Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt X C 2796/18

O., 04.02.2019

UZASADNIENIE WYROKU Z DNIA 14.01.2019 R.

I.  STANOWISKA STRON

1.  Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. w dniu 27.06.2018 r. wniósł powództwo przeciwko R. P.. Domagał się zapłaty od niego kwoty 28465,53 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 19.05.2018 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych oraz zwrotu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

2.  W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że w dniu 09.09.2017 r. strony zawarły umowę użyczenia samochodu osobowego marki V. (...) 3.0t wersja M. H. nr rej. (...). Tego samego dnia pozwany wjechał użyczonym pojazdem na widocznie zagłębiony odcinek drogi wyłożonej płytami betonowymi, który był całkowicie wypełniony wodą. Następstwem przedmiotowego zdarzenia było zalanie samochodu ponad poziom podłogi, co było konsekwencją wyjęcia pojazdu z wody dopiero po co najmniej kilkudziesięciu minutach. W ocenie powoda takie okoliczności jak ukształtowanie drogi, długość i szerokość lustra wody, a nadto względy racjonalnego i logicznego wnioskowania powinny stanowić dla pozwanego ostrzeżenie nakazujące mu podjęcie decyzji o zmianie obranej trasy przejazdu, zaś niezachowanie wymaganych środków ostrożności przez niego świadczyło o rażącym niedbalstwie pozwanego skutkującym naruszeniem warunków zawartej przez strony umowy użyczenia.

3.  W związku z doznaną szkodą powód zlecił przeprowadzenie prywatnej wyceny pojazdu. Rzeczoznawca majątkowy ustalił, że wartość pojazdu nieuszkodzonego biorąc pod uwagę okres jego eksploatacji wynosi 235100 zł. Jednocześnie powód poniósł koszty dodatkowe tj. 861 zł – koszt wyceny, 246 zł – koszt holowania pojazdu, .565,45 zł – koszt demontażu oraz ponownego montażu silnika celem jego diagnostyki i określenia stopnia jego uszkodzenia. Powód posiadał wykupioną polisę autocasco w Towarzystwie (...) S.A. z siedzibą w W., zaś po przeprowadzonym postępowaniu likwidacyjnym ubezpieczyciel wypłacił powodowi odszkodowanie w wysokości 63706,92 zł. Jednocześnie w dniu 12.04.2018 r. powód sprzedał przedmiotowy pojazd w stanie powypadkowym, bez przeprowadzenia jego naprawy, za kwotę 147600 zł.

4.  Na kwotę dochodzoną pozwem tj. 28465,53 zł składa się różnica pomiędzy wartością pojazdu ustaloną przez rzeczoznawcę majątkowego (235100 zł) a kwotą wypłaconego odszkodowania przez ubezpieczyciela (63706,92 zł) i kwotą uzyskaną ze sprzedaży pojazdu (147600 zł) powiększoną o poniesione przez powoda koszty wyceny (861 zł), holowania (246 zł) i demontażu silnika (3565,45 zł).

5.  W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany zawnioskował również o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania wartości oraz kalkulacji kosztów naprawy pojazdów, na okoliczność określenia: zakresu naprawy i wymiany części, niezbędnego do przywrócenia pojazdu do stanu poprzedzającego zdarzenie; kosztu naprawy przedmiotowego pojazdu; wartości pojazdu w stanie uszkodzonym; wartości pojazdu po dokonaniu niezbędnej naprawy oraz czy konieczny był demontaż oraz ponowny montaż silnika.

6.  W uzasadnieniu pozwany podniósł, że nie zachodzą podstawy do obciążenia go obowiązkiem naprawienia szkody na rzecz powoda, bowiem szkoda w pojeździe powstała bez jego winy - zdarzenia z którego wynikła szkoda pozwany nie mógł przewidzieć ani uniknąć. W ocenie pozwanego nie było podstaw do przyjęcia, że kontynuowanie jazdy doprowadzi do zalania pojazdu powoda, gdyż widok miejsca oraz ukształtowanie drogi nie wskazywały na głębokość wody tak znaczną, że zasadna była zmiana toru jazdy. Pozwany zaprzeczył, aby można byłoby przypisać mu odpowiedzialność kontraktową, bowiem zachował on szczególną ostrożność podczas prowadzenia pojazdu.

