Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA – Wanda Lasocka (spr.)

Sędzia SA – Maciej Kowalski

Sędzia SO (del.) – Beata Waś

Protokolant: – sekr. sądowy Beata Pelikańska

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa miasta (...) W.

przeciwko R. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 25 września 2012 r.

sygn. akt IV C 920/10

I zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym w ten sposób, że:

a) zasądza od R. K. na rzecz miasta (...) W. kwotę 10.939,28 (dziesięć tysięcy dziewięćset trzydzieści dziewięć złotych dwadzieścia osiem groszy) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 14 czerwca 2006 roku, przy czym odpowiedzialność pozwanego w tym zakresie jest solidarna z odpowiedzialnością A. S., I. S. (1), S. K., M. B. i I. S. (2), wynikającą z nakazu zapłaty, wydanego w postępowaniu upominawczym dnia 27 lipca 2006 roku przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygn. akt IV Nc 101/06 i odpowiedzialnością D. W., wynikającą z wyroku z dnia 22 lutego 2007 roku, wydanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygn. akt IV C 1131/06;

b) co do kwoty 42.282,50 (czterdzieści dwa tysiące dwieście osiemdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt groszy) zł powództwo oddala;

c) zasądza od miasta (...) W. na rzecz R. K. kwotę 3.600 (trzy tysiące sześćset) zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

II w pozostałej części apelację oddala;

III zasądza od miasta (...) W. na rzecz R. K. kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) zł tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję;

IV nakazuje pobrać od miasta (...) W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 2.115 (dwa tysiące sto piętnaście) zł tytułem części nieuiszczonej opłaty od apelacji.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Warszawie 27 lipca 2006 r. wydał w sprawie IV Nc 101/06 nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym nakazał pozwanym: A. S., I. S. (1), D. W., R. K., S. K., M. B. i I. S. (2), aby zapłacili solidarnie na rzecz powoda kwotę 183.435,93 zł z ustawowymi odsetkami od 14 czerwca 2006 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.293 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Zasądzona kwota obejmowała należność z tytułu bezumownego korzystania z lokalu położonego w W., przy ulicy (...), za okres do 31 maja 2006 r.

W wyniku sprzeciwu wniesionego przez pozwaną D. W. Sąd ten w dniu 22 lutego 2007 r. wydał wyrok (sygn. akt IV 1131/06), którym zasądził od pozwanej dochodzoną pozwem kwotę, stwierdzając, że jej odpowiedzialność jest solidarna z odpowiedzialnością pozostałych pozwanych, wynikającą z nakazu zapłaty z 27 lipca 2006 r. jw.

Postanowieniem z 13 lipca 2001 r. Sąd Okręgowy w Warszawie przywrócił pozwanemu R. K. termin do wniesienia sprzeciwu.

W złożonym sprzeciwie pozwany wniósł o częściowe uchylenie nakazu i w tym zakresie oddalenie powództwa. Nie uznawał powództwa za okres do 15 października 2001 r., tj. okres kiedy był małoletni, a następnie za okres od 14 sierpnia 2004 r., kiedy to trafił do zakładu karnego i od tego czasu nie zamieszkiwał już w lokalu przy ulicy (...) w W.. Nadto wnosił, aby jego odpowiedzialność nie była solidarna z pozostałymi osobami zamieszkującymi w lokalu, tylko żeby przysługująca w stosunku do niego należność wyliczyć indywidualnie.

Powód uwzględniając częściowo zarzuty pozwanego w sprzeciwie ograniczył w stosunku do niego powództwo, domagając się ostatecznie kwoty 53.221.78 zł, obejmującej okres od uzyskania przez pozwanego pełnoletności, tj. od (...) r. od 31 maja 2006 r., z ustawowymi odsetkami od 14 czerwca 2006 r.

Ostatecznie pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości twierdząc, że roszczenie jest w całości przedawnione, a nadto nieudowodnione.

Wyrokiem z 25 września 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie:

1.  zasądził od pozwanego R. K. na rzecz powoda m. (...) W. kwotę 53.221.78 zł z ustawowymi odsetkami od 14 czerwca 2006 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.661 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, przy czym odpowiedzialność pozwanego w zakresie zasądzonej należności głównej, odsetek i kosztów procesu do wysokości 2.293 zł jest solidarna z odpowiedzialnością: A. S., I. S. (1), S. K., M. B. i I. S. (2), wynikającą z nakazu zapłaty wydanego przez tutejszy Sąd 27 lipca 2006 r. w sprawie sygn. akt IV Nc 101/06 i odpowiedzialnością D. W., wynikającą z wyroku tutejszego Sądu z 22 lutego 2007 r., sygn. akt IV C 1131/06;

2.  w pozostałym zakresie postępowanie w stosunku do pozwanego umorzył.

