Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 lipca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku T. S. z dnia 17 lipca 2018 r. przyznał wnioskodawczyni emeryturę od 1 lipca 2018 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Organ rentowy wskazał, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę:

- kwota składki zewidencjonowana na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 250150,82 zł,

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 473789,79 zł,

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 242,40 miesięcy.

- wyliczona kwota emerytury wyniosła 2986,55 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej.

Organ rentowy wyjaśnił, że w celu ewentualnego przeliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego z uwzględnieniem wynagrodzenia za okresy: od 1 września 1977 r. do 31 grudnia 1978 r. należy przedłożyć zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z zakładu pracy. Obecnie za w/w okresy przyjęto kwoty minimalnego wynagrodzenia. Przeliczenie wartości kapitału początkowego z uwzględnieniem rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury może nastąpić po złożeniu prawidłowo wystawionego przez zakład pracy świadectwa pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Załączone do wniosku zaświadczenie o wykonywaniu prac w szczególnych warunkach z dnia 15 października 2007 r. zawiera dane niezgodne z powołanym zarządzeniem Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego tj. podane stanowisko pracy winno być odpowiednio przyporządkowane zgodnie z wykazem, działem, pozycją i punktem natomiast nie wskazano punktu, a w dziale IV poz. 23 brak jest wskazanego na świadectwie stanowiska – „operator urządzeń sterujących (sterowniczych)”.

/decyzja – k. 9 – 10 plik II akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji złożyła wnioskodawczyni T. S. w dniu 23 sierpnia 2018 r. i zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie przepisów ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych i Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 19 z dnia 6 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego, Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983 r. i Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. Wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do rekompensaty w związku z pracą w szczególnych warunkach i tym samym o przeliczenie emerytury.

/odwołanie – k. 3 – 4/

Decyzją z dnia 4 września 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku T. S. z dnia 22 sierpnia 2018 r. odmówił prawa do przyznania rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że przedłożone przez ubezpieczoną świadectwo pracy z dnia 23 sierpnia 2018 r. nie stanowi podstawy do naliczania rekompensaty, zapis w pkt 12 został dokonany na podstawie zaświadczenia o wykonywaniu prac w szczególnych warunkach z dnia 15 października 2007 r., w oparciu o które nie została przyznana rekompensata. W pkt 12 świadectwa pracy stanowisko „operator urządzeń sterujących (sterowniczy)” nie zostało odpowiednio przyporządkowane zgodnie z wykazem, działem, pozycją i pkt zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia
7 lipca 1987 r., w powołanym dziale IV, poz. 23 brak takiego stanowiska.

/decyzja – k. 15 plik II akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji złożyła wnioskodawczyni T. S. w dniu 20 września 2018 r. i zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie przepisów ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych, ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19 grudnia 2008 r. i Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 19 z dnia 6 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego, Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983 r. i Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. Wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do rekompensaty z uwagi na pracę w szczególnych warunkach i tym samym o przeliczenie emerytury.

/odwołanie – k. 3 – 5 w aktach VIII U 1971/18, k. 3 – 5 w aktach VIII U 1972/18/

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie – k. 3, k. 13 w aktach VIII U 1971/18, k. 13 w aktach VIII U 1972/18/

Postanowieniem z dnia 29 października 2018 r. Sąd Okręgowy w Łodzi połączył sprawy o sygn. akt VIII U 1971/18 i VIII U 1972/18 ze sprawą VIII U 1912/18 celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

/postanowienie – k. 16 w aktach VIII U 1971/18, k. 16 w aktach VIII U 1972/18/

Na rozprawie w dniu 16 stycznia 2019 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/protokół rozprawy z dnia 16 stycznia 2019 r. – 00:54:00 – 00:55:10 – płyta CD – k. 38/

Pełnomocnik wnioskodawczyni – jej córka B. S. złożyła wniosek o zwrot kosztów podróży do Sądu na rozprawę w dniu 16 stycznia 2019 r.

/wniosek – k. 39/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. S. urodziła się w dniu (...)

/bezsporne/

Decyzją z dnia 5 lipca 2017 r. ZUS I Oddział w Ł. ponownie ustalił kapitał początkowy T. S. na dzień 1 stycznia 1999 r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1.241,65 zł – ustaloną w decyzji z dnia 7 października 2004 r. o ustaleniu kapitału początkowego.

Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości: 17 lat, 4 miesiące, 29 dni tj. 208 miesięcy oraz okresy nieskładkowe w ilości: 11 dni oraz okresy sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi): 3 lata, 10 miesięcy i 20 dni. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wynosi: 3 lata, 11 miesięcy i 1 dzień tj. 47 miesięcy.

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób:

293,01 złotych x 78,07% (współczynnik proporcjonalny) = 228,75 złotych

(208 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 1.241,65 złotych (podstawa wymiaru) = 279,74 złotych

(46 miesięcy nieskładkowych x 1,3%) : 12 x 1.241,65 złotych (podstawa wymiaru) = 61,83 złotych

RAZEM = 570,32 złotych

570,32 złotych x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 119.196,88 złotych (kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 roku).

/decyzja o ustaleniu wartości kapitału początkowego – k. 19 - 20 plik I akt ZUS/

W dniu 17 lipca 2018 r. ubezpieczona złożyła wniosek o przyznanie jej prawa do emerytury.

/wniosek – k. 1 – 3 plik II akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 24 lipca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku T. S. z dnia 17 lipca 2018 r. przyznał wnioskodawczyni emeryturę od 1 lipca 2018 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej i wyniosła 2986,55 zł. Organ rentowy wyjaśnił, że w celu ewentualnego przeliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego z uwzględnieniem wynagrodzenia za okresy: od 1 września 1977 r. do 31 grudnia 1978 r. należy przedłożyć zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z zakładu pracy. Obecnie za w/w okresy przyjęto kwoty minimalnego wynagrodzenia. Przeliczenie wartości kapitału początkowego z uwzględnieniem rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury może nastąpić po złożeniu prawidłowo wystawionego przez zakład pracy świadectwa pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Załączone do wniosku zaświadczenie o wykonywaniu prac w szczególnych warunkach z dnia 15 października 2007 r. zawiera dane niezgodne z powołanym zarządzeniem Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego tj. podane stanowisko pracy winno być odpowiednio przyporządkowane zgodnie z wykazem, działem, pozycją i punktem natomiast nie wskazano punktu, a w dziale IV poz. 23 brak jest wskazanego na świadectwie stanowiska – „operator urządzeń sterujących (sterowniczych)”.

/decyzja – k. 9 – 10 plik II akt ZUS/

W dniu 22 sierpnia 2018 r. ubezpieczona wniosła o ponowne przeliczenie kapitału początkowego z uwzględnieniem rekompensaty załączając poprawione świadectwo pracy za okres zatrudnienia od dnia 1 września 1977 r. do dnia 8 lipca 2018 r.

/wniosek – k. 12 plik II akt ZUS, świadectwo pracy – k. 13 plik II akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 4 września 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku T. S. z dnia 22 sierpnia 2018 r. odmówił prawa do przyznania rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że przedłożone przez ubezpieczoną świadectwo pracy z dnia 23 sierpnia 2018 r. nie stanowi podstawy do naliczania rekompensaty, zapis w pkt 12 został dokonany na podstawie zaświadczenia o wykonywaniu prac w szczególnych warunkach z dnia 15 października 2007 r., w oparciu o które nie została przyznana rekompensata. W pkt 12 świadectwa pracy stanowisko „operator urządzeń sterujących (sterowniczy)” nie zostało odpowiednio przyporządkowane zgodnie z wykazem, działem, pozycją i pkt zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r., w powołanym dziale IV, poz. 23 brak takiego stanowiska.

/decyzja – k. 15 plik II akt ZUS/

Wnioskodawczyni w okresie od 1 września 1977 r. do 8 lipca 2018 r. była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. (następca prawny (...) Sp. z o.o. w W., następca prawny (...) S.A. Oddział Wytwórni (...) w K.) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach:

- operatora urządzeń sterujących od 1 września 1977 r. do 31 lipca 1996 r.,

- samodzielnego referenta ds. rozliczeń produkcji od 1 sierpnia 1996 r. do 9 listopada 1997 r.,

- koordynatora produkcji od 10 listopada 1997 r. do 19 stycznia 1999 r.,

- planisty – planowanie i rozliczanie produkcji od 20 stycznia 1999 r. do 31 sierpnia 2004 r.,

- asystenta dyrektora ds. sprzedaży i marketingu od 1 września 2004 r. do
31 października 2006 r.,

- specjalisty ds. sprzedaży od 1 listopada 2006 r. do 8 lipca 2018 r.

