Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2019 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy (...) Spółka z o.o Spółka Komandytowa

przy udziale zainteresowanych: K. Ś., M. S. (1), J. S. (1), P. P., A. M. (1), K. K., M. K. (1), M. H., J. D., M. D. (1), (...) Sp. z o.o.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie płatnika składek na ubezpieczenia społeczne

na skutek odwołań (...) Spółka z o.o Spółka Komandytowa

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 23 maja 2018 r.

znak:

(...)

I.  zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, iż ustala, że podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe wypadkowe i zdrowotne oraz wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne zainteresowanych: K. Ś., M. S. (1), J. S. (1), P. P., A. M. (1), K. K., M. K. (1), M. H., J. D., M. D. (1), M. T. (1) nie stanowią wynagrodzenia uzyskane przez wymienionych
z tytułów umów zleceń zawartych z (...) Sp. z o.o. w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz (...) Spółka z o.o. Spółka Komandytowa kwotę 900 zł (słownie: dziewięćset zł) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

/-/ SSO R. Jerka

IV U 934/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzjami z dnia 23 maja 2018 r. stwierdził łączne oskładkowanie przychodu z umów zleceń zawartych z D. sp. z. o.o przez zainteresowanych K. Ś., M. S. (1), J. S. (1), P. P., A. M. (1), K. K., M. K. (1), M. H., J. D., M. D. (1), M. T. (1) w okresach tam wskazanych z przychodami z umów o pracę zawartych przez wymienionych ze swoim pracodawcą (...) spółka jawna ( obecnie (...) Spółka z o.o Spółka Komandytowa )

W uzasadnieniu wskazano, iż pracownicy(...) zawarli umowy zlecenia ze spółką (...) na wykonywanie po godzinach pracy lub w dni wolne prac na rzecz tej ostatniej. Z uwagi na fakt, iż zdaniem organu rentowego po pierwsze wynagrodzenia z umów zleceń był refinansowane przez pracodawcę spółkę (...), po drugie to że nadzór nad wykonywaniem umów zleceń sprawowały osoby zatrudnione w spółce (...), po trzecie to że obie spółki są powiązane kapitałowo i osobowo należy uznać iż zainteresowani w rzeczywistości świadczyli pracę „ na rzecz „ swojego pracodawcy ( spółki (...) ) co w konsekwencji uzasadnia zastosowanie art. 8 ust 2 a ustawy z dnia 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych czyli łączne oskładkowanie wynagrodzeń z umów o pracę i umów zleceń.

W odwołaniu od powyższych decyzji skarżący (...) spółka jawna ( obecnie (...) Spółka z o.o Spółka Komandytowa ) wnieśli o jej zmianę i ustalenie, iż nie jest ona płatnikiem składek z tytułu umów zleceń zawartych przez zainteresowanych ze spółka (...) sp. z.o.o. W uzasadnieniu wskazali, iż pracownicy spółki (...) ( będąc zatrudnieni w marketach budowlanych ) po godzinach pracy w krótkich okresach czasu ( kilkudniowych ) świadczyli pracę na rzecz spółki (...) związaną z końcowym okresem realizacji inwestycji w postaci budowy i sprzedaży osiedla wielorodzinnego (...) na (...) w N.. Zainteresowani w ramach umów zleceń sprzątali klatki schodowe, parkingi, przewozili elementy ogrodzeniowe, konserwowali drzwi garażowe itp. Wynagrodzenia z umów zleceń były wypłacane ze środków D. i nie były one refinansowane przez spółkę (...). Skoro prace wykonywane przez zainteresowanych były wykonywane wyłącznie „ na rzecz „ zainteresowanej D. nie ma zastosowania w przedmiotowej sprawie regulacja art. 8 ust 2 a ustawy systemowej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zainteresowani K. Ś., M. S. (1), J. S. (1), P. P., A. M. (1), K. K., M. K. (1), M. H., J. D., M. D. (1), M. T. (1) są ( byli ) zatrudnieni w spółce (...) spółka jawna ( obecnie (...) Spółka z o.o Spółka Komandytowa ) zwana dalej D. na umowę o pracę w markecie budowlanym „M. „ w N. i D. głównie w charakterze sprzedawców ale też jako magazynierzy ( K. Ś., P. P. , M. D.) , kierowcy ( M. T. , A. M. , K. K. ), projektant aranżacji wnętrz – łazienek ( M. K., M.H. ) oraz dyrektor marketu ( M. S. )

