Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją ostateczną z 15.12.2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał R. Z. (1) rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 25.02.2013 r. do 31.12.2014 r. Jednocześnie z uwagi na wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 22.04.2015 r. ZUS zmienił decyzję odmowną z 24.11.2015 r. i ustalił prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 19.05.2015 r., tj. od dnia, w którym zgłoszono wniosek, do dnia 31.10.2016 r. Ponadto ZUS wyjaśnił, że w kwocie wyrównania uwzględniono odsetki za okres od 10.12.2016 r. do 31.12.2016 r. w wysokości 20,66 zł za okres wyrównania od 25.02.2013 r. do 31.12.2014 r. / decyzja w aktach ZUS K. 59/.

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą wnioskodawczyni złożyła od niej odwołanie w zakresie odmawiającym jej prawa do odsetek za opóźnienie w ustaleniu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i zasądzenie odsetek zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi VIII U 3694/13 za okres od 25.02.2013 r. do 31.12.2014 r., poczynając od 23.03.2013 r., a także o stwierdzenie odpowiedzialności organu rentowego za nieustaleni ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji od wniosku o świadczenie rentowe z 15.01.2013 r. zgodnie z art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz z art. 85 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ponadto skarżąca wniosła o zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz kosztów postępowania według norm prawem przepisanych / k. 2-3/.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. / k. 32- 33/

W toku postępowania odwoławczego ZUS wydał:

- decyzję z 3.02.2017 r., mocą której po rozpatrzeniu wniosku z 26.01.2017 r. odmówił wnioskodawczyni prawa do wypłaty odsetek powołując art. 118 ust. 1, 3-5 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r., poz. 887 ze zm.), argumentując, że z wnioskiem o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ubezpieczona wystąpiła w dn. 3.11.2016 r., a ostatnią okolicznością niezbędną do wydania tej decyzji jest orzeczenie komisji lekarskiej z 11.01.2017 r., konkludując, że decyzja z 13.01.2017 r. została wydana w ustawowym terminie i dodając, że wypłata wyrównania nastąpiła z zachowaniem wskazanych terminów, wobec czego brak podstaw do wypłaty odsetek / k. 40/;

- decyzję z 8.03.2017 r., mocą której odmówił R. Z. (2) prawa do wypłaty odsetek przywołując art. 118 ust. 1 i ust. 1a ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016r., poz. 887 ze zm.). Organ rentowy wskazał, że Sąd Okręgowy w wyroku z 22.04.2015 r. zobowiązał organ rentowy do wypłaty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 25.02.2013 r. do 31.12.2014 r. i nie orzekał o odpowiedzialności organu rentowego, która zobowiązywałaby organ do wypłaty odsetek za okres od 25.02.2013 r. Zakład wskazał, że ww. wyrok wpłynął do Oddziału w dn. 9.11.2016 r. ZUS wyjaśnił, że decyzją zaliczkową z 7.12.2016 r. zrealizowano wyrok Sądu i naliczono wyrównanie za okres 10.12. (...). – 13.12.2016 r. z tytułu nieterminowej wypłaty od wpływu prawomocnego orzeczenia Sądu / k. 39/.

Na rozprawie w dn. 7.06.2017 r. wnioskodawczyni poparła odwołanie i oświadczyła, że odwołała się od decyzji z lutego i marca 2017 r., natomiast pełnomocnik ZUS oświadczył, że jeszcze nie zostały przedmiotowe odwołania przekazane do Sądu.

Postanowieniem z 7.06.2017 r. Sąd Okręgowy w Łodzi postanowił zawiesić postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 par.1 pkt 1 k.p.c. do czasu rozpoznania przez Sąd Apelacyjny w Łodzi apelacji od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie VIII U 3244/15 / e-prot. z 7.06.2017 r.: 00:02:02, 00:06:13, postanowienie k. 43/.

Na rozprawie w dn. 21.11.2018 r. Sąd Okręgowy w Łodzi postanowił podjąć zawieszone postępowanie.

