Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

21 czerwca 2018r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek (...) w R. Wydział II Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Marzena Botwina

Protokolant: sekretarz sądowy Agnieszka Jaskulska

po rozpoznaniu na rozprawie 14 czerwca 2018r. w R.

sprawy z powództwa K. F. (1), D. F. (1), K. F. (2), S. F., R. O., M. L. (1)

przeciwko Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. w J., (...) SA w J.

o zapłatę

1)  zasądza solidarnie od pozwanych Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w J. – (...) SA w J. na rzecz powoda K. F. (1) kwotę 75.000 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od 20 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku;

2)  oddala powództwo K. F. (1) w pozostałej części;

3)  zasądza solidarnie od pozwanych Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w J. – (...) SA w J. na rzecz powódki K. F. (2) kwotę 75.000 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od 20 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku;

4)  oddala powództwo K. F. (2) w pozostałej części;

5)  zasądza solidarnie od pozwanych Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w J. – (...) SA w J. na rzecz powoda D. F. (1) kwotę 75.000 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od 20 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku;

6)  oddala powództwo D. F. (1) w pozostałej części;

7)  zasądza solidarnie od pozwanych Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w J. – (...) SA w J. na rzecz powódki S. F. kwotę 15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od 20 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku;

8)  oddala powództwo S. F. w pozostałej części;

9)  zasądza solidarnie od pozwanych Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w J. – (...) SA w J. na rzecz powódki R. O. kwotę 37.500 zł (trzydzieści siedem tysięcy pięćset złotych) z ustawowymi odsetkami od 20 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku;

10)  oddala powództwo R. O. w pozostałej części;

11)  zasądza solidarnie od pozwanych Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w J. – (...) SA w J. na rzecz powódki M. L. (1) kwotę 75.000 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od 20 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku;

12)  oddala powództwo M. L. (1) w pozostałej części;

13)  zasądza od pozwanej (...) SA w J. na rzecz powoda K. F. (1) kwotę 4.649,60 zł (cztery tysiące sześćset czterdzieści dziewięć złotych 60/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

14)  zasądza od pozwanej (...) SA w J. na rzecz powódki K. F. (2) kwotę 6.555,95 zł (sześć tysięcy pięćset pięćdziesiąt pięć złotych 95/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

15)  zasądza od pozwanej (...) SA w J. na rzecz powoda D. F. (1) kwotę 6.555,95 zł (sześć tysięcy pięćset pięćdziesiąt pięć złotych 95/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

16)  zasądza od pozwanej (...) SA w J. na rzecz powódki S. F. kwotę 468,91 zł (czterysta sześćdziesiąt osiem złotych 91/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

17)  zasądza od pozwanej (...) SA w J. na rzecz powódki R. O. kwotę 4.169,22 zł (cztery tysiące sto sześćdziesiąt dziewięć złotych 22/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

18)  zasądza od pozwanej (...) SA w J. na rzecz powódki M. L. (1) kwotę 6.555,95 zł (sześć tysięcy pięćset pięćdziesiąt pięć złotych 95/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

19)  nie obciąża pozwanego Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w J. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu;

20)  nakazuje pobrać od pozwanej (...) SA w J. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodka (...) w R. kwotę 750,00 zł (siedemset pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów sądowych tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