D. spółka z.o.o. zwana dalej D. prowadziła inwestycje w postaci budowy i sprzedaży osiedla wielorodzinnego na (...) w N. ( osiedle (...) ). W tym celu w od połowy do końca roku 2016 r. na krótkie okresy ( kilkudniowe ) zawierała umowy zlecenia z zaineresowanymi na prace związane z tą inwestycją: prace porządkowe klatek i parkingów, transportu elementów ogrodzeniowych, konserwacji bram wjazdowych, drzwi garażowych, sporządzanie ogłoszeń o sprzedaży garaży itp. Spółka ta w toku działalności poszerzyła swoją działalność ( po zakończeniu inwestycji budowlanej ) o sprzedaż materiałów budowlanych. W tym celu D. zawarła z M. S. ( dyrektorem (...) spółki (...) ) umowę zlecenia w przedmiocie wyceny 3 dachów dla klienta firmy (...) oraz z M. T. na konserwacje regałów należących do firmy (...).

Wynagrodzenia z umów zleceń pochodziły wyłącznie ze środków D. i stanowiły jej koszty. Nie były one refinansowane przez spółkę (...). Praca wykonywane w oparciu o umowę zlecenia nie wchodziła w zakres prac wykonywanych przez zainteresowanych na rzecz spółki (...). Była ona rodzajowo odmienna.

( dowód: dokumentacja k – 127 – 174, k – 191, zeznania A. M. k. 233v – 234, D. K. k. 234, zeznania zainteresowanych kM.T. k. 234, M..s. k. 234v, J. S. k. 234v, P. P. k. 234v, K. K. k. 234v – 235, M.H. k. 235, J.D. k. 235, M. D. k. 235, zeznania strony M. M. k. 235, zeznania świadków ze sprawy IV U 933/18 A. M. k. 226v – 227, D. K. k. 230v – 231, M. M. k. 231v – 232 )

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie płatnika składek spółki (...) w ocenie Sądu zasługuje na uwzględnienie.

Należy wskazać, iż art. 8 ust 2 a ustawy z dnia 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy. Rozszerzenie to dotyczy dwóch sytuacji. Pierwszą jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z wymienionych w nim umów prawa cywilnego ( umowy zlecenia, o dzieło ) przez osobę, która umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy. Drugą jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z tych umów przez osobę, która wymienioną umowę zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. W tym ostatnim przypadku, to w istocie pracodawca jest rzeczywistym beneficjentem pracy świadczonej przez pracownika - zleceniobiorcę/wykonawcę dzieła, bez względu na to, czy w trakcie jej wykonywania pracownik pozostaje pod faktycznym kierownictwem pracodawcy i czy korzysta z jego majątku. Celem takiej regulacji było, po pierwsze - ograniczenie korzystania przez pracodawców z umów cywilnoprawnych celem zatrudnienia własnych pracowników dla realizacji tych samych zadań, które wykonują oni w ramach łączącego strony stosunku pracy, by w ten sposób ominąć ograniczenia wynikające z ochronnych przepisów prawa pracy i uniknąć obciążeń z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od tychże umów oraz po drugie - ochrona pracowników przed skutkami fluktuacji podmiotowej po stronie zatrudniających w trakcie procesu świadczenia pracy, polegającej na przekazywaniu pracowników przez macierzystego pracodawcę innym podmiotom (podwykonawcom), którzy zatrudniają tych pracowników w ramach umów cywilnoprawnych w ogóle nieobjętych obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (umowa o dzieło) lub zwolnionych z tego obowiązku w zbiegu ze stosunkiem pracy (por. uchwałę z dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09, OSNP 2010 nr 3-4, poz. 46 oraz wyroki: z dnia 11 maja 2012 r., I UK 5/12, OSNP 2013 nr 9-10, poz. 117; z dnia 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, z dnia 2 lutego 2010 r., I UK 259/09, oraz z dnia 18 października 2011 r., III UK 22/11, OSNP 2012 nr 21-22, poz. 266).

