00:26:14 – płyta CD k. 180; zeznania wnioskodawcy 00:03:56 – 00:13:12 – płyta CD k.185 w zw. z k. 31-32, k. 89/

Wynagrodzenie (honoraria) zawarte w kartach wynagrodzeń zostały wnioskodawcy wypłacone, w postaci rat przy realizacji filmów oraz w formie nieuwzględniającej rat przy realizacji teledysków.

/zeznania wnioskodawcy 00:03:56 – 00:13:12 – płyta CD k.185 /

W zaświadczeniu z dnia 29 lipca 1983 roku Przedsiębiorstwo (...) w W. wskazało, że J. G. (1) uzyskał wynagrodzenie za nagranie muzyki do filmów w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 1982 r. w kwocie 82.900 zł brutto (76.961 zł netto).

/zaświadczenie – koperta k. 158/

W piśmie z dnia 29 maja 2008 r. Agencja Produkcji (...) w likwidacji w W. wskazała, że na druku Rp-7 wystawionym wnioskodawcy zostały zamieszczone kwoty honorariów do wysokości objętej obowiązkiem opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne, z tym, że w okresie, gdzie taki obowiązek nie istniał kwoty honorariów przyjęto do wysokości określonych limitów do obliczenia podstawy wymiaru. Do 31 marca 1983 r. od honorariów filmowych potrącano składkę emerytalną w wysokości 3%, bez względu na wysokość honorarium, od 1 kwietnia 1983 r. zaś włączono ją w wysokość składki ogólnej i od kwot honorariów nie opłacano już składek.

/pismo k.24/

Wytwórnia (...) pismem z dnia 17 lipca 2012 roku zaświadczyła, że wnioskodawca w latach 1984 i 1990 zawierał umowy o dzieło ze (...) im.K. (...). Z tytułu tych umów zostało mu wypłacone wynagrodzenie: w roku 1984- 23.439 zł brutto, a w roku 1990- 1480.000 zł brutto.

/ zaświadczenie z dnia 17 lipca 2012 r. – nieponumerowane akta emerytalne, kartoteki wynagrodzeń, umowy o dzieło – koperta k. 40/

W piśmie z dnia 20 listopada 2012 roku Wytwórnia (...) wyjaśniła, że od honorariów wskazanych w piśmie z dnia 17 lipca 2012 roku nie odprowadzano składek na ubezpieczenia społeczne.

/ pismo z dnia 20 listopada 2013 r. – nieponumerowane akta emerytalne/.

Na podstawie umów o dzieło zawartych z (...) Zespoły (...) w charakterze konsultanta muzycznego wnioskodawca otrzymał następujące wynagrodzenia: rok 1974- 1.800 zł, rok 1976- 14.500 zł, rok 1977- 41.750 zł, rok 1978- 22.450 zł.

/ umowy - akta emerytalne/

Przy przyjęciu:

I a/ danych z kart wynagrodzeń za lata 1979-1990 ( przy uwzględnieniu obowiązujących limitów do obliczenia podstawy wymiaru) oraz oryginałów umów zawartych w aktach rentowych za lata 1974,1976,1977 i 1978 przy uwzględnieniu wynagrodzeń otrzymywanych w okresie pracy dla Studia im.K. I.- rok 1984 i 1990 najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalony na podstawie wynagrodzeń z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest lat 1979, 1977, 1976, 1975, 1974, 1978, 1980, 1986, 1982, 1973, 1981, 1984, 1985, 1990, 1983, 1991, 1989, 1992, 1988, 1993, wyniósł 116,67 %. Emerytura przy takim wskaźniku wyniosłaby 2.308,05 zł brutto, 1.910,33 zł netto.

Przy przyjęciu:

I b/ danych z kart wynagrodzeń za lata 1979-1990 ( przy uwzględnieniu obowiązujących limitów do obliczenia podstawy wymiaru) oraz oryginałów umów zawartych w aktach rentowych za lata 1974,1976,1977 i 1978 bez uwzględnienia wynagrodzeń otrzymywanych w okresie pracy dla Studia im.K. I.- rok 1984 i 1990 najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalony na podstawie wynagrodzeń z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest lat 1979, 1977, 1976, 1975, 1974, 1978, 1980, 1986, 1982, 1973, 1981, 1985, 1983, 1984, 1991, 1990, 1989, 1992, 1988, 1993, wyniósł 115,50 %. Emerytura przy takim wskaźniku wyniosłaby 2.292,14 zł brutto, 1.896,85 zł netto.

