Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 maja 2018 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Sylwia Piasecka

Protokolant st. sekr. sądowy Anna Rudnik

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2018 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy

z powództwa – (...) S.A. z siedzibą we W.

przeciwko A. S. i T. S.

o ustanowienie rozdzielności majątkowej

postanawia:

odrzucić pozew.

Sygn. akt III RC 235/17

UZASADNIENIE

Powód – (...) S.A. z siedzibą we W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł pozew przeciwko T. S. i A. S. o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej od dnia wytoczenia powództwa pomiędzy pozwanymi T. S. a A. S., wynikającą z zawartego przez nich związku małżeńskiego w dniu 8 kwietnia 1982 roku oraz o zasądzenie o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że powód jest wierzycielem pozwanego T. S. na podstawie cesji wierzytelności z dnia 12 lipca 2012 roku umowy o kartę kredytową nr (...) zawartej przez dłużnika 18 lipca 2007 roku z (...) Bank S.A. Powód podkreślił, że nie może wyegzekwować swojego świadczenia w sposób dobrowolny, a w dniu 5 sierpnia 2014 roku uzyskał tytuł wykonawczy wydany przez Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w sprawie I Nc 1193/14 zasądzający kwotę 10.657,88 wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu. Na podstawie tego tytułu wykonawczego powód złożył w dniu 26 listopada 2014 roku wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec T. S. przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie I. O.. Postępowanie egzekucyjne prowadzone jest pod sygn.. akt Km(...). Organ egzekucyjny poinformował wierzyciela – powoda o wszczęciu postępowania egzekucyjnego z lokalu mieszkalnego położonego w J., dla której Sąd Rejonowy w Człuchowie prowadzi księgę wieczystą Kw (...), a nadto, że wobec pozwanego T. S. prowadzonych jest 5 postępowań egzekucyjnych na łączną kwotę 36.000,00 złotych, które są bezskuteczne. Powód podkreślił, że jedynym składnikiem majątku dłużnika T. S. jest lokal mieszkalny, który jednak wchodzi w skład majątku wspólnego pozwanych. Koniecznym jest zatem uzyskanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi, której powód nie uzyska, ponieważ zobowiązanie, na którym opiera się tytuł wykonawczy wynika z umowy o kartę kredytową nr (...) z dnia 18 lipca 2007 roku, której stroną był jedynie T. S. i (...) Bank.

Pozwani T. i A. S. są małżeństwem od dnia 20 stycznia 2001 roku i nie zawierali żadnych umów wyłączających rozdzielność majątkową małżeńską.

Wobec powyższego, skoro zaspokojenie zaległej wierzytelności wymaga dokonania rozdzielności majątku wspólnego dłużnika i jego współmałżonki, wniosek o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej na podstawie art. 52 § 1a krio jest uzasadniony i konieczny albowiem powód uprawdopodobnił, że zaspokojenie wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego pozwanych.

Powód przyznał nadto, że pomiędzy stronami toczyło się już raz powództwo o ustanowienie rozdzielności majątkowej w 2012 roku i powództwo zostało oddalone prawomocnym wyrokiem w sprawie III RC 55/12. Wyrok ten zatem stworzył powagę rzeczy osądzonej jedynie co do tego, że w dacie jego wydania nie istniały przesłanki uzasadniające orzeczenie rozdzielności majątkowej. Podkreślił również, że obecnie istnieją przesłanki uzasadniające orzeczenie rozdzielności majątkowej pomiędzy pozwanymi.

Pozwani - T. S. i A. S. na rozprawie w dniu 13 lutego 2018 roku złożyli oświadczenie, że nie zgadzają się z pozwem. Jednocześnie pozwany przyznał, że posiada nieuregulowane zobowiązania finansowe, które zostały przejęte przez powoda i, że w stosunku do niego toczą się postępowania egzekucyjne. Zaprzeczył jednak aby nie wydał rzeczy ruchomych do licytacji, wskazując, że w tym czasie posiadał jedno auto marki (...), a teraz ma jeszcze auto marki (...). Pozwany wskazał, że wpłaca do Komornika Sądowego kwotę 300,00 złotych miesięcznie, natomiast pozwana oświadczyła, ze uiściła na poczet powoda kwotę około 2.500,00 złotych na podstawie umowy z 2017 roku.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z treścią art. 199 § 1 pkt 2 kpc Sąd odrzuci pozew jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona.

