Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Bogdan Świerczakowski

Sędziowie: SA Alicja Fronczyk (spr.)

SO (del.) Monika Włodarczyk

Protokolant: Małgorzata Szmit

po rozpoznaniu w dniu 04 grudnia 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa H. P.

przeciwko A. W.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 21 lipca 2017 r., sygn. akt IV C 80/16

oddala apelację.

Monika Włodarczyk Bogdan Świerczakowski Alicja Fronczyk

Sygn. akt V Aca 1551/17

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym dnia 18 kwietnia 2016 roku skierowanym przeciwko pozwanemu A. W. powódka H. P. wniosła o zobowiązanie pozwanego do złożenia oświadczenia woli o nieodpłatnym przeniesieniu na nią własności zabudowanej nieruchomości, położonej w G., stanowiącej działkę o numerze ewidencyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy w Grodzisku Mazowieckim prowadzi księgę wieczystą numer (...), a także zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pozwany A. W. reprezentowany przez kuratora wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Wyrokiem z dnia 21 lipca 2017 roku Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo opierając swoje rozstrzygnięcie o następujące ustalenia i oceny prawne.

Na mocy umowy darowizny z dnia 26 lipca 2013 roku, zawartej pomiędzy H. P. (darczyńcą) a A. W. (obdarowanym), H. P. darowała A. W. do majątku osobistego zabudowaną nieruchomość, położoną w G., stanowiącą działkę o numerze ewidencyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy w Grodzisku Mazowieckim prowadzi księgę wieczystą numer (...).

W piśmie z dnia 11 kwietnia 2015 roku H. P. zawarła oświadczenie o odwołaniu darowizny uczynionej w dniu 26 lipca 2013 roku na rzecz A. W., której przedmiotem była wskazana wyżej nieruchomość. Jako przyczynę odwołania darowizny wskazała rażącą niewdzięczność obdarowanego, polegającą między innymi na nieutrzymywaniu żadnego kontaktu darczyńcą oraz brak jakiejkolwiek chęci pomocy, w tym finansowej. Pismo to zostało przesłane A. W. na adres ul. (...). (...), (...)-(...) G. i zostało zwrócone nadawcy z adnotacją adresat wyprowadził się.

W tak ustalonym stanie faktycznym sąd pierwszej instancji wskazał, że podstawę materialną roszczenia stanowi przepis art. 64 kc, zgodnie z którym prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie. Sąd ten wyjaśnił, że źródłem obowiązku złożenia oświadczenia może być każde zdarzenie cywilnoprawne: umowa przedwstępna, umowa zobowiązująca do rozporządzenia, prawo odkupu, umowa spółki zobowiązująca do wniesienia wkładu), jednostronna czynność prawna (przyrzeczenie publiczne, testament, przyjęcie przekazu), decyzja administracyjna, bezpodstawne wzbogacenie. Artykuł 64 kc może mieć zastosowanie tylko wówczas, gdy istnieje cywilnoprawny obowiązek dokonania określonej czynności prawnej (złożenia oświadczenia woli). Z obowiązkiem tym musi być skorelowane odpowiednie uprawnienie drugiej strony o charakterze roszczenia cywilnoprawnego. Przesłanka ta jest spełniona, gdy możliwe jest określenie konkretnej treści oświadczenia woli, które ma być złożone przez zobowiązanego. W przedmiotowej sprawie obowiązek ten miał podstawę w czynności prawnej, jaką było odwołanie darowizny przez powódkę z powodu rażącej, jej zdaniem, niewdzięczności obdarowanego pozwanego. Sytuację tą reguluje przepis art. 898 kc, który stanowi, że darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Zgodnie z § 2 tego przepisu zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu. Ponieważ oświadczenie woli o odwołaniu darowizny odnosi jedynie skutek obligacyjny i stwarza po stronie obdarowanego obowiązek zwrotu przedmiotu odwołanej darowizny to dla wymuszenia realizacji skutku rzeczowego darczyńca powinien wystąpić z powództwem o zobowiązanie obdarowanego do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu własności nieruchomości z powrotem na darczyńcę, co wynika z zawartego w art. 898 § 2 kc odesłania do bezpodstawnego wzbogacenia, które wskazuje na wyłączenie automatycznego skutku rzeczowego odwołania darowizny.

