Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2019 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: sekr. sądowy Anna Dorecka

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2019 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania J. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 17 lipca 2018 roku nr (...)

w sprawie J. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość emerytury

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu J. M. od dnia 1 lipca 2018 roku prawo do ustalenia w wysokości emerytury wskaźnika wysokości kapitału początkowego obliczonego według najkorzystniejszego wariantu z uwzględnieniem w miejsce przyjętego minimalnego wynagrodzenia z okresu zatrudnienia w (...) S.A. od dnia 9 września 1967 roku do dnia 31 grudnia 1979 roku wynagrodzenia rzeczywistego wyliczonego według stawek godzinowych i kwotowo określonych zgodnie z treścią angaży w następujący sposób:

- za okres od dnia 9 września 1967 roku do dnia 19 marca 1969 roku według stawki godzinowej 5,20 złotych na godzinę,

- za okres od dnia 20 marca 1969 roku do dnia 27 stycznia 1970 roku według stawki godzinowej 7 złotych na godzinę,

- za okres od dnia 28 stycznia 1970 roku do dnia 27 lutego 1972 roku według stawki godzinowe 8 złotych na godzinę,

- za okres od dnia 28 lutego 1972 roku do dnia 30 kwietnia 1972 roku według stawki godzinowej 9.50 złotych na godzinę,

- za okres od dnia 1 maja 1972 roku do dnia 30 kwietnia 1973 roku kwoty miesięcznego wynagrodzenia 2 500 złotych,

- za okres od dnia 1 maja 1973 roku do dnia 30 września 1973 roku kwoty miesięcznego wynagrodzenia 2 800 złotych,

- za okres od dnia 1 października 1974 roku do dnia 14 grudnia 1975 roku kwoty miesięcznego wynagrodzenia 3 100 złotych,

- za okres od dnia 15 grudnia 1975 roku do dnia 31 grudnia 1976 roku kwoty miesięcznego wynagrodzenia 3 700 złotych i dodatku funkcyjnego w kwocie 400 złotych miesięcznie,

- za okres od dnia 1 stycznia 1977 roku do dnia 30 czerwca 1977 roku kwoty miesięcznego wynagrodzenia 4 000 złotych i dodatku funkcyjnego w kwocie 400 złotych miesięcznie,

- za okres od dnia 1 lipca 1977 roku do dnia 31 grudnia 1979 roku kwoty miesięcznego wynagrodzenia 4 800 złotych i dodatku funkcyjnego w kwocie 1 000 złotych miesięcznie,

2.  w pozostałym zakresie oddala odwołanie,

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz odwołującego się J. M. kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 664/18

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 18 marca 2019 r.

Decyzją z dnia 17 lipca 2018 r., znak: ENP/25/057060986, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1270), w związku z przedłożeniem przez J. M. w dniu 12 lipca 2018 r. świadectwa pracy potwierdzającego, że z dniem 30 czerwca 2018 r. został rozwiązany stosunek pracy z (...) sp. z o.o. w W., ponownie ustalił wnioskodawcy wysokość emerytury i podjął jej wypłatę od 1 lipca 2018 r. tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku.

Emerytura została ustalona według art. 26 ustawy i stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę ubezpieczonego.

Kwota składek zaewidencjonowana na koncie wnioskodawcy z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 622 496, 47 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 476 348,41 zł, a średnie dalsze trwanie życia – 184,80 miesięcy. Ustalona w taki sposób emerytura wyniosła 5946,13 zł.

W odwołaniu od powyższej decyzji odwołujący zakwestionował fakt, że w decyzji o ustalenie kapitału początkowego, która stanowiła podstawę do wydania zaskarżonej decyzji ponownie ustalającej wysokość emerytury i wznawiającej jej wypłatę, organ rentowy za okres zatrudnienia od 9 września 1967 r. do 31 grudnia 1979 r. oraz od 11 kwietnia 1985 r. do 25 czerwca 1987 r. przyjął najniższe wynagrodzenie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że decyzją z dnia 31 stycznia 2018 r. w oparciu o przepis art. 24 ustawy emerytalnej przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury zawieszając zarazem jej wypłatę na podstawie art. 103a ustawy emerytalnej, z uwagi na kontynuowanie przez ubezpieczonego zatrudnienia. Zaznaczył, że na potrzeby wydania decyzji w przedmiocie emerytury Zakład decyzją z dnia 29 stycznia 2018 r. ustalił kapitał początkowy, który na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 119 840, 60 zł.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjął na zasadzie art. 15 ust. 1 w związku z art. 174 ust. 3 powołanej ustawy, przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie z 10 kolejnych lat kalendarzowych przypadających przed 1 stycznia 1999 r., tj. z lat: 1989 – 1998 ze wskaźnikiem wysokości na poziomie 75,92%.