/świadectwo pracy - k. 5 plik II akt ZUS, k. 13 plik II akt ZUS, akta osobowe w kopercie – k. 21/

Ubezpieczona podczas zatrudnienia w w/w zakładzie pracy od 1 września 1977 r. do 31 lipca 1996 r. pracowała na sterowni. W tym dziale odbywała się produkcja stężonych mieszanek witaminowo-mineralnych. Wnioskodawczyni wykonywała czynności operatora na sterowni. Do jej obowiązków należało sterowanie urządzeniami i nadzorowanie pracą tych urządzeń na pulpicie. Wnioskodawczyni sterowała urządzeniami dozującymi, wyładowczymi i urządzeniami ściśle produkcyjnymi, które zajmowały się naważaniem i mieszaniem oraz zajmowała się zasypem pneumatycznym do zbiorników. W tym okresie ubezpieczona nie była oddelegowywana do innych prac. Gdy jeden z pracowników zachorował to drugi musiał obsługiwać dwie linie. Sterownia była bardzo duża, miała około 10 metrów. Ta sterownia była oddzielona szkłem od produkcji. Drzwi do sterowni, w której pracowała ubezpieczona były zawsze otwarte na halę produkcyjną. Do sterowni przychodzili mechanicy i automatyk. Sterownia była połączona z halą produkcyjną, były uciążliwe warunki nie tylko ze względu na zapylenie, ale też i z uwagi na panujący zapach. W ciągu dnia ubezpieczona musiała cały czas wychodzić na halę produkcyjną i spisywać dane dotyczące zapakowanego produktu. Urządzenia na produkcji były obsługiwane automatycznie ze sterowni. Jeżeli urządzenie nieprawidłowo działało, to operator wychodził na produkcję i sprawdzał co się stało. Zawiadamiał odpowiednie służby, jeżeli była jakaś awaria. Wytwórnia miała dwie niezależne od siebie linie i dlatego w sterowni było 2 operatorów. Każdy z nich obsługiwał inne urządzenia. Te urządzenia były całkowicie od siebie niezależne. Większość surowców była automatycznie podawana do urządzeń. Pobór surowców odbywał się automatycznie ze zbiornika na wagę, do mieszalnika i później do urządzenia. Do zbiorników surowiec był sypany przez pracowników, albo były linie pneumatyczne bądź mechaniczne. Były też takie surowce, które nie nadawały się do zasypu do zbiorników i te surowce do urządzeń zasypywał operator sterowni. Ustawienie samej produkcji należało do automatyków. W sterowni było bardzo ciepło, co było dużym problem, zwłaszcza latem. Sterowniki były bowiem olejowe i w związku z powyższym wytwarzały ciepło. W wydziale, w którym pracowała wnioskodawczyni odbywała się produkcja premiksów. W tym wydziale były też produkowane leki weterynaryjne oraz inne produkty związane z hodowlą i żywieniem zwierząt. Były to produkty pyliste i wszędzie leżał pył, produkty były w otwartych pojemnikach. Były to silnie toksyczne związki. Praca odbywała się systemie 3-zmianowym, na każdej zmianie było 6 operatorów. Po przejściu w system pracy 4-brygadowy, było 8 operatorów. Pracownicy z uwagi na te warunki mieli dodatkowy urlop, mleko i dodatki szkodliwe. Na tej produkcji była bardzo duża rotacja pracowników ze względu na warunki pracy. W 1977 r. została uruchomiona produkcja, a w 1997 r. została sprzedana koncernowi B., a w 2007 r. B. sprzedał ten wydział firmie (...). Zakład pracował non stop – robił rocznie około 45.000 ton produktów.

/zeznania świadka Z. O. z dnia 16 stycznia 2019 r. – 00:06:21 – 00:51:25 – płyta CD – k. 38/

Następca prawny T. N. wystawił ubezpieczonej świadectwo pracy w szczególnych warunkach, z którego wynika, że podczas zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w okresie od 1 września 1977 r. do 31 lipca 1996 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracowała na stanowisku operatora urządzeń sterujących (sterowniczy) i wykonywała prace przy produkcji leków, półproduktów, premiksów wymienione w wykazie A dziale IV poz. 23 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 19 z dnia 6 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resoru przemysłu chemicznego i lekkiego oraz Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983 r.