Sąd pierwszej instancji podał, że odwołanie darowizny następuje nie w drodze orzeczenia sądu o charakterze prawo kształtującym, lecz przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie (art. 900 kc). Dopiero po złożeniu takiego oświadczenia, wywołującego skutek obligacyjny, lub równocześnie z tym oświadczeniem, darczyńca może wystąpić z powództwem o zwrot przedmiotu darowizny (złożenie oświadczenia woli) i w sprawie zainicjowanej takim właśnie powództwem, stosownie do zarzutu obdarowanego, możliwe jest poddanie ocenie skuteczności odwołania darowizny pod kątem spełnienia przesłanek określonych w art. 898 i 899 kc.

Analizując kwestię skuteczności złożonego przez powódkę oświadczenia sąd pierwszej instancji wskazał, iż stanowi ono czynność prawną jednostronną, która dla swej skuteczności wymaga niewątpliwego dojścia do adresata. Zgodnie zaś z dyspozycją art. 61 kc dojście oświadczenia woli do adresata w sposób, by mógł on zapoznać się z jego treścią polega na stworzeniu przez składającego takiej sytuacji, w której adresat oświadczenia mógł zapoznać się z nim w zwykłym toku czynności – przy czym rzeczywiste zapoznanie nie ma znaczenia prawnego. Z treści art. 61 kc bezsprzecznie wynika, iż w sprawie składania oświadczenia woli Kodeks cywilny przyjął teorię doręczenia, według której dla przyjęcia, iż oświadczenie woli zostało złożone innej osobie jest chwila dojścia treści tego oświadczenia do wiadomości tej osoby, a w wypadku składania oświadczenia publicznie – chwila jego publicznego złożenia. Ze względu na interes i bezpieczeństwo obrotu oraz ułatwienia dowodowe domniemywa się, iż adresat zapoznał się z treścią oświadczenia, gdy doszła do niego w taki sposób, iż powzięcie o nim wiadomości stało się możliwe. W tym miejscu należy wskazać, że z punktu widzenia skuteczności oświadczenia woli nieistotne jest również to, czy i kiedy adresat zapoznał się z jego treścią. Wystarczające jest, że oświadczenie woli doszło do niego w sposób stwarzający mu realną możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia ( wyrok Sądu Najwyższego z 19 października 1976 r., I PR 125/76; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1980 r., I PRN 109/80; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 1990 r., I CR 1410/89; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 października 1995 r., I CR 9/95; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1996 r., I CKU 44/96; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 października 1998 r., III ZP 31/98). Dla prawidłowego stosowania art. 61 kc nie wymaga się zatem badania, czy adresat rzeczywiście zapoznał się z oświadczeniem woli, ale weryfikuje się, czy istniała taka możliwość ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2010 r., II PK 295/09).