7.  Pozwany zakwestionował również wysokość dochodzonego przez stronę powodową roszczenia. W tym zakresie pozwany wskazał, że budzi wątpliwość szeroki zakres części zakwalifikowanych do wymiany w pojeździe i konieczna jest weryfikacja zakresu napraw pojazdu niezbędnych do przywrócenia pojazdowi funkcjonalności sprzed zdarzenia, co możliwe jest jedynie poprzez przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Jednocześnie pozwany zakwestionował również wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym określoną przez rzeczoznawcę w ekspertyzie prywatnej. Odnosząc się do kosztów demontażu silnika pozwany wskazał, że dochodzona kwota wynika z faktury PRO FORMA wystawionej przez samego powoda dopiero po upływie 8 miesięcy od dnia zdarzenia. W zakresie poniesionych kosztów wyceny pozwany wskazał, że powód jest podmiotem profesjonalnie zajmującej się naprawą pojazdów samochodowych, zatem nie zachodziła w sprawie konieczność zaciągnięcia wiedzy specjalnej przed procesem, stąd też wydatek ten nie ma charakteru celowego i uzasadnionego.

8.  W piśmie procesowym z dnia 28.11.2018 r. pozwany podniósł, że droga po której poruszał się w dniu zdarzenia nie była w sposób należyty utrzymana przez jej zarządcę, zaś pozwany nie mógł znać głębokości wody przez którą próbował przejechać.

II.  USTALENIA FAKTYCZNE

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

1.  W dniu 09.09.2017 r. powód i pozwany zawarł umowę użyczenia pojazdu osobowego V. (...) t6 (...) 3.0t w wersji M. H. nr rej. (...). Na podstawie przedmiotowej umowy pozwany był zobowiązany do przestrzegania przepisów ruchu drogowego z zachowaniem zasad szczególnej ostrożności podczas kierowania pojazdem oraz dbać o jego stan techniczny oraz czystość.

(dowód: umowa użyczenia z dnia 9 września 2017 r. - k. 14-16; zeznania świadka A. K. - k. 105)

2.  W tym samym dniu pozwany wjechał użyczonym pojazdem w zagłębiony odcinek drogi wyłożony płytami betonowymi wypełniony całkowicie wodą, co doprowadziło do zalania pojazdu. W celu wydobycia przedmiotowego pojazdu pozwany wezwał Straż Pożarną, która przeprowadziła niezbędną interwencję.

(dowód: oświadczenie pozwanego - k. 17; potwierdzenie przekazania mienia objętego działaniem ratowniczym - k. 18; zdjęcia miejsca zdarzenia k. 19-20,;zeznania świadka Z. C. (1) - k. 105-106)

3.  Przy zwrocie przedmiotowego pojazdu stwierdzono, że samochód nie odpala, przyjechał na lawecie i nosi widoczne znaki zalania, w tym błoto na całej podłodze.

(dowód: protokół zdawczo-odbiorczy - k. 16)

4.  Powód posiadał wykupioną polisę autocasco w Towarzystwie (...) S.A. i zgłosił szkodę w przedmiotowym pojeździe. Po przeprowadzonym postępowaniu likwidacyjnym ubezpieczyciel przyznał powodowi odszkodowanie w kwocie 63706,92 zł.

(dowód: kalkulacja - k. 31-34, decyzja - k. 35)

5.  W celu likwidacji szkody powód zlecił przeprowadzenie wyceny przedmiotowego pojazdu i rzeczoznawca określił jego wartość rynkową netto na kwotę 235100 zł.

(dowód: kalkulacja - k. 21-27)

6.  W dniu 12 kwietnia 2018 r. powód sprzedał pojazd w stanie powypadkowym za kwotę 147600 zł.

(dowód: faktura (...) - k. 30)

III.  OCENA DOWODÓW

Sąd Rejonowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału:

1.  W ocenie Sądu brak było podstaw do kwestionowania autentyczności dokumentów przedłożonych przez powoda i pozwanego.

2.  Tym niemniej należy mieć na uwadze, że stosownie do treści art. 245 kodeksu postępowania cywilnego, dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

3.  Dlatego też niestwierdzenie przez Sąd braku podstaw do podważenia domniemania autentyczności i prawdziwości pochodzenia dokumentów nie implikuje konieczności przyjęcia prawdziwości twierdzeń, które są w nich zawarte (tzw. materialna moc dokumentu).

