Sygn. akt III U 426/17
Dnia 20 lutego 2018r.
Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: |
SSO Piotr Witkowski |
Protokolant: |
st. sekr. sądowy Beata Dzienis |
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2018r. w Suwałkach
sprawy P. M.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.
o emeryturę
w związku z odwołaniem P. M.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.
z dnia 24 października 2017 r. znak (...)
oddala odwołanie.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 24 października 2017r. ( (...)) odmówił P. M. prawa do emerytury.
W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1383) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43) ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948r. emerytura przysługuje, jeżeli spełnił łącznie następujące warunki:
- osiągnął wiek emerytalny, wynoszący 60 lat dla mężczyzn;
- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego;
- w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej, tj. 1 stycznia 1999r., udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat, w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, wynoszący co najmniej 15 lat.
Zakład odmówił P. M. prawa do emerytury, ponieważ nie udowodnił on żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach.
Zakład poinformował, że do stażu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnych charakterze nie został uwzględniony okres zatrudnienia od 11 listopada 1975r. do dnia 31 grudnia 1976r. w Gospodarstwie Rolnym (...) Skarbu Państwa w R. oraz od dnia 14 stycznia 1977r. do dnia 04 października 1991r. w Państwowym Ośrodku (...), ponieważ ubezpieczony nie nadesłał prawidłowych świadectw pracy z pełną podstawą prawną, to jest powołaniem się na rozporządzenie RM z 07 lutego 1983 r. oraz przepis resortowe lub uchwały z podaniem wykazu, działu, pozycji i punktu którego dane stanowisko dotyczy.
W odwołaniu od tej decyzji P. M. wskazał, że nie zgadza się z nią, ale nie może przedstawić innych świadectw pracy, gdyż zakłady pracy, w których pracował, zostały już zlikwidowane.
W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, uzasadniając jak w zaskarżonej decyzji i podnosząc dodatkowo iż nawet gdyby zaliczyć wskazane okresy, udowodniony staż będzie wynosił jednie 14 lat 7 miesięcy i 21 dni.
Sąd ustalił i zważył, co następuje:
Odwołanie jako niezasadne podlegało oddaleniu.
Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1383) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 01 stycznia 1999r.) osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn wynoszącym 15 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 –25 lat dla mężczyzn. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Natomiast art. 32 ust. 2 wyżej wymienionej ustawy stanowi, że dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ustępie 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.
W tym też zakresie należy stosować przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 3 i 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz posiada okres zatrudnienia wynoszący 25 lat pracy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie było, że P. M. osiągnął wiek uprawniający do ubiegania się o przyznanie emerytury zgodnie z § 3 i 4 wyżej wymienionego rozporządzenia, albowiem urodził się w dniu (...) Nadto wykazał wymagany przepisami okres składkowy i nieskładkowy wynoszący na dzień 1 stycznia 1999 roku 25 lat, 10 miesięcy i 18 dni, a także nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.
Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się co do spełnienia przez odwołującego się wymogu posiadania 15 letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Chodziło przede wszystkim o okresy pracy:
1) od dnia 11 listopada 1975r. do dnia 31 grudnia 1976r. w Gospodarstwie Rolnym (...) Skarbu Państwa w R., wówczas Państwowym Gospodarstwie Rolnym w R., oraz
2) od dnia 14 stycznia 1977r. do dnia 04 października 1991r. w Państwowym Ośrodku (...).
Według ZUS Oddział w B. okresy te nie podlegały uwzględnieniu, albowiem P. M. nie nadesłał prawidłowych świadectw pracy z podaną prawidłową podstawą prawną, to jest powołaniem się na rozporządzenie Rady Ministrów z 07 lutego 1983r. oraz przepisy resortowe lub uchwały z podaniem wykazu, działu, pozycji i punktu którego dane stanowisko dotyczy.
Wskazane stanowisko nie wiąże jednak w postępowaniu sądowym, którym dokumentacja dotycząca zatrudnienia, w tym świadectwa pracy, są jedynie dokumentami prywatnymi w rozumieniu art. 245 kpc, a zatem stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumentach. Dowody takie podlegają kontroli zarówno, co do prawdziwości wskazanych w nich faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. A contrario sam fakt posiadania świadectwa pracy w warunkach szczególnych nie oznacza jeszcze uznania, że praca w warunkach szczególnych była w rzeczywistości wykonywana (tak wyrok SA w Gdańsku z 26 kwietnia 2016r., III AUa 2131/15, Lex; wyrok SA w Łodzi z 10 czerwca 2016r., III AUa 1492/15, Lex; wyrok SA w Białymstoku z 15 kwietnia 2015r., III AUa 1535/14, Lex). Także Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, że o uznaniu zatrudnienia za pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie decyduje treść dokumentów wystawianych przez pracodawcę, ale charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika (por. wyrok z 25 marca 1998r., II UKN 570/97, Lex oraz z dnia 22 marca 2001r., II UKN 263/00, Lex). Ponadto Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 28 kwietnia 2010r., I UK 337/09 (Lex) i z dnia 12 maja 2010r., I UK 30/10 (Lex) wyraził pogląd, iż o uznaniu stanowiska zatrudnienia jako pracy w szczególnych warunkach przesądza nie nazwa stanowiska, użyta przez pracodawcę w świadectwie pracy odpowiadająca lub nieodpowiadająca nomenklaturze zawartej w rozporządzeniu wykonawczym właściwego ministra, lecz pozytywna weryfikacja dokumentu pod kątem zgodności rzeczywiście wykonywanej przez pracownika pracy z ustawowymi wymaganiami.