Wnioskodawczyni oświadczyła, że popiera odwołanie stwierdzając, że odsetki należą jej się do 25.02.2013 r. do 31.12.2014 r. i od 19.05.2015 r. do 31.10.2015 r.

Natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania / e-prot. z 21.11.2018 r.: 00:00:42, 00:01:32, 00:03:55/.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Wnioskodawczyni - R. Z. (2) urodziła się (...) / niesporne/.

W okresie od 2.03.2012r. do 24.02.2013r. wnioskodawczyni pobierała świadczenie rehabilitacyjne / niesporne/.

W dn. 15.01.2013r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy / wniosek k. 1 akt ZUS/.

Decyzją z 25.07.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił R. Z. (2) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż Lekarz Orzecznik ZUS, orzeczeniem z 21.05.2013r., nie uznał wnioskodawczyni za niezdolną do pracy, a następnie na skutek sprzeciwu wnioskodawczyni także Komisja Lekarska, orzeczeniem z 4.07.2013r. nie uznała ubezpieczonej za niezdolną do pracy / decyzja k. 88/89 akt ZUS/.

W wyniku wniesionego przez ubezpieczoną od powyższej decyzji odwołania Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z 22.04.2015 r. w sprawie o sygn. VIII U 3694/13 (sprostowanym postanowieniem z 11.05.2015 r.) zmienił przedmiotową decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 25.02.2013 r. do 31.12.2014 r. / wyrok z uzasadnieniem k. 10-14/.

Organ rentowy od ww. wyroku wywiódł apelację, która wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 11.10.2016 r., III AUa 1219/15, została oddalona / wyrok wraz z uzasadnieniem k. 18-23/.

Przedmiotowy wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 11.10.2016 r., III AUa 1219/15 wpłynął do ZUS w dniu 9.11.2016 r. / niesporne/.

W związku z wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z 22.04.2015 r., sygn. VIII U 3694/113 organ rentowy wydał początkowo zaliczkową decyzję z 7.12.2016 r. mocą której przyznał ubezpieczonej za okres od 25 lutego 2013 r. do 31 grudnia 2014 r. prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, na podstawie której wypłacił wnioskodawczyni świadczenie rentowe 13.12.2016 r. na rachunek bankowy odwołującej / niesporne, a nadto decyzja k. 37 akt ZUS/.

Następnie zaś ZUS przyznał ubezpieczonej zaskarżoną decyzją z 15.12.2016 r. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 25.05.2013 r. do 31.12.2014 r. oraz zmienił decyzję odmowną z 24.11.2015 r. i ustalił prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 19.05.2015 r., tj. od dnia, w którym zgłoszono wniosek, do dnia 31.10.2016 r. na podstawie orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z 29.10.2015r., a ponadto wyjaśnił, że w kwocie wyrównania uwzględniono odsetki za okres od 10.12.2016 r. do 31.12.2016 r. w wysokości 20,66 zł za okres wyrównania od 25.02.2013 r. do 31.12.2014 r. / decyzja w aktach ZUS K. 59/.

Decyzją z 24.11.2015 r. po rozpoznaniu wniosku R. Z. (2) z 19.05.2015 r. i w związku z wniesioną przez R. Z. (2) w dn. 18.11.2015r. skargą na bezczynność organu rentowego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił R. Z. (2) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z 8.10.2015r., uznał wnioskodawczynię za częściowo niezdolną do pracy do dnia 31.10.2016r., stwierdzając, że daty powstania niezdolności do pracy nie da się ustalić, a następnie wobec wniesienia przez wnioskodawczynię sprzeciwu, Komisja Lekarska, orzeczeniem z 29.10.2015r., uznała wnioskodawczynię za częściowo niezdolną do pracy do dnia 31.10.2016r., stwierdzając, że daty powstania częściowej niezdolności do pracy nie da się ustalić. ZUS odmówił prawa do renty, z uwagi na to, że za datę powstania niezdolności do pracy, została uznana data złożenia wniosku o świadczenie, a tak określona niezdolność do pracy, powstała po upływie 18 miesięcy od ustania pobierania zasiłku chorobowego z dniem 3.09.2013r. / uzasadnienie w sprawie VIII U 3244/15 k. 52/.