Przy przyjęciu:

II a/ danych z druku Rp-7 za lata 1979-1990 oraz dodatkowo wynagrodzenia ustalonego na podstawie oryginałów umów zawartych w aktach rentowych za lata 1974,1976,1977 i 1978 przy uwzględnieniu wynagrodzeń otrzymywanych w okresie pracy dla Studia im.K. I.- rok 1984 i 1990 najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalony na podstawie wynagrodzeń z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest lat 1977, 1976, 1975, 1974, 1978, 1973, 1991, 1990, 1984, 1989, 1986, 1992, 1979, 1980, 1982, 1993, 1999, 1985, 1998, 2002, wyniósł 89,79 %. Emerytura przy takim wskaźniku wyniosłaby 1945,38 zł brutto, 1.617,30 zł netto.

Przy przyjęciu:

II b/ danych z druku Rp-7 za lata 1979-1990 oraz dodatkowo wynagrodzenia ustalonego na podstawie oryginałów umów zawartych w aktach rentowych za lata 1974,1976,1977 i 1978 bez uwzględnienia wynagrodzeń otrzymywanych w okresie pracy dla Studia im.K. I.- rok 1984 i 1990 najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalony na podstawie wynagrodzeń z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest lat 1977, 1976, 1975, 1974, 1978, 1973, 1991, 1989,1990, 1986, 1984, 1992, 1979, 1980, 1982, 1993, 1999, 1985, 1998, 2002, wyniósł 88,61 %. Emerytura przy takim wskaźniku wyniosłaby 1929,47 zł brutto, 1.604,82 zł netto.

/opinia biegłego ds. rachunkowości A. G. k.66-69; pismo ZUS k. 76, hipotetyczne wyliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru – k. 77-80/

Hipotetyczne wyliczenie wynagrodzeń wnioskodawcy wg wariantu I a i b uwzględnia przekroczenie limitów do obliczenia podstawy wymiaru składki w 1979 roku (kwotę wynagrodzenia zredukowano do limitu w wysokości 180.000,00 zł).

/opinia biegłego ds. rachunkowości A. G. k.66-69/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dokumenty zawarte w aktach organu rentowego i załączone do akt sprawy, których autentyczności żadna ze stron nie kwestionowała, a także zeznań wnioskodawcy, częściowo zeznań świadków M. K. i D. Ż. oraz opinii biegłego ds. rachunkowości i hipotetycznego wyliczenia dokonanego przez organ rentowy. Wnioskodawca reprezentowany w postępowaniu przez fachowego pełnomocnika, po zapoznaniu się z hipotetycznymi wyliczeniami jego emerytury dokonanymi przez biegłego, wniósł o wyliczenie świadczenia według I najkorzystniejszego wariantu, w pełni akceptując dokonane wyliczenia.

Sąd pominął dowód z zeznań świadków M. K. i D. Ż. w zakresie w jakim zeznawały odnośnie uwzględnienia w wydanym na podstawie kart wynagrodzeń wnioskodawcy za lata 1979-1990 - zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu na druku Rp-7 wynagrodzeń zawartych w tychże kartach wynagrodzeń. Świadkowie nie posiadali dokładnych informacji w tym zakresie, pozwalających na ustalenie różnic pomiędzy kwotami wynagrodzeń wynikającymi z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, a kwotami wynagrodzeń wynikającymi z kart wynagrodzeń. Świadkowie - zatrudnieni w dziale księgowości, wskazywali bowiem, że kwoty z zaświadczenia na druku Rp-7 były wpisywane na podstawie dokumentów sporządzonych przez inny dział – dział płac i w związku z tym nie weryfikowali wpisywanych do zaświadczenia na druku Rp-7 kwot z kwotami wynikającymi z dokumentacji płacowej tj. wskazanych kart wynagrodzeń. Znamiennym jest jednak, że świadkowie ci zeznali, co znalazło odzwierciedlenie w ustaleniach faktycznych, że ujęte w kartach wynagrodzeń kwoty honorariów stanowią faktycznie osiągane przez skarżącego wynagrodzenie.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy pominął dowód z zeznań wnioskodawcy oraz świadków E. K. i K. K. na okoliczność wynagrodzeń uzyskanych przez odwołującego na podstawie umów o dzieło zawartych z (...) Zespoły (...) za lata 1974, 1976 – 1978, gdyż te okoliczności pozostają poza sporem z uwagi na niezaskarżenie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia
29 grudnia 2015 roku w części uwzględniające te wynagrodzenia (pkt.1 wyroku).

