Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I BP 5/14
POSTANOWIENIE
Dnia 25 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogusław Cudowski
w sprawie z powództwa A. Z.
przeciwko S. Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Usługowo-Handlowemu Spółce z o.o. z
siedzibą w B.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 25 listopada 2014 r.,
skargi strony pozwanej o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku Sądu Okręgowego- Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B.
z dnia 27 lutego 2014 r.,
odmawia przyjęcia skargi do rozpoznania i zasądza od strony
pozwanej na rzecz strony powodowej 120 zł (sto dwadzieścia)
tytułem zwrotu kosztów postępowania przed Sądem Najwyższym.
UZASADNIENIE
Pozwany wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia - wyroku Sądu Okręgowego z 27 lutego 2014 r.
Skargę oparto na następujących podstawach:
1) „naruszenia art. 43 pkt 2 k.p. przez jego błędną wykładnię, polegającą na
nieuprawnionym przyjęciu, że wyłącznie rzeczywista utrata przez pracownika
zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy umożliwia pracodawcy
wypowiedzenie warunków pracy i płacy temu pracownikowi. Prawidłowa wykładnia
prowadzi do wniosku, że pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy i płacy
2
pracownikowi, jeżeli wypowiedzenie to stało się konieczne ze względu na
stwierdzenie orzeczeniem lekarskim utraty zdolności do wykonywania
dotychczasowej pracy, niezależnie od rzeczywistej utraty takiej zdolności”,
2) naruszenia art. 45 § 1 w zw. z art. 471
k.p. przez zasądzenie od
pozwanego na rzecz powoda odszkodowania, mimo że wypowiedzenie umowy o
pracę zawartej na czas nieokreślony było uzasadnione,
3) naruszenie art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 1 pkt 1 w
zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na
zasądzeniu od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, podczas gdy
w świetle zarzutów przedstawionych w punktach 1 i 2 powyżej, to powód winien
zostać uznany za wygrywającego sprawę i to na jego rzecz winny zostać
zasądzone koszty postępowania,
4) art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych przez nakazanie pobrania od
pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwot tytułem opłaty sądowej oraz wydatków,
podczas gdy w świetle zarzutów przedstawionych w punktach 1 i 2 powyżej,
pozwany winien zostać uznany za wygrywającego sprawę.
Dalej wskazano przepisy prawa, z którymi zaskarżony wyrok jest niezgodny:
art. 43 pkt 2 k.p.; art. 45 § 1 w zw. z art. 471
k.p.; art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c.
w zw. z § 11 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 wskazanego wyżej
rozporządzenia; art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 powoływanej ustawy o
kosztach sądowych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że
niezgodność wyroku z prawem stanowi autonomiczną kategorię bezprawności i nie
może być utożsamiana z pojęciem szeroko rozumianej bezprawności,
występującym w dziedzinie odpowiedzialności cywilnej (wyrok SN z 22 lipca
3
2010 r., I CNP 100/09, LEX nr 603887). Skarga o stwierdzenie niezgodności
prawomocnego wyroku z prawem nie może być więc traktowana jako normalny
środek prowadzący do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od państwa w
odniesieniu do każdego wadliwego wyroku. Innymi słowy, niezgodność z prawem
rodząca odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa musi mieć charakter
ekstraordynaryjny (wyrok SN z 20 stycznia 2010 r., I BP 4/10, LEX nr 785671,
postanowienie SN z 6 grudnia 2011 r., I BP 7/11, niepubl.).
Za orzeczenie niezgodne z prawem uznać można tylko takie orzeczenie,
które jest niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej
wykładni przepisami, z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć
(dyskrecjonalności) albo zostało wydane w wyniku szczególnie rażąco błędnej
wykładni lub niewłaściwego zastosowania prawa o charakterze oczywistym i
niewymagającym głębszej analizy prawniczej (wyroki SN z 31 marca 2006 r.,
IV CNP 25/05, OSNC 2007 nr 1, poz. 17, z 17 maja 2006 r., I CNP 14/06, niepubl.,
z 7 lipca 2006 r., I CNP 33/06, OSNC 2007 nr 2, poz. 35, z 4 stycznia 2007 r.,
V CNP 132/06, niepubl. i z d 25 maja 2007 r., I CNP 17/07, LEX nr 286765).
Wybór przez sąd orzekający w sprawie jednego z możliwych sposobów
interpretacji przepisów prawa, nawet jeśli okaże się ona nieprawidłowa, nie
oznacza niezgodności wyroku z prawem, rodzącej odpowiedzialność
odszkodowawczą Skarbu Państwa. Zakres swobody sędziego przy orzekaniu
określa, poza przypisaną mu władzą sądowniczą także treść prawa pozytywnego,
często posługującego się pojęciami niedookreślonymi i klauzulami generalnymi,
albo przewidującego wprost pewien margines wolności decyzji jurysdykcyjnych
sędziego. Wpływające na treść orzeczenia rezultaty wykładni prawa, mogą być
różne, w zależności od jej przedmiotu, zastosowanych metod oraz podmiotu, który
jej dokonuje. Z istoty wykładni wynika wiele możliwych interpretacji tego samego
przepisu, a sam akt wykładni z natury rzeczy nacechowany jest subiektywizmem
(wyrok SN z 2 grudnia 2010 r., I CNP 4/10, LEX nr 707842).
