Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2018 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 03 września 2018 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w G.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I oddala powództwo;

II zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 947,27 zł (dziewięćset czterdzieści siedem złotych dwadzieścia siedem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt V GC 1578/17

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 10 września 2018 r.

Pozwem z dnia 3 lutego 2017 r. (data wpływu) powód (...) sp. z o.o. w G. wniósł pozew przeciwko (...) S.A. w W. o zapłatę kwoty 589,84 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 6 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania, w tym kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 28 czerwca 2016 r. doszło do uszkodzenia pojazdu marki B. (...) o nr rej. (...), stanowiącego własność M. T. i I. T.. Poszkodowani zgłosili szkodę w (...) S.A. w W. z tytułu ubezpieczenia AC, a następnie zlecili podmiotowi (...) sp. z o.o. w B. naprawę pojazdu. Warsztat sporządził kalkulację naprawy i przedstawił kosztorys pozwanemu, który go zweryfikował. (...) sp. z o.o. w B. nie uwzględnił zastosowanych przez pozwanego potrąceń jako niezgodnych z treścią zlecenia naprawy, a po jej wykonaniu wystawił fakturę VAT na kwotę 12 229,67 zł. Poszkodowani zawarli z (...) sp. z o.o. w B. umowę o przelew wierzytelności, który z kolei zawarł z powodem umowę o powierniczy przelew wierzytelności. Poszkodowani posiadali polisę AC w kwocie netto + 50 % VAT, zatem dochodzona pozwem kwota stanowi różnicę między należnym a wypłaconą przez pozwanego kwotą, powiększoną o 50 % VAT.

Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy w dniu 29 maja 2017 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodny z żądaniem pozwu, nadto zobowiązał pozwanego do zapłaty na rzecz powoda kwoty 227 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. (k. 78)

Pozwany w ustawowym terminie wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości, nadto zażądał zasądzenia od powoda na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu sprzeciwu podkreślił, iż w wyniku przeprowadzonej likwidacji szkody z dobrowolnej umowy ubezpieczenia AC wypłacił odszkodowanie w kwocie 11 648,99 zł, uznając za zasadne żądanie zapłaty za prace blacharskie i lakiernicze po stawce 140 zł netto, nie zaś, jak chciał tego powód, 170 zł netto. (k. 79-80v)

Postanowieniem z dnia 27 czerwca 2017 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Toruniu V Wydziałowi Gospodarczemu. (k. 104)

Powód w odpowiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty wskazał, że pozwany ograniczył się do lakonicznego zakwestionowania stawki za roboty blacharskie i lakiernicze, zastosowanej przez powoda. Podkreślił nadto, ze zastosowana stawka za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych stanowiła stawkę rynkową. (k. 117-119)

Postanowieniem z dnia 17 listopada 2017 r. dopuszczono dowód z opinii biegłego sądowego mgr. inż. S. D. na okoliczność ustalenia średniej stawki za prace blacharsko-lakiernicze stosowane przez warsztaty o porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę działające na terenie miejsca naprawy pojazdu. (k. 122)

Powód pismem z dnia 19 grudnia 2017 r. złożył zastrzeżenie co do treści tezy dowodowej, wskazując, ze w przedmiotowej sprawie nie ma dla rozstrzygnięcia sporu znaczenia średnia stawka za 1 roboczogodzinę prac blacharsko-lakierniczych, a ustalenie stawki rynkowej. (k.127)

Żadna ze stron nie wniosła zastrzeżeń do przedłożonej opinii biegłego sądowego.

Sąd ustalił, co następuje.

W dniu 28 czerwca 2016 r. doszło do uszkodzenia pojazdu marki B. (...) o nr rej. (...), stanowiącego własność M. T. i I. T., którzy zgłosili szkodę pozwanemu ubezpieczycielowi, z którym mieli zawartą umowę dobrowolnego ubezpieczenia pojazdów mechanicznych (AC). W Ogólnych Warunkach Ubezpieczeń Komunikacyjnych (...), w § 17 zamieszczono zapisy, wedle których wysokość odszkodowania ustala się z uwzględnieniem m.in. stawek za roboczogodzinę ustalonej przez (...) w oparciu o średnie ceny usług stosowane przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę, działające na terenie miejsca naprawy pojazdu (pkt 5).