4.  Powyższe dotyczyło również ekspertyzy prywatnej, sporządzonej przez K. G.. Opinia taka stanowiła dowód z dokumentu prywatnego, podlegający ocenie w trybie art. 245 i 253 kpc, a także fachowe potwierdzenie stanowiska strony procesowej (zob. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 04.12.2012 roku o sygn. akt I ACa 119/12; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17.07.2015 roku o sygn. akt I ACa 1951/14; wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 16.04.2014 roku o sygn. akt KIO 654/14; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.12.1997 roku o sygn. akt I CKN 385/97). Ekspertyza taka nie korzysta z domniemania prawdziwości twierdzeń w niej zawartych (zob. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.01.2010 roku o sygn. akt I CSK 199/09; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 stycznia 2013 r., o sygn. akt I ACa 1172/12).

5.  Ocena rzeczywistego stanu rzeczy powinna być dokonana w oparciu na całokształcie przedłożonego materiału dowodowego. Zdaniem Sądu zaoferowane przez powódkę dowody nie były zaś wystarczające, aby – biorąc pod uwagę stanowisko procesowe pozwanego – wykazać samo istnienie roszczenia, a przede wszystkim wysokość dochodzonej pozwem kwoty.

6.  Z uwagi na fakt niewykazania istnienia oraz wysokości szkody za pomocą dowodu z opinii biegłego z zakresu mechaniki samochodowej i wyceny pojazdów, pozostałe zebrane dowody nie miały istotnego wpływu na wynik procesu – dotyczy to również zeznań świadków A. K. i Z. C. (2). Tym niemniej Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw by przyjmować, że świadkowie świadomie mówili nieprawdę bądź też konfabulowali.

IV.  ROZWAŻANIA PRAWNE

Sąd Rejonowy rozważył, co następuje:

1.  Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

2.  W przedmiotowej sprawie powód dochodził od pozwanego kwoty 28465,53 zł tytułem odszkodowania za zalanie pojazdu użyczonego pozwanemu na podstawie umowy użyczenia z dnia 09.09.2017 r..

3.  Powód wywodził swoje roszczenie z odpowiedzialności kontraktowej pozwanego, sprecyzowanej w umowie użyczenia pojazdu V. (...) o nr rej. (...), zawartej w dniu 09.09.2017 roku i oznaczonej nr 02/09/2017/ (...)

4.  W myśl postanowień ww. umowy, biorący pojazd w użyczenie był zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez użyczającego w związku z koniecznymi naprawami uszkodzeń pojazdu i pokrycia innych szkód spowodowanych przez biorącego z jego winy. W szczególności biorący był zobowiązany do poniesienia kosztów szkód spowodowanych umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa biorącego lub osoby, za którą odpowiedzialność ponosi biorący.

5.  Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 6 kc, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tym, kto z faktu tego wywodzi skutki prawne. Na gruncie prawa procesowego odpowiednikiem art. 6 kc jest przepis art. 232 kpc, zgodnie, z którym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W myśl przytoczonych przepisów, to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie. Powód winien zatem wykazać wszystkie okoliczności stanowiące podstawę żądania pozwu, w tym wystąpienie szkody i jej wysokość, zaistnienie zdarzenia wywołującego szkodę i istnienie związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zdarzeniem.

6.  W ocenie Sądu powód nie wykazał istnienia i wysokości szkody jakiej doznał w związku ze zdarzeniem z dnia 09.09.2017 r. W tym zakresie powód oparł się na prywatnej kalkulacji, zaś w zakresie wartości pojazdu w stanie uszkodzonym na fakturze VAT dokumentującej cenę sprzedaży pojazdu.

7.  Pozwany zakwestionował wysokość doznanej przez powoda szkody. Co więcej, zawnioskował o powołanie biegłego z zakresu wyceny pojazdów celem m.in. ustalenia wartości pojazdu w stanie uszkodzonym i nieuszkodzonym oraz weryfikacji zasadności innych roszczeń zgłoszonych przez powoda (m.in. kosztu oraz zasadności montażu i demontażu silnika).