Pojęcie powagi rzeczy osądzonej dotyczy prawomocnego wyroku i w zasadzie postanowienia co do istoty sprawy zapadłego w postępowaniu nieprocesowym (wyjątki: art. 523, 577, 679 kpc). Prawomocny wyrok ma powagę rzeczy osądzonej, tzn. kończy on spór pomiędzy stronami i wyklucza ponowne rozpoznanie tej samej sprawy, co stanowi podstawowy jego skutek procesowy. W ten sposób jest osiągnięty także cel procesu, którym jest urzeczywistnienie normy prawa materialnego i wprowadzenie stanu pewności prawa w zakresie łączącego strony stosunku prawnego. Ze względu na to, że te skutki wynikają z prawa materialnego, w ujęciu tradycyjnym określa się je prawomocnością materialną (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 2007 roku, II CSK 452/06, OSNC 2008, Nr 1, poz. 20). Oznacza ona nakaz przyjmowania, że w danej sytuacji stan prawny przedstawia się tak, jak to wynika z zawartego w orzeczeniu rozstrzygnięcia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 roku, II CSK 452/06, OSNC 2008, Nr 1, poz. 20).

W istocie jednak powaga rzeczy osądzonej jest pojęciem procesowym i oznacza cechę prawomocnego wyroku wykluczającą ponowne przeprowadzenie takiego samego procesu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 1997 roku, I CKU 65/96, L.).

O powadze rzeczy osądzonej decyduje – poza identycznością stron i identycznością przedmiotu rozstrzygnięcia – także tożsamość podstawy sporu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1971 roku, II CZ 59/71, OSNC 1971, Nr 12, poz. 226 i uchwała Sadu Najwyższego z dnia 21 listopada 2013 roku, III CZ 67/13, L.). Tożsamość stron zachodzi wtedy, gdy w obu sprawach występują te same strony lub ich następcy prawni, chociażby w odwrotnych rolach procesowych. Wyrok nie ma natomiast powagi rzeczy osądzonej pomiędzy podmiotami występującymi w procesie po tej samej stronie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 1965 roku, I PZ 26/65, OSNCP 1965, Nr 10, poz. 177).

Istotnym jest również, że podstawa sporu nie może być identyfikowana "z podstawą powództwa", ponieważ ta nie obejmuje stanowiska pozwanego, ani z pojęciem "podstawa faktyczna i prawna wyroku", gdyż te określenia oznaczają jedynie motywy takiego, a nie innego rozstrzygnięcia (Z. R., (...) iudicata, s. 74 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2013 roku, V CSK 515/12, L.).

Podstawa sporu to zespół okoliczności faktycznych, które charakteryzują stosunek prawny pomiędzy stronami i z których powód wywodzi swe roszczenie względem pozwanego, przy czym w zakres pojęcia "podstawa sporu" wchodzą tylko te fakty, które według hipotezy normy prawnej uzasadniają zastosowanie jej dyspozycji. Innymi słowy, dla przyjęcia tożsamości roszczenia trzeba tożsamości normy prawnej roszczenie to kształtującej. W przeciwnym wypadku występuje wielość roszczeń zależna od wielości norm (W. Berutowicz, Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1967 roku, I CR 570/66, OSPiKA 1968, Nr 7–8, poz. 158).

Do uznania natomiast, że sprawa została prawomocnie osądzona, a więc, że istnieją podstawy do odrzucenia nowego pozwu (art. 199 § 1 i art. 366 kpc), nie wystarcza samo stwierdzenie, iż w obydwu sprawach chodzi o to samo roszczenie i że identyczne są strony obydwu procesów. Mimo bowiem identyczności stron i dochodzonego roszczenia stan rzeczy osądzonej nie występuje, jeżeli uległy zmianie okoliczności, których istnienie było przyczyną oddalenia pierwszego powództwa, a więc jeżeli roszczenie stało się w świetle nowego stanu faktycznego uzasadnione (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 1980 roku, IV CR 85/80, OSNC 1980, Nr 11, poz. 214).

Z powyższego wynika zatem, że z powagą rzeczy osądzonej mamy do czynienia, gdy spełnione są łącznie trzy przesłanki, a mianowicie tożsamość stron, tożsamość roszczenia (przedmiotu i podstawy sporu), a także brak nowych okoliczności faktycznych.