(okoliczność bezsporna; ogólne warunki ubezpieczeń komunikacyjnych (...) – k. 65-72)

(...) S.A. w W. sporządził kalkulację naprawy, z której wynikało, że jej koszt powinien zamknąć się w kwocie 4979,46 zł brutto.

(dowody: kalkulacja naprawy – k. 12-16)

W dniu 12 lipca 2016 r. poszkodowani zlecili podmiotowi (...) sp. z o.o. w B. naprawę uszkodzonego pojazdu. Strony ustaliły, że wysokość wynagrodzenia na naprawę będzie stanowić równowartość kwoty wynikającej z faktury VAT wystawionej w oparciu o kalkulacje naprawy wykonaną przez (...) sp. z o.o. w B. w systemie A., E. lub DAT, z uwzględnieniem zakresu uszkodzeń oraz stawki za roboczogodzinę przysługującej i stosowanej przez warsztat naprawczy, któremu naprawa została zlecona (170 zł netto za roboczogodzinę). Rozliczenie miało nastąpić w formie bezgotówkowej pod warunkiem skutecznego przelania prawa do odszkodowania przysługującego poszkodowanym z tytułu szkody komunikacyjnej.

(dowody: zlecenie naprawy pojazdu – k. 17)

W dniu 12 lipca 2016 r. poszkodowani zawarli z (...) sp. z o.o. w B. umowę o przelew wierzytelności z policy AC, na mocy której zbyli na rzecz tego podmiotu wierzytelność z tytułu odszkodowania z policy AC poszkodowanego celem pokrycia całkowitego kosztu naprawy pojazdu marki B. (...) o nr rej. (...).

(dowody: umowa o przelew wierzytelności – k. 18)

(...) sp. z o.o. w B. sporządził własną kalkulację naprawy, w której ustalono w oparciu o system A., że koszt naprawy pojazdu wynosić będzie 13 361,05 zł brutto. Koszt robocizny to 170 zł netto na 1 roboczogodzinę. Następnie wykonał kolejną kalkulację, na której podstawie koszt naprawy wynosił 12 299,67 zł brutto (9 999,73 zł netto).

(dowody: kalkulacja naprawy – k. 24-30; kalkulacja naprawy po weryfikacji – k. 31-37)

Pozwany decyzją z 18 lipca 2016 r. przyznał powodowi odszkodowanie w kwocie 4979,46 zł. Następnie w dniu 19 września 2016 r. przyznał dodatkowe odszkodowanie w kwocie 6669,53 zł.

(dowody: pisma pozwanego z 18 lipca 2016 r. i 19 września 2016 – k. 61-62)

(...) sp. z o.o. w B. w dniu 30 sierpnia 2016 r. wystawił poszkodowanym fakturę VAT na łączną kwotę 12 999,67 zł z tytułu naprawy uszkodzonego samochodu.

(dowody: faktura VAT – k. 38-39)

W dniu 6 września 2016 r. między (...) sp. z o.o. w B. a (...) sp. z o.o. w G. doszło do zawarcia umowy o powierniczy przelew wierzytelności, na mocy której cedent przelał na powoda wierzytelność z tytułu odszkodowanie z policy AC poszkodowanego w związku ze szkodą w pojeździe B. (...). Warsztat naprawy zlecił powodowi wyegzekwowanie kwoty 6170,24 zł wraz z należnymi odsetkami ustawowymi, która to kwota stanowić miała różnicę między odszkodowaniem należnym a wypłaconą przez pozwanego kwotą.

(dowody: umowa o powierniczy przelew wierzytelności – k. 56; zlecenie do powierniczej umowy o przelew wierzytelności – k. 58)

(...) sp. z o.o. w B. w dniu 9 listopada 2016 r. zwrócił pozwanemu kwotę 1089,13 zł tytułem nadpłaconego podatku VAT, dotyczącego odszkodowania. Poszkodowani, z uwagi na używanie pojazdu do działalności gospodarczej, byli uprawnienie do do odliczenia 50% podatku VAT, a więc należne odszkodowanie winno być kwotą netto + 50% VAT.