Sąd Okręgowy w Łodzi po rozpoznaniu odwołania R. Z. (3) od decyzji ZUS z 24.11. (...). o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz w przedmiocie skargi R. Z. (2) z 18.11.2015 r. na bezczynność ZUS I Oddział w Ł. wydał wyrok w dniu 22.02.2017 r. w sprawie o sygn. VIII U 3244/15, którym:

- w pkt 1 umorzył postępowania objęte decyzjami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z dni: 7 grudnia 2016 r. i 15 grudnia 2016r.;

- w pkt 2 zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał R. Z. (2) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie od 1.01.2015 r. do 18.05.2015 r.;

- w pkt 3 stwierdził odpowiedzialność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej dla wydania decyzji;

- w pkt 4 umorzył postępowanie w zakresie skargi R. Z. (2) z dnia 18 listopada 2015 r. na bezczynność organu rentowego; w pkt 5 powództwo R. Z. (2) z dnia 6 lutego 2017 roku o odszkodowanie i zadośćuczynienie przekazał Sądowi Okręgowemu w Łodzi Wydziałowi Cywilnemu celem rozpoznania. /wyrok k.51/.

W uzasadnieniu ww. wyroku Sąd Okręgowy wskazał m.in., że stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności, niezbędnej do wydania decyzji na podstawie art. 118 ust. 1 a cyt. ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Sąd Okręgowy w Łodzi argumentował, że z dokonanych ustaleń wynika, że wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2015r. Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie VIII U 3694/13 zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 25 lipca 2013r . i przyznał wnioskodawczyni prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 25 lutego 2013r. do 31 grudnia 2014r. Następnie wskazał, że w dniu 19 maja 2015r . wnioskodawczyni złożyła kolejny wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Dodał, że organ rentowy wniósł apelację od tego wyroku w dniu 2 czerwca 2015r. Wskazał, że w dniu 9.06.2015r. wnioskodawczyni otrzymała z ZUS pismo, informujące o przesunięciu terminu skierowania sprawy do lekarza orzecznika. Sąd Okręgowy argumentował, że skoro dopiero w dniu 17 sierpnia 2015r. , Sąd Apelacyjny w Łodzi wydał postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy , to uprawniony jest wniosek , że ZUS nie wystąpił do Sądu Apelacyjnego w Łodzi o wypożyczenie akt rentowych wnioskodawczyni, w celu rozpoznana jej wniosku o rentę z 19.05.2015r. Zaznaczył, że badanie wnioskodawczyni przez biegłego z zakresu medycyny pracy, wykonane zostało w dniu 25.08.2015r. , a opinia została wydana w dniu 2.09.2015r. , natomiast wyrokiem z dnia 11 października 2016r. Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie III AUa 1219/15 oddalił apelację organu rentowego. Podniósł, że w przedmiotowej sprawie Lekarz Orzecznik ZUS, wydał orzeczeniem z dnia 8 października 2015r. , Sąd Okręgowy argumentował, że stosownie do treści art. 118 ust. 1a cyt. ustawy, za nieustalenie ostatniej okoliczności, niezbędnej do wydania zaskarżonej decyzji była konsekwencją błędnej oceny – daty powstania niezdolności do pracy ubezpieczonej przez orzecznika ZUS, a następnie Komisji Lekarskiej ZUS. Sąd Okręgowy stwierdził, że wnioskodawczyni dołożyła bowiem należytych starań przedkładając wymaganą dokumentację medyczną , konieczną do wydania decyzji przyznającej prawo do świadczenia, pozwalającą – prawidłowo ustalić datę powstania niezdolności do pracy i umożliwiającą takie ustalenie. Biegli sądowi neurochirurdzy , powołani w postępowaniu sądowym – zarówno przed Sądem I instancji, jak i następnie przed Sądem Apelacyjnym , zapoznali się z dokumentacją medyczną, którą również dysponował organ rentowy i uznali - na jej podstawie - że stan zdrowia ubezpieczonej czyni ją częściowo niezdolną do zatrudnienia od zakończenia pobierania świadczenia rehabilitacyjnego i ta niezdolność nie ustała do dnia wyrokowania . W konkluzji Sąd Okręgowy wskazał, że orzekł o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności, niezbędnej do wydania decyzji , dodając, że o odsetkach – wypowie się ZUS w formie decyzji. /uzasadnienie w sprawie VIII U 3244/15 k. 52-58 /.