8.  Sąd podziela zapatrywanie wyrażone przez stronę pozwaną, że ustalenie wysokości ewentualnej szkody wymagało w pierwszej kolejności powzięcia wiedzy specjalnej, do czego konieczne było zasięgnięcie opinii biegłego z zakresu wyceny pojazdów, stosownie do treści art. 278 § 1 kpc.

9.  Kosztorys prywatny przedstawiony przez powoda stanowi bowiem, zgodnie z art. 245 kpc część argumentacji prawnej i faktycznej strony, która powołuje się na taki dowód (wyrok Sądu Najwyższego z 11 grudnia 1997 roku, o sygn. akt I CKN 385/97). W wyroku Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2002 r. sygn. akt I CKN 92/00 podkreślono, że „nie może być traktowana jako dowód w procesie opinia biegłego, choćby był nim stały biegły sądowy, sporządzona na piśmie na polecenie strony i złożona do akt sądowych. (...) ekspertyzy opracowane na zlecenie stron, czy to w toku procesu, czy jeszcze przed jego wszczęciem należy traktować, w razie przyjęcia ich przez sąd orzekający, jako wyjaśnienie stanowiące poparcie, z uwzględnieniem wiadomości specjalnych, stanowiska stron”. Niewątpliwie zatem prywatny kosztorys nie zastępuje dowodu z opinii biegłego sądowego (wyroku Sądu Najwyższego z dnia 02.02.2011 r. o sygn. akt II CSK 323/10).

10.  Na rozprawie w dniu 14.01.2019 r. pełnomocnik powoda wskazał, że nie oponuje wnioskowi pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania wartości oraz kalkulacji kosztów naprawy pojazdów, pozostawia go do uznania Sądu, ale wniosku takiego nie popiera.

11.  Bez wątpienia ciężar dowodu wykazania wysokości szkody spoczywa na poszkodowanym dochodzącym wyrównania uszczerbku w swoim majątku.

12.  Powód byłby zwolniony z obowiązku udowadniania wysokości szkody, gdyby pozwany nie kwestionował tej okoliczności, a np. podważał jedynie samą podstawę swojej odpowiedzialności. Wówczas istniałaby możliwość zastosowania art. 229 kpc (okoliczności przyznane) bądź 230 kpc (okoliczności niezaprzeczone) i odstąpienia od konieczność zasięgania dowodu z opinii biegłego (co wiąże się dodatkowymi kosztami i czasochłonnością)

13.  W orzecznictwie i doktrynie podkreśla się, że sformułowanie „zaprzeczam wszystkiemu, czego wyraźnie nie przyznaje” nie może być uznane za skuteczne podjęcie polemiki z twierdzeniami pozwu. Fakty i dowody związane z konkretnymi okolicznościami, z którymi się pozwany nie zgadza powinien on wskazać, jeśli ma to służyć obronie jego racji, powinien się on ustosunkować do twierdzeń strony powodowej.

14.  Tym niemniej taka sytuacja w niniejszej sprawie nie wystąpiła. Pozwany wyraźnie zaprzeczył twierdzeniom powoda dotyczącym wysokości ewentualnej szkody, w tym prawidłowości sporządzonej na zlecenie powoda kalkulacji prywatnej. W ocenie sądu zaprzeczenie takie należało uznać za skuteczne, dotyczyło bowiem konkretnych okoliczności, z których skutki prawne wywodził powód, nie miało charakteru abstrakcyjnej negacji wszystkich twierdzeń strony powodowej. Jednocześnie w ocenie Sądu nie można zarzucić pozwanemu, że nie poparł swojego stanowiska merytorycznymi zarzutami do opinii prywatnej. Wiedza w zakresie wyceny pojazdów ma charakter fachowy, dlatego też pozwany ma prawo intuicyjnie nie zgadzać się z wyliczeniami powoda. Nie można od niego wymagać specjalistycznych wyliczeń podważających zasadność kalkulacji prywatnej powoda – w istocie stanowiłoby to nałożenie na pozwanego obowiązku, aby sam zlecił innemu rzeczoznawcy sporządzenie kalkulacji prywatnej. Brak jakichkolwiek podstaw, by taki wymóg pozwanemu stawiać.