(okoliczność bezsporna, nadto dowód: potwierdzenie przelewu – k. 63)

Średnie stawki stosowane przez warsztaty autoryzowane działające na terenie lokalnym za prace blacharsko-lakiernicze wynoszą odpowiednio 141,25 zł netto (prace blacharskie) i 142,81 zł netto (prace lakiernicze). Koszt naprawy przedmiotowego auta, mając na względzie uśrednione stawki, wynosił 9504,92 zł netto (11691,05 zł brutto).

(dowody: opinia biegłego – k. 140-143)

Sąd zważył, co następuje.

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie złożonych przez strony dokumentów, które uznano za wiarygodne i które nie zostały podważone oraz w oparciu o opinię biegłego z dziedziny techniki samochodowej i ruchu drogowego S. D..

Opinia biegłego sporządzona została w sposób fachowy, rzetelny i bezstronny. Biegły precyzyjnie i jednoznacznie wyjaśnił zagadnienia istotne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, t.j. ustalił średnie stawki za prace blacharsko-lakiernicze stosowane przez warsztaty o porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę, działające na terenie miejsca naprawy pojazdu z uwzględnieniem postanowień łączącej poszkodowanych i pozwanego umowy ubezpieczenia (OWU AC). Żadna ze stron nie wniosła zastrzeżeń do sporządzonej opinii. W kontekście powyższego należało uznać, że opinia biegłego nie została skutecznie podważona przez żadną ze stron.

Okoliczności w niniejszej sprawie były w zasadzie bezsporne. Pozwany nie kwestionował okoliczności zdarzenia ani swojej odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia AC. Uznał zasadność roszczenia odszkodowawczego poszkodowanego scedowanego na powoda –

w części, tj. wypłacając z tego tytułu kwotę 4979,46 zł, następnie zaś dodatkową kwotę 6669,53 zł. Łączna wysokość przyznanego odszkodowania wyniosła zatem 11 648,99 zł. Następnie warsztat naprawczy zwrócił pozwanemu kwotę 1089,13 zł z tytułu nadpłaty podatku VAT. W przedmiotowej sprawie pozwany nie kwestionował ważności żadnej z umów przelewu wierzytelności. W ocenie Sądu, również treść tych umów nie budzi wątpliwości, wynika z niech, iż powód nabył wierzytelność, jaką posiadali poszkodowani wobec pozwanego zakładu ubezpieczeń. Umowy przelewu wierzytelności były skuteczne w rozumieniu art. 509 k.c.

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 589,84 zł wynikającej z różnicy pomiędzy należnym jego zdaniem odszkodowaniem a kwotą wypłaconą przez pozwanego, podkreślając, iż pozwany niezasadnie przyjął stawkę 140 zł netto za roboczogodzinę prac blacharsko-lakierniczych w miejsce prawidłowej, tj. 170 zł netto.

Na wstępie wskazać należy, że przez umowę ubezpieczenia (dot. Autocasco) ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 1 i § 2 k.c.). Suma ubezpieczenia ustalona w umowie stanowi górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela, jeżeli nie umówiono się inaczej (art. 824 § 1. k.c.).