Natomiast za okresy zatrudnienia w (...) S.A. od 9 września 1967 r. do 31 grudnia 1979 r. oraz w (...) Ltd w T. od 11 kwietnia 1985 r. do 25 czerwca 1987 r. brak jest dokumentów potwierdzających wysokość osiąganych zarobków stąd też za ten okres przyjęte zostało wynagrodzenie minimalne pracowników zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej.

Organ rentowy podkreślił, iż nie kwestionuje faktu, że wnioskodawca był zatrudniony w (...) S.A. od 9 września 1967 r. do 30 czerwca 1980 r., co jednoznacznie wynika z przedłożonych dokumentów i okres ten został w całości doliczony do stażu pracy. Jednakże pracodawca w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 18 listopada 2003 r. potwierdził wysokość zarobków wnioskodawcy za rok 1980 (od 1 stycznia do 30 czerwca ) wskazując, że zarobków za lata 1967 – 1979 nie posiada w archiwum, stąd też minimalne wynagrodzenie pracowników zostało przyjęte za okres od 9 września 1967 r. do 31 grudnia 1979 r. Również za okres zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Ltd w T. od 11 kwietnia 1985 r. do 25 czerwca 1987 r. brak jest dokumentów potwierdzających wysokość osiąganych zarobków, co skutkowało przyjęciem za ten okres minimalnego wynagrodzenia pracowników na podstawie art. 15 ust. 2a ustawy.

Na koniec Zakład podał, że z uwagi na fakt, iż ubezpieczony oprócz odwołania od decyzji z dnia 17 lipca 2018 r. złożył również wniosek o ponowne obliczenie świadczenia na podstawie świadectwa pracy z dnia 30 czerwca 2018 r., organ rentowy w dniu 19 września 2018 r. wydał decyzję o odmowie ponownego ustalenia kapitału początkowego i odmowie ponownego ustalenia wysokości emerytury.

W piśmie procesowym z dnia 21 grudnia 2018 r. odwołujący reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika ostatecznie sformułował zarzuty odwołania wskazując, że kwestionuje zaskarżoną decyzję w zakresie w jakim nie uwzględnia z okresu zatrudnienia w (...) S.A. od 9 września 1967 r. do 30 czerwca 1980 r. rzeczywiście osiąganego wynagrodzenia wynikającego z akt osobowych odwołującego w szczególności z treści angaży a określonego albo wg. stawek godzinowych albo kwotowo miesięcznie. Pełnomocnik wskazał przysługujące odwołującemu w poszczególnych przedziałach czasowych stawki godzinowe lub wynagrodzenie ustalone kwotowo powołując się na konkretne dokumenty potwierdzające te okoliczności (k. 26 – 27).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

Odwołujący J. M., urodzony w dniu (...), w okresie od 9 września 1967 r. do 30 czerwca 1980 r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B.. Umową o pracę z dnia 12 września 1967 r. pracodawca zatrudnił go na siedmiodniowy okres próbny, a po jego upływie na czas nieograniczony i powierzył mu od dnia 9 września 1967 r. stanowisko montera konstrukcji stalowych za wynagrodzeniem przewidzianym w Układzie Zbiorowym (...) z dnia 15 marca 1958 r. wg. gr. III ze stawką 5,20 zł na godzinę. Obowiązywała do 19 marca 1969 r.