15.  Konkludując, pozwany kwestionując wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym, określoną w kalkulacji prywatnej powoda zaprzeczył okoliczności istotnej z punktu widzenia rozpoznania niniejszej sprawy, uniemożliwiając zastosowanie art. 229 bądź 230 kpc.

16.  W tym stanie rzeczy, jak już wskazano w rozdziale IV pkt 8 uzasadnienia, konieczne stało się przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Opinia taka była konieczna dla ustalenia nie tylko wysokości szkody, ale również samego jej zaistnienia. Powód otrzymał bowiem kwotę 63706,92 złotych z ubezpieczenia autocasco, dlatego też nie można wykluczyć, że suma ta w całości pokryła jego szkodę, tj. różnicę pomiędzy wartością pojazdu w stanie uszkodzonym i nieuszkodzonym (metoda dyferencyjna).

17.  Wniosek dowodowy o powołanie biegłego z zakresu wyceny pojazdów złożyła strona pozwana. Powód nie poparł wskazanego wniosku dowodowego, pozostał on więc wnioskiem postulowanym jedynie przez stronę pozwaną. Co prawda jednocześnie powód „nie oponował wnioskowi, pozostawiając go do uznania Sądu”, to takie stanowisko jest równoznaczne z brakiem woli przeprowadzenia ww. dowodu. Każdy wniosek dowodowy podlega bowiem uznaniu Sądu, a to, czy uznanie powyższe w relacjach konkretnej sprawy zostało przez Sąd wykorzystane w sposób prawidłowy podlega ewentualnej kontroli instancyjnej na skutek środka odwoławczego wniesionego przez stronę postępowania.

18.  Kwestia kluczowa dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy dotoczyła więc odpowiedzi na pytanie, czy sąd powinien przeprowadzać dowód wnioskowany przez jedną ze stron postępowania, podczas gdy okoliczność, która ma być za pomocą tego dowodu wykazana obciąża przeciwnika procesowego?

19.  W ocenie Sądu odpowiedź na tak postawione pytanie jest negatywna. W myśl art. 227 kpc, przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Przepisu tego nie można jednak interpretować w oderwaniu od treści art. 6 kc i 232 kpc, dotyczących rozkładu ciężaru dowodu w procesie cywilnym.

20.  W ocenie Sądu prowadzenie postepowania dowodowego w takiej sytuacji stoi w sprzeczności z istotą kontradyktoryjnego procesu cywilnego. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego zakres postępowania dowodowego wyznacza potrzeba procesowa (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19.02.1999 r., I PKN 585/98; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.04.2001 r., I PKN 390/00; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07.03.2001 r., PKN 285/00). Każda ze stron procesu powinna dowodzić tego, z czego wywodzi skutki prawne. W sytuacji, w której powód nie sprostał ciężarowi dowodu i nie wykazał istotnych okoliczności sprawy oraz nie złożył stosownych wniosków dowodowych w tym zakresie, prowadzenie dalszego postępowania dowodowego na wniosek jego przeciwnika procesowego jawi się jako bezcelowe. Do przyjęcia powyższej interpretacji przekonuje również analiza dwóch istotnych przepisów procedury cywilnej.

21.  I tak, stosownie do treści art. 162 kpc, strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na najbliższym posiedzeniu zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Stronie, która zastrzeżenia nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania, chyba że chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu, albo że strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy.

22.  W niniejszej sprawie strona powodowa nie złożyła zastrzeżenia do protokołu we wskazanym trybie. Powyższe wydaje się być jednak całkowicie zrozumiałe – jeżeli powód nie popiera wniosku dowodowego pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, to nielogiczne byłoby, aby składał zastrzeżenia do protokołu co do oddalenia wniosku dowodowego strony przeciwnej. Nie jest to wniosek tej strony, dlatego też jego oddalenie nie może stanowić proceduralnego naruszenia jej praw – stosowne zastrzeżenie może złożył przeciwnik procesowy, gdyż to jego wniosek jest oddalany (co też miało miejsce w niniejszej sprawie).

23.  W konsekwencji co do zasady powód w toku postępowania apelacyjnego nie będzie mógł się powołać na uchybienie przepisom postępowania przez sąd pierwszej instancji (o ile sąd odwoławczy nie uzna, że zaszły szczególne okoliczności wymienione w art. 162 kpc).

