Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 marca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 18-01-2018 r. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) odmówił W. P. prawa do wypłaty odsetek.

W uzasadnieniu wskazanego stanowiska podniesiono, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 2.01.2018 r. wydał decyzję przyznającą prawo do emerytury pomostowej od dnia 20.11.2015 r., tj. od daty określonej w wyroku sądu.

Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sentencji wyroku z dnia 9.11.2017 r. nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności w sprawie przyznania prawa do emerytury pomostowej, a tym samym nie orzekł o wypłacie odsetek.

Wobec powyższego organ rentowy wydał decyzję ustalającą prawo do emerytury pomostowej zgodnie z przepisami prawa, na podstawie art. 100 i art. 118 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, uznając, iż odsetki od kwot wypłaconego świadczenia emerytalnego na podstawie przepisu art. 85 ust. l ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie przysługują.

Nadto wskazano, że, Sąd Okręgowy w Łodzi wydając w dniu 9.11.2017 r. prawomocny wyrok przyznający prawo do emerytury pomostowej nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w przyznaniu prawa do emerytury pomostowej.

/decyzja z dnia 9 marca 2018 r. k. 221 akt ZUS/

W dniu 16 kwietnia 2018 r. wnioskodawca złożył odwołanie od wskazanej decyzji wnosząc o jej zmianę i zasądzenie odsetek ustawowych za zwłokę wobec faktu przyznania mu prawa do emerytury pomostowej dopiero wyrokiem Sądu od dnia 20 listopada 2015 r. Odwołujący wskazał, iż już w tej dacie złożone przez niego dokumenty były kompletne i wystarczające do podjęcia przez ZUS decyzji w przedmiocie przyznania mu prawa do emerytury co potwierdza wyrok Sądu. Wobec powyższego, należne są mu również odsetki od kwot nieterminowo wypłaconego świadczenia tj. od dnia 20 listopada 2015 r. do chwili zapłaty tj. stycznia 2018 r.

/odwołanie z dnia 16 kwietnia 2018 r. k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

W uzasadnieniu swego stanowiska podtrzymał argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji nadto podniósł, iż W. P. (ur. (...)) złożył w dniu 16.11.2015r. wniosek o przyznanie prawa do emerytury pomostowej. Decyzją z dnia 05.01.2016r. odmówiono prawa do świadczenia ponieważ po dniu 31.12.2008r. wnioskodawca nie pełnił służby i nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W dniu 20.01.2016 r. wnioskodawca złożył dodatkową dokumentację na okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach w okresie od 15.10.2015r. do 31.10.2015r. Decyzją z dnia 01.02.2016r. nie zaliczono w/w okresu do pracy wymienionej w art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych i odmówiono prawa do świadczenia.

Na skutek wniesionego odwołania Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 09.11.2017r. zmienił decyzje ZUS i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury pomostowej od 20.11.2015r.

W trakcie postępowania Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy i na jej podstawie oraz po uwzględnieniu zebranego materiału dowodowego (wyjaśnienia wnioskodawcy, zeznania świadków) zaliczył okres od 15.10.2015r. do 31.10.2015r. do pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych.

Wyrok Sądu uprawomocnił się 16.12.2017r., a w dniu 02.01.2018r. wydano decyzję o przyznaniu prawa do emerytury pomostowej od 20.11.2015r.

Zatem w ocenie organu rentowego brak jest podstaw do wypłaty odsetek, tym bardziej, że Sąd Okręgowy w Łodzi nie stwierdził odpowiedzialności ZUS za nieustalenie ostatniej okoliczności w sprawie przyznania prawa do emerytury pomostowej.

/odpowiedź na odwołanie – k. 5, 5v./.

W piśmie procesowym z dnia 2 lipca 2018 r. wnioskodawca wskazał, iż jego wniosek z dnia 16 listopada 2015 r. przyznanie prawa do emerytury pomostowej spełniał wszystkie warunki wymagane do nabycia tego prawa. Wobec tego to ZUS ponosi odpowiedzialność za niewydajnie prawidłowej decyzji w terminie.