Sąd pominął także dowód z zeznań świadków E. K. i K. K. w zakresie w jakim zeznawali odnośnie odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne od honorarium wnioskodawcy w spornym okresie - w Studium (...). Świadek E. K. nie posiadał dokładnych informacji w tym zakresie, sam przyznał zresztą, że nie jest pracownikiem działu finansowego byłego pracodawcy wnioskodawcy. Podawał on informacje na dużym poziomie ogólności, odnosił się do własnej sytuacji, informacje te nie mogą być zatem miarodajne dla ustalenia okoliczności odprowadzenia składek na ubezpieczenie społeczne w przypadku wnioskodawcy. Natomiast świadek K. K. swoje twierdzenia w tej części opierał wyłącznie na przypuszczeniach, nie posiadając także żadnych bliższych informacji w tym zakresie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 1778, ze zm.) prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Na mocy art. 111 ust. 1 możliwe jest ponowne obliczenie wysokości emerytury lub renty od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15 ustawy, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2)z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3)z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty,

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Na podstawie art. 15 ust. 1 podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5.

W myśl ust. 2a art. 15 jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

W rozpoznawanej sprawie spór między stronami sprowadzał się przy ponownym rozpoznaniu sprawy do ustalenia, czy do podstawy wymiaru świadczenia należy zaliczyć wynagrodzenia uzyskiwane przez wnioskodawcę - wskazane w kartach wynagrodzeń za lata 1979- 1990, czy też wynikające z zaświadczenia Rp - 7 oraz czy można zaliczyć wynagrodzenia uzyskane w (...) im.K. (...) na podstawie umów o dzieło za lata 1984, 1990.

Odnosząc się powyższej spornej kwestii wskazać należy, że zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011, Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. obowiązuje od 23 listopada 2011 r. i ma zastosowanie do wniosków w sprawach świadczeń złożonych od daty jego wejścia w życie. Zastąpiło ono rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r., Nr 10, poz. 49, ze zm.), które dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określało w sposób podobny. I tak zgodnie z § 20 pkt. 1 rozporządzenia z dnia
7 lutego 1983 r. środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników były zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków.

Orzeczenia Sądu Najwyższego jakie zapadły jeszcze na gruncie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. są zgodne co do tego, że ograniczenie co do środków dowodowych wynikające z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. obowiązujące w postępowaniu przed organem rentowym nie ma zastosowania w postępowaniu sądowym przed Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 KPC), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za celowe i pożądane. Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być zatem ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia zainteresowanego / por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r. sygn. akt II UKN 186/97, opubl. OSNP 1998/11/342; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 r. sygn. I UK 115/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2007, Nr 17-18, poz. 257, str. 753/.

W sprawie nie budzi wątpliwości okoliczność, że prawomocnym wyrokiem z dnia
23 listopada 2010 r. Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie VIIIU 126/09 wnioskodawcy przyznano prawo do emerytury. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że J. G. (1) w okresie od 1 września 1977 r. do 1 listopada 1988 r. pracował w przedsiębiorstwach państwowych związanych z kinematografią tj. Wytwórni (...) w Ł. oraz Przedsiębiorstwie (...) w Ł., któremu podlegały Wytwórnie (...) w Ł., W. i W. jako konsultant muzyczny przy powstających produkcjach filmowych. Jego praca polegała na pozostawaniu w gotowości i dyspozycji ekipy filmowej, wykonywał ją w sposób ciągły bez przerw w zatrudnieniu. Praca była wykonywana w formie umów o dzieło i umów zlecenia. Od honorariów z tytułu umów były potrącane składki na ubezpieczenie społeczne.