24.  Ponadto, stosownie do treści art. 130 ⁴ § 1 kpc , strona, która wnosi o podjęcie czynności połączonej z wydatkami, obowiązana jest uiścić zaliczkę na ich pokrycie w wysokości i terminie oznaczonym przez sąd. Jeżeli więcej niż jedna strona wnosi o podjęcie czynności, sąd zobowiązuje każdą stronę, która z czynności wywodzi skutki prawne, do uiszczenia zaliczki w równych częściach lub w innym stosunku według swego uznania.

25.  Jako że w niniejszej sprawie wniosek o biegłego z zakresu wyceny pojazdów został złożony jedynie przez pozwanego, to tylko pozwany mógłby być wzywany o uiszczenie zaliczki na przeprowadzenie ww. dowodu. W myśl art. 130 ⁴ § 5 kpc w razie nieuiszczenia zaliczki sąd pominie czynność połączoną z wydatkami. W efekcie – w przypadku nieuiszczenia zaliczki przez pozwanego – mogłoby dojść do kuriozalnej sytuacji, a mianowicie takiej, że Sąd pominąłby dowód z opinii biegłego, co prowadziłoby do uznania powództwa za nieudowodnionego i w konsekwencji oddalenia powództwa. Nieuiszczenie zaliczki rodziłoby więc pozytywne konsekwencji dla strony pozwanej.

26.  Powyższe przykłady jeszcze bardziej unaoczniają, że obowiązek przeprowadzania dowodów na okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy musi być analizowany łącznie z przepisami dotyczącymi rozkładu ciężaru dowodu.

27.  Jednocześnie Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw aby dowód z opinii biegłego w niniejszej sprawie dopuścić z urzędu. W myśl art. 232 zdanie pierwsze kpc, strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Co prawda Sąd może dopuścić określony dowód z urzędu (art. 232 zdanie drugie kpc), jednakże uregulowanie to ma charakter wyjątkowy. W kontradyktoryjnym procesie to strony są jego dysponentami, Sąd zaś powinien pełnić rolę arbitra, ważącego argumenty i dowody przez nie przedłożone. Formułowanie stosownych wniosków dowodowych bądź ich brak stanowi element taktyki procesowej, jest suwerenną decyzją strony (i reprezentującego ją pełnomocnika procesowego). Powoływanie dowodów z urzędu jest nieuzasadnione tym bardziej, gdy wiążą się one z powstaniem wydatków, które następnie poniesie strona przegrywająca proces (co ma miejsce w przypadku dowodu z opinii biegłego).

28.  W orzecznictwie i doktrynie podkreśla się, że z uprawnienia do dopuszczenia dowodu z urzędu Sąd powinien skorzystać jedynie w szczególnych sytuacjach procesowych (zob. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30.01.2013 r., o sygn. akt I ACa 1172/12)

29.  W ocenie Sądu sytuacja taka w niniejszej sprawie nie występuje. Po pierwsze, powód jest podmiotem profesjonalnym, prowadzącym działalność gospodarczą, pod drugie, jest reprezentowany przez procesjonalnego pełnomocnika, po trzecie, pozwany już w odpowiedzi na pozew zakwestionował ekspertyzę prywatną przedłożoną przez powoda.

30.  Sąd Rejonowy nie podziela poglądu, iż uprawnienie do dopuszczenia dowodu z urzędu przekształca się w obowiązek wówczas, gdy przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych jest konieczne dla wydania prawidłowego orzeczenia, a jest to dowód niemożliwy do zastąpienia żadnym innym.

31.  Takie stanowisko bowiem byłoby zaprzeczeniem zasady kontradyktoryjności i równości stron. Nadto zaś w każdej takiej sytuacji, niezależnie od okoliczności danej sprawy sąd pozbawiony byłby możliwości oceny, czy zachodzi szczególna i wyjątkowa sytuacja umożliwiająca sądowi podjęcie inicjatywy dowodowej.

32.  Odmienna interpretacja prowadziłaby do założenia, że w każdej sprawie w której zachodzi potrzeba przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, niezależnie od okoliczności występujących w sprawie, zachodzą szczególne i wyjątkowe okoliczności nakazujące sądowi przeprowadzenie dowodu z urzędu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30.01.2013 r., o sygn. akt I ACa 1172/12).