/pismo procesowe z dnia 2 lipca 2018 r. k. 13/

Na rozprawie w dniu 25 października 2018 r. – poprzedzającej wydanie wyroku strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe.

/ stanowisko procesowe stron e-protokół z rozprawy z dnia 25 października 2018 r. 00:02:46 -00:06:25 płyta CD k. 22/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. P. urodził się w dniu (...)

/okoliczność bezsporna/.

W dniu 16 listopada 2015 r. ww. złożył wniosek o emeryturę pomostową.

/wniosek k. 63 – 70 plik I akt ZUS/.

Po wezwaniu przez organ rentowy przedłożył świadectwo pracy potwierdzające okres zatrudnienia w zakładzie Usługowo –Handlowym (...).

/ notatka służbowa z rozmowy telefonicznej k. 89, pismo wnioskodawcy datowane na dzień 2.11.2015 r. k. 95 , świadectwo pracy k.96/

Decyzją z dnia 5 stycznia 2016 r. po rozpoznaniu wniosku z dnia 16 listopada 2015 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił W. P. prawa do emerytury pomostowej uznając, że w/w nie pełnił służby i nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub pracy o szczególnym charakterze w rozumieniu art.3 ust. 1 i 3 ww. ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Organ rentowy podkreślił, że przedłożone dowody wykonywania pracy w warunkach opisanych w art.3 ust. 2 pkt e lub art. 3 ust.2 pkt 2 c ww. ustawy nie zostały uwzględnione. Zdaniem organu rentowego, wskazany przez specjalistę BHP wydatek energetyczny jaki miał dotyczyć W. P. w ciągu zmiany roboczej tj. 8400 kJ , jest charakterystyczny dla takich zawodów jak prace górnika pod ziemią lub hutnika i nie odpowiada stanowisku pracy zajmowanemu przez wnioskodawcę.

/decyzja k. 123-124 akt ZUS/

Pismem z dnia 20 stycznia 2016 r. wnioskodawca domagał się ponownego rozpoznania wniosku z dnia 16 listopada 2015 r., złożył kartę oceny wysiłku fizycznego, ocenę ryzyka zawodowego i identyfikację zagrożeń na stanowisku pracy

/pismo k.125, dokumenty k.127-160 akt ZUS/

Decyzją z dnia 1 lutego 2016 r. po rozpoznaniu wniosku z dnia 16 listopada 2015 r. , Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił W. P. prawa do emerytury pomostowej. Powołując się na przepis art. 4 w związku z art. 13 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, organ rentowy wskazał , że po dniu 31 grudnia 2008 r. W. P. nie pełnił służby i nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub pracy o szczególnym charakterze w rozumieniu art.3 ust. 1 i 3 ww. ustawy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że W. P. legitymuje się stażem pracy w wymiarze 25 lat i 26 dni w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach/charakterze. Organ rentowy podkreślił ,że przedłożone dowody wykonywania pracy w warunkach opisanych w art.3 ust. 2 pkt e lub art. 3 ust.2 pkt 2 c ww. ustawy nie zostały uwzględnione. Zdaniem organu rentowego, wskazany przez specjalistę BHP wydatek energetyczny jaki miał dotyczyć W. P. w ciągu zmiany roboczej tj. 8400 kJ , jest charakterystyczny dla takich zawodów jak prace górnika pod ziemią lub hutnika i nie odpowiada stanowisku pracy zajmowanemu przez wnioskodawcę.

/decyzja k. 165 – 166 akt ZUS/

W dniu 15 lutego 2016 r. W. P. złożył pismo o ponowne rozpoznanie wniosku z dnia 16 listopada 2015 r., gdyż złożył dokumenty dotyczące oceny wysiłku fizycznego i spełnia warunki do przyznania prawa do świadczenia, gdyż wykonywał pracy wymienione w załączniku nr 1 poz.38 ustawy o emeryturach pomostowych

/pismo k.167-169 akt ZUS/

Decyzją z dnia 2 marca 2016 r., po rozpoznaniu wniosku z dnia 15 lutego 2015 r. , Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., odmówił W. P. wszczęcia postępowania o ponowne rozpatrzenie wniosku o ustalenie prawa do emerytury pomostowej. W ocenie organu rentowego, W. P. nie przedłożył nowych dokumentów, które miałyby wpływ na prawo do świadczenia.