W przedmiotowej sprawie powód wskazał, że pomiędzy tymi samymi stronami toczyło się już postępowanie o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej w 2012 roku, pod sygn. akt III RC 55/12, a roszczenie zostało oddalone. Należy podkreślić, ze powód nie wskazał przed jakim Sądem toczyło się powyższe postępowanie, niemniej jednak Sąd w niniejszym składzie z urzędu ustalił, że faktycznie pomiędzy tymi samymi stronami i o to samo roszczenie toczyło się postępowanie, ale pod sygn. akt III RC 161/15, które zostało prawomocnie oddalone.

Analiza akt III RC 161/15, w szczególności w zakresie treści pozwu i wskazanych w nim okoliczności faktycznych oraz analiza uzasadnienia pozwu w niniejszej sprawie, wskazuje, że powód powołuje się w przedmiotowej sprawie na te same okoliczności, co w sprawie III RC 161/15

Wobec powyższego, w ocenie Sądu, wystąpiła powaga rzeczy osądzonej jako ujemna przesłanka procesowa. W konsekwencji zasadnym było odrzucić pozew w całości.

Niemniej jednak, nawet gdyby przyjąć, ze w niniejszej sprawie nie zachodzi powaga rzeczy osądzonej skutkująca odrzucenie pozwu, to w ocenie Sądu, roszczenie strony powodowej nie zasługiwałoby na uwzględnienie z uwagi na brak inicjatywy dowodowej.

Zgodnie bowiem z treścią art. 52 § 1a krio, ustanowienia rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Do uwzględnienia wytoczonego przez wierzyciela powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowej w tym przypadku konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek, a mianowicie wykazanie istnienia stwierdzonej tytułem wykonawczym wierzytelności w stosunku do jednego z małżonków oraz uprawdopodobnienie, że zaspokojenie tej wierzytelności wymaga podziału majątku wspólnego małżonków.

Wierzyciel nie musi wykazywać ani ważnych powodów, ani bezskuteczności egzekucji.

Wierzytelnością, mogącą uzasadniać żądanie wierzyciela ustanowienia rozdzielności majątkowej, jest każda wierzytelność w stosunku do jednego z małżonków, której zaspokojenie nie może według ustawy nastąpić z majątku wspólnego małżonków, tj. wierzytelność wynikająca ze zobowiązania jednego z małżonków zaciągniętego bez zgody drugiego z nich i zobowiązania jednego małżonka niewynikającego z czynności prawnej, jak i wierzytelność powstała przed powstaniem wspólności lub dotycząca majątku osobistego jednego z małżonków.

Uprawdopodobnienie odnosi się natomiast do okoliczności faktycznych, na których opiera się roszczenie i które powinny być przedstawione, a ich istnienie prawdopodobne w świetle dowodów oferowanych przez powoda, jak i do podstawy prawnej roszczenia, która powinna być również prawdopodobna. Istotnym jest również, że uprawdopodobnienie nie może w zasadzie opierać się na samych twierdzeniach strony. Przeprowadza się je za pomocą środków nieskrępowanych wymaganiami stawianymi, co do formy przez przepisy kodeksu o postępowaniu dowodowym. W praktyce częstym środkiem uprawdopodobnienia są pisemne oświadczenia osób trzecich, których podpis bywa czasem urzędowo poświadczony. Uprawdopodobnienie okoliczności faktycznej może nastąpić nie tylko przez przedstawienie Sądowi dowodów pisemnych, ale także za pomocą innych środków dowodowych, które wymagają podjęcia czynności dowodowych (por. orzeczenie Sadu Najwyższego z dnia 19 czerwca 1951 r., c 398/51, OSN 1951, nr III, poz. 89 i Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego pod redakcją Tadeusza Erecińskiego, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2006 r., str. 556, art. 243, teza 3 i 4.).

Zaspokojenie wierzytelności przysługującej od jednego z małżonków wymaga dokonania podziału majątku wspólnego wówczas, gdy nie ma możliwości zaspokojenia tej wierzytelności z majątku osobistego dłużnika i składników majątku wspólnego małżonków wymienionych w art. 41 § 2 krio i gdy brak podstaw do poszukiwania zaspokojenia z majątku wspólnego małżonków (brak podstawy do nadania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową), natomiast możliwe będzie zaspokojenie z udziału w majątku wspólnym małżonków, który w wyniku podziału przypadnie temu z małżonków, który jest dłużnikiem (por. Komentarz do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pod redakcją K. Piaseckiego, LexisNexis, Wydanie 4, Warszawa 2009, tezy do art. 52).