W ocenie odwołującego się jego praca na stanowisku traktorzysty we wskazanych zakładach pracy mieściła się w pojęciu pracy w warunkach szczególnych i pozwalała mu na nabycie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.
Wykaz A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego Działu VIII, pkt 3 wskazuje, że do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego zalicza się pracę kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych. Z uwagi więc na konieczność ustalenia, czy ubezpieczony w spornym okresie zatrudnienia wykonywał pracę w takim charakterze Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe z akt osobowych ubezpieczonego, z zeznań świadków oraz wysłuchania samego P. M..
Jak wynika z akt osobowych P. M. prowadzonych przez pracodawcę, został on w dniu 11 listopada 1975r. zatrudniony w Państwowym Gospodarstwie Rolnym R. na czas nieokreślony i powierzono mu obowiązki pracownika produkcji roślinnej oraz inne prace zlecone (k. 8 akt osobowych). Jak wynika z świadectw pracy wystawionych przez pracodawcę w toku zatrudnienia ukończył on kurs kierowcy ciągnika (k. 2-3 akt osobowych). Wskazane świadectwa pracy oraz świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach informują zaś, iż był on zatrudniony w okresie od 11 listopada 1975r. do dnia 31 grudnia 1976r. na stanowisku traktorzysty (k. 1 akt osobowych). W ocenie Sądu powyższe dokumenty nie potwierdzają, iż przez cały okres zatrudnienia P. M. pracował na powyższym stanowisku. Wskazuje na to nie tylko odmienne stanowisko określone w umowie o pracę, ale i fakt iż dopiero w toku zatrudnienia uzyskał on uprawnienia do pracy przy użyciu ciągnika. Powyższe znajduje również potwierdzenie w piśmie znajdującym się aktach osobowych ubezpieczonego z zakładu pracy Ośrodka (...) na k. 8, z którego wynika iż prawo jazdy uprawniające go do prowadzenia pojazdów kategorii T+A zostało wydane w dniu 02 kwietnia 1976r. Nabycie z tą datą uprawnień do zajmowania powyższego stanowiska jest wysoce prawdopodobne, skoro ubezpieczony podjął pracę w listopadzie i potrzebował czasu by odbyć właściwy kurs i nabyć prawo do wykonywania pracy na stanowisku traktorzysty. Stąd też nie zasługują na wiarę twierdzenia P. M. słuchanego w charakterze strony, iż przez cały okres zatrudnienia pracował tam na stanowisku traktorzysty. Powyższe nie koresponduje bowiem z ustaleniami poczynionymi na podstawie dokumentów zebranych w toku postepowania.