SSR del. Marzena Botwina

Sygn. akt II C 125/16

UZASADNIENIE

wyroku z 21 czerwca 2018 roku

Powodowie K. F. (1), K. F. (2), D. F. (1), i M. L. (1) wnieśli o zasądzenie na ich rzecz solidarnie od pozwanych Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w J.- (...) Spółki Akcyjnej w J. kwot po 100.000 zł z ustawowymi odsetkami od 25 stycznia 2015 roku oraz wnieśli o zasądzenie od strony pozwanej na ich rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Powódki S. F. i R. O. wniosły o zasądzenie na ich rzecz solidarnie od pozwanych Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w J.- (...) Spółki Akcyjnej w J. odpowiednio kwot 25.000 zł i 50.000 zł oraz wniosły o zasądzenie od strony pozwanej na ich rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu roszczenia powodowie podali, że B. F. był pracownikiem Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w J. i uległ wypadkowi przy pracy 28 października 2011 roku na terenie Kopalni (...) należącej do (...) Spółki Akcyjnej w J.. Na skutek obrażeń doznanych podczas wypadku B. F. zmarł. Powodowie uzasadniając odpowiedzialność pozwanych powołali się na orzeczenia wydane przez: Sąd Rejonowy w Jastrzębiu- Zdroju w sprawie zarejestrowanej pod sygn. II K 416/12 i Sąd Okręgowy w Gliwicach w sprawie zarejestrowanej pod sygn. II C 221/12. Wskazali, ze pozwani odpowiadająca podstawie art. 435 § 1 k.c. w zw. z art. 441§1k.c. w zw. z art. 446 § 4 k.c. Powodowie K. F. (1) i K. F. (2) są rodzicami B. F., D. F. (1) i M. L. (1) jego dziećmi, S. F. jest wnuczką B. F. a R. O. jego siostrą. Dalej powodowie opisali relacje jakie ich łączyły ze zmarłym B. F. i jak jego śmierć wpłynęła na ich życie. Następnie powodowie przytoczyli orzecznictwo sądów powszechnych i Sądu Najwyższego na potwierdzenie swoich stanowisk w sprawie i podali uzasadnienie żądania w zakresie odsetek. (k. 1-6, 368)

Pozwany Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w J. wniosło o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska w/w pozwany zarzucił, że roszczenie powodów jest bezpodstawne. W ocenie pozwanego powodowie nie wykazali zasadności swoich roszczeń w zakresie ich wysokości. Pozwany zarzucił, że dochodzone przez powodów kwoty są rażąco wygórowane i podniósł zarzut przyczynienia się B. F. do powstania szkody i zarzut przedawnienia roszczeń powodów. Pozwany zakwestionował wskazaną przez powodów podstawę prawną jego odpowiedzialności i podał, że nie ponosi odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. Zarzucił, że powodowie nie wykazali przesłanek jego odpowiedzialności tj. związku przyczynowego pomiędzy działaniem pozwanego a doznaną przez powodów krzywdą oraz winy pozwanego za zaistniałe zdarzenie. (k. 401-405)

Pozwana (...) Spółka Akcyjna w J. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na jej rzecz kosztów postępowania.

Pozwana podała, że to pracownik pozwanego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w J. został skazany prawomocnym wyrokiem karnym za przestępstwo pozostające w bezpośrednim związku przyczynowym ze zgonem B. F., co nie może być kwestionowane w toku postępowania cywilnego. N. od powyższego pozwana podniosła zarzut przyczynienia się poszkodowanego do szkody w postaci rażących uchybień zasad bhp, który ustalono w postępowaniu prowadzonych przez Sąd Okręgowy w Gliwicach w sprawie zarejestrowanej pod sygn. II C 221/12 na 25%. Dalej pozwana zarzuciła rażące wygórowanie roszczeń powodów. (k. 415-419)

Na rozprawie, która odbyła się 8 grudnia 2016roku pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w J. oświadczył, że nie kwestionuje zasady odpowiedzialności pozwanego wskazanej przez powodów. (k 549v.)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka Akcyjna w J. 10 lutego 2011 r. zawarła z Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w J. umowę o drążenie wyrobisk przygotowawczych w Kopalni (...). Na mocy tej umowy (...) Spółka Akcyjna w J. m.in. zobowiązała się do zapewnienia pracownikom Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w J. zjazdu i wyjazdu szybem oraz dojazdu koleją podziemną do odległych punktów pracy w trybie przyjętym dla pracowników Kopalni. B. F. był pracownikiem Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w J..