W dniu 27 lutego 1969 r. po przeprowadzonym egzaminie (...)Komisja Egzaminacyjna powołana przez Dyrektora Przedsiębiorstwa zawnioskowała o przeszeregowanie odwołującego do wyższej stawki w kwocie 7 zł. Stawka ta tj. 7 zł na godzinę wg. gr V została przyznana odwołującemu od 20 marca 1969 w oparciu o „zaświadczenie kwalifikacyjne” z dnia 15 kwietnia 1969 .

Obowiązywała do dnia 27 stycznia 1970 r. albowiem z dniem 28 stycznia 1970 r. wnioskodawca został zakwalifikowany do grupy VI ze stawką 8 zł na godzinę co potwierdzono „zaświadczeniem kwalifikacyjnym” z dnia 19 marca 1970 r. Stawka ta obowiązywała do 27 lutego 1972 r.

Następnie po przeprowadzonym w dniu 26 lutego 1971 r. egzaminie Komisja Egzaminacyjna zawnioskowała o przeszeregowanie odwołującego do wyższej stawki ale została ona zatwierdzona podpisem Zastępcy Dyrektora dopiero w dniu 29 stycznia 1972 r., który potwierdził zarazem fakt wydania „zaświadczenia kwalifikacyjnego” nr 147/72 z dnia 21 lutego 1972 r. Wg treści tego zaświadczenia odwołującemu zatrudnionemu nadal na stanowisku montera konstrukcji stalowych z dniem 28 luty 1972 r przyznano VII grupę zaszeregowania oraz stawkę godzinową w wysokości 9,50 zł na godzinę. Stawka obowiązywała do 30 kwietnia 1972 r.

Z dniem 1 maja 1972 r. (w oparciu o angaż z dnia 4 maja 1972 r.) J. M. został przeniesiony ze stanowiska pracownika fizycznego i powierzono mu obowiązki starszego energetyka z uposażeniem 2500 zł, premią wg obowiązującego regulaminu. Wynagrodzenie to obowiązywało do 30 kwietnia 1973 r.

Od dnia 1 maja 1973 r. (angażem z dnia 9 maja 1973 r.) pracodawca zmienił warunki umowy o pracę w ten sposób, że powierzył odwołującemu stanowisko starszego inspektora ds. energetycznych za uposażeniem w kwocie 2800 zł oraz regulaminową premią, które to wynagrodzenie obowiązywało do dnia 30 września 1974.

Z dniem 1 października 1974 r. (angażem z dnia 11 października 1974 r.) na dotychczasowym stanowisku pracodawca przyznał wnioskodawcy wynagrodzenie w wysokości 3100 zł miesięcznie oraz premię regulaminową. Kwota wynagrodzenia obowiązywała do dnia 14 grudnia 1975 r.

Od dnia 15 grudnia 1975 r. (angażem z dnia 16 stycznia 1976 r.) J. M. został przeniesiony do (...) w T. na stanowisko starszego majstra z uposażeniem podstawowym 3700 zł, do którego przysługiwał dodatek funkcyjny 400 zł i premia wg obowiązującego regulaminu. Wysokość wynagrodzenia obowiązywała do dnia 31 grudnia 1976 r.

Z dniem 1 stycznia 1977 r. na dotychczasowym stanowisku (angażem z dnia 30 marca 1977 r.) pracodawca podwyższył odwołującemu wynagrodzenie i ustalił je w wysokości 4000 zł. Do wynagrodzenia przysługiwał dodatek funkcyjny w kwocie 400 zł oraz regulaminowa premia. Wynagrodzenie w tej wysokości przysługiwało wnioskodawcy do dnia 30 czerwca 1977 r.

Z dniem 1 lipca 1977 r. J. M. został powołany (angażem z dnia 22 czerwca 1977 r.) na stanowisko kierownika budowy za wynagrodzeniem 4800 zł miesięcznie, do którego przysługiwał dodatek funkcyjny w kwocie 1000 zł. Na tym stanowisku i za tym wynagrodzeniem odwołujący był zatrudniony do dnia 31 grudnia 1979 r.