Odnosząc powyższe do realiów niniejszej sprawy sąd pierwszej instancji uznał, że powódka nie złożyła pozwanemu skutecznie oświadczenia o odwołaniu darowizny. Nie miał możliwości zapoznania się z jego treścią, albowiem przesyłka została przez pocztę zwrócona z adnotacją „adresat wyprowadził się”, bez jej awizowania. Powódka na rozprawie przyznała, że nie zna aktualnego miejsca zamieszkania pozwanego. W orzecznictwie przyjmuje się, że oświadczenie takie może być zawarte w pozwie i jest złożone z chwilą doręczenia odpisu pozwu ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 czerwca 2013 r., I ACa 419/13). Sąd wskazał jednak, że odpis pozwu został przesłany powodowi na nieaktualny adres, stąd to doręczenie nie wywołało zarówno skutków procesowych, jak i materialnych. Powyższe skutkowało koniecznością ustanowienia dla pozwanego nieznanego z miejsca pobytu kuratora. To kuratorowi został doręczony odpis pozwu z załącznikami. Jednakże doręczenie to nie mogło wywołać skutków materialnych, jakie wiążą się z doręczeniem oświadczenia o odwołaniu darowizny. W orzecznictwie przyjmuje się, że ustanowiony kurator procesowy ma podejmować za nieobecnego wszystkie czynności procesowe, które są niezbędne dla obrony jego praw w toku całego procesu. Kurator uprawniony jest więc do składania oświadczeń woli w imieniu reprezentowanej strony, ale tylko oświadczeń mających charakter procesowy. Bezskuteczne zaś pozostaje w stosunku do drugiej strony stosunku prawnego, złożenie oświadczenia woli wywołującego skutki materialnoprawne, w sytuacji w której oświadczenie to zostanie złożone wobec kuratora ustanowionego dla tej strony w trybie przepisu art. 144 kpc ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 18 czerwca 2014 r., I ACa 236/14). Sąd Apelacyjny w Katowicach na gruncie sprawy związanej z odwołaniem darowizny wskazał, że z uwagi na wyłącznie procesowy charakter ustanowionego w sprawie kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu osoby pozwanej nie ma podstaw do uznania, że doręczenie mu pozwu o zwrot przedmiotu darowizny (o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli) wywołało również skutek w sferze prawa materialnego, tj. wywołało po stronie pozwanej obowiązek zwrotu darowanej jej nieruchomości lokalowej ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 7 marca 2014 r., I ACa 723/13).

Z powyższych względów sąd pierwszej instancji oddalił powództwo oddalając również wnioski dowodowe zmierzające do potwierdzenia istnienia okoliczności uzasadniających odwołanie darowizny.

Apelację od wyroku z dnia 21 lipca 2017 r. Sądu Okręgowego w Warszawie wniosła powódka zaskarżając to orzeczenie w całości.

Przedmiotowemu wyrokowi zarzuciła:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, iż pozwany nie otrzymał skutecznie pisemnego odwołania darowizny,

2)  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 893 k.c. poprzez uznanie, iż w przedmiotowej sprawie nie ma on zastosowania podczas, gdy pozwany był zobowiązany troszczyć się o powódkę, czego w konsekwencji zaniechał,

3)  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 898 § 1 k.c. poprzez jego nieuwzględnienie, iż ma zastosowanie w niniejszej sprawie,

4)  naruszenie prawa procesowego w postaci art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego poprzez pominięcie zeznań strony oraz świadków i przez to brak rozpatrzenia istoty sprawy,

5)  naruszenie prawa procesowego w postaci art. 143 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, iż ustanowiony dla strony pozwanej kurator nie mógł skutecznie odebrać wszelkich pism procesowych w tym pozwu.

Mając na uwadze powyższe skarżąca wniosła o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania i pozostawienie temu sądowi orzeczenia o kosztach sądowych i kosztach zastępstwa procesowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie zasługuje na uwzględnienie.

Nie zawiera ona żadnych argumentów, które mogłyby podważyć prawidłowe rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji, a poczynione przez ten sąd ustalenia faktyczne Sąd Apelacyjny uznaje za prawidłowe i przyjmuje za własne, co czyni zbędnym ich ponowne przytaczanie. Sąd odwoławczy podziela również w pełni ocenę prawną tego sądu zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia ( por. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 sierpnia 2001 r., V CKN 348/00, LEX nr 52761, Prok. i Pr. 2002/6/40).

Kluczowe dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostawało ustalenie, czy oświadczenie woli powódki o odwołaniu darowizny uczynionej pozwanemu zostało mu skuteczne doręczone, w tym, czy pozwany mógł się z nim zapoznać, ewentualnie czy wywołało ono skutki prawne wobec doręczenia odpisu pozwu z załącznikami, wśród których znajdowało się oświadczenie o odwołaniu darowizny - ustanowionemu w sprawie dla pozwanego kuratorowi procesowemu, w konsekwencji zaś, czy było ono prawidłowe w świetle przepisów o odwołaniu darowizny. Zgodnie bowiem z treścią art. 900 k.c. odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie.