Traktowanie jako niezgodnego z prawem w rozumieniu art. 4244
k.p.c.
każdego orzeczenia sądowego ocenionego jako wadliwe niesie zagrożenia dla
porządku prawnego, stabilności obrotu prawnego, swobody sądu w stosowaniu
prawa (wyrok SN z 12 marca 2010 r., III CNP 27/09, LEX nr 653756).
4
W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku stwierdzono między innymi, że „Sąd
Rejonowy badał zasadność zaświadczenia z 10 listopada 2010 r., dopuszczając
dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu medycyny pracy W. S. i neurochirurgii
M. W., a następnie Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w W. Obie opinie
zarówno z 1 października 2012 r. jak i z 2 sierpnia 2013 r. jednoznacznie
potwierdziły zdolność powoda do pracy na stanowisku frezera 30 sierpnia 2010 r.
(powrót do pracy), jak również 10 listopada 2010 r. (w dacie wręczenia
wypowiedzenia zmieniającego przez pracodawcę). Obie te opinie są zbieżne z
opiniami biegłych sporządzonych w sprawie […] o zasiłek chorobowy z zakresu
neurochirurgii dr n. med. M. L. z 20 września 2010 r. oraz chirurgii-ortopedii lek.
med. J. P. z 16 marca 2010 r., które jednoznacznie stwierdzały, iż powód w dniach
7- 8 lipca 2010 r. oraz 22-29 lipca 2010 r. odzyskał zdolność do pracy na
stanowisku frezera. Również zaświadczenie z 30 sierpnia 2010 r. wydane przez
lek. med. M. G. potwierdzało zdolność do pracy powoda na stanowisku frezera od
11 sierpnia 2010 r.
Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy nie ma wątpliwości, iż powód
zarówno w dacie 30 sierpnia 2010 r., jak i 10 listopada 2010 r. był zdolny do pracy
na stanowisku frezera. Wypowiedzenie zmieniające warunki pracy i płacy było
zatem nieuzasadnione. Pracodawca ponosi konsekwencje błędnego zaświadczenia
nr 142/2010 wydanego przez Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w K. Poradni
ds. Odwołań. Sytuacja ta jest analogiczna do sytuacji, gdy po wręczeniu
wypowiedzenia okazuje się, że pracownica jest w ciąży. Brak wiedzy o ciąży po
stronie pracodawcy nie powoduje, że pozostaje on w prawie, w przypadku
odwołania się przez pracownicę podlega ona ochronie”.
W tym kontekście należy przywołać wyrok Sądu Najwyższego z 17 kwietnia
2014 r., III PK 95/13, niepubl., w którym stwierdzono, że orzeczenie o zdolności lub
niezdolności do pracy na dotychczasowym stanowisku jest wydanym w
szczegółowo uregulowanym przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki
Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. trybie dokumentem zawierającym oświadczenie
wiedzy wystawiającego je uprawnionego lekarza o stanie zdrowia pracownika,
determinującym jego zdolność lub niezdolność do dalszego wykonywania pracy na
dotychczasowym stanowisku. Orzeczenie to nie jest jednak wiążące dla sądu pracy
5
w ocenie zasadności dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia
zmieniającego, gdyż to nie dokument w postaci owego orzeczenia, lecz
spowodowana stanem zdrowia pracownika faktyczna niezdolność do pracy na
dotychczasowym stanowisku stanowi przyczynę wypowiedzenia warunków pracy.
Każda ze stron może wprawdzie zakwestionować treść orzeczenia lekarskiego z
trybie § 5 ust. 1 powołanego rozporządzenia, lecz zachowanie tego trybu nie jest
obligatoryjne i niewyczerpanie tej drogi postępowania nie pozbawia pracownika
możliwości dowodzenia - przy pomocy wszelkich środków przewidzianych
procedurą cywilną - faktu zachowania zdolności do wykonywania umówionego
rodzaju pracy.
Przyczyna wypowiedzenia warunków pracy i płacy musi przy tym istnieć w
dacie dokonywania wypowiedzenia zmieniającego. Późniejsza zmiana okoliczności
nie wpływa na ocenę zasadności oświadczenia woli pracodawcy. Zatem zarówno
utrata przez pracownika zdolności do pracy na danym stanowisku zaistniała
dopiero po złożeniu przez pracodawcę oświadczenia woli o wypowiedzeniu
zmieniającym, nie czyni tego oświadczenia uzasadnionym, jak i odzyskanie przez
pracownika w toku procesu sądowego zdolności do poprzednio wykonywanej pracy
nie oznacza bezzasadności wypowiedzenia.
Z tych względów na zasadzie art. 4249
k.p.c. orzeczono jak w sentencji.