Następnie angażem z dnia 5 stycznia 1980 r., od dnia 1 stycznia 1980 r. pracodawca powierzył mu stanowisko kierownika robót za wynagrodzeniem podstawowym 5300 zł, dodatkiem funkcyjnym w kwocie 1000 zł oraz premią regulaminową. Na tym stanowisku odwołujący pracował do końca swego zatrudnienia tj. do dnia 30 czerwca 1980 r. Za okres zatrudnienia od 1 stycznia do 30 czerwca 1980 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił wnioskodawcy w zaskarżonej decyzji wysokość wynagrodzenia potwierdzoną zaświadczeniem pracodawcy o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 18 listopada 2003 r.

Dowód:

- świadectwo pracy z dnia: 28.10.1997 r. k. 16 akt ZUS,

- zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ( druk Rp-7) z dnia 18.11.2003

r. – k.13 akt ZUS,

- świadectwo pracy z dnia 30 czerwca 1980 r. – k. 77 akt ZUS

-

dokumenty zgromadzone w aktach osobowych, w tym umowa o pracę z dnia 12.09.1967 r., protokoły egzaminacyjne z dnia 27.02.1969 r., z dnia 23.02.1970 r., z dnia 26.02.1971 r. (zatwierdzony dnia 29.01.1972 r.), zaświadczenia kwalifikacyjne z dnia 15.04.1969 r., z dnia 19.03.1970 r., z dnia 21.02.1972 r., angaże: z dnia 4.05.1972 r., z dnia 9.05.1973 r., z dnia 11.10.1974 r., z dnia 16.01 1976 r., z dnia 30.03.1977 r., z dnia 22.06.1977 r., z dnia 5.01.1980 r.

Na dzień 1 stycznia 1999 r. odwołujący wykazał 29 lat i 9 dni okresów składkowych oraz 1 rok 1 miesiąc i 24 dni okresów nieskładkowych.

dowód:

-

wykaz wprowadzonych okresów ubezpieczonego- k. 55-57 akt ZUS.

Decyzją z dnia 29 stycznia 2018 r. (...) Oddział w T. ustalił odwołującemu na dzień 1 stycznia 1999 r. kapitał początkowy w kwocie 119 840, 60 zł. Podstawę wymiaru kapitału początkowego wyliczył na kwotę 926,90 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych przypadających przed dniem 1 stycznia 1999 r. tj. z lat 1989 – 1998 ze wskaźnikiem wysokości na poziomie 75,92 %. Za okres zatrudnienia od 9 września 1967 r. do 31 grudnia 1979 r. oraz od 11 kwietnia 1985 r. do 25 czerwca 1987 r. Zakład przyjął najniższe wynagrodzenie.

Obliczając wysokość kapitału początkowego, ZUS uwzględnił ubezpieczonemu 26 lat i 9 dni okresów składkowych oraz 1 rok 1 miesiąc i 24 dni okresów nieskładkowych. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 86,37%.

dowód:

-

decyzja ZUS z dnia 29.01.2018 r.- k. 60 - 61 akt ZUS.

Decyzją z dnia 31 stycznia 2018 r. w oparciu o przepis art. 24 ustawy emerytalnej Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 stycznia 2018 r., zawieszając zarazem jej wypłatę na podstawie art. 103a ustawy emerytalnej, z uwagi na kontynuowanie przez ubezpieczonego zatrudnienia. Zaznaczył, że na potrzeby wydania decyzji w przedmiocie emerytury Zakład decyzją z dnia 29 stycznia 2018 r. ustalił kapitał początkowy, który na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 119 840, 60 zł. Jednocześnie organ podał, że w związku z treścią art. 25 ustawy emerytalnej, ostateczna wysokość świadczenia zostanie ustalona w decyzji o podjęciu wypłaty emerytury.

dowód:

- decyzja ZUS z dnia 31.01.2018 r. –k. 64 – 65 akt ZUS.

Zaskarżoną decyzją z dnia 17.07.2018 r. organ rentowy podjął od dnia 1 lipca 2018 r. wypłatę emerytury w związku z rozwiązaniem przez odwołującego stosunku pracy.

W toku postępowania Sąd zlecił organowi rentowemu hipotetyczne wyliczenie kapitału początkowego z uwzględnieniem za sporny okres zatrudnienia w (...) S.A. wynagrodzenia wynikającego z angaży złożonych w aktach osobowych odwołującego, tj. określonego stawką godzinową lub kwotowo według żądania odwołującego sprecyzowanego w piśmie procesowym z dnia 21 grudnia 2018 r.

