Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2018 r.

Sąd Rejonowy w Sandomierzu IV Wydział Pracy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2018 r. w Sandomierzu

sprawy z powództwa D. K. i innych

przeciwko Centrum (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.

o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy

orzeka:

I.  oddala powództwa.

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powodów kwoty po 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych 00/100) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt IV P 122/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 marca 2018r.

Powodowie: B. L., M. W., W. K., E. S., D. K., A. P. w pozwie przeciwko Centrum (...) sp. z o.o. w S. wniesionym do Sądu Rejonowego w Sandomierzu w dniu 4 października 2017r. domagali się przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy; w szczególności do ich miejsca pracy, jakim jest zakład pracy w O. oraz zasądzenia wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy.

Na uzasadnienie swojego żądania powodowie podnieśli, że pozwany pracodawca pismem datowanym na dzień 27 października 2017r., które zostały doręczone powodom w dniu 29 września 2017r., rozwiązał ich stosunki pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia. Jako przyczyna dokonania przedmiotowej czynności prawnej została wskazana następująca okoliczność „niewykonanie polecenia prokurenta - lek. med. J. N., dotyczącego stawienia się w siedzibie Spółki Centrum (...) sp. z. o.o. w S., celem realizacji postanowienia Sądu Rejonowego w Sandomierzu z dnia 31 lipca 2017r. o sygn. akt IV Po 14/17”. Powodowie podnieśli, że pozwany dokonał dwukrotnie tej samej czynności prawnej, albowiem poprzednie oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy jest nadal w mocy z tego względu, że nie zostało prawomocnie osądzone przez sąd. Zdaniem strony powodowej było to prawnie niedopuszczalne, bowiem w chwili obecnej nie łączy stron stosunek pracy, a jedynie zabezpieczenia powództwa pozwany miał im na okres trwającego sporu sądowego umożliwić wykonywanie pracy. (pozew k. 1- 7)

Pozwany Centrum (...) sp. z o.o. w S. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Pozwany podniósł, że powodowie odmówili wykonania polecenia pracodawcy; tego zaś rodzaju zachowanie stanowi uzasadnioną przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. (odpowiedź na pozew k. 90 - 92)

W sprawie tej Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie D. K. i A. P. wyrokiem Sądu Rejonowego w Sandomierzu z dnia 25 lipca 2016r. w sprawie o sygn. akt IV P 262/15 zostali przywróceni do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy. Przedmiotowe orzeczenie zostało utrzymane w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 21 grudnia 2016r. w sprawie o sygn. akt V Pa 205/16. Powodowie w dniu 22 grudnia 2016r. stawili się w szpitalu w O. i zgłosili gotowość do podjęcia pracy; nadto zaś w sekretariacie placówki złożyli pisemne zawiadomienia o gotowości do podjęcia pracy. Działania powodów i złożone przez nich pisma nie wywołały żadnej reakcji ze strony pracodawcy, co skutkowało tym, że po powodowie raz kolejny w dniu 28 grudnia 2016r. zgłosili pozwanemu gotowość podjęcia pracy. W tej też dacie powodowie spotkali się z dyrektor ds. medycznych I. J., która poinformowała ich, że zostały do niech skierowane pisma i poleciła, aby na nie oczekiwali. W dniu 30 grudnia 2016r. zostały doręczone powodom, drogą pocztową, pisma pozwanego pracodawcy z dnia 27 grudnia 2016r. o powierzeniu im wykonywania innej pracy na okres od 2 stycznia 2017r. do 31 marca 2017r. W przedmiotowych pismach jako podstawę prawną decyzji pracodawcy wskazano art.42§4 k.p. zaś jako miejsce pracy powodów szpital w P.. Powód D. K., zgodnie z treścią polecenia, miał wykonywać prace na stanowisku dezynfektor/sterylizator zaś powódka A. P. na stanowisku pielęgniarki. Powodowie po otrzymaniu tych pism nie byli w stanie skontaktować się z pracodawcą, albowiem pisma otrzymali w piątek zaś 31 grudnia i 1 stycznia przypadały odpowiednio w: sobotę i niedzielę. Żadne z powodów nie stawiło się w szpitalu w P. w dniu 2 stycznia 2017r.; oboje natomiast w tej dacie pisemnie wezwali pozwanego do dobrowolnego wykonania orzeczenia sądowego w terminie 3 dni. Pisma zawierające przedmiotowe wezwanie powodowie pozostawili w sekretariacie szpitala w O.. Powodowie w dniu 5 stycznia 2017r. ponownie stawili się w szpitalu w O. i rozmawiali z dyrektor I. J., która oświadczyła, że nie zostaną dopuszczeni do pracy w szpitalu w O. i podniosła, że są dla nich przygotowane miejsca pracy w szpitalu w P..