/zaświadczenie o wykonywaniu prac w szczególnych warunkach – k. 7 plik II akt ZUS, akta osobowe w kopercie – k. 21/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy w tym w aktach ZUS, w szczególności na podstawie dokumentacji osobowej zatrudnienia ubezpieczonej oraz zeznań świadka, który w spornym okresie pracował razem z ubezpieczoną i ma w związku z tym wiedzę na temat charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczoną.

Zgromadzone dokumenty, zeznania świadka nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności, znajdują potwierdzenie w załączonej dokumentacji osobowej, uzupełniają się wzajemnie i stanowią tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie, czy wnioskodawczyni przysługuje prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych i w konsekwencji prawo do przeliczenia emerytury z uwzględnieniem rekompensaty.

Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 1924) określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 1270).

Stosownie do treści art. 2 ust. 5 w/w ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W myśl art. 21 ust. 1 w/w ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Ust. 2 art. 21 stanowi, że rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Treść art. 21 ust. 2 w/w ustawy może budzić wątpliwości i jego interpretacji należy dokonywać przy uwzględnieniu uregulowania zawartego w art. 2 ust. 5 ustawy zgodnie, z którym użyte w ustawie określenie rekompensata oznacza odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Rekompensata jest zatem odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 r. i nie nabędą prawa do emerytury pomostowej, w zamian za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 25 listopada 2010 r. (K 27/09, OTK-A 2010, Nr 9, poz. 109).

Skoro, jak wynika z powyższego, celem rekompensaty jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, to przesłanka negatywna, o której mowa w art. 21 ust. 2 ustawy, na co wskazuje wykładnia funkcjonalna tego przepisu, zachodzi w przypadku pobierania emerytury przyznanej w obniżonym wieku emerytalnym np. na podstawie art. 46 w zw. z art. 32 lub 39 czy tez art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 14 grudnia 2015 r., lex nr 1979477).

Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o których mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. 23 ust. 2 w/w ustawy). Jako dodatek do kapitału początkowego, razem z kapitałem początkowym podlega waloryzacjom.

Bezspornym jest w rozpoznawanej sprawie jest, że wnioskodawczyni nie nabyła prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

ZUS zakwestionował, że praca wykonywana przez ubezpieczoną w okresie od
1 września 1977 r. do 31 lipca 1996 r. w (...) Zakładach (...) była pracą w warunkach szczególnych. Pozostałe przesłanki nabycia prawa do rekompensaty nie były kwestionowane przez organ rentowy.

W rozpoznawanej sprawie nie było wątpliwości, że wnioskodawczyni w spornym okresie była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora urządzeń sterujących w (...) S.A. Oddział Wytwórni (...) w K..

Jak stanowi art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Ponadto zgodnie z art. 3 ust. 7 ww. ustawy za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uważa się osoby wykonujące przed dniem wejścia w życie ustawy prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Wskazane odwołanie do art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pozwala na stosowanie omawianych przepisów łącznie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.) ( vide art. 32 ust. 4).

W świetle § 2 ust. 1 wskazanego rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...) ).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

Regulacja § 2 Rozporządzenia, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed Sądem. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków ( por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja
1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej przez wnioskodawczynię w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadka oraz przeprowadził dowód z dokumentacji zatrudnienia ubezpieczonej.

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego wnioskodawczyni pracowała w okresie od 1 września 1977 r. do 31 lipca 1996 r. w (...) Zakładach (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych jako sterowniczy, co znajduje swoje potwierdzenie w świadectwie pracy oraz świadectwie pracy w szczególnych warunkach wystawionych za ten okres przez (...) sp. z o.o. -następcę prawnego (...) S.A. w K..

Przyczyną nieuwzględnienia przez organ rentowy tego okresu do stażu pracy w warunkach szczególnych była rozbieżność między nazwą stanowiska wymienionego w świadectwie pracy, a treścią załącznika nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 19 z dnia 6 sierpnia 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego, tj. wykazu A, działu IV poz. 23 pkt 9.

Jak wynika z wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.), do prac w szczególnych warunkach, których wykonanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej zalicza się prace przy produkcji leków, półproduktów, środków kontrastowych, premiksów, nici chirurgicznych i sprzętu medycznego jednorazowego użytku (Dział IV, pkt 23).