W dniu 19 maja 2015r . wnioskodawczyni złożyła kolejny wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy / niesporne, a nadto uzasadnienie w sprawie III AUa 667/17 k. 60 verte/.

Obie strony wniosły apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 22.02.2017 r. w sprawie sygn. VIII U 3244/15, przy czym organ rentowy zaskarżył punkt 2 i 3 sentencji tego wyroku. / niesporne, a nadto uzasadnienie w sprawie III AUa 667/17 k. 62/.

Sądu Apelacyjnego w Łodzi wyrokiem z 25.04.2018 r. w sprawie III AUa 667/17 po rozpoznaniu apelacji organu rentowego zmienił zaskarżony wyrok w pkt 2 oraz 3 i oddalił odwołanie / wyrok k. 59/.

W uzasadnieniu do ww. wyroku Sąd Apelacyjny w Łodzi argumentował, że apelacja organu rentowego zarzucająca naruszenie art. 129 ustawy emerytalnej okazała się oczywiście uzasadniona. Sąd Apelacyjny podkreślił, że przedmiotem odwołania była decyzja z 24.11.2015 r. wydana na podstawie wniosku ubezpieczonej z 19.05.2015 r. odmawiającej jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na niespełnienie jednego z trzech podstawowych warunków nabycia prawa do tego świadczenia, wskazanego w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej. Sąd II instancji wskazał, że ww. decyzja została zmieniona decyzją z 15.12.2016 r., mocą której rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznano wnioskodawczyni od daty wniosku o świadczenie 19.05.2015 r. do 31.10.2016 r. przy czym kolejną decyzją z 13.01.2017 r. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznano ubezpieczonej na dalszy okres od 1.11.2016 r., a zatem żądanie wnioskodawczyni zawarte we wniosku z 19.05.2015 r. o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności pracy jeśli chodzi o czasokres tego świadczenia zostało zaspokojone w całości zaznaczając, że stopień niezdolności nie był sporny. Sąd Apelacyjny przytoczywszy art. 129 ustawy emerytalnej stwierdził, że obszerna argumentacja Sądu okręgowego co do podstaw faktycznych nabycia prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w odniesieniu do istnienia lub nieistnienia u ubezpieczonej częściowej niezdolności do pracy oparta na opinii biegłego neurochirurga wydanej w innej sprawie, jest bezprzedmiotowa w zakresie w jakim odnosi się do okoliczności mających miejsce przed datą złożenia wniosku o sporne świadczenie, gdyż pomija całkowicie art. 129 ww. ustawy, a przy tym Sąd I instancji nie wskazał w uzasadnieniu dlaczego nie uwzględnił niespornej okoliczności, że wniosek o rentę został złożony przez ubezpieczoną 19.05.2015 r. W konkluzji uznał rozstrzygnięcie Sądu za wadliwe bo sprzeczne z art. 129 ww. ustawy /uzasadnienie k. 63- 64/.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w całości na podstawie powołanych wyżej dokumentów, których nie kwestionowała żadna ze stron.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest bezzasadne.

Kwestię odsetek od nieterminowej wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych reguluje art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem jeżeli Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

W bezpośrednim związku z art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozostaje art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 748, ze zm.), zgodnie z którym organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.