Konieczną przesłanką powstania odpowiedzialności odszkodowawczej (art. 361 § 1 k.c.) jest związek przyczynowy. Brak przyczynowości powoduje, że nawet zakwalifikowanie określonego zachowania, jako bezprawnego i zawinionego oraz ustalenie faktu poniesienia szkody nie może prowadzić do uznania odpowiedzialności za szkodę. Zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu wyrażoną w art. 6 k.c. wykazanie przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, w tym udowodnienie istnienia szkody polegającej na utracie korzyści i jej związku przyczynowego ze zdarzeniem sprawczym należy do poszkodowanego. Okoliczność czy strona wywiązała się ze swojego obowiązku udowodnienia faktów, z których wywodzi skutki prawne nie należy do materii objętej dyspozycją art. 6 k.c., ale podlega ocenie na gruncie przepisów prawa procesowego, w tym odnoszącego się do inicjatywy dowodowej stron art. 232 k.p.c. Ciężar dowodu obciąża osobę, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne niezależnie od tego czy może ona przedstawić określone dowody. Nie jest bowiem wykluczona sytuacja, że na jednej stronie będzie spoczywał ciężar dowodu, a druga strona będzie zobowiązana dowód ten dostarczyć, co wprost wynika z art. 233 § 2 k.p.c. ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2011 r., II PK 173/10; wyrok SR Gdańsk – Północ w Gdańsku z dnia 15.12.2009r., sygn. akt V GC 1318/09). Tym samym, powód zobowiązany był do wykazania wysokości szkody, a pozwany do udowodnienia zasadności jej obniżenia.

W przepisie art. 361 § 1 i § 2 k.c. również znajduje swoje źródło zakres odpowiedzialności sprawcy warunkujący ustalenie zakresu szkody. Odpowiedzialność odszkodowawcza w tym kontekście obejmuje wyłącznie normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zasadą jest, że zobowiązany do odszkodowania powinien zwrócić poszkodowanemu całą, wydatkowaną na ten cel kwotę (art. 361 § 1 i 2 k.c.), z tym, że w przypadku podatnika podatku VAT – bez uwzględnienia jego wartości – (por. uchwała Sądu Najwyższego z 17.05.2007 r. III CZP 150/06). Odszkodowanie może natomiast ulec zmniejszeniu, jeżeli poszkodowany przyczynił się do zwiększenia szkody (art. 362 k.c.).

W uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17.11.2011r. (III CZP 5/11), wskazano, że nie wszystkie wydatki, pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym, mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). W orzecznictwie podkreśla się, że oczywistym obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań zmierzających do zminimalizowania szkody. Obowiązek ten należy wyprowadzić przede wszystkim z art. 354 § 2 k.c., który nakazuje wykonywanie przez wierzyciela zobowiązania zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego. Brak ze strony wierzyciela takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego osoby obowiązanej do jej naprawienia (tak m.in. uchwała SN z dnia 22.04.1997r., I CZP 14/97; wyrok SN z dnia 26.11.2002r. I CKN 1993/00 IC 2003, z. 7-8, str. 42-43; wyrok SN z dnia 08.09.2004 I C CK 672/03).

Wyjaśnić należy, że pojęcie szkody nie ma wprawdzie ustawowego określenia, ale chodzi w nim o uszczerbek poniesiony w dobrach chronionych poszkodowanego, wbrew jego woli, wskutek zdarzenia wyrządzającego szkodę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2011 r., I CSK 457/10).

W niniejszej sprawie poszkodowani bezsprzecznie ponieśli szkodę w swoim majątku, ponieważ na skutek kolizji drogowej pojazd poszkodowanego marki B. (...) chroniony ubezpieczeniem AC przez pozwanego uległ uszkodzeniu. Biorąc pod uwagę fakt, iż ubezpieczyciel ocenił szkodę jako częściową, z punktu widzenia ekonomicznego naprawa pojazdu była konieczna.

Pozwany, po uprzednich oględzinach samochodu i sporządzeniu własnej kalkulacji, ocenił koszt łącznych napraw na kwotę 4979,46 zł przyjmując stawkę 140 zł netto za roboczogodzinę prac blacharsko-lakierniczych. Następnie jednakże przyznał dodatkowe odszkodowanie w kwocie 6669,53 zł, co dało łączną kwotę 11 648,99 zł. Z uwagi na to, że warsztat naprawczy zwrócił pozwanemu kwotę 1089,13 zł, wypłacone odszkodowanie wyniosło 10 559,86 zł.