Powódki E. S. i W. K. wyrokiem Sądu Rejonowego w Sandomierzu z dnia 25 lipca 2016r. w sprawie o sygn. akt IV P 267/15 zostały przywrócone do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy. Przedmiotowe orzeczenie zostało utrzymane w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 12 stycznia 2017r. w sprawie o sygn. akt V Pa 213/16.

Z kolei powódki B. L. i M. W. wyrokiem Sądu Rejonowego w Sandomierzu z dnia 25 lipca 2016r. w sprawie o sygn. akt IV P 279/15 zostały przywrócone do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy. Przedmiotowe orzeczenie zostało utrzymane w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 16 stycznia 2017r. w sprawie o sygn. akt V Pa 206/16.

Powódki E. S. i W. K. w dniu 16 stycznia 2017r. stawiły się w szpitalu w O. i zgłosiły gotowość do podjęcia pracy. Z kolei powódki B. L. i M. W. stawiły się w szpitalu w O. w dniu 18 stycznia 2017r. i w tej dacie zgłosiły gotowość do podjęcia pracy. Powódki spotkały się z dyrektor ds. medycznych szpitala w O., która poleciła im, aby stawiły się ponownie w tym zakładzie pracy w dniach odpowiednio: 19 i 20 stycznia 2017r. Powódki w wyznaczonych terminach stawiły się w szpitalu w O. z rąk dyrektor ds. medycznych otrzymały pisma czasowym powierzeniu innej pracy na okres trzech miesięcy w szpitalu w P..

Pisma dotyczące W. K. oraz E. S. zostały sporządzone w dniu 19 stycznia 2017r. i przesłane pocztą mailową do szpitala w O.. Powódkom została powierzona praca na stanowisku opiekuna medycznego w okresie od 19 stycznia 2017r. do 18 kwietnia 2017r. Przedmiotowe pisma zostały doręczone powódkom w dniu 19 stycznia 2017r.

Z kolei pisma dotyczące powódek: B. W. i M. L. zostały sporządzone w dniu 20 stycznia 2017r. Powódkom została powierzona praca na stanowisku sekretarki medycznej w okresie od 20 stycznia 2017r. do 19 kwietnia 2017r. Przedmiotowe pisma zostały doręczone powódkom w dniu 20 stycznia 2017r.

Powodowie nie wykonali tego polecenia pracodawcy i pozwany pismami z dnia23 stycznia 2017r. rozwiązał ich stosunki pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych polegającego na niestawieniu się w wyznaczonym miejscu pracy przez pracodawcę.

Sąd Rejonowy w Sandomierzu wyrokiem z dnia 27 lutego 2017r. w sprawie o sygn. akt IV P 10/17 przywrócił powodów do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy i zasądził na ich rzecz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Apelację od tego wyroku wniosła strona pozwana. Sąd Okręgowy w Kielcach wyrokiem z dnia 15 grudnia 2017r. w sprawie o sygn. akt IV Pa 93/17 oddalił apelację. Wyrok Sądu Rejonowego w Sandomierzu uprawomocnił się w dniu 15 grudnia 2017r.

Z kolei postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2017r. w sprawie o sygn. akt IV Po 10/17 Sąd Rejonowy w Sandomierzu zabezpieczył roszczenie powodów przez zobowiązanie pozwanego do zatrudnienia powodów w szpitalu w O. lub poradniach specjalistycznych na stanowiskach pracy zgodnych z ich kwalifikacjami - do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Przedmiotowe orzeczenie uprawomocniło się w dniu 15 grudnia 2017r.

Powodowie w dniach 13 i 20 kwietnia 2017r. ponownie zgłosili swoją gotowość do podjęcia pracy w szpitalu w O., ale ich zgłoszenia pozostały bezskuteczne.

Postanowieniem z dnia 31 lipca 2017r. w sprawie o sygn. akt IV Po 14/17 Sąd Rejonowy w Sandomierzu wyznaczył dłużnikowi termin 7 dni do wykonania czynności zatrudnienia wierzycieli: B. L., M. W., W. K., E. S., D. K., A. P. w szpitalu w O. lub poradniach specjalistycznych na stanowiskach pracy zgodnych z ich kwalifikacjami do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie Sądu Rejonowego w Sandomierzu o sygn. akt IV Po 31/17 jak też zagroził dłużnikowi nakazaniem zapłaty na rzecz wierzycieli sumy po 500 zł na rzecz każdego z nich za każdy dzień zwłoki w wykonaniu czynności. Przedmiotowe orzeczenie uprawomocniło się w dniu 8 sierpnia 2017r.

Powodowie w dniu 2 sierpnia 2017r. po raz kolejny bezskutecznie zgłosili swoją gotowość do podjęcia pracy.

Pozwany pismem z dnia 14 września 2017r. wezwał powodów do stawienia w dziale kadr pozwanej spółki w S. - w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego pisma celem realizacji treści postanowienia.