Wykonując powyższe zarządzenie i dokonując hipotetycznego wyliczenia kapitału początkowego dla celów ustalenia wysokości emerytury, ZUS uwzględnił za okres zatrudnienia odwołującego od 9 września 1967 r. do 31 grudnia 1979 r. w (...) S.A. w miejsce przyjętego minimalnego wynagrodzenia pracowników wynagrodzenie wynikające z angaży a określone albo według stawek godzinowych albo kwotowo. Zgodnie z hipotetycznym wyliczeniem, wartość kapitału początkowego odwołującego na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniosła 142 391,70 zł. Organ rentowy przeliczył podstawę wymiaru kapitału początkowego ustaloną z okresu 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. 1970 do 1981 r., w wyniku czego wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wzrósł do 101,49 %.Powyższy wariant okazał się korzystniejszy niż wariant obliczony z 20 lat kalendarzowych przypadających przed 1.01.1999 r., który wyniósł 91,30 %.

dowód:

-

hipotetyczne przeliczenie kapitału początkowego z dnia: 22.01.2018 r. - k. 30 -32 as.

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości,
zaś ich forma i treść formalna nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego. Dokumenty urzędowe stanowiły więc dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 § 1 k.p.c.), zaś dokumenty prywatne- dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245). Jednocześnie należy w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że dokonując ustaleń faktycznych w zakresie przedziałów czasowych obowiązywania stawek godzinowych, Sąd odmiennie niż odwołujący (pismo procesowe z dnia 21.12.2018 r.) a następnie organ rentowy w hipotetycznym przeliczeniu przyjmował jako początek obowiązywania stawki nie datę wydania zaświadczenia kwalifikacyjnego ale datę wskazaną w tym zaświadczeniu jako chwila, z którą pracodawca podwyższał odwołującemu stawkę i wskazywał, że „z dniem….” ustala ją na konkretną kwotę. Daty wydania zaświadczeń kwalifikacyjnych czy też angaży z reguły były późniejsze niż data, od której obowiązywała konkretna stawka czy kwota wynagrodzenia. O ile w powołanym piśmie odwołujący w zakresie okresów, w których miał ustalone wynagrodzenie kwotowo powoływał i datę angażu i datę, od której obowiązywała nowa wysokość wynagrodzenia, o tyle przy wynagrodzeniu godzinowym jako datę obowiązywania stawki wskazywał datę wydania zaświadczeń kwalifikacyjnych, które ( poza jednym tylko przypadkiem) były późniejsze niż data podwyżki. Zatem w tym zakresie Sąd dokonał ustaleń faktycznych zgodnie z treścią dokumentów w postaci zaświadczeń kwalifikacyjnych i przyjął, że stawka 7 zł obowiązywała od 20 marca 1969 r., (a nie od 15.04.1969 r. – tj. daty wydania zaświadczenia), stawka 8 zł obowiązywała od 28 stycznia 1970 r., (a nie od 19.03.1970 r. – tj. daty wydania zaświadczenia) a stawka 9,50 zł obowiązywała od 28 luty 1972 r. (a nie od 21.02.1972 r. daty wydania zaświadczenia). Ten przypadek był szczególny albowiem sam egzamin kwalifikacyjny odbył się w dniu 26 lutego 1971 r. Po nim Komisja Egzaminacyjna zawnioskowała o przeszeregowanie odwołującego do wyższej stawki ale została ona zatwierdzona podpisem Zastępcy Dyrektora dopiero w dniu 29 stycznia 1972 r., który potwierdził zarazem fakt wydania „zaświadczenia kwalifikacyjnego” nr 147/72 z dnia 21 lutego 1972 r. Wg treści tego zaświadczenia odwołującemu zatrudnionemu nadal na stanowisku montera konstrukcji stalowych z dniem 28 luty 1972 r. przyznano VII grupę zaszeregowania ze stawką 9,50 zł. Poza tym skoro angażem z dnia 1 maja 1973 r. odwołującemu przyznano wynagrodzenie w kwocie 2800 zł od 1 maja 1973 r., to oczywistym jest, że obowiązywało ono do czasu następnej podwyżki, czyli do 30 września 1974 r., bo od 1 października 1974 r. wynagrodzenie wzrosło do 3100 zł (a nie jak to podał odwołujący w pkt 3 pisma procesowego – że kwota 2800 zł obowiązywała od 1.05.1973. do 30.09.1973 r.). W pozostałym zakresie przyjęte w ustaleniach faktycznych daty początkowe obowiązywania stawek kwotowych wynagrodzenia ( oparte oczywiście o treść angaży) są zgodne z tymi, które wskazywał odwołujący w piśmie procesowym i jakie przyjmował organ rentowy do hipotetycznego przeliczenia. W ocenie Sądu różnice przy tych ustaleniach są niewielkie i dotyczą 25 dni na korzyść odwołującego jeżeli chodzi o początek stawki godzinowej 7 zł, miesiąca i 22 dni na korzyść odwołującego jeśli chodzi o stawkę 8 zł, oraz 7 dni na niekorzyść odwołującego w zakresie stawki 9,50 zł oraz jednego roku na korzyść odwołującego jeżeli chodzi o początek obowiązywania wynagrodzenia w kwocie 3100 zł. Przy czym analiza akt sprawy wskazuje, że organ rentowy prawidłowo przy hipotetycznym przeliczeniu przyjmował kwotę wynagrodzenia 2800 zł od 1.05.1973 r. do 30.09.1974 r a kwotę 3100 zł od 1.10.1974 r. Zatem nie budzi wątpliwości, że wyniki przeliczenia nadal będą korzystniejsze dla odwołującego w porównaniu do wynagrodzenia minimalnego dotychczas przyjętego przez organ rentowy.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie od zaskarżonej decyzji ZUS Odział w T. z dnia 17 lipca 2018 r. co do zasady było uzasadnione. Jedynie w zakresie spornego wynagrodzenia z okresu zatrudnienia 11.04.1985 r. do 25.06.1987 r. nie mogło być uwzględnione albowiem w toku postępowania odwołujący nie przedłożył jakichkolwiek dokumentów potwierdzających wysokość zarobków.