Biegły oszacował uzasadniony koszt naprawy samochodu z uwzględnieniem OWU AC w sposób odmienny od powoda (w szczególności co do stawki za roboczogodzinę), podając, że wynosi on 9504,92 zł netto. Sąd podziela stanowisko biegłego w tym zakresie. Wysokość szkody i koszt naprawy winny zostać wyliczone przede wszystkim w oparciu o uzgodniony z pozwanym zakres uszkodzeń samochodu związanych z wypadkiem ubezpieczeniowym. Koniecznym było ustalenie kosztów naprawy w oparciu średnie stawki stosowane przez warsztaty, działające na terenie miejscowości naprawy. Biorąc pod uwagę fakt, iż – jak wskazał biegły – średnia stawka za roboczogodzinę na rynku lokalnym wynosiła 142 zł netto za roboczogodzinę, Sąd doszedł do wniosku, że zastosowana w niniejszej sprawie przez pozwanego stawka nie była zaniżona. Wprawdzie pozwany wskazywał, iż dla rozstrzygnięcia przedmiotowego sporu nie były istotne średnie stawki za prace blacharsko-lakiernicze, lecz stawki rynkowe, jednakże nie ulega wątpliwości, iż z łączącej strony umowy ubezpieczenia, w tym również ogólnych warunków ubezpieczenia (...) wysokość odszkodowania ustala się z uwzględnieniem m.in. stawek za roboczogodzinę określonej w oparciu o średnie ceny usług stosowane przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę, działające na terenie miejsca naprawy pojazdu. Jak wynika z poczynionych przez biegłego ustaleń, akceptowalna przez pozwanego stawka w wysokości 140 zł netto za roboczogodzinę prace blacharsko-lakierniczych odpowiadała średniej ceny tej usługi, stosowanej na lokalnym rynku przez autoryzowane warsztaty.

Pozwany na skutek przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego wypłacił łączną sumę 10 559,86 zł tytułem odszkodowania z ubezpieczenia AC. Wypłacona kwota wyrównała uszczerbek majątkowy, tj. szkodę w samochodzie poniesionej przez poszkodowanych. Pozwany ubezpieczyciel zgodnie bowiem z obowiązującymi w tym zakresie przepisami i łączącą strony umową zobowiązany był do ustalenia w sposób prawidłowy szkody i umożliwiającego rekompensatę strat poniesionych przez poszkodowanego i powoda w związku z przyjęciem szkody częściowej w pojeździe. Należało uznać, że pozwany ustalił koszty należne za naprawę stosownie do wiążącego obie strony OWU AC, tj. w oparciu o ceny usług i części zamiennych stosowane przez warsztaty działające na terenie miejsca zamieszkania ubezpieczonego, a zatem wypłacone przez pozwanego odszkodowanie w pełni naprawiło szkodę, wynikającą z kolizji drogowej i uszkodzenia pojazdu marki B. (...). Nie ulega wątpliwości, iż szkoda nie może być źródłem wzbogacenia się poszkodowanego, względnie jego następców prawnych.

Reasumując, pozwany wykazał w sposób nie budzący wątpliwości, iż wypłacone przez niego odszkodowanie, przy uwzględnieniu stawki 140 zł netto za roboczogodzinę prac blacharsko-lakierniczych było ustalone w sposób prawidłowy i zgodny z łączącą poszkodowanych z ubezpieczycielem umową oraz ogólnymi warunkami ubezpieczeń. Argumentację strony pozwanej potwierdziła opinia, sporządzona przez biegłego sądowego. Przyznane odszkodowanie w całości pokryło koszt naprawy uszkodzonego pojazdu, wobec czego, stosownie do treści art. 805 § 1 k.c. w zw. z art. 361 k.c. w zw. z art. 481 § 1 i 2 k.c. i art. 817 § 1 k.c. a contrario Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku, oddalając powództwo w całości.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Koszty strony pozwanej obejmowały: wynagrodzenie pełnomocnika – 270 zł i wynagrodzenie biegłego wpłacone z zaliczki pozwanego – 677,27 zł.

Z powyższych względów należało zasądzić od powoda na rzecz pozwanego, jako wygrywającego sprawę, kwotę 947,27 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Ryszard Kołodziejski

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować w kontrolce uzasadnień,

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda,

3.  przedłożyć z wpływem lub po 22 dniach od doręczenia wraz z z.p.o.

SSR Ryszard Kołodziejski