(okoliczności bezsporne)

W związku z wyżej wskazaną umową B. F., jak pracownik w/w Przedsiębiorstwa 28 października 2011 r. pracował w Kopalni (...) w P.. B. F. otrzymał od pracodawcy polecenie udania się w zespole trzyosobowym celem wymiany bębna napędowego w przenośniku taśmowym PTGm (...) nr 2 w chodniku N – 3 w pokładzie 404/2 poziom 830. Po wykonaniu pracy B. F. wraz z trzema innymi pracownikami udali się na dworzec osobowy SO-4. B. F. wsiadł do czwartego wozu osobowego licząc od lokomotywy. Na wozie znajdował się napis „wskakiwanie, wyskakiwanie i wychylanie się w czasie jazdy grozi śmiercią lub kalectwem”. W pociągu tym, który odbył jazdę w nieregularnym czasie ( nie był ujęty w rozkładzie jazdy pociągów osobowych ) bez zachowaniu rygorów wynikających z regulaminu przewozu, wbrew wymaganiom przepisów nie jechał kierownik pociągu, w związku z czym maszynista nie powinien był zgodzić się na przewóz osób. Podczas jazdy pociągu w rejonie stacji postojowej SP-10 doszło do wykolejenia i kolizji wozów pociągu osobowego z jednostkami transportowymi pozostawionymi w rejonie stacji postojowej. Wykolejeniu uległo pięć wozów pociągu osobowego ( 6-10 licząc od lokomotywy ) oraz jeden wóz średni o pojemności 1800 litrów, który został dociśnięty wozem osobowym do obudowy wyrobiska. W wyniku tego zdarzenia doszło również do przemieszczenia jednostek transportowych na stacji postojowej w kierunku jazdy pociągu osobowego. Na rozjeździe nr ZW-22 przemieszczająca się drzewiarka, niezabezpieczona przed zbiegnięciem przez pracowników pozwanego Przedsiębiorstwa, załadowana zakrętem kolejki spągowej uderzyła w wóz osobowy składu zatrzymanego już pociągu osobowego dociskając kłonicą głowę B. F. ( który otworzył drzwi i wychylił głowę nie w stronę przejścia a w stronę przeciwną ) do krawędzi otworu drzwiowego wozu osobowego powodując uraz twarzoczaszki. B. F. został przewieziony do szpitala gdzie stwierdzono jego zgon. Na znalezionym kasku B. F. nie stwierdzono śladów uszkodzeń lub krwi.

(protokół nr (...) r. ustalenia okoliczności wypadku przy pracy k.37-38, opinia lekarska o wypadku k.66, informacja nr 24/2011śm./EW z 7 listopada 2011 roku k. 36, odpis skrócony aktu zgonu B. F. k.31, protokół kontroli k. 445-446, protokół z 30 grudnia 2011 roku k. 447- 449, dokumenty znajdujące się w aktach Sądu Okręgowego w Gliwicach o sygn. II C 221/12 w szczególności wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z 9 października 2014 roku z uzasadnieniem, wyrok Sądy Apelacyjnego w Katowicach z 27 października 2015 roku z uzasadnieniem, opinia biegłego sądowego A. S. k.508-515 oraz ustne wyjaśnienia tego biegłego na rozprawie 12 grudnia 2013 r. oraz opinia biegłego sądowego J. C. k.637-648 oraz ustne wyjaśnienia tego biegłego na rozprawie 3 lipca 2014 r. )