W myśl ust. 1a art. 118 w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

W myśl ust. 2 art. 118, jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość, organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ust. 1.

Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach wielokrotnie dokonywał wykładni przepisu art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. I tak w wyroku z dnia 27 września 2002 r., zapadłym w sprawie sygn. II UK 214/02, Sąd Najwyższy stwierdził, iż ZUS jest obowiązany do wypłaty odsetek w wysokości określonej przepisami prawa cywilnego, wówczas gdy nie dokona - w następstwie okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność - wypłaty świadczeń w terminach przewidzianych w przepisach dotyczących ich przyznawania i wypłacania ( opubl. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2004, Nr 5, poz. 89, str. 233). W wyroku z dnia 9 marca 2001 r., sygn. II UKN 402/00, Sąd Najwyższy stwierdził, iż określenie "nie ustalił prawa do świadczenia" oznacza zarówno nie wydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia mimo spełnienia warunków do jego uzyskania ( opubl. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2002, Nr 20, poz. 501). Podobnie w wyroku z dnia 25 stycznia 2005 r., sygn. I UK 159/04, Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa. / opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2005, Nr 19, poz. 308, str. 900/.

Przywołane stanowisko Sądu Najwyższego podzielił Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 11 września 2007 r., wydanym w sprawie sygn. P 11/07, w którym orzekł o konstytucyjności art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych rozumiany w ten sposób, że za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uznaje się dzień wpływu prawomocnego orzeczenia tylko w sytuacji, gdy za nieustalenie tych okoliczności nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy, jest zgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

W uzasadnieniu do orzeczenia Trybunał Konstytucyjny zgodził się ze stwierdzeniem, że przez wyjaśnienie "ostatniej niezbędnej okoliczności" trzeba rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Zgodnie z interpretacyjnym rozstrzygnięciem Trybunału Konstytucyjnego 30-dniowy termin wydania decyzji w sprawie świadczenia i jego wypłaty w razie, gdy prawo do świadczenia zostało ustalone przez sąd, powinien być liczony od dnia doręczenia wyroku sądu tylko wtedy, gdy ustalenie prawa do świadczenia dopiero w postępowaniu sądowym nie było następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność organ rentowy. W przeciwnym wypadku, to jest gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, powinien był ustalić prawo do świadczenia. Do takich okoliczności Trybunał Konstytucyjny przykładowo zaliczył błędną interpretację przepisów, zaniechanie podjęcia określonych działań z urzędu, a także błędne orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS w sprawie niezdolności do pracy.

Należy także mieć na uwadze stanowisko, które Sąd Okręgowy w pełni podziela, zgodnie z którym o winie organu rentowego rodzącej odpowiedzialność za nieustalenie prawa do świadczenia (a w zasadzie nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o przyznaniu świadczenia) można by mówić jedynie wówczas, gdyby już w oparciu o dostępne organowi rentowemu dowody (w szczególności zgromadzone w aktach rentowych) można było jednoznacznie rozstrzygnąć o przysługiwaniu zawnioskowanego świadczenia / por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16 kwietnia 2013 r. sygn. III AUa 1460/12, LEX nr 1311965/.

W realiach niniejszej sprawy w świetle ustalonych okoliczności należy wskazać, że w wyniku złożenia przez wnioskodawczynię odwołania od decyzji z dnia 23 lipca 2013 r. Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2015 r. zmienił zaskarżoną decyzję z 23.07.2013 r. i przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy od 25 lutego 2013 r. (data sprostowana postanowieniem z dnia 11 maja 2015 r.).

