Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku A. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 14 sierpnia 2017 r.

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 954/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy A. P. prawa do emerytury, gdyż nie udowodnił on 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu z dnia 13 września 2017 roku pełnomocnik A. P. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury wskazując, że wykonywał on pracę w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia: od dnia 1 grudnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1996 roku w (...) w M. na stanowisku traktorzysty.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania wskazując, że nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 1 grudnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1996 roku w (...) w M. na stanowisku traktorzysty, ponieważ z dokumentacji zgromadzonej w sprawie wynika, że wnioskodawca nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności wymienionych w wykazie A Dział VIII (w transporcie i łączności ) pkt 3 rozporządzenia, gdyż wykonywał zarówno oprócz prac w transporcie, wykonywał także prace polowe.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. P., urodzony dnia (...), złożył w dniu 18 lipca 2017 roku wniosek o przyznanie emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 w aktach emerytalnych)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił ogólny staż pracy wynoszący 25 lat, w tym 22 lat 7 miesięcy i 12 dni okresów składkowych oraz 5 miesiące i 13 dni okresów nieskładkowych a także 3 lata, 10 miesięcy i 7 dni okresów uzupełniających (rola).

Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych żadnego okresu.

(dowód: decyzja z dnia 14 sierpnia 2017 roku k. 29 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k.9)

W okresie od dnia 1 grudnia 1977 roku do dnia 30 września 2000 roku wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w M.. (...) miała 4 kombajny zbożowe (...), 3 kombajny ziemniaczane oraz około 40 ciągników rolniczych.

Od dnia 1 grudnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1996 roku wnioskodawca pracował na stanowisku traktorzysty.

W dniu 1 października 1980 roku dodatkowo podjął pracę dowozu wapna nawozowego z M. na zsypiska w gminie M. wyznaczone przez (...). Na mocy tej umowy wnioskodawca zobowiązał się do wykonania w każdym tygodniu miesiąca minimum 4 kursów w okresie od 1 października 1980 roku do 31 grudnia 1980 roku.

Z dniem 1 stycznia 1997 roku powierzono wnioskodawcy obowiązki kombajnisty, traktorzysty oraz pracownika tartacznego i na tym stanowisku pracował do końca zatrudnienia w (...) w M..

(dowód: świadectwo pracy z dnia 22 maja 2017 roku k.12 akt emerytalnych, umowa o pracę z dnia 30 listopada 1977 roku k.8 w aktach osobowych, umowa o pracę z dnia 15 grudnia 1977 roku k.93 w aktach osobowych, umowa z dnia 1 października 1980 roku w aktach osobowych, zeznania świadka Z. J. protokół rozprawy z dnia 16 stycznia 2018 roku od minuty 16:28 do minuty 26:40,)

Do zakresu obowiązków skarżącego w okresie zatrudnienia od dnia 1 grudnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1996 roku w (...) w M. jako traktorzysty należało prowadzenie ciągnika lub agregatu ciągnikowego tj. ciągnika z maszyną towarzyszącą w czasie wykonywania prac transportowych lub polowych.

W okresie polowym ( od początku marca do połowy listopada) wnioskodawca wykonywał prace polowe na zlecenie indywidualnych rolników w prowadzonych przez nich gospodarstwach rolnych. Wnioskodawca orał, wykonywał opryski, rozsiewał wapno oraz kosił trawę.

W okresie żniw tj. na przełomie miesiąca lipca i sierpnia przez około miesiąc wnioskodawca pracował jako kombajnista. W okresie wykopkowym wnioskodawca obsługiwał kombajn ziemniaczany (...).

Prace transportowe wnioskodawca wykonywał na rzecz innych spółdzielni rolnych, osób indywidualnych osób oraz rejonu dróg publicznych. W ramach prac transportowych skarżący przewoził ciągnikiem (z jedną lub dwoma przyczepami) różne towary, w tym mleko (z P. do G.), wapno( z K., K. i S.) oraz kamień (z K.) i żużel przy budowie drogi L.. Najwięcej prac transportowych wnioskodawca wykonywał w okresie od połowy listopada do końca lutego każdego roku.

W okresie zimowym ( od połowy listopada do końca lutego) dodatkowo wnioskodawca wykonywał także prace dla rejonu dróg publicznych tj. odśnieżał drogi i posypywał je piaskiem.