/decyzja k. 179 akt ZUS/

W dniu 24 marca 2016 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie W. P.. Skarżący wskazał, że nie zgadza się z treścią decyzji odmawiającej mu prawa do emerytury pomostowej. W. P. wskazał, że w okresie od 15 do 31 października 2015 r. wykonywał, w oparciu o umowę o pracę w firmie (...) prace fizyczne związane z wywozem nieczystości stałych z pomieszczeń pustostanu kamienicy mieszczącej się przy ulicy (...) w Ł.. Praca wykonywana przez skarżącego sprowadzała się do usuwania nieczystości stałych takich jak: gruz, deski podłogowe czy też zniszczone urządzenia sanitarno – higieniczne. W. P. usuwał elementy przy pomocy siekiery lub młota, a następnie wywoził je za pomocą taczki lub wiadra na miejsce gromadzenia odpadów. W ocenie skarżącego , ww. czynności wymagały od niego znacznego wysiłku fizycznego i wiązały się ze znacznym wydatkiem energetycznym – powyżej 8400 kJ. W ocenie skarżącego, wywóz nieczystości stałych wiąże się z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym, a praca ta jest określona pod poz. 38 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych.

/odwołanie k. 3 – 3v. załączonych akt VIII U 833/16/

Wyrokiem z dnia 9 listopada 2017 r. w sprawie sygn. akt VIII U 833/16 Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżone decyzje z dnia 1 lutego 2016r. i 2 marca 2016 r. i przyznał W. P. prawo do emerytury pomostowej od dnia 20 listopada 2015 r. W uzasadnieniu wskazanego stanowiska podniesiono, iż wnioskodawca w sposób niewątpliwy wykazał przed Sądem, że wykonywał w okresie zatrudnienia w Zakładzie Usługowo Handlowym (...) pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych. Zaznaczono też, że w sprawie w sposób karygodny wydano 3 decyzje odmowne, podczas gdy skarżący domagał się rozpoznania jego wniosku z dnia 16 listopada 2015 r. w sposób prawidłowy. Mając to na uwadze Sąd uznał, że decyzja z dnia 2 marca 2016 r. była konsekwencją wydania decyzji z dnia 1 lutego 2016 r., gdzie zajmowano się wnioskiem z dnia 16 listopada 2015 r., co warunkowało datę przyznania świadczenia.

/wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 listopada 2017 r. .k. 80 wraz z uzasadnieniem k. 86-96 załączonych akt VIII U 833/16/.

Powyższy wyrok Sądu uprawomocnił się 16 grudnia 2017r., a w dniu 2 stycznia 2018r. wydano decyzję o przyznaniu prawa do emerytury pomostowej od 20 listopada 2015r.

/bezsporne/

Hipotetyczna wysokość odsetek za okres od 29 grudnia 2015 r. (30 dni od daty wyjaśnienia ostatniej okoliczności w sprawie) do dnia zapłaty tj. 8 stycznia 2018 r. wynosi 2560,37 złotych.

/ wyliczenie hipotetyczne wysokości odsetek k. 16/

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy jest zasadne.

Przedmiotem sporu niniejszego postępowania było prawo ubezpieczonego do odsetek, wobec faktu wydania decyzji o przyznaniu prawa do emerytury pomostowej od 20.11.2015r. dopiero decyzją z dnia 2 stycznia 2018r. w wykonaniu wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 9 listopada 2017 r. i wypłaty wskazanego świadczenia od 8 stycznia 2018 r.