Powodowie pismami z dnia 21 i 26 września 2017r. ponownie zgłosili gotowość do podjęcia pracy w szpitalu w O. i odmówili przyjazdu do S. w celu odbioru skierowań na badania lekarskie. Nadto zaś do pism z dnia 26 września 2017r. dołączyli aktualne orzeczenia lekarskie o zdolności do pracy na dotychczasowych stanowiskach pracy wystawione przez lekarza medycyny pracy.

Pozwany pracodawca pismem datowanym na dzień 27 października 2017r. rozwiązał stosunki pracy powodów bez zachowania okresu wypowiedzenia w trybie dyscyplinarnym z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych polegającego na niewykonaniu polecenia prokurenta - lek. med. J. N., dotyczącego stawienia się w siedzibie Spółki Centrum (...) sp. z. o.o. w S., celem realizacji postanowienia Sądu Rejonowego w Sandomierzu z dnia 31 lipca 2017r. o sygn. akt IV Po 14/17. Pisma zawierające przedmiotowe oświadczenia woli pozwanego zostały doręczone powodom w dniu 29 września 2017r.

Z kolei pismem z dnia 31 października 2017r. pozwany złożył oświadczenie o cofnięciu oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia i zwrócił się do powodów o udzielenie pisemnej odpowiedzi w terminie 7 dni od otrzymania niniejszego pisma czy wyrażają zgodę na cofnięcie przez spółkę oświadczeń woli o rozwiązaniu umów o pracę bez wypowiedzenia oraz ich przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy.

Kolejnym pismem z dnia 20 listopada 2017r. pozwana poinformowała powodów o ich przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy z dniem 21 listopada 2017r. zgodnie z wyrokiem Sądu Rejonowego w Sandomierzu.

Powodowie podjęli pracę w szpitalu w O. na poprzednich warunkach pracy i płacy z dniem 26 listopada 2017r.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie następujących dowodów:

oświadczeń pozwanego z dnia 31 października 2017r. o cofnięciu oświadczeń woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, pisma pozwanego z dnia 20 listopada 2017r. o przywróceniu powodów do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy, oświadczeń pozwanego o rozwiązaniu umów o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z dnia 27 października 2017r., pism powodów o zgłoszeniu zgłoszenia gotowości do pracy z dnia 2 sierpnia i 21 września 2017r. wyroku i uzasadnienia Sądu Rejonowego w Sandomierzu w sprawie o sygn. IV P 10/17, wyroku i uzasadnienia Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 15 grudnia 2017r. w sprawie o sygn. V Pa 93/17, postanowienia Sądu Rejonowego w Sandomierzu z dnia 7 kwietnia 2017r. w sprawie o sygn. akt IV P 10/17, oraz postanowienia Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 15 grudnia 2017r. w sprawie o sygn. akt V Pz 31/17

W sprawie tej Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie może zostać uwzględnione, albowiem oświadczenia woli pozwanego o rozwiązaniu stosunków pracy powodów bez zachowania okresu wypowiedzenia, zawarte w pismach datowanych na dzień 27 października 2017r., nie mogły wywołać i nie wywołały żadnych skutków prawnych.

Przypomnieć tutaj należy, że w dacie złożenia tego oświadczenia woli tj. w dniu 29 września 2017r., nie istniał stosunek pracy żadnego z powodów, albowiem pozwany pracodawca złożył skuteczne oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, które zostały zawarte w pismach z dnia 23 stycznia 2017r. Zważyć zaś należy, że przedmiotowe oświadczenie woli, aczkolwiek niewątpliwie wadliwe, wywołało związany z nim skutek prawny i doprowadziło do ustania stosunków pracy powodów, albowiem w prawie pracy obowiązuje zasada, że nawet niezgodna z prawem lub wadliwa czynność prawna rozwiązująca stosunek pracy wywołuje ważne skutki prawne.

Gwoli ścisłości dodać tutaj należy, że pisemne oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia nie musi wskazywać terminu ustania stosunku pracy, ponieważ skutek ten następuje zawsze w dacie dojścia oświadczenia do adresata w sposób umożliwiający mu realne zapoznanie się z jego treścią. Oświadczenie woli zakładu pracy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia jest złożone pracownikowi z chwilą, gdy doszło do niego w taki sposób, że mógł się zapoznać z jego treścią, chociaż tego nie uczynił. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika jest jednostronnym oświadczeniem woli, które wywołuje swój skutek w chwili złożenia go pracownikowi. (OSN z 9 stycznia 2007 r., II PK 158/2006, (...) Lex, OSN z dnia z dnia 16 marca 1995r., I PRN 2/95, (...) Lex, OSN z dnia 20 listopada 2014r., I PK 88/14, (...) Lex)