Przez cały rok wnioskodawca wykonywał zamiennie prace polowe i transportowe. Pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: angaż z dnia 26 czerwca 1989 roku w aktach osobowych, angaż z dnia 1 czerwca 1992 roku w aktach osobowych, karta zakresu czynności traktorzysty w aktach osobowych, wypowiedzenie warunków płacy z dnia 1 października 1982 roku w aktach osobowych angaż z dnia 1 stycznia 1988 roku w aktach osobowych, stawki akordowe w aktach osobowych, załącznik do świadectwa wykonywanych prac w szczególnych warunkach k.17 akt emerytalnych, zeznania świadka J. C. protokół rozprawy z dnia 16 stycznia 2018 roku od minuty 4:17 do minuty 16:28, zeznania świadka Z. J. protokół rozprawy z dnia 16 stycznia 2018 roku od minuty 16:28 do minuty 26:40, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 16 stycznia 2018 roku od minuty 27:37 do minuty 31:10 protokół z rozprawy k.15-17)

(...) w M. wystawiła wnioskodawcy w dniu 1 czerwca 2017 roku świadectwo pracy, w którym zaświadczyła, że A. P. w okresie 1 grudnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1996 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku kierowcy ciągnika, kombajnisty wymienione w Wykazie A, Dziale VIII, poz. 3 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 1 czerwca 2017 roku k. 16 w aktach emerytalnych)

(...) w M. wystawiła załącznik do świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 1 czerwca 2017 roku, w którym wskazała, że A. P. w okresie zatrudnienia 1 grudnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1996 roku na stanowisku kierowcy ciągnika wykonywał prace polowe i transportowe typowe dla branży rolniczej i przemysłu rolno-spożywczego. (...) wskazała, że do podstawowych czynności pracownika należało prowadzenie ciągnika lub agregatu ciągnikowego- ciągnik z maszyna towarzyszącą w czasie wykonywania prac transportowych lub polowych.

(dowód: załącznik do świadectwa wykonywanych prac w szczególnych warunkach k.17 akt emerytalnych)

A. P. posiada od dnia 22 maja 1974 roku uprawnienia do kierowania ciągnikami rolniczymi ( kat. T) oraz w dniu 24 marca 1978 roku ukończył kurs na obsługę kombajnu do zbioru i zakiszania zielonek w (...) w Ż..

(dowód: odpis prawo jazdy k.4 akt osobowych, odpis zaświadczenia nr 151/78 k.6 akt osobowych )

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz.1383) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać
w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia wymaganego 15 –letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca miał wymagany 25-letni staż pracy, w dniu (...) ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Zgodnie z art. 32 ww. ustawy emerytalnej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Pracą w warunkach szczególnych jest natomiast praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, IIUKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy ma bowiem jedynie charakter informacyjny, samo przez się nie tworzy więc praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Nie stwarza ono cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od dnia 1 grudnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1996 roku w (...) w M. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych, w tym w aktach pracowniczych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie zatrudnienia w Spółdzielni tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Organ rentowy zakwestionował, aby wnioskodawca w spornym okresie pracował w szczególnych warunkach, mimo że dysponował on świadectwem pracy w warunkach szczególnych z dnia 1 czerwca 2017 roku wystawionym przez pracodawcę potwierdzającym ten fakt. Skoro organ rentowy zaprzeczył prawdziwości sporządzonego świadectwa, to na wnioskodawcy, jak osobie chcącej z tego świadectwa skorzystać, zgodnie z art. 6 k.c., spoczywał obowiązek wykazania, że w okresie objętym świadectwem pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Świadectwo pracy w warunkach szczególnych jest bowiem li tylko dokumentem prywatnym. A zatem nie korzysta z domniemania prawdziwości tego, co zostało w nim zaświadczone, tak jak jest to w przypadku dokumentów urzędowych.

Zakres pełnionych przez wnioskodawcę obowiązków w okresie zatrudnienia od dnia 1 grudnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1996 roku w (...) w M. na stanowisku traktorzysty i kombajnisty Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków: J. C. i Z. J.. Przesłuchani świadkowie pracowali w spornym okresie w tej samej Spółdzielni razem z wnioskodawcą na stanowisku traktorzysty i kombajnisty. Dysponowali zatem bezpośrednią i szczegółową wiedzą co do jego stałych obowiązków.