Wskazać należy, iż zgodnie z art. 118 ust. 1, 1a i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.) organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. Inaczej mówiąc, oznacza to, iż chwilą, od której rozpoczyna bieg 30-dniowy termin do wydania decyzji jest rozstrzygnięcie ostatniej kwestii koniecznej dla ustalenia uprawnień wnioskodawcy. Celem tak skonstruowanej regulacji jest zagwarantowanie ubezpieczonym możliwie szybkiego uzyskania świadczenia bez zbędnego przedłużania postępowania w sprawie o jego nabycie. W przypadku uchybienia powyższemu terminowi, organ rentowy popada w zwłokę ze spełnieniem świadczenia, czego konsekwencją jest obowiązek zapłaty odsetek w ustawowej wysokości.

W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość, organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ust. 1 cyt. art. 118.

Cytowany przepis nie statuuje zasady, iż zawsze datą ustalenia ostatniej okoliczności jest data wpływu prawomocnego wyroku do organu rentowego. Każdą sytuację należy rozpoznawać indywidualnie, oceniając, czy wiedza co do stanu faktycznego organu rentowego była wystarczająca do wydania decyzji.

Podobne stanowisko zajął także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 kwietnia 2004 roku, sygn. akt III UA 1/04, w którym stwierdził, że jeżeli ustalenie stażu pracy w szczególnych warunkach, stanowiącego przesłankę nabycia prawa do świadczenia, następuje w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych, to 30-dniowy termin określony w art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), po upływie którego organ rentowy obowiązany jest do zapłaty odsetek, należy liczyć od daty wyroku sądu, którym prawomocnie ustalono prawo do tego świadczenia (pub. OSNP 2004/23/406).

Sąd Okręgowy w Łodzi w pełni podziela także pogląd Sądu Apelacyjnego w Katowicach wyrażony w wyroku z dnia 21 grudnia 2006 roku w sprawie III AUa 1171/05, w którym stwierdził, iż użycie słowa "również" w art. 118 ust. 1a ustawy o FUS wskazuje na fakt, iż przepis eksponuje tylko jedną z możliwości wyjaśnienia ostatniej okoliczności. Gdyby intencją ustawodawcy było automatyczne każdorazowe uznanie w przypadku wydania orzeczenia przez organ odwoławczy za datę wyjaśnienia okoliczności - daty wpływu orzeczenia do organu rentowego, słowo "również" w przepisie nie zostałoby użyte (LEX nr 310385).

Wskazać także należy, iż pod pojęciem "wyjaśnienia ostatniej niezbędnej okoliczności" rozumie się rozstrzygnięcie ostatniej kwestii koniecznej dla ustalenia uprawnień (lub jego braku), czyli dokonanie czynności niezbędnych dla ustalenia stanu faktycznego (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 lipca 2013 r. III AUa 1685/12, LEX nr 1383459).

Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2007 r. (P. 11/2007 OTK ZU, 2007/8A poz. 97), art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, rozumiany w ten sposób, że za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uznaje się dzień wpływu prawomocnego orzeczenia tylko w sytuacji, gdy za nieustalenie tych okoliczności nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy, jest zgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

W uzasadnieniu powołanego wyroku, Trybunał Konstytucyjny wywiódł w szczególności, że przez pojęcie „wyjaśnienie ostatniej niezbędnej okoliczności” z art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS trzeba rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Stąd też 30 dniowy termin na wydanie decyzji w sprawie świadczenia i jego wypłaty w razie, gdy prawo do świadczenia zostało ustalone przez Sąd, powinien być liczony od dnia doręczenia wyroku Sądu tylko wtedy, gdy ustalenie prawa do świadczenia dopiero w postępowaniu sądowym nie było następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność organ rentowy. W przeciwnym wypadku, gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy (np. błędna interpretacja przepisów, zaniechanie podjęcia określonych działań z urzędu, błędne orzeczenie lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS w sprawie niezdolności do pracy), termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, powinien był ustalić prawo do świadczenia.

Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, a opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa, prowadzi do obowiązku organu uiszczenia odsetek od przyznanego z opóźnieniem należnego ubezpieczonemu świadczenia (por. Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 18 września 2014 r., III AUa 16/14, Lex nr 15189)

Jeżeli więc odpowiedzialność taka jest po stronie organu rentowego ubezpieczony ma prawo do odsetek. Omawiany przepis może więc dotyczyć wyłącznie takiej sytuacji, której dla wykazania okoliczności, która miałaby wpływ na prawo do świadczenia lub na jego wysokość, dopiero w postępowaniu sądowym zostałby przedstawione odpowiednie dowody, z których strona mogłaby skorzystać już w postępowaniu przed organem rentowym, lecz tego nie uczyniła (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 września 2006 r. III AUa 1126/2005). Organ rentowy ma bowiem obowiązek znać i prawidłowo stosować prawo materialne i w tym zakresie ponosi pełną odpowiedzialność. Jedynie wówczas, gdy brak możliwości wydania prawidłowej decyzji był podyktowany niezależnymi od organu rentowego, brakami w ustaleniach faktycznych, możliwe jest przyjęcie, że organ nie ponosi odpowiedzialności przewidzianej w art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Należy przy tym zauważyć, że użyty w tym przepisie termin „ustalenie okoliczności” dotyczy wyłącznie sfery faktów, a nie prawa, bowiem przy wykładni prawa nie dochodzi do żadnych „ustaleń okoliczności”.

Stosownie do dyspozycji zawartej przez ustawodawcę w treści normy prawnej wyrażonej w przepisie art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 963 ze zm.), jeżeli Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Przepis § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 1999 roku, nr 12, poz. 104), wydanego na podstawie art. 85 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stanowi, że odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń - do dnia wypłaty świadczeń. Zaś okres opóźnienia w ustaleniu prawa do świadczeń i ich wypłacie, dla których przepisy określające zasady ich przyznawania i wypłacania przewidują termin na wydanie decyzji, liczy się od dnia następującego po upływie terminu na wydanie decyzji.

Z utrwalonego orzecznictwa sądowego (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 7 kwietnia 2010 r. I UK 345/2009, LexPolonica nr 2578200 i z dnia 15 października 2010 r. III UK 20/2010, LexPolonica nr 3028490, por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 29 maja 2014 r., III AUa 2071/13, Lex nr 1483723) w zakresie wykładania przepisu art. 85 ust. 1 ustawy o sus jednoznacznie wynika, że odpowiedzialność organów rentowych istnieje nie tylko wtedy, gdy opóźnienie w przyznaniu lub w wypłacie świadczenia nastąpiło z winy tego organu ale także wtedy, gdy takie opóźnienie jest skutkiem innych przyczyn od tego organu niezależnych.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy kwestionując żądanie wnioskodawcy przyznania odsetek za nieterminowe przyznanie i wypłatę emerytury pomostowej stwierdził, że decyzja z dnia 2 stycznia 2018 r. wykonująca wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 9 listopada 2017 r. w spr. sygn akt VIII U 833/16 została wydana w trzydziestodniowym terminie od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, a taką okolicznością zdaniem organu rentowego było uprawomocnienie się wskazanego orzeczenia w dniu 16 grudnia 2017 r. Organ rentowy podnosił, iż przyjęcie wskazanego stanowiska jest uzasadnione, bowiem w trakcie postępowania Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy i dopiero na jej podstawie oraz po uwzględnieniu zebranego materiału dowodowego (wyjaśnienia wnioskodawcy, zeznania świadków) zaliczył okres od 15.10.2015r. do 31.10.2015r. do pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych.

Rozstrzygniecie Sądu w niniejszym procesie sprowadza się zatem do zbadania, kiedy zostały ustalone wszystkie okoliczności niezbędne do wydania decyzji przyznającej prawo do emerytury pomostowej wnioskodawcy, a także czy w chwili ustalania uprawnień ubezpieczonego do świadczenia z ubezpieczenia społecznego na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 9 listopada 2017 r. istniały takie okoliczności, które zwalniałyby organ rentowy od odpowiedzialności za wypłatę odsetek za opóźnienie w spełnieniu tego świadczenia, innymi słowy, czy organ mógł wydać wcześniej pozytywną dla wnioskodawcy decyzję.