Przypomnienie tej zasady ma znaczenie przy ocenie skuteczności oświadczeń woli pracodawcy o rozwiązaniu stosunków pracy powodów bez zachowania okresu wypowiedzenia zawartego w pismach datowanych na dzień 27 października 2017r.. Stwierdzić należy, że przedmiotowe oświadczenia - zgodnie z art. 61§1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. - zostały złożone w dniu 29 września 2017r., albowiem w tej dacie zostały doręczone adresatom. Ustalenie tej daty ma znaczenie dla oceny skuteczności przedmiotowych oświadczeń i ich znaczenia dla stosunków pracy powodów, albowiem skuteczność, zgodność z prawem tudzież zasadność czynności prawnych należy oceniać z uwzględnieniem stanu z tej daty. Ocena zgodności z prawem, zasadności tudzież skuteczności oświadczenia pracodawcy o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu stosunku pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia, podlega ocenie wedle daty jej dokonania tj. złożenia oświadczenia woli adresatowi. Wypowiedzenie czy rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia ma być zgodne z prawem, zasadne czy wreszcie skuteczne na datę jego dokonania i przy uwzględnieniu tego stanu faktycznego i prawnego, jaki istniał w tej dacie. Takie stanowisko w odniesieniu do oceny zasadności wypowiedzenia umowy o pracę zajął Sąd Najwyższy w orzeczeniach z dnia 17 kwietnia 2014 r., III PK 95/13, (...) Lex oraz 25 listopada 2014 r., I BP 5/14, (...) Lex, przy czym ten pogląd prawny zawarty w tych orzeczeniach ma charakter uniwersalny i nie odnosi się tylko do wskazanych w nich stanów faktycznych. W przedmiotowych orzeczeniach została wyrażona ogólna zasada, że zmiana okoliczności po dacie dokonania czynności prawnej w sprawach z zakresu prawa pracy, nie wpływa na ocenę zgodności z prawem, zasadności czy wreszcie skuteczności oświadczenia woli pracodawcy. Oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, które było nieskuteczne, niezgodne z prawem czy niezasadne w dacie jego złożenia, nie staje się skuteczne, zgodne z prawem czy zasadne, w następstwie zmiany okoliczności, która zaistniała po dacie dokonania przedmiotowej czynności prawnej.

W realiach przedmiotowej sprawy, nie można, zatem przyjąć, że oświadczenie woli pozwanego pracodawcy o rozwiązaniu stosunków pracy powodów bez wypowiedzenia zawarte w pismach datowanych na dzień 27 października 2017r., stało się skuteczne w związku z cofnięciem przez pozwanego pierwotnego oświadczenia o rozwiązaniu stosunków pracy w tym trybie zawartego w pismach z dnia 23 stycznia 2017r. Skutek prawny i znaczenie tego oświadczenia woli pozwanego, które zostało złożone powodom w dniu 29 września 2017r., należy oceniać wedle stanu, jaki faktycznie istniał w tej dacie, a nie stanu, jaki został wytworzony, po cofnięciu przez pozwanego pierwotnego oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia i wyrażenia przez powodów zgody na to cofnięcie.

Przypisanie przedmiotowemu oświadczeniu innego znaczenia i szerszej skuteczności nie jest również możliwe z uwagi na zasady wykładni oświadczeń woli zawarte w art. 65§1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Przypomnieć należy, że oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Przywołany przepis nakazuje, zatem, aby przy wykładni oświadczenia woli oprócz kontekstu językowego, brać pod uwagę także okoliczności złożenia oświadczenia woli, czyli tzw. kontekst sytuacyjny. Pojęcie okoliczności złożenia oświadczenia woli obejmuje faktyczne okoliczności jego złożenia, okoliczności dotyczące osoby składającego, bądź odbierającego oświadczenie w aspekcie podmiotowo - prawnym, kontakty stron poprzedzające złożenie interpretowanego oświadczenia. (OSA w B. z dnia 29 grudnia 2017r., I ACa 661/17, (...) Lex)

Należy zaś uwzględnić, że dacie złożenia przedmiotowych oświadczeń, stosunki pracy powodów były skutecznie rozwiązane i pozwany pracodawca miał tego świadomość, albowiem wniósł apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Sandomierzu w sprawie o sygn. akt IV P 10/17 i w ten sposób zapobiegł uprawomocnieniu się tego orzeczenia.

Zważyć natomiast należy, że w tej dacie, w obrocie prawnym funkcjonowało postanowienie Sądu Rejonowego w Sandomierzu w sprawie o sygn. akt IV Po 10/17 o zabezpieczeniu roszczeń powodów przez ich zatrudnienie w szpitalu w O. lub (...) w O., odznaczające się cechą natychmiastowej wykonalności jak też orzeczenie z dnia 31 lipca 2017r. w sprawie o sygn. akt IV Po14/17 o wyznaczeniu pozwanemu terminu do wykonaniu nakazu zatrudnienia wierzycieli i zagrożeniu nakazaniem zapłaty sumy pieniężnej za każdy dzień zwłoki w wykonaniu czynności.