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Jastrzębiu-Zdroju z 29 czerwca 2012 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II K 416/12, M. M. – pracownik Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w J. – został uznany za winnego i skazany za to, że w dniu 28 października 2011 r. na zmianie B w (...) Spółce (...) w P., w przekopie kierunkowym zachodnim, na poziomie 830, w rejonie stacji postojowej SP-10, jako przodowy trzyosobowego zespołu pracowników Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w J. i z tego tytułu będąc odpowiedzialnym za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnił obowiązków poprzez pozostawienie dwóch jednostek transportowych poza granicami stacji postojowej od strony rozjazdu ZW-22 i zaniechanie zabezpieczenia taboru wagonów pozostawionych na torze postojowym stacji postojowej SP-10 zaporą torową uchylną przed zbiegnięciem i najechaniem pociągu od strony rozjazdu ZW-23, w które uderzyła wykolejona jednostka pociągu jadącego torem komunikacyjnym, powodując wykolejenie pustego wozu z toru postojowego oraz zbiegnięcie dalszych trzech wozów, następnie uderzenie przez jeden z nich - wóz do przewozu materiałów długich, kłonicą w wóz osobowy pociągu znajdującego się na torze komunikacyjnym, w chwili gdy jadący w nim B. F. wychylił głowę, która wskutek uderzenia została dociśnięta do otworu drzwi, przez co doznał on rozległego urazu głowy, co spowodowało jego śmierć.

( w yrok Sądu Rejonowego w Jastrzębiu-Zdroju z 29 czerwca 2012 r., wydany w sprawie o sygn. akt II K 416/12 )

Powód K. F. (3) jest ojcem B. F.. W dacie wypadku syna miał 69 lat. Powoda ze zmarłym łączyły silne więzy. To powód namówił syna do podjęcia zatrudnienia w górnictwie. Często rozmawiali o pracy powoda. Syn odwiedzał swoich rodziców, nie tylko w okresie świątecznym. Mieszkali od siebie w odległości około 3 km. Bardzo często do nich telefonował i opowiadali sobie wzajemnie o swoich smutkach i radościach. Pomagał im poprzez zawożenie do lekarzy specjalistów, remont łazienki. B. F. z rodzicami wyjeżdżał w rodzinne strony ojca do S.. U K. F. (1) rozpoznano chorobę P., syn martwił się o ojca. Po śmierci B. F. dolegliwości związane z chorobą u powoda nasiliły się, tak, że powód nie prowadzi już samochodu. Obecnie z powodu stanu w zdrowia i wieku rodzice powoda jeszcze bardziej wymagają pomocy, której udzieliłby im syn gdyby żył. Powód utrzymuje się z emerytury w wysokości 3.000 zł miesięcznie.

Powódka K. F. (2) jest matką B. F.. W dacie jego śmierci miała 68 lat. Pozostaje pod opieką kardiologa, reumatologa, poza tym choruje na cukrzycę. Po śmierci syna z powodu stanu psychicznego jej schorzenia pogłębiły się. W dacie orzekania gdyby B. F. żył byłby już na emeryturze i mógłby w szerszym zakresie pomagać rodzicom niż robi to jego siostra R. O., która jeszcze zawodowo pracuje. Powódka nadal przeżywa śmierć syna. Przechowuje po nim pamiątki. Rodzice B. F. odwiedzają jego grób przynajmniej raz w tygodniu. K. F. (2) po śmierci syna stała się bardziej wycofana, mniej otwarta, spoważniała. Nadal przejawia objawy przedłużonej reakcji depresyjnej.

Powód D. F. (1) jest synem B. F.. W dacie jego śmierci miał 27 lat. Powód w tamtym czasie mieszkał już z założoną przez siebie rodziną: żoną i córką S. F., która w dacie śmierci B. F. skończyła dokładnie dwa lata. Powód tak samo jak jego ojciec pracuje w górnictwie, przez trzy lata pracowali razem, ojciec wprowadzał go w zawód górnika. B. F. uczestniczył na bieżąco w życiu syna. Pomagał mu w opiece nad córką, w remoncie mieszkania, w zagospodarowaniu ogródka działkowego. Powód był zapraszany z rodziną na niedzielne obiady. Po śmierci ojca powód stał się w pracy ostrożniejszy, wiele razy myśli o śmierci ojca gdy widzi przejeżdżający pociąg. Obecnie powód ma więcej obowiązków, po pierwsze nie może już liczyć na pomoc ojca, a po drugie pomaga swojej matce, która pozostała sama. Na grób ojca chodzi średnio raz na dwa tygodnie.