Z zeznań świadków J. C. i Z. J. – zgodnymi z twierdzeniami wnioskodawcy - wynika, iż w całym spornym okresie ubezpieczony jako kierowca ciągnika wykonywał w całym spornym okresie zamiennie:

- prace transportowe polegające na przewożeniu ciągnikiem różnych towarów,

- prace polowe ( od początku marca do połowy listopada) tj. orka, opryski, rozsiewanie nawozów, koszenie trway;

- prace przy odśnieżaniu dróg i posypywaniu ich piaskiem w okresie zimowym każdego roku ( od połowy listopada do końca lutego).

- prace kombajnisty w okresie żniw tj. na przełomie miesiąca lipca i sierpnia (wykonywał prace żniwne kombajnem B.) przez około miesiąc oraz w okresie wykopkowym ( 2 tygodnie), wykonywał prace wykopkowe kombajnem ziemniaczanym (...).

Do prac w szczególnych warunkach ustawodawca zalicza wyłącznie prace kierowców ciągników wykonywane w transporcie oraz prace kombajnistów (dział VIII Wykaz A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze).

W świetle przepisów wykazu A wyodrębnienie prac w szczególnych warunkach ma charakter stanowiskowo-branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach uprawniające do obniżonego wieku emerytalnego. Taki sposób kwalifikacji prawnej prac nie jest przypadkowy, albowiem specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu i branż determinuje charakter świadczonych w nich prac oraz warunki w jakich są wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Nie jest zatem możliwe dowolne i swobodne wiązanie konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 roku, II UK 21/10, LEX Nr 619638 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 stycznia 2013 roku, III AUa 849/12, LEX Nr 1271881).

Tylko w sytuacji, gdy stopień szkodliwości czy uciążliwości danego rodzaju pracy nie wykazuje żadnych różnic w zależności od branży, w której jest ona wykonywana, brak jest podstaw do zanegowania świadczenia jej w warunkach szczególnych tylko dlatego, że w załączniku do rozporządzenia została przyporządkowana do innego działu przemysłu (gospodarki). Jeżeli bowiem pracownik w ramach swoich obowiązków stale i w pełnym wymiarze czasu pracy narażony był na działanie tych samych czynników, na które narażeni byli pracownicy innego działu, w ramach którego to działu takie same prace zaliczane są do pracy w szczególnych warunkach, to zróżnicowanie tych stanowisk pracy musiałoby być uznane za naruszające zasadę równości w zakresie uprawnień do ubezpieczenia społecznego pracowników wykonujących taką samą pracę (...).” Analogiczne stanowisko wyrażono w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2016 r., III UK 1/16, wskazując w nim, że zatrudnienie traktorzysty przy pracach polowych w rolnictwie nie stanowi pracy w szczególnych warunkach z wykazu A, dział VIII, poz. 3 do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r., czyli pracy kierowcy ciągnika w transporcie, zwracając uwagę na utrwalającą się jednolitą wykładnię tego przepisu, według której praca kierowcy ciągnika w transporcie i praca traktorzysty w rolnictwie, to nie są tożsame zatrudnienia w aspekcie możliwości jednakowej ich kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach. Wykładnia językowa regulacji zawartej w wykazie A, dział VIII, poz. 3, przy uwzględnieniu przyjętej przez rozporządzenie kwalifikacji branżowo-stanowiskowej oraz systematyki przepisów, nie pozwala na kwalifikowanie a priori pracy kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych wykonujących pracę w rolnictwie jako pracy w szczególnych warunkach. Stanowiska te wymienione zostały w dziale VIII wykazu A dotyczącym prac „w transporcie i łączności”, a nie w dziale X obejmującym prace „w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”. Nie ma przesłanek, aby z góry zakładać, że wykonywanie prac na wskazanych stanowiskach - niezależnie od branży, w której praca jest wykonywana - związane jest z taką samą szkodliwością pozwalającą na zaliczenie tego okresu jako uprawniającego do nabycia emerytury w obniżonym wieku. Umieszczenie stanowiska kierowcy ciągnika w dziale VIII „w transporcie i łączności”, mimo ujęcia pracy kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsiennicowych (poz. 3) odrębnie od pracy kierowców samochodów ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych (poz. 2), łączy szkodliwość tej pracy nie z samym faktem prowadzenia tych pojazdów, lecz z faktem prowadzenia ich przy uwzględnieniu specyfiki „technologii” pracy w transporcie i obciążeń psychofizycznych, których nie ma - jak uznał ustawodawca - przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe. Uwzględnienie w wykazie A, dziale VIII pod poz. 3 prac kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek innych zadaniach (rodzaju pracy) niż zadania transportowe. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce ich wykonywania i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym „prace różne”. Inne działy wykazu obejmują wymienione w nich prace w powiązaniu z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami. Nie można uznać, że praca traktorzysty jest zawsze pracą „w transporcie”, także wówczas, gdy kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika rolniczego prace polowe (np. sieje, orze, nawozi, spulchnia glebę itp.) - por. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2016 r., II UK 397/15 (niepublikowany). Odmowa zakwalifikowania, jako wykonywanej w szczególnych warunkach, pracy traktorzysty (kierowcy ciągnika rolniczego) w trakcie prac polowych, a nie w transporcie, odpowiada rozumieniu tych przepisów przedstawionemu już wcześniej w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyroki z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 172/13, z dnia 13 sierpnia 2015 r., II UK 298/14, z dnia 5 maja 2016 r., III UK 121/15, z dnia 5 maja 2016 r., III UK 132/15, oraz z dnia 13 lipca 2016 r., I UK 218/15).