Jest oczywistym, że te orzeczenia; w szczególności postanowienie o zabezpieczeniu, nie doprowadziły do reaktywacji stosunku pracy powodów nawiązanego na podstawie umów o pracę, lecz wyłącznie do tymczasowego unormowania praw i obowiązków stron na czas trwania postępowania. Taka jest istota i sens instytucji zabezpieczenia zaś tymczasowe unormowanie praw i obowiązków stron na czas trwania postępowania stanowi jeden ze sposobów zabezpieczenia roszczeń niepieniężnych przewidzianych w art. 755§1 pkt. 1 k.p.c. N. zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych co do swej treści może nie różnić się od merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, o ile uprawniony uprawdopodobni, że bez takiego zabezpieczenia narażony będzie na szkodę albo inne niekorzystne skutki. Konieczność odwrócenia szkody lub innych niekorzystnych dla uprawnionego skutków jest szczególnym przejawem interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia. (OSA w P. z dnia 6 maja 2013r., I Acz 766/13, (...) Lex)

Zgodzić się można z pozwanym, że ciążył na nim obowiązek zatrudnienia powodów do czasu prawomocnego zakończenia postępowania niemniej jednak nie było to równoznaczne z nawiązaniem nowego czy reaktywacją poprzedniego stosunku pracy i nabyciem przez powodów statusu pracownika w rozumieniu art. 2 k.p. Twierdzenia pozwanego zawarte w odpowiedzi na pozew są całkowicie niezasadne i pozostają w sprzeczności z podstawowymi zasadami prawa pracy. Przytoczyć w tym miejscu należy stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1976 r., V PZP 12/75 (7 sędziów - zasada prawna), (...) Lex, zgodnie z którym orzeczenie o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach pod rządem przepisów kodeksu pracy ma charakter mieszany, konstytutywno-deklaratoryjny. Konstytutywny charakter tego orzeczenia wyraża się w tym, że doprowadza ono do powstania stosunku pracy, jaki istniał przed zakwestionowanym rozwiązaniem umowy o pracę, deklaratywny zaś, że zobowiązuje zakład pracy do zatrudnienia pracownika. Za przyjęciem tezy, że stosunek pracy zostaje reaktywowany z mocy prawomocnego orzeczenia przywracającego pracownika do pracy przemawia art. 45 k.p., z którego wynika, iż przywrócenie do pracy jest równoznaczne z restytucją rozwiązanego stosunku pracy. Stosunek pracy zostaje reaktywowany z mocy orzeczenia o przywróceniu do pracy, którego materialna skuteczność w świetle art. 48 § 1 k.p. powstaje jednak dopiero od daty zgłoszenia przez pracownika gotowości niezwłocznego podjęcia pracy, przy czym początek 7-dniowego terminu dla zgłoszenia gotowości do pracy liczy się od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o przywróceniu pracownika do pracy. Jeżeli pracownik nie spełnia tego wymagania, to orzeczenie o przywróceniu do pracy nie wywiera skutków materialnoprawnych w zakresie reaktywowania stosunku pracy. Z kolei znaczenie nieprawomocnego wyroku o przywróceniu do pracy wyjaśnił Sąd Najwyższy z dnia 27 kwietnia 1977 r., I PZP 3/77, (...) Lex, w którym to orzeczeniu wyraził stanowisko, że jedynie prawomocne orzeczenia kształtujące mogą wywierać skutki prawnomaterialne. Zgodnie z tą zasadą nieprawomocne orzeczenie przywracające pracownika do pracy nie zobowiązuje jeszcze zakładu pracy do ponownego zatrudnienia takiego pracownika ani też nie stwarza pracownikowi - pomimo zgłoszenia gotowości niezwłocznego podjęcia pracy - większych uprawnień w razie późniejszego uprawomocnienia się tego orzeczenia od tych uprawnień, jakie przysługują z mocy przepisów kodeksu pracy pracownikowi prawomocnie przywróconemu do pracy i który zgłosił gotowość niezwłocznego podjęcia pracy w terminie 7 dni od prawomocnego przywrócenia go do pracy. Nieprawomocne orzeczenie nie stwarza natomiast ani uprawnień, ani obowiązków dla pozostających w sporze stron stosunku pracy.