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego należy uwzględnić żądanie wnioskodawcy w zakresie prawa do odsetek za czas opóźnienia w wypłacie należnych mu świadczeń od dnia 29 grudnia 2015 r., tj. 30 dni od daty wyjaśnienia ostatniej okoliczności w sprawie – dostarczenia przez wnioskodawcę po wezwaniu przez organ rentowy świadectwa pracy potwierdzającego okres zatrudnienia w zakładzie Usługowo –Handlowym (...).

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika, iż organ rentowy posiadał niezbędne dane do wydania decyzji przyznającej ubezpieczonemu prawo do emerytury już po uzupełnieniu wskazanego braku przez wnioskodawcę. Przy tym nieistotne jest, iż w trakcie toczącego się między stronami postępowania o prawo do tego świadczenia Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy i na jej podstawie oraz po uwzględnieniu zebranego materiału dowodowego (wyjaśnienia wnioskodawcy, zeznania świadków) zaliczył okres od 15.10.2015r. do 31.10.2015r. do pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych.

Organ rentowy dysponujący wykwalifikowanymi służbami odpowiada za błędną interpretację danych dostarczonych przez wnioskodawcę oraz przedłożonych przez niego dokumentów. W oparciu o posiadane informacje mógł wydać decyzje zgodne z prawem i dokonywać terminowej wypłaty świadczenia. Należyte zbadanie sprawy pozwalało na ustalenie prawa do emerytury pomostowej. Opóźnienie w przyznaniu i wypłaceniu świadczenia jest więc następstwem okoliczności, za które Zakład ponosi odpowiedzialność. W procesie sygn akt VIII U 833/16 nie ujawniły się bowiem żadne nowe okoliczności, które mogłyby mieć wpływ na prawo ubezpieczonego do świadczeń, a Sąd dokonał jedynie analizy materii, którą prawidłowo winien zweryfikować już sam Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W związku z powyższym spełniona została dyspozycja przepisu art. 85 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy, a mianowicie organ rentowy ustalając prawo do świadczenia decyzją z dnia 2 stycznia 2018 r. ustalił je z przekroczeniem 30 dniowego terminu.

Stwierdzić zatem należy, że wypłacenie wnioskodawcy w opóźnionym terminie emerytury pomostowej powinno zostać zrekompensowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych odsetkami ustawowymi w kwocie 2560,37 złotych, określonymi przepisami prawa cywilnego - stosownie do treści art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, należnymi od dnia 29 grudnia 2015 r. do dnia 8 stycznia 2018 r. tj. w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, do dnia zapłaty. Znamiennym jest przy tym, że wnioskodawca nie kwestionował zarówno wskazanej kwoty odsetek wyliczonej na polecenie Sądu przez ZUS, jak i daty 29 grudnia 2015 r. wskazanej przez organ jako przypadającej 30 dni od daty wyjaśnienia ostatniej okoliczności tj. przedłożenia przez niego wszystkich wymaganych dokumentów- świadectwa pracy. Z tych też względów zasądzenie właśnie wskazanej kwoty, za wskazany okres jest w pełni uprawnione.

Na koniec należy podkreślić, iż na mocy ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 42, poz. 338) z dniem 1 kwietnia 2009 roku dokonano nowelizacji przepisu art. 118 ust. 1a w ten sposób, że na końcu przepisu dopisano zdanie drugie o następującej treści: „Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego”. Począwszy od dnia 1 kwietnia 2009 r. organ odwoławczy, w tym Sąd przyznający świadczenie, w sentencji wyroku powinien zatem zamieścić wyrzeczenie w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego tj. o istnieniu takiej odpowiedzialności lub jej braku. Kwestia braku takiego orzeczenia została rozstrzygnięta w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011r. (sygn. akt I UZP 2/11, Biuletyn Sądu Najwyższego 2011/3). Zgodnie z w/w uchwałą Sądu Najwyższego brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 Nr 153 poz. 1227 ze zm.) nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia. A zatem Sąd władny był wyrokować w niniejszej sprawie.

Mając na względzie powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji i przyznał ubezpieczonemu prawo do odsetek od wypłaconej emerytury pomostowej za okres od dnia 29 grudnia 2015 r. do dnia 8 stycznia 2018 r. w kwocie 2560,37 zł.

J.L.