Powódka S. F. nie pamięta B. F., który był jej jedynym dziadkiem. Do dzisiaj przechowuje zabawkę, którą otrzymała od B. F. na drugie urodziny. Data jej urodzin to jednocześnie data śmierci dziadka. Z rodzicami odwiedza jego grób. Była związana z dziadkiem, dobrze czuła się w jego towarzystwie i podczas wspólnych zabaw.

Powódka R. O. jest siostrą B. F., w dacie jego śmierci miała 44 lata. Powódka miała ze zmarłym bliskie i serdeczne relacje. Gdy samotnie wychowywała pierwsze dziecko brat był dla niego jak ojciec, był ojcem chrzestnym syna powódka i pomagał w jego wychowaniu. M. L. (1) i syn powódki byli w tym samym wieku, dlatego często spędzali jako dzieci razem czas B. F.. W dacie śmierci B. F. i jego siostra zamieszkiwali w odległości kilku kilometrów. Spotykali się na wspólnych grillach. Obecnie powódka w większym zakresie musi zajmować się rodzicami.

Powódka M. L. (1) jest córką B. F.. W dacie jego śmierci miała 23 lata, planowała zawarcie związku małżeńskiego z obecnym mężem i mieszała wtedy jeszcze z rodzicami. W czerwcu roku, w którym zmarł B. F. powódka z narzeczonym zakupili mieszkanie do remontu, na tym samym osiedlu co mieszkanie rodziców, by mieć do nich blisko. Ojciec pomagał powódce w remoncie mieszkania. Z powodu stanu psychicznego matki powódki po śmierci męża, powódka jeszcze przez rok po śmierci ojca mieszkała z matką, mimo, że wcześniej miała zaplanowaną przeprowadzkę do nabytego mieszkania. Powódka z ojcem wyjeżdżała na M. i do rodziny ojca. W dacie śmierci powódka pracowała i zarabiała około 2.000 z, poza tym otrzymywała rentę po ojcu bo jeszcze się uczyła. Matka powódki uprawnienia do renty rodzinnej nabyła po trzech latach od jego śmierci. Przez ten okres to powódka utrzymywała mieszkanie i wspomagała matkę finansowo. Dwa, trzy razy w tygodniu powódka chodzi odwiedzać grób ojca.

Dzieci B. F. na skutek śmierci syna przedwcześnie stali się bardziej emocjonalnie dojrzali.

(zeznania świadka Ż. K. k. 573, D. F. (2) k. 573v., D. L.. 573v.-574, G. O. k. 574, przesłuchanie stron k. 592v.-594, opinia biegłej z zakresu psychologii M. K. k. 618-642)

28 października 2014 roku powodowie złożyli do Sądu Rejonowego w Jastrzębiu – Zdroju wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, w którym zaproponowali pozwanym zawarcie ugody w przedmiocie naprawienia krzywdy związanej z śmiercią B. F. ostatecznie do zawarcia ugody nie doszło.

(wniosek, koperta, w której nadano w urzędzie pocztowym wniosek i protokół posiedzenia z 19 stycznia 2015 roku w aktach Sądu Rejonowego w Jastrzębiu – Zdroju o sygn. IV Po 362/14)

Powyższe ustalenia faktyczne poczyniono na podstawie powołanych wyżej dowodów.

Ustalenia co do przyczyn wypadku i jego przebiegu poczyniono na podstawie dowodów z dokumentów powołanych wyżej, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Ustalenia odnośnie do krzywdy każdego z powodów doznanej na skutek śmierci B. F. poczyniono na podstawie dowodów z zeznań wskazanych wyżej świadków oraz na podstawie dowodu z przesłuchania stron, ograniczonego do przesłuchania powoda z powodu niedelegowania przez pozwanych osób uprawnionych do reprezentacji celem przesłuchania. Zeznania wyżej wskazanych osób Sąd uznał za wiarygodne, spójne i wzajemnie się uzupełniające.