Dalsze argumenty pozwanego zawarte w odpowiedzi na pozew tylko pozornie mogą wydawać się za zasługujące na uwagę. Pozwany nie uwzględnia, że obowiązek zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków ciążący na pracodawcy dotyczy nie tylko pracowników w rozumieniu art. 2 k.p., ale również innych osób fizycznych, wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, o których mowa w art. 304 k.p. i art. 304 ¹ k.p. Wskazać należy, że pracodawca w wykonaniu tego obowiązku może od tych osób domagać się przestrzegania przepisów i zasad bhp, wydając im polecenia usunięcia w tym zakresie ewentualnych uchybień i kontrolując ich wykonanie (art. 207 § 2 pkt 2 k.p.). Odpowiednikiem tych kompetencji pracodawcy jest po stronie wspomnianych osób przewidziany w art. 304 ¹ k.p. obowiązek respektowania art. 211 k.p., traktującego przestrzeganie przepisów oraz zasad bhp jako „podstawowy” obowiązek pracownika (innego zatrudnionego). Nietrafnie również podnosi pozwany, że byłby pozbawiony możliwości reagowania na zachowania osób nieprawomocnie przywróconych do pracy sprzecznych z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Wbrew twierdzeniom pozwanego ustawodawca przewidział i taką ewentualność zaś lektura przepisów Kodeksu pracy umożliwia znalezienie odpowiedniego rozwiązania w razie zaistnienia tego rodzaju sytuacji. Pozwany zdaje się również nie zauważać, że również i przepisy k.p.c. przewidują możliwość reagowania na tego rodzaju zachowania uprawnionych z tytułu zabezpieczenia, albowiem zezwalają na wystąpienie przez obowiązanego z wnioskiem o uchylenie lub zmianę zabezpieczenia, o czym stanowi art. 742§1 k.p.c. Zważyć nadto należy, że obawy wyrażane przez pozwanego w odpowiedzi na pozew są czysto hipotetyczne, albowiem pozwany nie wykonał postanowienia o zabezpieczeniu zaś powodowie przedłożyli ważne zaświadczenia lekarskie. Nie można również nie zauważyć, że w odpowiedzi na pozew, sam pozwany traktuje polecenia stawienia się powodów do S. jako błahe skoro dopuszcza, aby po odbiór skierowań na badania lekarskie stawił się jeden z powodów lub nawet osoba trzecia legitymująca się stosownym pełnomocnictwem.

Argumentów na poparcie stanowiska pozwanego odnośnie możliwości dokonania przez pracodawcę skutecznego rozwiązania stosunku pracy w sytuacji braku pewności, co do istnienia tego stosunku prawnego nie dostarcza również lektura orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawie o sygn. akt I PR 38/86. Z tego orzeczenia absolutnie nie wynika taki wniosek jak przedstawiony przez pozwanego, albowiem przedmiotowe orzeczenie dotyczy całkowicie innej kwestii, a mianowicie znaczenia wskazania w oświadczeniu woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, takiej daty rozwiązania stosunku pracy, która poprzedza dzień złożenia samego oświadczenia woli i skutków takiego wskazania, jeżeli chodzi o możliwość dochodzenia przez pracownika roszczeń przewidzianych w Kodeksie pracy. W przywołanym orzeczeniu Sąd Najwyższy zajął stanowisko, że „ że do rozwiązania bez wypowiedzenia w rozumieniu art. 52 KP dochodzi w następstwie stosownego oświadczenia woli. To oświadczenie ma charakter stwarzający dopiero ze skutkiem na przyszłość nową sytuację prawną (rozwiązanie stosunku pracy). Skutek rozwiązujący takiego oświadczenia wynika z jego treści i następuje w dacie w niej oznaczonej. Czym innym jest, bowiem data złożenia oświadczenia woli, a czym innym skutek rozwiązujący, który jest zgodny z treścią oświadczenia o rozwiązaniu. Nie można, więc uznać, że rozwiązanie umowy następuje w dacie złożenia oświadczenia woli, a nie w dacie określonej w oświadczeniu pracodawcy. W tym zakresie nie ma zastosowania przepis art. 49 k.p., który przesuwa datę rozwiązania umowy o pracę w przypadku zastosowania krótszego okresu wypowiedzenia. Przepis art. 61 k.c. rozstrzyga jedynie kwestię dotyczącą tego, jak należy postępować w przypadku, gdy powstaje wątpliwość, w jakiej chwili zostaje złożone oświadczenie woli, natomiast nie rozstrzyga zagadnienia, czy skutek czynności prawnej będzie powstawał wcześniej niż w dacie złożenia oświadczenia woli. Z istoty rozwiązania niezwłocznego wynika, iż jest to oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie. Rozwiązanie to następuje bez zachowania okresu wypowiedzenia, ale to nie znaczy, że także i bez zachowania wymagania, iż rozwiązanie nie może nastąpić przed złożeniem oświadczenia woli drugiej osobie. Konstrukcja rozwiązania niezwłocznego jest taka, że wywołuje ono skutek mimo, iż jest wadliwe, wadliwość zaś jego polegać może także i na tym, że wolą pracodawcy jest rozwiązanie stosunku pracy z określoną w piśmie datą, mimo że zostaje złożone w terminie późniejszym. Istotne z funkcjonalnego punktu widzenia jest przy tym to, że z reguły w takich przypadkach pracodawcy za datę rozwiązania umowy o pracę uważają dzień wskazany w piśmie o rozwiązaniu niezwłocznym, a nie dzień złożenia oświadczenia woli i w konsekwencji w świadectwie pracy wpisują pierwszą z tych dat.”