33.  Trzeba widzieć, że pogląd nakazujący Sądowi przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z urzędu niezależnie od stanowisk stron został w orzecznictwie wyrażony pierwszy raz wyroku Sądu Najwyższego z dnia 07.10.1998 roku w sprawie II UKN 246/98, która dotyczyła zasadności roszczenia o przyznanie renty inwalidzkiej. Stan faktyczny wskazanej sprawy, w szczególności w zakresie podmiotów w niej występujących oraz jej przedmiotu w sposób oczywisty różnił się od realiów niniejszego procesu. Należy wskazać, że pogląd ze sprawy II UKN 246/98 zyskał jedynie śladową aprobatę w doktrynie i orzecznictwie, dominujące jest zaś stanowisko przeciwne (zob. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27.04.2004 roku o sygn. akt II CK 238/03; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.10.2006 roku o sygn. akt I CSK 166/06; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 03.11.2000 roku o sygn. akt I CKN 169/00; wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 12.09.2017 roku o sygn. akt V GC 1192/15; T. E., kom. do art. 232 kpc, teza 5, sip.lex.pl; M. S., kom. do art. 232 kpc, teza 8, sip.lex.pl; T. D., kom. do art. 232 kpc, sip.lex.pl)

34.  W orzecznictwie i doktrynie istnieje też pogląd, że prawo Sądu do dopuszczenia dowodu z urzędu może stać się obowiązkiem, gdy powód wykaże zasadę swojego roszczenia, a nieudowodniona pozostaje jedynie wysokość, do oceny której to okoliczności konieczne jest zasięgnięcie wiedzy specjalnej. N. od oceny powyższego stanowiska, należy wskazać, że sytuacja taka nie ma w niniejszej sprawie miejsca, gdyż z przyczyn, na które Sąd zwrócił uwagę w rozdziale IV pkt 16 uzasadnienia, bez przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego nie wiadomo, czy powód w ogóle doznał jakiegokolwiek uszczerbku finansowego.

35.  Konkludując, Sąd nie dopatrzył się przesłanek do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z urzędu.

36.  Należy wskazać, że w ocenie Sądu nieudowodnienie dotyczy nie tylko wartości pojazdu w stanie nieuszkodzonym (co i tak byłoby wystarczające dla oddalenia powództwa) ale również w stanie uszkodzonym. Szkoda powstaje bowiem w momencie zdarzenia ją powodującego, dlatego też należałoby ustalić kosztorysową wartość pojazdu w stanie uszkodzonym. Cena, którą w istocie uzyskał powód za sprzedaż pojazdu może być uwarunkowana szeregiem czynników nie dotyczących zdarzenia powodującego szkodę, dlatego też nie może być wyznacznikiem jej wysokości (por. m.in. z najnowszego orzecznictwa wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.04.2017 roku II CNP 43/17; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 07.12.2018 roku o sygn. akt III CZP 51/18; wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 07.11.2018 roku o sygn. akt IX Ca 600/18)

37.  W konsekwencji Sąd uznał, że powód nie wykazał, aby w jego majątku doszło do szkody majątkowej i jaka byłaby ewentualnie jej wysokość. Powyższe przesądziło o braku konieczności analizowania, czy to pozwany jest odpowiedzialny za zdarzenie, które miało do wystąpienia ww. szkody doprowadzić.

38.  Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie wyżej wymienionych przepisów orzekł jak w pkt I wyroku.

39.  O kosztach Sąd orzekł zgodnie z zasadą ogólną odpowiedzialności za wynik procesu, tj. art. 98 § 1 i 3 kpc, zasądzając je od strony przegrywającej proces na rzecz strony wygrywającej. Pozwany poniósł koszt wynagrodzenia reprezentującego go adwokata w kwocie 3600 zł (§ 2 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r.) oraz opłaty skarbowej od udzielonego przez pozwanego pełnomocnictwa w wysokości 17 zł (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej).

Asesor Sądowy Sądu Rejonowego w Olsztynie

M. O.

Sygn. akt X C 2796/18

O., 4 lutego 2019 r.