„Praca wykonywana na rzecz pracodawcy” to zatem praca, której rzeczywistym beneficjentem jest pracodawca, niezależnie od formalnej więzi prawnej łączącej pracownika z osobą trzecią. Oznacza to, że bez względu na rodzaj wykonywanych czynności przez pracownika wynikających z umowy zawartej z osobą trzecią oraz niezależnie od tożsamości rodzaju działalności prowadzonej przez pracodawcę i osobę trzecią, wystarczającą przesłanką zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy systemowej jest korzystanie przez pracodawcę z wymiernych rezultatów pracy swojego pracownika, wynagradzanego przez osobę trzecią ze środków pozyskanych od pracodawcy na podstawie umowy łączącej pracodawcę z osobą trzecią. Z punku widzenia przepływów finansowych, to pracodawca przekazuje osobie trzeciej środki na sfinansowanie określonego zadania, stanowiącego przedmiot swojej własnej działalności, a osoba trzecia, wywiązując się z przyjętego zobowiązania, zatrudnia pracowników pracodawcy. Wszystko to zaś ma na celu obniżenie kosztów zatrudnienia przez zastąpienie „oskładkowanego” wynagrodzenia za pracę „nieoskładkowanym” wynagrodzeniem za wykonanie dzieła lub za wykonanie usług.

W niniejszej sprawie sytuacja taka nie zachodzi gdyż:

Po pierwsze nie ujawniono w toku postępowania jakiejkolwiek umowy pomiędzy osobą trzecią ( D. ) a pracodawcą ( (...)) w ramach której ten pierwszy podmiot miałby wykonywać usługi na rzecz pracodawcy ( (...) ) i otrzymywać z tego tytułu jakiekolwiek środki finansowe

Po drugie zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, iż zlecone w ramach umów zleceń prace zainteresowanym były zadaniami własnymi spółki (...) związanymi głównie z prowadzaną przez nią inwestycją w postaci budowy i sprzedaży mieszkań na osiedli (...) w N. oraz sporadycznie z prowadzoną przez tą spółkę uboczną działalnością związaną ze sprzedażą materiałów budowlanych dla swoich klientów ( wycena dachów przez M. S. i konserwacja regałów przez M. T. )

Po trzecie z tej perspektywy zrozumiałym się staje, to iż pracownicy spółki (...) na rzecz spółki (...) wykonywali rodzajowo całkowicie odmienne prace niż na rzecz swojego pracodawcy , gdyż w głównym zrębie działalność spółek była całkowicie odmienna ( D. – prowadzenie inwestycji budowlanej, (...) – marketowa sprzedaż materiałów budowlanych ). W tej sytuacji jasnym staje się, iż spółka (...) nie mogła zlecać spółce (...) wykonywania usług „ na swoją rzecz „ skoro przedmiot działalności tych podmiotów co do zasady się nie pokrywał.

Po czwarte bez znaczenia dla zastosowania spornej regulacji - art. 8 ust 2 a ustawy z dnia 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych – pozostaje uwypuklana przez organ rentowy kwestia powiązań kapitałowo – osobowych obu spółek, która w obrocie prawnym co do zasady nie jest zjawiskiem nagannym

Mając na uwadze powyższe Sąd zmienił zaskarżone decyzje w ten sposób, iż ustalił, że podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe wypadkowe i zdrowotne oraz wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne zainteresowanych: K. Ś., M. S. (1), J. S. (1), P. P., A. M. (1), K. K., M. K. (1), M. H., J. D., M. D. (1), M. T. (1) nie stanowią wynagrodzenia uzyskane przez wymienionych z tytułów umów zleceń zawartych z (...) Sp. z o.o. w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach ( pkt I wyroku )

O kosztach orzeczono jak w pkt II w oparciu o art. 102 kpc biorąc pod uwagę, iż sprawa dotyczyła połączonych spraw o zbliżonym stanie faktycznym i tożsamej podstawie prawnej co uzasadniało zmniejszenie wynagrodzenia pełnomocnika skarżącego.

Należy też wskazać, iż Sąd ustalając stan faktyczny oparł się za zgodą stron ( k. 233 ) na zeznaniach świadków i stron ze sprawy IV U 933/18. W ugruntowanym orzecznictwie wskazuje się bowiem, iż wskazana czynność procesowa nie narusza zasady bezpośredniości (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1997 r., I CKN 42/96, OSNC 1997 Nr 5, poz. 62 z dnia 28 marca 2006 r., I UK 213/05 oraz z dnia 10 listopada 1966 r., II PK 269/66, NP 1967, nr 6, z dnia 27 lutego 1997 r., III CKN 1/97 (LEX nr 1228306 ), z dnia 31 maja 2017 r. III UK 133/16, wyrok SA w Białymstoku z dnia 4 kwietnia 2017 r.III AUa 934/16 )

SSO Rafal J.