Stan psychiczny powodów i wpływ na niego śmierci B. F. ustalono również na podstawie dowodu opinii biegłej z zakresu psychologii M. K.. Opinia wydana przez biegłą została sporządzona rzetelnie i kompleksowo. Biegła oparła się na materiale dowodowym i badaniu powodów wykonanym w zakresie niezbędnym do wydania opinii. Nadto szczegółowo uzasadniła swoje stanowisko w zakresie wniosków, które na podstawie przeprowadzonego badania sformułowała. Żadna ze stron nie wnosiła o uzupełnienie opinii ani o wydanie opinii przez innego biegłego z zakresu psychologii.

Sąd zważył co następuje:

W sprawie niespornym było, że B. F. będąc pracownikiem Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w J. poniósł śmierć w wyniku wypadku zaistniałego pod ziemią w należącej do (...) Spółki (...). Ostatecznie żaden z pozwanych nie kwestionował swojej odpowiedzialności za śmierć B. F. i podstawy prawnej ich odpowiedzialności.

Strony były zgodne, że odpowiedzialność pozwanych Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w J. oraz (...) Spółki Akcyjnej w J. opierała się na wyrażonej w art. 435 § 1 k.c. zasadzie ryzyka. Stanowisko to odpowiadało zgromadzonemu w sprawie materiałowi dowodowemu. Strony podzielały również stanowisko Sądu Apelacyjne wyrażone w wyroku z 27 października 2015 roku wydanym w sprawie prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Gliwicach pod sygn. II C 221/12 odnośnie do stopnia przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody ustalonego na 25%.

Sporna między stronami była jedynie wysokość dochodzonych przez powodów roszczeń i zasadność poniesionego przez pozwanych zarzutu przedawnienia roszczeń powodów.

Zgodnie z art. 446 § 4 k.c. Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Powyższa norma nie odwołuje się do żadnych obiektywnych i wyłącznych mierników. Krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby bliskiej bardzo trudno ocenić i wyrazić w formie pieniężnej. Każdy przypadek należy traktować indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, przy czym ocena ta powinna opierać się na kryteriach obiektywnych, a nie na wyłącznie subiektywnych odczuciach pokrzywdzonego. W orzecznictwie wskazywane jest, że zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego. Nie jest ono zależne od pogorszenia sytuacji materialnej osoby uprawnionej i poniesienia szkody majątkowej. Jedynie rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na jego umiarkowany wymiar i to w zasadzie bez względu na status społeczny i materialny pokrzywdzonego. Przesłanka "stopy życiowej" ma więc charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawić zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników, kształtujących jego wymiar. Jego celem jest kompensacja doznanej krzywdy, a więc złagodzenie cierpienia psychicznego, wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc pokrzywdzonemu w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym jego sytuacji.

W literaturze i orzecznictwie wskazuje się, że na rozmiar krzywdy, o której mowa w powołanym przepisie, mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność do jej zaakceptowania, wiek pokrzywdzonego. (tak też w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 roku, wydanego w sprawie III CSK 279/10)

Niewątpliwie każdy z powodów należy do kręgu osób bliskich zmarłego B. F..

Sąd ustalając wysokość zadośćuczynienia należnego każdemu z powodów wziął pod uwagę silną więź emocjonalną, która powodów z B. F., stan psychiczny powodów bezpośrednio po śmierci B. F. i na datę wydania wyroku. Każdy z powodów utracił osobę bliską, która wypełniała istotną rolę w ich życiu. Rodzice B. F. poza tym, że psychicznie przeżywają przedwczesną śmierć syna to nie mogą już liczyć na jego wsparcie i pomoc, której potrzebują z powodu wieku i schorzeń, które cierpią. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do kwestionowania twierdzeń powodów, że B. F. był troskliwym synem, czułym na ich potrzeby. Dodatkowo K. F. (1) obwinia się o wskazanie synowi drogi zawodowej. Dzieci B. D. F. i M. L. (2) utraciły przedwcześnie wspierającego ich rodzica, który aktywnie uczestniczył w ich życiu. Powodowie z ojcem byli silnie związani, wszyscy mieszkali nieopodal siebie i planowali, że tak zostanie. Śmierć ojca spowodowała osamotnienie, pustkę, zmieniła sposób postrzegania przez nich świata.