Biorąc pod uwagę stan faktyczny, w jakim zapadło przywołane orzeczenie Sądu Najwyższego nie można zaś przyjąć, że wynika z niego dopuszczalność wskazania daty rozwiązania stosunku pracy w trybie natychmiastowym, która jest późniejsza niż data złożenia oświadczenia woli wynikająca z art. 61 k.c. w zw. z art. 300 k.p., jak to przyjmuje strona pozwana w odpowiedzi na pozew. Zwrócenie uwagi na zwrot „skutek rozwiązujący” przez pogrubienie tego zwrotu w odpowiedzi na pozew, dowodzi raczej niezrozumienia treści zapadłego orzeczenia zaś przede wszystkim nieznajomości stanu faktycznego, w jakim zapadło i rozstrzyganego nim problemu. Sąd Najwyższy w tym orzeczeniu rzeczywiście rozróżnił datę złożenia oświadczenia woli i datę rozwiązania stosunku pracy, przy czym w odniesieniu do tej ostatniej wyraźnie wskazał, że chodzi o tu o datę wsteczną; nie zaś o datę przyszłą czy wręcz bliżej nieokreśloną przyszłość wyznaczoną przez datę zapadnięcia orzeczenia ustalającego istnienie lub nieistnienie stosunku prawnego. Podnieść nadto należy, że przytoczone orzeczenie ma jedynie znaczenie historyczne, albowiem spór dotyczący tej kwestii został przecięty uchwałą 7 sędziów z dnia 9 września 1999 r., III ZP 5/99, (...) Lex zaś w aktualnym orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że do złożenia oświadczenia woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia ma zastosowanie art. 61 § 1 zdanie pierwsze k.c. w związku z art. 300 k.p. (zob. wyroki Sądu Najwyższego; z dnia 12 lutego 2012 r., II PK 204/09, OSNP 2011 nr 15-16, poz. 202, z dnia 3 października 2017 r., II PK 242/16 i cytowane tam orzecznictwo).

Pozwany nie zauważa nadto, że w przedmiotowej sprawie, nie może być mowy o niepewności odnośnie istnienia bądź nieistnienia stosunku pracy w dacie złożenia drugiego oświadczenia o rozwiązaniu umów o pracę powodów bez zachowania okresu wypowiedzenia, będącego przedmiotem niniejszego procesu. Stosunki pracy powodów w dacie złożenia przedmiotowego oświadczenia nie istniały, albowiem wyrok Sądu Rejonowego w Sandomierzu z dnia 27 lutego 2018r. w sprawie o sygn. akt IV P 10/17 nie był jeszcze prawomocny zaś oświadczenia woli pozwanego o rozwiązaniu stosunków pracy powodów bez zachowania okresu wypowiedzenia zawarte w pismach z dnia 23 stycznia 2017r., nadal pozostawały w mocy. Podnieść zaś należy, że do reaktywacji stosunku pracy dochodzi w dacie uprawomocnienia się orzeczenia o przywróceniu do pracy, przy spełnieniu warunku z art. 48§1 k.p., względnie zniweczenia skutków prawnych wcześniejszego oświadczenia woli o rozwiązaniu tego stosunku w innej drodze; w szczególności przez cofnięcie przedmiotowego oświadczenia woli i wyrażenia zgody przez adresata. Ta ostatnia sytuacja rzeczywiście wystąpiła w niniejszej sprawie, albowiem zważyć należy, że strona pozwana cofnęła swoje skuteczne oświadczenie woli o rozwiązaniu stosunków pracy powodów bez zachowania okresu wypowiedzenia zawarte w piśmie z dnia 23 stycznia 2017r., na co powodowie wyrazili zgodę. Nie może przy tym budzić wątpliwości, że oświadczenie pracodawcy z dnia 31 października 2017r. odnosi się do jego oświadczeń o rozwiązaniu stosunków pracy powodów zawartych w pismach z dnia 23 stycznia 2017r., albowiem w piśmie z dnia 20 listopada 2017r., które stanowi kontynuację wcześniejszej korespondencji, jest przecież mowa o przywróceniu do pracy zgodnie z wyrokiem Sądu Rejonowego w Sandomierzu. Logicznie przyjąć należy, że chodzi o wyrok z dnia 27 lutego 2017r. w sprawie o sygn. akt IV P 10/17, albowiem jedynym skutecznym oświadczeniem woli pracodawcy, które dotyczyło stosunku pracy powodów było oświadczenia woli pozwanego z dnia 23 stycznia 2017r. Przedmiotowe oświadczenia doprowadziły do rozwiązania stosunków pracy powodów, które zostały uprzednio reaktywowane po uprawomocnieniu się wcześniejszych wyroków Sądu Rejonowego w Sandomierzu w sprawach o sygn. akt IV P 262/15, IV P 269/15 oraz IV P 279/15 i zgłoszeniu przez powodów gotowości do podjęcia pracy w trybie art. 48§1 k.p. Oświadczenie woli o rozwiązaniu stosunku pracy cofnięte za zgodą pracownika nie wywołuje żadnych skutków prawnych i nie prowadzi do ustania stosunku pracy niemniej jednak - w realiach przedmiotowej sprawy - fakt ten pozostaje bez znaczenia, o czym była mowa powyżej.