O ile zatem prace transportowe wykonywane przez ubezpieczonego ciągnikiem można zaliczyć do prac w transporcie, a zatem do prac objętych działem VIII poz. 3 wykazu A, mimo że pracował on w (...), a nie w przedsiębiorstwie transportowym - o tyle nie ma podstaw do potraktowania prac polowych jako prac w transporcie, tak samo jak i prac przy odśnieżaniu dróg i posypywaniu ich pisakiem, które to prace wnioskodawca wykonywał w okresie zimowym. Uwzględnienie w wykazie A, dziale VIII pod poz. 3 prac kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek innych zadaniach (rodzaju pracy) niż zadania transportowe. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce ich wykonywania i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym „prace różne”. Inne działy wykazu obejmują wymienione w nich prace w powiązaniu z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami. Nie można uznać, że praca traktorzysty jest zawsze pracą „w transporcie”, także wówczas, gdy kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika rolniczego prace polowe (np. sieje, orze, nawozi, spulchnia glebę, wykonuje opryski itp.) bądź zajmuje w czasie zimy odśnieżaniem i posypywaniem dróg.

Wnioskodawca był zatrudniony jako traktorzysta, inaczej mówiąc - kierowca ciągnika rolniczego w (...), czyli w dziale rolnictwo. Ustawodawca do prac w warunkach szczególnych zalicza prace kierowców ciągników, ale tylko w branży transportowej. Wnioskodawca, jak sam przyznał, w (...) w M. wykonywał zamiennie zarówno prace transportowe jak i prace polowe. Przy wykonywaniu prac polowych skarżący nie był narażony na taką samą ekspozycję czynników szkodliwych jak zatrudnieni w transporcie kierowcy ciągników i innych pojazdów transportowych.

Prace polowe wykonywane przez traktorzystę nie są tak obciążające jak prace świadczone przez kierowcę ciągnika w transporcie, dlatego nie sposób ich zrównać i zaliczyć do prac w warunkach szczególnych. Tylko praca kierowcy ciągnika w transporcie jest pracą w szczególnych warunkach. Jest ona bowiem porównywalna do pracy kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 ton, wymaga podobnych kwalifikacji, skupienia na drodze oraz uwagi.

Sąd w niniejszej sprawie w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 16 grudnia 2016 r. II UK 512/15, w których stwierdzono, że zatrudnienie traktorzysty przy pracach polowych w rolnictwie nie stanowi pracy w szczególnych warunkach z wykazu A, dział VIII, poz. 3 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), czyli pracy kierowcy ciągnika w transporcie. Również w wyroku z dnia 23 lutego 2017 r.
I UK 43/16 (...) Najwyższy stwierdził, że praca kierowcy ciągnika w transporcie i praca traktorzysty w rolnictwie, to nie są tożsame zatrudnienia w aspekcie możliwości jednakowej ich kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach. Gdyby praca traktorzysty miała swoje uzasadnienie jako praca w szczególnych warunkach, to niewątpliwe tak ująłby ją prawodawca w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Wówczas w pierwszej kolejności odpowiedni zapis znalazłby się w dziale X wykazu A, dotyczącym rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego. Prawodawca nie uznał jednak pracy traktorzysty jako pracy w szczególnych warunkach.

Skoro wnioskodawca w spornym okresie oprócz pracy kierowcy ciągnika w transporcie wykonywał także prace polowe oraz prace przy odśnieżaniu i posypywaniu dróg piaskiem, które nie były tak obciążające jak prace transportowe, to nie pracował w transporcie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jak tego wymaga ustawodawca.

Z tych względów Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.