W piśmie z dnia 29 października 2008 r. Agencja Produkcji (...) wskazała natomiast, że na druku Rp-7 zostały zamieszczone kwoty honorariów do wysokości objętej obowiązkiem opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne, z tym, że w okresie, gdzie taki obowiązek nie istniał kwoty honorariów przyjęto do wysokości określonych limitów do obliczenia podstawy wymiaru. Do 31 marca 1983 r. od honorariów filmowych potrącano składkę emerytalną w wysokości 3%, bez względu na wysokość honorarium, od 1 kwietnia 1983 r. zaś włączono ją w wysokość składki ogólnej i od kwot honorariów nie opłacano już składek. Zdaniem Sądu wnioskodawca wykazał okoliczność opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, co pozwoliło na uznanie okresu niezbędnego do ustalenia prawa do emerytury.

W tym miejscu podnieść należy, że zgodnie z § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 sierpnia 1973 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy wymiaru i wysokości składki na cele emerytalne (D.U. nr 31, poz.178) w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1968 r. (D.U. nr 5, poz.29) w sprawie podstawy wymiaru i wysokości składki na cele emerytalne, dodano ust.1 a w brzmieniu stanowiącym, że podstawą wymiaru składki na cele emerytalne pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwach kinematografii nadzorowanych przez Ministra Kultury i Sztuki są także- niezależnie od zarobku w gotówce i w naturze- wynagrodzenia z tytułu umów o dzieło na realizacje i opracowywanie filmów. Zgodnie zaś z treścią § 4 pkt.2 rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 13 grudnia 1976 r. w sprawie dostosowania niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym i ubezpieczeniu rodzinnym do zasad określających składniki funduszu płac (D.U. nr 40, poz.239 ze zm.) - za zarobek w gotówce uważa się również następujące wypłaty spoza osobowego funduszu płac: wynagrodzenia i nagrody wypłacane własnym pracownikom z tytułu umów o dzieło lub umów zlecenia związanych z przygotowaniem, realizacją i rozpowszechnianiem filmów.

Na mocy § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lipca 1982 r. w sprawie wysokości składki na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy (D.U. nr 25, poz.178), zlikwidowano składkę emerytalną od pobieranych wynagrodzeń pracowników uspołecznionych zakładów pracy, od których odprowadzana była składka na ubezpieczenie społeczne, wprowadzona na mocy art.3 ustawy z dnia
23 stycznia 1968 r. o funduszu emerytalnym (D.U. nr 3, poz.7 ze zm.).

Natomiast zgodnie z § 7 ust.2 pkt.3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie

społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (D.U. nr 7, poz.41 ze zm.), obowiązującego od dnia 1 stycznia 1990 roku - do podstawy wymiaru składek przyjmuje się również honoraria wypłacone pracownikom za realizację i opracowanie filmów w jednostkach do tego uprawnionych, do wysokości nie przekraczającej trzykrotnego przeciętnego wynagrodzenia (w 1990 roku przeciętne wynagrodzenie w gospodarce uspołecznionej wynosiło 12 355 644 zł ).

W tym miejscu podkreślić należy, że sam organ rentowy wskazał, że w podstawie wymiaru świadczeń emerytalno – rentowych uwzględnia się honoraria do wysokości objętej obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, ż tym, że honoraria wypłacone w okresie, kiedy obowiązek taki nie istniał, przyjmuje się do wysokości, w jakiej wówczas były one przyjęte do obliczania podstawy wymiaru. Powyższe oznacza, że honoraria przysługujące pracownikom kinematografii za realizację i opracowanie filmu wypłacone przez macierzysty zakład pracy, a także uzyskane poza jednostką macierzystą – przyjmuje się do obliczenia podstawy wymiaru:

- w okresie przypadającym od 1 stycznia 1972 roku do 31 grudnia 1984 roku, gdy kwota rocznego wynagrodzenia ze stosunku pracy jest niższa niż 180.000 zł. W takim wypadku do kwoty wynagrodzenia dolicza się honoraria, ale łączna kwota nie może przekroczyć rocznie 180.000 zł. Honoraria nie podlegają uwzględnieniu, jeżeli wynagrodzenie ze stosunku pracy za dany rok kalendarzowy jest wyższe niż 180.000 zł,