W ocenie Sądu istotną okolicznością mającą wpływ na ustalenie pracy w szczególnych warunkach jest nie tylko samo ogólne nazewnictwo stanowiska pracy, ale zakres rzeczywiście wykonywanych pracy. Jak zaś wynika z zeznań P. M. słuchanego w charakterze strony w trakcie pracy PGR R. przeważnie pracował on w polu, orając, bronując, kosząc, zwożąc i pracując na cyklopie (ładując siano, słomę i kiszonkę). Wskazał przy tym, że pryzmy stały w odległości 1-2 km od bazy i gdy chciało się ciągnąć przyczepę to trzeba było odczepić cyklop. Cyklop ten był wykorzystywany do prac rolniczych a nie budowlanych. Powyższe twierdzenia ubezpieczonego, zdaniem Sądu, wykluczają możliwość uznania iż w trakcie zatrudnienia w PGR w R. pracował on w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze kierowcy ciągnika w ujęciu rozporządzenia, gdyż wykonywane prace miały charakter prac związanych z rolnictwem i przemysłem rolniczo-spożywczym. W orzecznictwie Sądu Najwyższego słusznie podnosi się, że dział X wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia, określający rodzaje prac "w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym", z całą pewnością nie wymienia prac kierowców ciągników (traktorzystów). Prace takie wymienia natomiast wyłącznie dział VIII - "w transporcie i łączności". Możliwość ustalenia, że praca traktorzysty była wykonywana w szczególnych warunkach wymaga więc ustalenia, że choć praca ta była co do zasady wykonywana w rolnictwie, to była realizowana w warunkach tożsamych z tymi, które panują w transporcie. Musiała zatem polegać na działaniach związanych z przewozem ludzi i ładunków. Umieszczenie przez prawodawcę prac kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsiennicowych jako pracy wykonywanych w szczególnych warunkach właśnie w Dziale VIII (poz. 3), a nie w innych działach wykazu A (np. w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym) musi być więc odnoszone do szczególnych warunków panujących w transporcie. Dlatego szkodliwość i uciążliwość tych prac, w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, należy wiązać ze specyfiką poruszania się w ruchu drogowym przez pojazdy o odmiennej w stosunku do "normalnych" uczestników tego ruchu charakterystyce (gabarytach i sposobie przemieszczania się), wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Tylko taki sposób rozumienia szczególnego charakteru prac w transporcie lądowym (drogowym) uzasadnia bowiem umieszczenie prac wymienionych w poz. 3 w tym samym dziale gospodarki wraz z pracami wykonywanymi przez kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów (poz. 2). Z całą pewnością nie można natomiast utożsamiać warunków, w jakich owe prace mają być wykonywane, z warunkami towarzyszącymi pracom polowym (np. drgania, zapylenie, hałas, kontakt z środkami chemicznymi), zwłaszcza że prace te nie są przecież pracami transportowymi (nie polegają one na przewozie ludzi i ładunków) lecz typowymi pracami w rolnictwie polegającymi na orce, siewie, nawożeniu i zbiorach płodów rolnych z użyciem przypiętych do traktora maszyn rolniczych, realizowanymi poza drogami publicznymi, a przez to bez narażenia na zagrożenia charakterystyczne dla ruchu drogowego. Nie można zatem uznać, że praca traktorzysty jest zawsze pracą "w transporcie", także wówczas, gdy kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika rolniczego prace polowe (np. sieje, orze, nawozi, spulchnia glebę, wykonuje opryski itp.) Co więcej, prace polowe mają charakter sezonowy, więc i z tego punktu widzenia okresowe narażenie na czynniki charakterystyczne dla pracy traktorzysty w polu nie wyczerpuje przesłanki wykonywania pracy w warunkach szczególnych w sposób stały (tak wyrok SN z 23 lutego 2017r., I UK 45/16, Lex; wyrok SN z 23 stycznia 2018r., II UK 655/16, Lex; wyrok SN z 26 stycznia 2017r., III UK 51/16, Lex; wyrok SN z 16 lutego 2017r., II UK 730/15, Lex; wyrok SN z 05 maja 2016r., III UK 132/15, Lex).
W ocenie Sądu podobnie należało ocenić zatrudnienie odwołującego się w Państwowym Ośrodku (...) w okresie od dnia 14 stycznia 1977r. do dnia 04 października 1991r. Jak wynika z umów o pracę (k. 15-32 akt osobowych) w czasie tym był on zatrudniony na stanowisku traktorzysty w pełnym wymiarze czasu pracy. Zeznania świadka W. Ż. i ubezpieczonego P. M. też wskazują, iż we wskazanym zakładzie pracy wykonywał on przede wszystkim prace rolne (m.in. oranie, radlenie, sadzenie, opryski, wywożenie obornika i gnojownika, opryski, przewożenie paszy i słomy) przy wykorzystaniu ciągnika. Praca ta nie miała charakteru pracy w transporcie, albowiem latem skupiała się na obrobieniu gruntów rolnych, a zimą na rozwożeniu gnojowicy i innych pracach rolnych, zwłaszcza – jak podkreślił sam odwołujący się - po załadowaniu cyklopem paszy oraz słomy z pryzmy i przewożeniu ich do budynków inwentarskich. Ani odwołujący się, ani świadek nie wskazywali by praca ta polegała na transporcie ludzi czy towarów. Powyższa okoliczność nie wynika również z innych dowodów zgromadzonych w sprawie, w tym dowodów z dokumentów (akt osobowych). Nie można zatem przyjąć, iż praca ubezpieczonego mieściła się w pojęciu pracy w szczególnych warunkach w transporcie na stanowisku kierowcy ciągnika.