Wyrok ten został podtrzymany w dniu 11 października 2016 r. przez Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie III Aua 1219/15, który wraz z aktami rentowymi wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w dniu 9 listopada 2016 r. i była to ostatnia okoliczność niezbędna do wydania zaskarżonej decyzji z 15.12.2016 r. w rozumieniu art.118 ust.l ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z akt rentowych wynika też, że wykonując tenże wyrok ZUS wydał zaliczkową decyzję z 7.12.2016 r. mocą której przyznał ubezpieczonej za okres od 25 lutego 2013 r. do 31 grudnia 2014 r. prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Termin na wydanie decyzji w sprawie ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczenia wynosi 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W przypadku odwołującej termin na wykonanie ww. wyroku upłynął zatem w dniu 10 grudnia 2016 r. i w związku z tym za okres od 10 grudnia 2016 r. do 13 grudnia 2016 r. zostały ustalone odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty świadczenia zaskarżoną decyzją ZUS z 15.12.2016 r. Wobec czego zakwestionowana decyzja ZUS w zakresie żądanych odsetek była prawidłowa.

W sprawie istotnym przy tym okazało się, że w dniu 19 maja 2015 r. ubezpieczona złożyła kolejny wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. W oparciu o orzeczenie Komisji Lekarskiej z dnia 29 października 2015r. organ rentowy wydał decyzję z dnia 24 listopada 2015 r. odmawiającą prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż niezdolność powstała po upływie 18 m-cy od ustania pobierania zasiłku chorobowego.

Natomiast Sąd Okręgowy w Łodzi po rozpoznaniu odwołania R. Z. (3) od decyzji ZUS z 24.11. (...). o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz w przedmiocie skargi R. Z. (2) z 18.11.2015 r. na bezczynność ZUS I Oddział w Ł. wydał wyrok w dniu 22.02.2017 r. w sprawie o sygn. VIII U 3244/15, którym m.in. w pkt 2 zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał R. Z. (2) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie od 1.01.2015 r. do 18.05.2015 r.; a w pkt 3 stwierdził odpowiedzialność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej dla wydania decyzji.

Jednakże Sądu Apelacyjnego w Łodzi wyrokiem z 25.04.2018 r. w sprawie III AUa 667/17 po rozpoznaniu apelacji organu rentowego zmienił zaskarżony wyrok w pkt 2 oraz 3 i oddalił odwołanie wskazując w uzasadnieniu przedmiotem odwołania była decyzja z 24.11.2015 r. wydana na podstawie wniosku ubezpieczonej z 19.05.2015 r. odmawiającej jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na niespełnienie jednego z trzech podstawowych warunków nabycia prawa do tego świadczenia, wskazanego w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej. Sąd II instancji wskazał, że ww. decyzja została zmieniona decyzją z 15.12.2016 r., mocą której rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznano wnioskodawczyni od daty wniosku o świadczenie 19.05.2015 r. do 31.10.2016 r. przy czym kolejną decyzją z 13.01.2017 r. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznano ubezpieczonej na dalszy okres od 1.11.2016 r., a zatem żądanie wnioskodawczyni zawarte we wniosku z 19.05.2015 r. o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności pracy jeśli chodzi o czasokres tego świadczenia zostało zaspokojone w całości zaznaczając, że stopień niezdolności nie był sporny. Sąd Apelacyjny stwierdził, że obszerna argumentacja Sądu Okręgowego co do podstaw faktycznych nabycia prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w odniesieniu do istnienia lub nieistnienia u ubezpieczonej częściowej niezdolności do pracy oparta na opinii biegłego neurochirurga wydanej w innej sprawie, jest bezprzedmiotowa w zakresie w jakim odnosi się do okoliczności mających miejsce przed datą złożenia wniosku o sporne świadczenie, gdyż pomija całkowicie art. 129 ww. ustawy, a przy tym Sąd I instancji nie wskazał w uzasadnieniu dlaczego nie uwzględnił niespornej okoliczności, że wniosek o rentę został złożony przez ubezpieczoną 19.05.2015 r. W konkluzji uznał rozstrzygnięcie Sądu za wadliwe bo sprzeczne z art. 129 ww. ustaw . Powyższe orzeczenie Sądu Apelacyjnego przesądziło zatem co do odpowiedzialności organu rentowego co do roszczeń odsetkowych wnioskodawczyni.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił odwołanie na podstawie art. 4 77 [14] par. 1 k.p.c.

A.P.