- w okresie od 1 stycznia 1985 roku do 31 grudnia 1989 roku w wysokości nie przekraczającej kwoty uzyskanej po pomożeniu przez dwanaście trzykrotnej średniej płacy w gospodarce uspołecznionej bez uwzględnienia przemysłu wydobywczego, ustalonej na podstawie danych statystycznych za rok ubiegły w stosunku do roku, za które honoraria przysługiwały, tj. w roku 1985 nie może przekroczyć – 577.188 zł, w 1986 roku – 683.856 zł, w 1987 roku – 821.988 zł, w 1988 roku – 997.272 zł, w 1989 roku – 1.819.728 zł.

- w wysokości objętej obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli wypłacone zostały w okresie przypadającym po dniu 31 grudnia 1989 roku.

Powyższe okoliczności wynikają z treści: - § 4 ust. 2 pkt.3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz.U. z 1985r., Nr 18, poz.77) zmienionego następnie z dniem
1 stycznia 1990 roku na mocy rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego niektóre przepisy w sprawie ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent z dnia 5 października 1990 roku (Dz.U. Nr.71, poz.418), - Komunikatu ZUS z dnia 30 października 1985 roku w sprawie wysokości średniej płacy w gospodarce uspołecznionej bez uwzględnienia przemysłu wydobywczego za rok 1984 (Dz.Urz.ZUS. 1985.7.21), Komunikatu ZUS z dnia 7 lipca 1986 roku w sprawie wysokości średniej płacy w gospodarce uspołecznionej bez uwzględnienia przemysłu wydobywczego za rok 1985 (Dz.Urz.ZUS. 1986.6.13), Komunikatu ZUS z dnia 27 października 1987 roku w sprawie wysokości średniej płacy w gospodarce uspołecznionej bez uwzględnienia przemysłu wydobywczego za rok 1986 (Dz.Urz.ZUS. 1987.7.15), Komunikatu ZUS z dnia 14 kwietnia 1989 roku w sprawie wysokości średniej płacy w gospodarce uspołecznionej bez uwzględnienia przemysłu wydobywczego za rok 1987 i 1988 (Dz.Urz.ZUS. 1989.2.4), rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płacy z 19 sierpnia 1968 roku w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia ma wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne (Dz.U. z 1968.35.246) oraz z powołanego wyżej § 7 ust.2 pkt.3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (D.U. nr 7, poz.41 ze zm.).

Wobec powyższego uznać należy, że brak było w niniejszej sprawie uzasadnienia do przyjęcia, że do podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego wnioskodawcy należy uwzględnić wyłącznie kwoty wskazane przez Agencję Produkcji (...) w zaświadczeniu Rp – 7. Wnioskodawca przedstawił karty wynagrodzeń za sporny okres zatrudnienia, z którego bezsprzecznie wynika, że otrzymał w tym okresie kwoty znacznie przekraczające kwoty wskazane na druku Rp – 7. Fakt wypłaty kwot wskazanych w kartach wynagrodzeń potwierdziły przesłuchane w charakterze świadków: M. K. i D. Ż., które podpisały się na dokumencie Rp – 7, jak również potwierdziły, że przygotowywały ten dokument w oparciu o karty wynagrodzeń, jednak nie potrafiły wyjaśnić przyczyn, dla których w dokumencie znacznie ograniczono wysokość honorariów filmowych.

Niewątpliwie kwoty honorariów wynikające z kart wynagrodzeń wnioskodawcy łącznie z wynagrodzenia uzyskanymi na podstawie innych stosunków prawnych, z wyjątkiem roku 1979 - nie przekraczają limitów do obliczenia podstawy wymiaru składki, co wynika z pisemnej opinii biegłego, który do obliczenia podstawy wymiaru za 1979 rok przyjął kwotę 180.000 zł (k.66-69).