W niniejszej sprawie odwołujący J. M. skarżąc decyzję ustalającą wysokość emerytury ostatecznie domagał się uwzględnienia w kapitale początkowym przyjętym do wyliczenia tej emerytury, w miejsce wynagrodzenia minimalnego pracowników, wynagrodzenia rzeczywiście osiąganego za okres od 1967 r. do 1979 r. a wynikającego z dokumentacji pracowniczej (angaży) i przyjętego w hipotetycznym przeliczeniu ZUS.

Ubezpieczonemu przysługuje emerytura obliczona według nowych zasad
na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Według tego przepisu, emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy jej obliczenia (art. 25 ustawy) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, ustalane wspólnie dla kobiet i mężczyzn wyrażone w miesiącach. Podstawą obliczenia jest kwota: 1) zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego, 2) zwaloryzowanego kapitału początkowego ustalanego dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem 1 stycznia 1999 r. opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy (kwota tzw. hipotetycznej emerytury na dzień 1 stycznia 1999 r.) oraz 3) środków zewidencjonowanych na subkoncie, o których mowa w art. 40a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych („Emerytury i renty z FUS. Emerytury pomostowe. Okresowe emerytury kapitałowe. Komentarz”, K. Antonów (red.), M. Bartnicki, B. Suchacki, M. Zieleniecki, LEX, 2014).

Jak wynika z treści art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185. Zgodnie zaś z art. 26 ust. 1 tej ustawy, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

W myśl art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: 1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6; 2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5 oraz 3) okresy nieskładkowe,
o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony
w art. 5 ust. 2 (art. 174 ust. 2 ustawy). Przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów,
o których mowa w art. 7 pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2 (art. 174 ust. 2a ustawy). Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (art. 174 ust. 3 powołanej ustawy).