Sąd Okręgowy ustalił, że lokal nr (...) przy ulicy (...) w W. był od lat zajmowany przez rodzinę pozwanego. Z powodu zadłużenia 28 stycznia 1998 r. zapadł wyrok eksmisyjny, ale eksmisja nie została wykonana do dziś. Pozwany R. K. urodził się (...) r.; w dniu (...) r. osiągnął więc pełnoletność. Zamieszkiwał w lokalu do 14 sierpnia 2004 r., kiedy to trafił do aresztu śledczego, w którym przebywał do 8 lipca 2005 r., a następnie w okresie od 18 grudnia 2005 r. od 24 stycznia 2007 r. odbywał karę pozbawienia wolności. Po wyjściu z zakładu karnego pozwany nie wrócił już na (...) tylko zamieszkiwał ze swoją dziewczyną u jej matki przy ulicy (...) w W.. Przez pewien czas mieszkali też razem w użyczonym im mieszkaniu przy ulicy (...) w W.. W okresie po wyjściu z aresztu do mementu pójścia do zakładu karnego pozwany również mieszkał u swojej dziewczyny.

Na 1 listopada 2001 r. zaległość w zapłacie za lokal wynosiła 90.733,31 zł, a na 1 sierpnia 2004 r. – 149.736,68 zł

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd Okręgowy uznał powództwo za częściowo uzasadnione. Przyjął, że podstawą faktyczną dochodzonego roszczenia jest twierdzenie, że pozwany współużytkując przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego zobowiązany był do uiszczenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie. Art. 230 k.c., zawierający jednocześnie odesłanie do art. 224 – 229 k.p.c., normuje stosunki między właścicielem a bezumownym posiadaczem zależnym, który bez żadnego tytułu włada rzeczą. W każdej z takich sytuacji posiadacz postanowień umownych obowiązany jest do zapłaty właścicielowi wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. O wysokości wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy w określonych warunkach i czas korzystania, a nie wysokość rzeczywistych strat właściciela i rzeczywistych korzyści odniesionych przez posiadacza.

Zdaniem Sądu Okręgowego zarzut pozwanego przedawnienia roszczenia nie zasługiwał na uwzględnienie. Ostatecznie w stosunku do pozwanego R. K. powód dochodził należności czynszowej obejmującej okres od 15 października 2001 r. do 31 maja 2006 r., z ustawowymi odsetkami od 14 czerwca 2006 r. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy należne właścicielowi, aczkolwiek odnoszone do okresowych stawek rynkowych za korzystanie z rzeczy danego rodzaju w określonym czasie, nie ma charakteru świadczeń okresowych, lecz jest należnością jednorazową za cały czas korzystania pozwanego z rzeczy bez tytułu prawnego (wyrok SN z 22 września 2005 r. IV CK 105/05 LEX 346083, SN z 15 kwietnia 2004 r. ICK 273/03 LEX 183707). Zatem termin przedawnienia wynosi 10 lat, a nie – jak twierdzi pozwany – 3 lata.

Za niezasadny Sąd Okręgowy uznał także zarzut dotyczący solidarnej odpowiedzialności pozwanego R. K. z pozostałymi użytkownikami lokalu przy ulicy (...). Solidarna odpowiedzialność pozwanego wynika bowiem z treści art. 688 (1) k.p.c., który stanowi, że za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie i przepis ten stosuje się odpowiednio w stosunku do roszczeń z art. 230 k.c.

Co do pozostałych zarzutów podniesionych przez pozwanego w sprzeciwie to Sąd uznał je za zasadne. Częściowo ich zasadność uwzględnił powód, ograniczając roszczenie w stosunku do R. K. do okresu jw. W tym zakresie Sąd stosownie do treści art. 203 i 355 k.p.c. postępowanie umorzył.