Zgodnie z przepisem art. 61 § 1 k.c., oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Dla prawidłowego stosowania wskazanego przepisu nie wymaga się badania, czy adresat rzeczywiście zapoznał się z oświadczeniem woli, ale weryfikuje się, czy istniała taka możliwość ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2010 r., II PK 295/09, LEX nr 602254). Zgodnie z ogólną regułą wynikającą z art. 6 k.c., na składającym oświadczenie woli spoczywa ciężar dowodu, że jego oświadczenie doszło do adresata w taki sposób, że mógł się z nim zapoznać w normalnym toku czynności. W przypadku składania oświadczeń woli na odległość za pośrednictwem operatora pocztowego, jak miało to miejsce w niniejszej sprawie, dla oceny, czy adresat mógł zapoznać się ze złożonym oświadczeniem woli, niezbędna jest analiza okoliczności tego doręczenia. W tym zakresie należy zauważyć, że w aktach sprawy znajduje się dowód nadania pisma zawierającego oświadczenie woli o odwołaniu przez powódkę darowizny, jednak znajduje się również koperta, na której odnotowano, że przesyłki nie doręczono z uwagi na to, iż adresat wyprowadził się. Niezaprzeczalnie zatem pozwany nie otrzymał skutecznie przed procesem materialnoprawnego oświadczenia o odwołaniu darowizny, o którym mowa w art. 900 k.c. Nie może więc ostać się twierdzenie skarżącej, że oświadczenie o odwołaniu darowizny dotarło do pozwanego przed procesem.

Nie budzi jednak żadnych wątpliwości to, że pozew może zawierać materialnoprawne oświadczenie woli kształtujące treść stosunku prawnego lub nawet stosunek ten niweczące ( por. uchwały Sądu Najwyższego z 22 lutego 1967 r., III CZP 113/66, OSNC 1967, Nr 6, poz. 102; z 11 września 1997 r., III CZP 1997, Nr 12, poz. 191; wyroki Sądu Najwyższego z 20 czerwca 2000 r., III CKN 835/98, niepubl.; z 28 kwietnia 1967 r., I CR 563/66, OSNC 1967, Nr 12, poz. 227). Dlatego też judykatura i piśmiennictwo przypisują sens określonych oświadczeń woli (lub oświadczeń do nich zbliżonych) oświadczeniom zawartym w pismach procesowych, mimo że takie ich znaczenie nie wynika z reguł językowych, jeżeli da się ono wywieść z ich celu. Jest tak wtedy, gdy osiągnięcie celu, do którego zmierza pismo zależy od złożenia oznaczonego oświadczenia, które wcześniej nie zostało złożone, np. wypowiedzenie najmu, czy dzierżawy, przy żądaniu w pozwie wydania przedmiotu najmu (dzierżawy), uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, oświadczenie o potrąceniu, czy – jak w tej sprawie – oświadczenie o odwołaniu darowizny. W innych przypadkach przypisanie czynności procesowej także skutków materialnoprawnych wymaga w pierwszej kolejności stwierdzenia, że procesowe zachowanie strony, w tym także złożenie przez nią konkretnego oświadczenia w toku postępowania, może być w ogóle uznane za złożenie oświadczenia woli z zamiarem wywołania skutków w sferze prawa materialnego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2011 r., V CSK 280/11, niepubl.). Podstawą dla dokonania czynności procesowych są przepisy prawa procesowego. Są one odpowiedzią na określone sytuacje procesowe, a ich adresatem jest w pierwszej kolejności organ prowadzący postępowanie, bo czynność procesowa podejmowana jest z założenia z zamiarem wywołania oczekiwanej przez stronę aktywności tego organu, natomiast nie jest nastawiona na kreowanie zobowiązań wobec przeciwnika procesowego. W realiach sprawy prawidłowo zatem sąd pierwszej instancji rozważał, czy prawnie dopuszczalne i skuteczne jest złożenie oświadczenia woli, które w zamiarze jego nadawcy ma wywołać skutek materialnoprawny – wobec kuratora procesowego ustanowionego w trybie art. 134, 144 k.p.c. dla strony nieznanej z miejsca pobytu.