Już na pewno zaś taką nie była praca w postaci załadunku cyklopem paszy bądź słomy z pryzmy na pakę i przewożenie jej do budynków inwentarskich. Praca bowiem na cyklopie w ogólności nie jest pracą kierowcy na ciągniku, a pracą operatora cyklopa, czyli- jak wskazał sam ubezpieczony- małym dźwigiem służącym ściśle do celów rolniczych. Nie jest to praca operatora ciężkiej maszyny służącej do prac w budownictwie, która wskazana jest w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jako praca w szczególnych warunkach (Dział V, poz. 3). Tym samym okresu pracy w Państwowym Ośrodku (...) nie można było zaliczyć na poczet wymaganego okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych, niezbędnego dla skorzystania z emerytury we wcześniejszym wieku.
Bez znaczenia pozostaje więc dalszy okres zatrudnienia ubezbieczonego w Państwowym Ośrodku (...) w okresie od 05 października 1991r. do 31 marca 1993r., i od 6 października 1993r. do 5 kwietnia 1994r. oraz w Gospodarstwie Mieszkaniowym (...) Skarbu Państwa w W. E.od 10 października 1996r. do 29 kwietnia 1997r., a od 2 października 1997r. do 15 kwietnia 1998r. i od 1 października 1998r. do 20 maja 1999r. (zaliczony do 1 stycznia 1999r.) w charakterze palacza c.o., gdyż nie będzie to wystarczający okres do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury. Poza tym trudno uważać, aby odwołujący się wnoszący o zaliczenie tego okresu do pracy w szczególnych warunkach pracował przy wykorzystaniu pieców typu przemysłowego, skoro ogrzewały one blok mieszkalny, a nie służyły do celu przemysłowego.
Na marginesie należy wskazać, iż ZUS Oddział w B. w powyższych okolicznościach sprawy zasadnie nie zaliczył do czasu pracy w szczególnych warunkach okresu służby wojskowej, którą ubezpieczony odbywał od 27 października 1977r. do 18 stycznia 1979r. W okresie tym obowiązywała ustawa z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (Dz. U. z 1967r., Nr 44, poz. 220 ze zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z 22 listopada 1968r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. z 1968r. Nr 44, poz. 138 ze zm.), które pozwalały w razie podjęcia po zakończeniu służby zatrudnienia w tych samych warunkach na wliczenie czasu odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem przed powołaniem do służby wojskowej oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Oznacza to, że w powyższych okolicznościach taki okres służby wojskowej jest także okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., gdy pracownik spełnił wskazane warunki powrotu do poprzedniego zatrudnienia. Zostaje zachowana tzw. ciągłość pracy, bowiem okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby. (tak SN w uchwale 7 sędziów z dnia 16 października 2013r., II UZP 6/13, Lex). Skoro zaś z ustaleń faktycznych poczynionych w niniejszej sprawie wynika, że P. M. w okresie pracy poprzedzającym służbę wojskową i po jej zakończeniu, nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach, okres ten nie mógł w żaden sposób zostać zaliczony na poczet wymaganego okresu pracy.
Mając na uwadze wszystkie okoliczności, Sąd przyjął, iż praca wykonywana przez odwołującego się na stanowisku traktorzysty nie była pracą w szczególnych warunkach, albowiem miała charakter pracy rolnej, a nie w transporcie. Jak słusznie zaś zauważył Sąd Najwyższy praca taka, mimo wykorzystania do niej ciągnika rolniczego, nie wiąże się z tymi szczególnymi warunkami, które uzasadniałyby skorzystanie z możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę. Co równie istotne nawet obiektywna uciążliwość takiej pracy nie uzasadnia jej potraktowania w ten sposób, skoro ustawodawca nie nadał jej takiego charakteru i nie wymienił wprost w przepisach rozporządzenia.
Sąd też zauważa, że nawet gdyby typowo rolniczą pracę traktorzysty zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach to odwołujący się nie osiągnąłby 15 lat takiej pracy. Jak już zostało podniesione praca na cyklopie nie może być uznana za pracę w szczególnych warunkach. Skoro więc w okresie zimowym była to główna praca odwołującego się to odliczeniu podlega co najmniej 5 miesięcy roku, gdyż prac polowych w miesiącach listopadzie, grudniu, styczniu, lutym i marcu nie wykonuje się. Stąd okres prawie 7 lat podlegałby odliczeniu.
Podsumowując należy jednak podkreślić, że możliwość skorzystania z możliwości przejścia na emeryturę we wcześniejszym wieku z uwagi na pracę w warunkach szczególnych jest wyjątkiem, którego na gruncie ubezpieczeń społecznych nie można traktować rozszerzająco. Nie można zatem potraktować pracy odwołującego się za pracę w warunkach szczególnych, pomimo używania do jej wykonywania ciągnika, skoro istotą jego zatrudnienia we wskazanych okresach nie był transport we właściwym znaczeniu tego pojęcia.
Z tych wszystkich względów Sąd na mocy art. 477 14 § 1 kpc oddalił odwołanie, o czym orzekł tak jak w sentencji wyroku.
SSO Piotr Witkowski