Pomocniczo w tym zakresie odnieść się należy do wykazu A zawartego w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 19 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 6 sierpnia 1983 roku ( Dz. Urz. MG z 1983 roku, nr 1, poz. 2) – w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. W dziale IV pod poz. 23 pkt 9 wymienione jest stanowisko operatora urządzeń dozujących, formujących i pakujących.

W tym miejscu podkreślić należy jednak, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

Zeznania świadka potwierdziły, że pracując na stanowisku sterowniczego, ubezpieczona wykonywała od 1 września 1977 r. do 31 lipca 1996 r. w istocie pracę w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów prac w szczególnych warunkach, opisanych w powołanym rozporządzeniu i zarządzeniu.

Zgromadzony osobowy materiał dowody pozwolił ustalić, że ubezpieczona podczas zatrudnienia w w/w zakładzie pracy od 1 września 1977 r. do 31 lipca 1996 r. pracowała na sterowni. W tym dziale odbywała się produkcja stężonych mieszanek witaminowo-mineralnych. Była operatorem na sterowni. Sterownia była bardzo duża, miała około 10 metrów. Do jej obowiązków należało sterowanie urządzeniami i nadzorowanie pracą tych urządzeń na pulpicie. Wnioskodawczyni sterowała urządzeniami dozującymi, wyładowczymi i urządzeniami ściśle produkcyjnymi, które zajmowały się naważaniem i mieszaniem oraz zajmowała się zasypem pneumatycznym do zbiorników. W tym okresie ubezpieczona nie była oddelegowywana do innych prac. Gdy jeden z pracowników zachorował to drugi musiał obsługiwać dwie linie. W wydziale, w którym pracowała wnioskodawczyni odbywała się wyłącznie produkcja premiksów. W tym wydziale były też produkowane leki weterynaryjne. Sterownia była oddzielona szkłem od produkcji. Wyjście z tego pomieszczenia było bezpośrednio na produkcję i było cały czas otwarte. Drzwi do sterowni, w której pracowała ubezpieczona były zawsze otwarte na halę produkcyjną. Do sterowni przychodzili mechanicy i automatyk. Sterownia była połączona z halą produkcyjną, były uciążliwe warunki nie tylko ze względu na zapylenie ale też i na zapach. Na produkcji znajdowały się produkty pyliste i wszędzie był pył. Były to silnie toksyczne związki.

Jak już jednak wcześniej wykazano nazewnictwo zajmowanego przez wnioskodawczynię stanowiska jest kwestią drugorzędną wobec faktycznego zakresu obowiązków. A zatem w ocenie Sądu ubezpieczona w niniejszym postępowaniu wykazała, że wykonywała pracę w szczególnych warunkach w w/w spornym okresie, bowiem pracowała przy produkcji premiksów, sterując urządzeniami dozującymi, wyładowczymi i urządzeniami ściśle produkcyjnymi, które zajmowały się naważaniem i mieszaniem.

Mając na uwadze powyższe nie ulega wątpliwości, że wnioskodawczyni pracowała w szczególnych warunkach przez ponad 15 lat oraz, że spełnione zostały wszystkie pozostałe przesłanki do nabycia prawa do rekompensaty przewidzianej w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia
19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, a tym samym istnieją podstawy do przeliczenia emerytury ubezpieczonej z uwzględnieniem prawa do rekompensaty.

Zgodnie z art. 23 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę.

Jak stanowi art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawczyni w dniu 17 lipca 2018 r. wystąpiła z wnioskiem o emeryturę, a zatem Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje i przyznał T. S. prawo do rekompensaty na podstawie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych oraz zobowiązał ZUS I Oddział w Ł. do przeliczenia jej emerytury od dnia 1 lipca 2018 r. przy uwzględnieniu prawa do rekompensaty.

Natomiast na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej kwotę 56,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Zgodnie bowiem z treścią powołanych przepisów strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.

Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz wnioskodawczyni kwotę 56,00 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu - zgodnie z przedstawionym przez pełnomocnika odwołującej wnioskiem, obejmującym koszty dojazdu pełnomocnika (nie będącym profesjonalnym pełnomocnikiem) na rozprawę. Wysokość żądanej w tym zakresie kwoty nie przekracza kwoty maksymalnej określonej przepisami prawa tj. rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. 2002, Nr 27, poz. 271).

K.K.-W.

z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn.ZUS, wypożyczając akta ZUS.