Jeżeli chodzi o kwestionowany przez pozwanego okres zamieszkiwania w lokalu to Sąd dał wiarę pozwanemu, że faktycznie w lokalu zamieszkiwał tylko do 14 sierpnia 2004 r. Twierdzenia pozwanego w tym zakresie potwierdzają dowody z dokumentów, jak również zeznania świadek J. J., a powód tym twierdzeniom nie zaprzeczył. Mimo uwzględnienia w powyższym zakresie zarzutów pozwanego nie wpłynęło to jednak na treść wyroku, bowiem kwota należna od pozwanego za okres faktycznego zamieszkiwania w lokalu od momentu osiągnięcia pełnoletności, tj. 15 października 2001 r. od 14 sierpnia 2004 r., tj. do momentu aresztowania, przewyższa kwotę ostatecznie żądaną przez powoda, tj. 53.221,78 zł.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności i treść powołanych wyżej przepisów Sąd orzekł jak w wyroku, a o kosztach postępowania orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

W apelacji od powyższego wyroku skarżącej go w pkt. 1 pozwany podnosił zarzut przedawnienia roszczenia z art. 229 k.p.c. w zw. z art. 230 k.c. i wnosił o jego zmianę w tej części przez oddalenie powództwa, z zasądzeniem kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego zasługuje na częściowe uwzględnienie, aczkolwiek z przyczyn odmiennych od wskazanych w apelacji.

Sąd Apelacyjny popiera ustalony przez Sąd Okręgowy stan faktyczny sprawy, w istocie niesporny pomiędzy stronami. Powód nie kwestionował ostatecznie ustalenia Sądu Okręgowego, iż pozwany opuści lokal z dniem 14 sierpnia 2004 r., tj. z dniem tymczasowego aresztowania i już do niego nie wrócił. Ostatecznie powód dochodził od pozwanego zapłaty czynszu za zajmowany lokal jw. za okres od 15 października 2001 r. od 31 maja 2006 r. w wysokości 3.221,78 zł, z ustawowymi odsetkami od 14 czerwca 2006 r. (k. 119).

W ocenie Sądu Apelacyjnego podstawą odpowiedzialności pozwanego wobec powoda w zakresie roszczenia dochodzonego w ww. sprawie jest przepis art. 18.1 ustawy z 21 czerwca 2001 r., o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. 2006 p. 266, z późn. zm., ustawa ta jest regulacją szczególną w stosunku do przepisów k.c. i zgodnie z treścią przepisu art. 27.1 znajduje zastosowanie do stosunków prawnych powstałych przed dniem jej wejścia w życie), który stanowi, że osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Z treści tegoż przepisu wynika, iż świadczeniu powoda za dochodzony okres nadano charakter odszkodowawczy i okresowy, co uzasadnia zastosowanie do ich dochodzenia trzyletniego terminu przedawnienia z art. 118 k.c. (tak też SN w wyroku z 18 maja 2012 r., IV CSK 490/11). Skoro pozew nadany został w urzędzie pocztowym 9 czerwca 2006 r. (k. 10) to powód dochodzić może od pozwanego comiesięcznego odszkodowania poczynając od 9 czerwca 2003 r. Za końcowy moment obowiązku uiszczania odszkodowania Sąd Apelacyjny uznaje dzień 13 sierpnia 2004 r., skoro od 14 sierpnia 2004 r. pozwany nie zajmował już lokalu i okoliczności tej powód nie kwestionował w postępowaniu apelacyjnym. Odszkodowanie za okres od 9 czerwca 2003 r. od 13 sierpnia 2004 r., przyjmując za powodem sposób obliczania jego wysokości, wynosi łącznie 10. 939,28 zł (k. 93 i 94) i taką też kwotę Sąd Apelacyjny zasądził od pozwanego na rzecz powoda, jak w pkt Ia wyroku Sądu Apelacyjnego, co do kwoty zaś dalej idącej, tj. 42.282,50 zł, powództwo jako bezzasadne oddalił. Od zasądzonej kwoty należności głównej Sąd Apelacyjny zasądził żądane przez powoda odsetki ustawowe, poczynając od 14 czerwca 2006 r., której daty pozwany w apelacji nie kwestionował. Solidarna odpowiedzialność pozwanego R. K. z pozostałymi współpozwanymi znajduje swoją ustawową podstawę w przepisie art. 380 § 2 k.c.

Powyższe skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku jak w treści pkt. I wyroku Sądu Apelacyjnego i oddaleniem apelacji w dalej idącym zakresie, jako bezzasadnej, a wyrok Sądu Apelacyjnego zapadł w oparciu o przepisy art. 386 § 1 i 395 k.p.c.

Uznając, iż w sprawie ww. pozwany uległ tylko co do nieznacznej części żądania, Sąd Apelacyjny w oparciu o przepis art. 100 k.p.c. zasądził od powoda na rzecz pozwanego zwrot pełnych kosztów procesu za obie instancje, a ponadto obciążył powoda obowiązkiem uiszczenia opłaty apelacyjnej w części w jakiej powód przegrał proces w II instancji (art. 113.1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o KSSC – Dz. U. 2010 p.594, z późn. zm.).

af