Siostra B. R. O. straciła starszego brata, który w trudnych sytuacjach życiowych był dla niej podporą. Obecnie większość obowiązków związanych z pomocą starszym już i schorowanym rodzicom spadła na nią, gdy wcześniej obowiązki te dzieliła z bratem.

W. B. S. F. z powodu przedwczesnej śmierci dziadka stała pozbawiona budowania relacji jakie zazwyczaj wiążą wnuka z dziadkiem. Biorąc zaangażowanie zmarłego w opiekę nad wnuczką, jego fascynację nią należy uznać, ze powódka utraciła osobę, która mogła odegrać bardzo ważną rolę w jej rozwoju i kształtowaniu osobowości.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należy uznać, że funkcja kompensacyjna zadośćuczynienia zostanie spełniona w stosunku do powodów K. F. (1), K. F. (2), D. F. (1), MarlenyLewaj przy zadośćuczynieniu ustalonym na kwotę 100.000 zł, w stosunku do powódki R. O. na kwotę 50.000zł, a w stosunku do S. L. na kwotę 20.000 zł. Przy czym żądanie ustalenia zadośćuczynienia w wyższych kwotach niż podane wyżej, Sąd uznał za zbyt wygórowane i w tym zakresie oddalił. U powodów nie stwierdzono następczych zaburzeń, przekraczających zdolności adaptacyjne powodów oraz odbiegających od typowych dla żałoby faz jej przeżywania, które byłyby spowodowane śmiercią B. F..

Odnosząc się do podniesionego przez pozwanych zarzutu przyczynienia się przez B. F. do powstania szkody należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 362 k.c., jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. W orzecznictwie przyjęto, że przyczynieniem się poszkodowanego do powstania szkody jest każde jego zachowanie pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą, za którą ponosi odpowiedzialność inna osoba. Przy czym, zachowanie się poszkodowanego musi stanowić adekwatną współprzyczynę powstania szkody lub jej zwiększenia, czyli włączać się jako dodatkowa przyczyna szkody. Przesłanką więc stosowania art. 362 k.c. stwarzającą możliwość obniżenia odszkodowania jest taki związek pomiędzy działaniem lub zaniechaniem poszkodowanego a powstałą szkodą (zwiększeniem się jej rozmiarów), że bez owej aktywności poszkodowanego bądź w ogóle nie doznałby on szkody, albo też wystąpiłaby ona w mniejszym rozmiarze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2014 r., sygn. akt III CSK 248/13, LEX nr 1541200, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2008 r., sygn. akt IV CSK 228/08, niepubl.). U podłoża tej konstrukcji tkwi założenie, że jeżeli sam poszkodowany swoim zachowaniem wpłynął na powstanie lub zwiększenie szkody, słusznym jest, by poniósł konsekwencje swego postępowania.

O tym, czy obowiązek naprawienia szkody należy zmniejszyć ze względu na przyczynienie się, a jeżeli tak to w jakich stopniu, decyduje sąd w procesie sędziowskiego wymiaru odszkodowania, przy uwzględnieniu tego rodzaju okoliczności jak wina lub nieprawidłowość zachowania poszkodowanego, porównanie stopnia winy obu stron, rozmiar doznanej szkody i ewentualne szczególne okoliczności danego przypadku (tak SN w wyroku z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie IV CSK 241/09, LEX nr 677896). Przy miarkowaniu świadczeń odszkodowawczych należałoby zatem uwzględnić, że to przede wszystkim zachowanie kierującego pojazdem było zawinione, zaś nieodwracalne skutki wypadku, dotknęły wyłącznie poszkodowanego.