Analizując regulacje prawne normujące instytucję kuratora procesowego dla strony nieznanej z miejsca pobytu stwierdzić należy za Sądem Okręgowym, że bezskuteczne pozostaje w stosunku do drugiej strony stosunku prawnego, złożenie oświadczenia woli wywołującego skutki materialnoprawne w sytuacji, w której oświadczenie to zostanie złożone wobec kuratora ustanowionego dla tej strony w trybie przepisu art. 144 k.p.c. Ustanowiony w ten sposób kurator procesowy ma bowiem podejmować za nieobecnego jedynie czynności procesowe, które są niezbędne dla obrony jego praw w toku całego procesu. Kurator uprawniony jest więc do składania oświadczeń woli w imieniu reprezentowanej strony, ale tylko oświadczeń mających charakter procesowy. Przyjęcie przez kuratora oświadczenia o odwołaniu darowizny, którego istotą jest rozwiązanie stosunku prawnego, a więc wywołanie wyłącznie skutku materialnoprawnego, przekracza zakres ochrony praw osoby reprezentowanej, zatem należy je uznać za niedopuszczalne ze względu na sprzeczność z ustawowymi uprawnieniami kuratora wynikającymi z art. 143 k.p.c.

Brzmienie art. 143 k.p.c. wskazuje, że kurator ustanowiony jest tylko w celu doręczenia odpisu pozwu lub innego pisma wywołującego potrzebę podjęcia obrony praw strony nieznanej z miejsca pobytu. Zgodnie z utrwaloną praktyką, przyjmuje się, że kurator choć ma obowiązek podejmowania wszelkich czynności procesowych niezbędnych dla zapewnienia obrony osoby, którą reprezentuje, także czynności dyspozytywnych i jest uprawniony do składania oświadczeń woli w imieniu reprezentowanej strony, jednak tylko tych, które mają charakter procesowy. Przyjęcie oświadczenia woli o charakterze materialnoprawnym, w tym tego, o którym mowa w art. 900 k.c., przekracza zakres kompetencji kuratora procesowego, zatem uznać należy za niedopuszczalne i nieskuteczne przyjęcie takiego oświadczenia w procesie przez kuratora procesowego ze względu na sprzeczność z jego ustawowymi uprawnieniami wynikającymi z art. 143 k.p.c. ( por. podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2007 roku, II CSK 261/07, OSNC-ZD 2008/3/84).

Rzecz ta przedstawia się w sposób odmienny w przypadku ustanowienia dla strony kuratora, o którym mowa w art. 184 § 1 k.r.io. O ile kurator do doręczeń dokonuje czynności procesowych, o tyle kurator absentis dokonuje wszelkich czynności dotyczących osoby i majątku nieobecnego, kierując się ochroną jego praw. Kurator absentis powoływany jest do dokonywania czynności materialnoprawnych i procesowych w imieniu nieobecnego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 1994 r. II CR 18/94). Umocowanie kuratora ma swe źródło w orzeczeniu sądu opiekuńczego wydanym na podstawie ustawy, a jego czynności stosownie do treści art. 95 § 2 k.c. wywierają skutki bezpośrednio dla zastąpionego. Zakres uprawnień kuratora nie jest określony ustawowo i zależy od potrzeb i rodzaju kurateli (art. 604 k.p.c.) W art. 601 k.p.c. ustawodawca określił legitymację do złożenia wniosku o ustanowienie kuratora dla osoby nieobecnej, przysługuje ona "osobie zainteresowanej". Chodzi tu zarówno o interes majątkowy, jak i niemajątkowy czy też bezpośredni i pośredni. Nie przesądzając w tym miejscu o zasadności ewentualnego wniosku o ustanowienie kuratora dla pozwanego w trybie przepisu art. 184 § 1 k.r.io., wskazać należy, że doręczenie oświadczenia woli wywołującego skutek materialnoprawny, mogłoby być skuteczne jedynie do rąk tego kuratora.