Ocena skuteczności jednostronnej czynności prawnej pracodawcy podlega ocenie na datę jej dokonania i przy uwzględnieniu tych okoliczności, w jakich przedmiotowe oświadczenie woli zostało złożone. Jest zaś oczywistą zasadą, że nie można rozwiązać stosunku pracy, który już nie istnieje i tę oczywistą oczywistość przypomniał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 czerwca 2013r., I PK 209/12, (...) Lex. Podnieść nadto należy, że każda czynność prawna jest zawsze dokonywana w określonym celu i w zamiarze wywołania określonych skutków prawnych tj. powstania, zamiany lub ustania stosunku prawnego. Oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia stanowi jednostronną czynność prawną o charakterze prawno - kształtującym, której celem jest doprowadzenie do ustania stosunku pracy. Przedmiotowa czynność prawna może wywołać związane z nią skutki, o ile w dacie jej dokonania istnieje stosunek pracy, którego dotyczy. Jeżeli stosunek pracy nie istniał to i przedmiotowa czynność nie może wywołać związanych z nią skutków prawnych, albowiem wykluczonym jest uzależnienie skuteczności tej czynności od swoistego rodzaju warunku, jaki stanowi uprzednie ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego. Istota tych czynności sprowadza się przecież do możliwość kształtowania sytuacji innych osób, co oznacza, że czynności te nie mogą być zawieszone „w próżni”. Wzgląd na interesy pozostałych uczestników stosunków prawnych oraz konieczność zagwarantowania bezpieczeństwa obrotu nakazuje, zatem przyjąć, że skuteczność przedmiotowych czynności prawnych nie może być zawieszona w czasie. Taka czynność prawna albo wywiera skutki prawne od razu w dacie jej dokonania tj. złożenia oświadczenia woli adresatowi albo nie wywiera takich skutków prawnych w ogóle; w szczególności zaś nie może działać i stać się skuteczna dopiero po reaktywacji czy ponownym nawiązaniu stosunku pracy względnie w razie zajścia innych zdarzeń prawnych skutkujących utratą mocy prawnej wcześniejszych oświadczeń woli dotyczących danego stosunku pracy. Czynność prawna, o ile nic innego nie wynika z jej treści, wywołuje skutki prawne w dacie złożenia oświadczenia woli i na tę datę należy oceniać jej skuteczność oraz ważność.

Skoro zaś oświadczenia woli pozwanego pracodawcy o rozwiązaniu stosunków pracy bez wypowiedzenia z winy pracowników, będące przedmiotem niniejszego postępowania, były nieskuteczne, albowiem dotyczyły nieistniejącego stosunku prawnego, to powództwo o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy, należało oddalić, o czym Sąd orzekł w pkt. I sentencji wyroku.

Z kolei w pkt. II sentencji wyroku Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powodów kwoty po 180,00 zł tytułem kosztów procesu, o czym orzekł na podstawie art. 103 ust. 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800).

W ocenie Sądu - w okolicznościach przedmiotowej sprawy - zaistniały podstawy do obciążenia pozwanej kosztami procesu mimo formalnego przegrania sprawy przez powodów. Przyczyną wytoczenia przedmiotowego procesu było bowiem zachowanie pozwanego pracodawcy, który po raz kolejnych dokonał wadliwiej czynności prawnej nakierowane na rozwiązanie stosunków pracy powodów ze skutkiem natychmiastowym i w ten sposób próbował po raz kolejny uniemożliwić wykonanie orzeczenia sądu o przywróceniu powodów do pracy. Praktyka zastosowana przez pozwanego w niniejszej sprawie jest identyczna z praktyką, która została zastosowana wcześniej i podlegała ocenie sądowej w sprawie tut. Sądu o sygn. akt IV P 10/17 oraz IV Pa 93/17 Sądu Okręgowego w Kielcach. Jest to praktyka niezgodna z prawem i sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, albowiem polega na sztucznym wykreowaniu stanu faktycznego, które pod względem formalnym odpowiada przesłankom z art. 52§1 pkt. 1 k.p. Podjęcie takich działań przez pozwanego pracodawcę wymusiło na powodach podjęcie obrony polegającej na wystąpieniu z powództwem do Sądu, albowiem powodowie mogli realnie się obawiać, że pracodawca będzie traktował przedmiotową czynność prawną jako skuteczną, tym bardziej, że wcześniejsze postępowania i działania podejmowane wobec tych osób taką obawę realnie uzasadniały. Skoro zaś pozwany nielojalnym postępowaniem spowodował wszczęcie postępowania sądowego to musi ponosić związane z nim koszty; w szczególności koszty zastępstwa procesowego, albowiem wymaga tego zasada słuszności.

Sędzia:

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować w kontrolce uzasadnień sędziego.

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron na adresy jak z wniosku.