W przedmiotowej sprawie powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego przedłożył, między innymi, tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty z dnia 5 sierpnia 2014 roku wydany przez Referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym w Człuchowie, w sprawie I Nc 1193/14 (dowód: nakaz zapłaty z dnia 5 sierpnia 2014 roku k. 17), z którego wynika, że posiada on wierzytelność w stosunku do pozwanego T. S..

Zatem, w ocenie Sądu, spełnił on pierwszą przesłankę uzasadniająca roszczenie o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Niewątpliwym jednak jest, że aby roszczenie było w pełni zasadne, koniecznym jest również aby została spełniona druga przesłanka wskazana w przepisie art. 52§1a krio, a mianowicie uprawdopodobnienie, że zaspokojenie przysługującej powodowi względem pozwanego T. S. wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.

W ocenie Sądu strona powoda, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, nie uprawdopodobniła powyższej okoliczności albowiem nie wykazała aby nie mogła otrzymać klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością ustawową. Powód nie wykazał również czy jego wierzytelność miała związek z działalnością gospodarczą pozwanego, czy też wynika ze zobowiązania zaciągniętego przez pozwanego T. S. bez zgody jego małżonki A. S. bądź też nie wynika z czynności prawnej (art. 41 § 2 k.r.o.). Należy również zaznaczyć, że z wyjaśnień pozwanych T. S. i A. S., złożonych na rozprawie w dniu 13 lutego 2018 roku, wynika, że pozwany jest właścicielem 2 samochodów, reguluje zobowiązanie uiszczając do organu egzekucyjnego kwotę 300,00 złotych, a nadto na poczet powoda została uiszczona już kwota 2.500,00 złotych na podstawie umowy z tamtego roku (por. wyjaśnienia pozwanego T. S. 00:02:35 k. 44v, pozwanej A. S. 00:06:00 k. 44v). Strona powodowa nie wypowiedziała się co do tych okoliczności, dlatego też Sąd uznał je za przyznane, zgodnie z treścią art. 230 kpc, i nie miał w tym zakresie żadnych wątpliwości, tym bardziej, że strona pozwana przedłożyła dowody wpłat uiszczanych zarówno do Komornika Sądowego, jak również do powoda.

Należy również podkreślić, że powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, nie określił prawidłowo tezy dowodowej co do wniosków dowodowych wskazanych w pozwie, uniemożliwiając tym samym przeprowadzenie postępowania dowodowego. Powód ograniczył się bowiem jedynie do stwierdzenia, w zakresie wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów załączonych do pozwu, na okoliczność treści w nich zawartych, a w przypadku wszystkich dokumentów z akt postępowania egzekucyjnego – na okoliczność przebiegu postępowania i skuteczności. Powód, pomimo zobowiązania go do dokładnego wskazania dokumentów, z których mają być przeprowadzone dowody z dokumentów znajdujących się w aktach egzekucyjnych oraz do dokładnego określenia tezy dowodowej, w określonym terminie pod rygorem pominięcia, nie wykonał tego postanowienia Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 13 lutego 2018 roku. W ocenie Sądu pismo z dnia 21 marca 2018 roku nie wypełniało tego zobowiązania, albowiem treść pisma odnosiła się wyłącznie do zobowiązania z dnia sprecyzowania zgłoszonego wniosku dowodowego w punkcie 4 pozwu, bez dokładnego jednak wskazania tych dokumentów i tezy dowodowej. Powód nie wskazał również dokumentów, znajdujących się w aktach egzekucyjnych, z których miałyby być przeprowadzone dowody.

Niewątpliwym natomiast jest, że zgodnie z treścią art. 236 kpc, Sąd w postanowieniu o przeprowadzeniu dowodu zobowiązany jest do oznaczenia faktów podlegających oraz określenia środka dowodowego. Dlatego też prawidłowo sformułowany wniosek dowodowy powinien wskazywać fakty podlegające stwierdzeniu (teza dowodowa) oraz środek dowodowy mający służyć wykazaniu tych faktów. Oznacza to, że strona nie może zgłaszać zbiorczo różnych dowodów, jak również teza dowodowa nie może budzić żadnych wątpliwości i być ogólna.

Wobec powyższego należy uznać, że powód nie uprawdopodobnił okoliczności, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Niewątpliwym natomiast jest, że obie przesłanki wskazane w art. 52 § 1a krio, muszą być spełnione łącznie.