Z kart wynagrodzeń wynikały bowiem następujące wynagrodzenia: w roku 1979- 180.704 zł, w roku 1980 – 76.530 zł, w roku 1981 – 81.089 zł, w roku 1982 – 82.900 zł, w roku 1983 – 125.840 zł, w roku 1984- 139.744 zł, w roku 1985- 187.395 zł, w roku 1986- 302.723 zł, w roku 1987- 72.780 zł, w roku 1988 - 266.134 zł, w roku 1989- 587.829 zł, w roku 1990- 2.058.887 zł. Natomiast do obliczenia podstawy wymiaru uwzględnia się w latach 1972 – 1984 honoraria, ale łączna kwota z wynagrodzeniem nie może przekroczyć rocznie 180.000 zł. W roku 1985 nie może zaś przekroczyć – 577.188 zł, w 1986 roku – 683.856 zł, w 1987 roku – 821.988 zł, w 1988 roku – 997.272 zł, w 1989 roku – 1.819.728 zł, a w 1990 roku trzykrotności przeciętnego wynagrodzenie w gospodarce uspołecznionej wynoszącego 12 355 644 zł.

Podsumowując, na uwzględnienie zasługuje zatem odwołanie skarżącego w zakresie, w jakim wnosił o przyjęcie do podstawy wymiaru wynagrodzeń otrzymanych w Przedsiębiorstwie (...) w latach 1979 – 1990 – wynikających z załączonych kart wynagrodzeń ( z ograniczeniem wynagrodzenia za 1979 rok).

Natomiast za niezasadne należy uznać stanowisko odwołującego co do żądania uwzględnienia wynagrodzenia otrzymywanego w ramach zawartych ze (...) im.K. (...) umów o dzieło w 1984 roku i 1990 roku. Wytwórnia (...) zaświadczyła, że wnioskodawca w latach 1984 i 1990 zawierał umowy o dzieło ze (...) im.K. (...)- w roku 1984 (23.439 zł brutto) i w roku 1990 (1480.000 zł brutto), jednakże od honorariów tych nie odprowadzano składek. Jednocześnie wnioskodawca, w ocenie Sądu nie wykazał w sposób niebudzący wątpliwości w toku postępowania faktu odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od tych honorariów.

Mając na uwadze powyższe rozważania oraz uwzględniając niesporne już na tym etapie postępowania wynagrodzenia otrzymywane przez wnioskodawcę na podstawie umów za lata 1974, 1976, 1977, 1978 - zdaniem Sądu do ustalenia wysokości emerytury w przedmiotowej sprawie właściwy jest wskazany w opinii biegłego wariant I b, tj. z uwzględnieniem kart wynagrodzeń za lata 1979-1990 oraz oryginałów umów zawartych w aktach rentowych za lata 1974,1976-1978 bez uwzględnienia wynagrodzeń otrzymywanych w okresie pracy dla Studia im.K. I.- rok 1984 i 1990. Ponownie podkreślić należy, że hipotetyczne wyliczenie wynagrodzeń wnioskodawcy wg wariantu I b uwzględnia przekroczenie limitów do obliczenia podstawy wymiaru składki w 1979 roku (kwotę wynagrodzenia zredukowano do limitu w wysokości 180.000,00 zł). Bezspornym jest przy tym, że wnioskodawca nie przekroczył tych limitów w pozostałych spornych latach.

Uzyskany wskaźnik 115,49 % jest wyższy od dotychczasowego wskaźnika 81,26 %, a tym samym spełnione zostały przesłanki do ponownego obliczenia emerytury odwołującego się, o których mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, zmienił zaskarżoną decyzję orzekając jak w pkt.1 wyroku, w pozostałej zaś części na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie jako niezasadne (pkt 2 wyroku).

O dacie przeliczenia emerytury wnioskodawcy Sąd orzekł na podstawie art. 129 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W przedmiocie kosztów postępowania w II instancji, Sąd orzekł stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. oraz § 9 ust.2 w związku z § 10 ust. 1 pkt.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800), w brzmieniu nieuwzględniającym jeszcze zmian wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz.U. 2016, poz. 1668), gdyż do czasu zakończenia postepowania w danej instancji stosuje się przepisy dotychczasowe
(§ 21).

z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS, wypożyczając akta ZUS.

18.01.2017r.

K.W.