W tym stanie rzeczy, wobec ustalenia, że złożenie przez powódkę oświadczenia o odwołaniu darowizny okazało się nieskuteczne, albowiem ani przed procesem nie doszło do adresata w sposób, w który mógłby się on z nim zapoznać, ani poprzez doręczenie odpisu pozwu w tym postępowaniu kuratorowi procesowemu ustanowionemu w trybie art. 143, 144 k.p.c., gdyż ten ostatni sposób nie stanowi skutecznego i dopuszczalnego prawnie sposobu złożenia oświadczenia woli o skutku materialnoprawnym - za bezprzedmiotowe należy uznać roztrząsanie pozostałych zarzutów skarżącej, dotyczących istnienia podstaw do odwołania darowizny i w konsekwencji skutków złożonego przez nią oświadczenia o jej odwołaniu. Sam bowiem fakt, iż nie doszło do skutecznego odwołania darowizny niweczy skutki z tym związane, a więc roszczenie o zwrotne przeniesienie własności nie jest wymagalne i podlega oddaleniu, jak słusznie ocenił sąd pierwszej instancji.

Należy przy tym podkreślić, że w sprawie istniały przesłanki do ustanowienia kuratora procesowego, ponieważ uprawdopodobnione zostało, że miejsce pobytu pozwanego jest nieznane, więc jego interesy były prawidłowo reprezentowane. Jednak problem w sprawie tkwi nie w kwestii prawidłowej reprezentacji strony nieznanej z miejsca pobytu, lecz w braku możliwości złożenia kuratorowi ustanowionemu w procesie na podstawie art. 144 k.p.c. dla osoby nieznanej z miejsca pobytu oświadczenia woli o charakterze materialnoprawnym, a za takie uznać należy oświadczenie o odwołaniu darowizny z art. 900 k.c., które jest warunkiem sine qua non badania wystąpienia przesłanek odwołania darowizny, o których mowa w art. 898 § 1 k.c. Powództwo wytoczone w sytuacji, gdy darowizna nie została skutecznie odwołana, podlega oddaleniu bez potrzeby badania wystąpienia przesłanek jej odwołania.

Zarzuty naruszenia prawa procesowego i materialnego podniesione w apelacji należy w konsekwencji uznać za chybione. Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się popełnienia błędu w ustaleniach faktycznych prawidłowo ustalając, że pozwany nie otrzymał pisemnego oświadczenia woli o odwołaniu darowizny do chwili zamknięcia rozprawy. Nie naruszył również art. 143 k.p.c., ponieważ słusznie przyjął, że kurator procesowy dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego mógł skutecznie otrzymać odpis pozwu i dalszych pism procesowych, reprezentując w sporze stronę w sposób zgodny z procedurą, jednak kurator nie mógł skutecznie odebrać oświadczenia woli o skutku innym niż procesowy, bo materialnoprawnym w postaci oświadczenia o odwołaniu darowizny.

Zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. sąd drugiej instancji ocenił jako bezpodstawny w sytuacji, gdy do oddalenia powództwa doszło prawidłowo z przyczyn formalnych. Nie było potrzeby prowadzenia postępowania dowodowego obejmującego kwestie istnienia podstaw do odwołania darowizny w sytuacji, gdy nie wykazano skuteczności złożenia oświadczenia woli o jej odwołaniu.

Nieroztrząsanie sprawy na gruncie materialnoprawnym było w tej sytuacji prawidłowe, więc zarzut apelującej powódki niezastosowania art. 893 i 898 § 1 k.c. również nie zasługuje na uwzględnienie.

Z tych względów sąd odwoławczy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

Monika Włodarczyk Bogdan Świerczakowski Alicja Fronczyk