Obecnie środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty, zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe
(Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412), są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Jak wynika
z § 22 ust. 1 tego rozporządzenia, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności: 1) legitymacja ubezpieczeniowa; 2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia. Według wcześniejszej regulacji zawartej w § 20 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r. Nr 10, poz. 49 ze zm.), środkiem dowodowym mogły być wyłącznie zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych dochodów. Nie budzi zatem wątpliwości,
że po zmianie tego rozporządzenia zakres kompetencji organu rentowego w zakresie środków dowodowych został poszerzony o „inny dokument, na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia”. Takim innym dokumentem w rozumieniu rozporządzenia są niewątpliwie dokumenty pracownicze zawarte w aktach osobowych, np. umowy o pracę, czy angaże ustalające wysokość wynagrodzenia, w tym godzinową stawkę tego wynagrodzenia.

Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki
na ubezpieczenie społeczne, to fakt mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy
(art. 227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem udowadniany może być wszelkimi środkami wynikającymi z przepisów Działu III rozdziału 2 kodeksu postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami. Nie mają więc zastosowania w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów (por. wyroki SN: z dnia 7 grudnia 2006 r., I UK 179/06, LEX nr 342283, z dnia 14 czerwca 2006 r., I UK 115/06, OSNP 2007/17-18/257, z dnia 25 lipca 1997 r., II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342 i z dnia 2 lutego 1996 r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).

W przypadku braku dokumentacji płacowej istnieje możliwość ustalenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w oparciu o dokumentację zastępczą znajdującą się w aktach osobowych, taką jak umowy o pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim jednak wypadku uwzględnić można tylko takie składniki, które
są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości. Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można zatem ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego (por. wyrok SA w Poznaniu z dnia
3 czerwca 2015 r., IIII AUa 535/14, LEX nr 1781979, wyrok SA we Wrocławiu z dnia
18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

W uzasadnieniu wyroku z dnia 14 czerwca 2006 r., I UK 115/06 (OSNP 2007/17-18/257) Sąd Najwyższy stwierdził, że stawka godzinowa jest elementem podstawowym
i wyjściowym przy obliczeniu wynagrodzenia za pracę. Skoro znany jest wymiar czasu pracy ubezpieczonego, potwierdzony świadectwem pracy, możliwe jest obliczenie liczby godzin pracy wynikającej z tego wymiaru w każdym kolejnym tygodniu, miesiącu i roku w spornym okresie. Z kolei brak prawa do wynagrodzenia wynikać musiałby z przerw w jej świadczeniu, a informacje o tym powinny znajdować się w świadectwie pracy. Brak jakiejkolwiek adnotacji o przerwach w zatrudnieniu (np. urlopach bezpłatnych) wskazywałby na ciągłość zatrudnienia rozumianego, jako świadczenie pracy, za którą przysługiwało wynagrodzenie. Ewentualne okresy pobierania zasiłku chorobowego wynikają z przedłożonej legitymacji ubezpieczeniowej, stąd obliczenie wysokości zasiłku, jako pochodnej wynagrodzenia
za pracę, wedle zasad wynikających z obowiązujących w spornym okresie przepisów: ustawy
z dnia 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym (Dz. U. Nr 51, poz. 396); ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. o podwyższeniu zasiłków przysługujących z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby pracownika (Dz. U. Nr 27, poz. 191) oraz ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r.
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (jednolity tekst: Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 143 ze zm.) również nie jest niemożliwe. Kwestia braku „angażu” za określony rok czy lata, nie przekreśla takiej metody, gdyż
w obliczeniach uwzględniać przecież należy stawkę godzinową wynikającą z poprzedniego „angażu” aż do momentu „angażu” wprowadzającego stawkę wyższą.

Z uwagi na to, że zachowały się akta osobowe odwołującego z okresu jego zatrudnienia od 9 września 1967 r. do 30 czerwca 1980 r. (rok 1980 uwzględniony przez ZUS) w (...) S.A. istniała możliwość uwzględnienia w wysokości emerytury kapitału początkowego przy przyjęciu wynagrodzenia wynikającego z treści złożonej w tych aktach dokumentacji. Zgodnie z nią od dnia 9 września 1967 r. do dnia 19 marca 1969 r. na stanowisku montera konstrukcji stalowych odwołującemu przyznano stawkę 5,20 zł na godzinę. Od 20 marca 1969 r. do dnia 27 stycznia 1970 r. przeszeregowano odwołującego do wyższej stawki w kwocie 7 zł. Z dniem 28 stycznia 1970 r. wnioskodawca został zakwalifikowany do grupy VI ze stawką 8 zł na godzinę, która obowiązywała do 27 lutego 1972 r. Z dniem 28 luty 1972 r przyznano mu VII grupę zaszeregowania oraz stawkę godzinową w wysokości 9,50 zł na godzinę. Stawka obowiązywała do 30 kwietnia 1972 r.