Odnosząc powyższe do realiów niniejszej sprawy, należy podkreślić, że na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszym postępowaniu Sąd rozpoznający sprawę podziela stanowisko Sądów wyrażone w wyrokach wydanych w sprawie zarejestrowanej pod sygn. II C 221/12, że poszkodowany przyczynił się w 25% do powstania szkody.

Zatem przy uwzględnieniu przyczynienia poszkodowanego do powstania szkody, na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd zasądził od pozwanych solidarnie (na podstawie art. 441 § 1 k.c.) na rzecz powodów kwoty jak w punktach 1, 3, 5, 7, 9 i 11 wyroku, a w pozostałym zakresie powództwa powodów w punktach 2, 4, 6, 8, 10 i 12 wyroku jako niezasadne oddalił.

Sąd nie uwzględnił podniesionego przez pozwanych zarzutu przedawnienia roszczeń powodów, które przedawniają się stosownie do treści art. 442 ¹ k.c. Bieg terminu przedawnienia roszczeń wszystkich powodów w stosunku do obydwu pozwanych został przerwany poprzez złożenie 28 października 2014 roku wniosku o zawezwanie do próby ugodowej (akta Sądu Rejonowego w Jastrzębiu Zdroju o sygn. IV Po 362/14. Zatem w dacie wytoczenia powództwa nie upłynął nawet najkrótszy tj. trzyletni termin przedawnienia przewidziany dla tego typu roszczeń.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. Należy mieć na uwadze, że orzeczenie Sądu przyznające zadośćuczynienie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, a nie konstytutywnego (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 22 lutego 2007 roku, sygn. akt I CSK 433/2006, niepublikowane). Zobowiązane do zapłaty zadośćuczynienia ma charakter zobowiązania bezterminowego, toteż przekształcenie go w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania wierzyciela (pokrzywdzonego) skierowanego wobec dłużnika do spełnienia świadczenia (art. 455 k.c.). Roszczenia powodów stały się wymagalne wobec pozwanych z chwilą doręczenia pozwanym odpisu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej złożonego w wyżej opisanym postępowaniu przesądem Rejonowym w J..

O kosztach rozstrzygnięto po myśli art. 100 k.p.c. stosując zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów. Powodowie, poza S. F. wygrali sprawę w 75%. S. F. wygrała sprawę w 60%.

Na koszty postępowania składały się: opłaty od pozwu (jedynie S. F. została z kosztów sądowych zwolniona), wynagrodzenie biegłej z zakresu psychologii (nie dotyczy powoda K. F. (1)), wynagrodzenia pełnomocnika powodów i pełnomocnika pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w J., opłaty skarbowe od udzielonych pełnomocnictw, koszty postępowania pojednawczego Sąd uwzględniając wysokość poniesionych przez strony kosztów postępowania i zasadę wynikającą z art. 100 k.p.c. zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w J. na rzecz każdego z powodów koszty postępowania jak w punktach od 13 do 18 wyroku.

W przypadku powodów Sąd kierując się normą wynikającą z art. 109 § 2 k.p.c., tj. mając na uwadze nakład pracy ich pełnomocnika i charakter sprawy dokonał obniżenia wynagrodzenia pełnomocnika każdego z powodów w stosunku do stawek przewidzianych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (w brzmieniu obowiązującym w dacie wytoczenia powództwa). (podobnie Sąd Najwyższy w uchwale z 8 października 2015 roku wydanej w sprawie III CZP 58/15 i Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 8 marca 2017 roku wydanym w sprawie I ACa 2444/15) Każdemu powodowi Sąd przyznał tytułem zwrotu kosztów wynagrodzenia pełnomocnika kwotę 1.200 zł, pomniejszoną stosownie do reguły wynikającej z art. 100 k.p.c.

Na podstawie art. 102 k.p.c. z powodu trudnej sytuacji finansowej Sąd nie obciążył pozwanego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania.

Natomiast na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. Sąd nakazał pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w J. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 750 zł tytułem opłaty od pozwu S. F., od której uiszczenia powódka została zwolniona.

SSR (del.) Marzena Botwina