Z dniem 1 maja 1972 r. J. M. został przeniesiony ze stanowiska pracownika fizycznego i powierzono mu obowiązki starszego energetyka z uposażeniem 2500 zł, premią wg obowiązującego regulaminu. Wynagrodzenie to obowiązywało do 30 kwietnia 1973 r.

Od dnia 1 maja 1973 r. pracodawca zmienił warunki umowy o pracę w ten sposób, że powierzył odwołującemu stanowisko starszego inspektora ds. energetycznych za uposażeniem w kwocie 2800 zł oraz regulaminową premią, które to wynagrodzenie obowiązywało do dnia 30 września 1974.

Z dniem 1 października 1974 r. na dotychczasowym stanowisku pracodawca przyznał wnioskodawcy wynagrodzenie w wysokości 3100 zł miesięcznie oraz premię regulaminową. Kwota wynagrodzenia obowiązywała do dnia 14 grudnia 1975 r.

Od dnia 15 grudnia 1975 r. odwołujący został przeniesiony do Zarządu Montażowego nr 2 w T. na stanowisko starszego majstra z uposażeniem podstawowym 3700 zł, do którego przysługiwał dodatek funkcyjny 400 zł i premia wg obowiązującego regulaminu. Wysokość wynagrodzenia obowiązywała do dnia 31 grudnia 1976 r.

Z dniem 1 stycznia 1977 r. na dotychczasowym stanowisku pracodawca podwyższył odwołującemu wynagrodzenie i ustalił je w wysokości 4000 zł. Do wynagrodzenia przysługiwał dodatek funkcyjny w kwocie 400 zł oraz regulaminowa premia. Wynagrodzenie w tej wysokości przysługiwało wnioskodawcy do dnia 30 czerwca 1977 r.

Z dniem 1 lipca 1977 r. J. M. został powołany na stanowisko kierownika budowy za wynagrodzeniem 4800 zł miesięcznie, do którego przysługiwał dodatek funkcyjny w kwocie 1000 zł. Na tym stanowisku i za tym wynagrodzeniem odwołujący był zatrudniony do dnia 31 grudnia 1979 r

W ocenie Sądu, zasadnym więc było dokonanie przeliczenia należnej ubezpieczonemu emerytury przy uwzględnieniu kapitału początkowego, wyliczonego wg. korzystniejszego wariantu po uwzględnieniu w miejsce wynagrodzenia minimalnego wynagrodzeń rzeczywiście osiąganych w spornym okresie w oparciu o dokumentację pracowniczą złożoną w aktach osobowych.

Sąd zmienił więc zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do ustalenia w wysokości emerytury kapitału początkowego, którego wskaźnik wysokości zostanie obliczony według najkorzystniejszego wariantu z uwzględnieniem w miejsce przyjętego przez organ rentowy minimalnego wynagrodzenia z okresu zatrudnienia w (...) S.A. wynagrodzenia rzeczywiście osiąganego a wyliczonego według stawek godzinowych i kwotowo określonych zgodnie z treścią angaży w sposób przyjęty w ustaleniach faktycznych. Wobec nieudowodnienia w toku postępowania zarobków z okresu zatrudnienia od 11.04.1985 r. do 25.06.1987 r. brak było możliwości przyjęcia innego niż minimalne wynagrodzenie.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów prawa oraz
art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c., Sąd orzekł jak punkcie 1 i 2 wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego odwołującego Sąd orzekł w punkcie 2 wyroku uwzględniając zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy oraz przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. (punkt II). Zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz odwołującej kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, Sąd miał na uwadze § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności adwokatów (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).