Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2014 r. w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa W. W. i G. W.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą
w W.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia
23 września 2013 r. sygn. akt I C 31/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A z siedzibą w W. na rzecz powodów W. W. i G. W. kwoty po 2700 (dwa tysiące siedemset) zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

I ACa 767/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 23 września 2013r. Sąd Okręgowy w Siedlcach zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powoda W. W. zadośćuczynienie w kwocie 120.000zł i na rzecz powódki G. W. zadośćuczynienie w kwocie 100.000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 kwietnia 2012r. i orzekł o kosztach procesu.

Wyrok Sądu Okręgowego został oparty na następujących ustaleniach:

W nocy z 9/10 sierpnia 2007r. miał miejsce wypadek drogowy w wyniku którego śmierć poniosła córka powodów S. W.. W dacie śmierci S. W. miała 17 lat, była uczennicą Technikum Logistycznego. Była osobą powszechnie lubianą, niezwykle pogodną. Powodowie byli zaangażowani w wychowanie córki, uczestniczyli w jej życiu szkolnym, powód należał do trójki klasowej. Powodowie oprócz S. mają czterech młodszych synów. S. pomagała w opiece nad najmłodszym bratem, który w chwili jej śmierci miał 4 lata. Do śmierci córki na powodzie ciążył obowiązek utrzymania rodziny. Po jej śmierci powód załamał się, wszystkie jego obowiązki musiała przejąć powódka, która wcześniej nie pracowała, zajmowała się domem i podejmowała tylko prace dorywcze.

Przed sporem pozwany wypłacił powodom odszkodowanie z tytułu pogorszenia się sytuacji życiowej w kwocie 26.000zł oraz zwrócił koszty pogrzebu.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo jest zasadne.

Rozmiar doznanych przez powodów cierpień uzasadnia zasądzenie zadośćuczynienia na rzecz powoda w kwocie 120.000zł i na rzecz powódki w kwocie 100.000zł na podstawie art. 448 kc w zw.z art. 24 kc.

Od tego wyroku pozwany złożył apelację zarzucając:

- naruszenie art. 24 kc i art. 448 kc przez przyjęcie, że ma zastosowanie w sprawie art. 34 ustawyt z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz.1152 z późn.zm.) i błędną jego wykładnię i przyjęcie, że pozwany w ramach działalności gwarancyjnej zobowiązany jest do zapłaty zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych członków rodziny poszkodowanego w wypadku komunikacyjnym, gdy przepis ten stanowi, że szkody na osobie, za które ponosi odpowiedzialność pozwany, to szkody, których następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia;

- art. 448 kc poprzez niewłaściwe jego zastosowania i zasądzenie na rzecz powodów zadośćuczynienia w rażąco wygórowanej wysokości w stosunku do doznanej krzywdy wskutek śmierci córki S.;

- art. 481 kc poprzez przyjęcie, że pozwany opóźnił się z zapłatą zadośćuczynienia, gdy w rzeczywistości okoliczności faktyczne od których zależało przyznanie zadośćuczynienia i ustalenie jego wysokości zostały ustalone dopiero w toku postępowania przed Sądem Okręgowym, zatem odsetki winny być zasądzone od daty wyrokowania;

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że rozmiar doznanej przez powodów krzywdy i skutki tej krzywdy uzasadniają przyznanie zadośćuczynienia i to zadośćuczynienie winno być ustalone dla powódki w kwocie 100.000zł, a dla powoda 120.000zł.

Wskazując na powyższe pozwany wnosił o zmianę wyroku i oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie ma uzasadnionych podstaw.

Stosownie do art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz..U. Nr 124, poz. 1152) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Pozwany ubezpieczyciel odpowiada zatem w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem i to zarówno za szkody majątkowe jak i niemajątkowe. Nie budzi wątpliwości fakt, iż sprawca wypadku, swoim bezprawnym działaniem, które doprowadziło do śmierci córki powodów, wyrządził im szkodę naruszając ich dobra osobiste.

W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10 (Biul. SN z 2010, nr 10, poz. 11) przyjęto, że najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. W uchwale tej wyjaśniono, że więzi rodzinne mogą być uznane za dobro osobiste podlegające ochronie na gruncie art. 23 i 24 k.c. Dobro to może być więc naruszone przez spowodowanie śmierci osoby najbliższej. Przeciwnego argumentu nie może stanowić sam fakt wprowadzenia przez ustawodawcę, od dnia 3 sierpnia 2008 r., uprawnienia sądu do zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej za doznana krzywdę. Wprowadzenie art. 446 § 4 k.c. doprowadziło bowiem jedynie do zmiany w sposobie realizacji tego roszczenia przez skonkretyzowanie osób uprawnionych do jego dochodzenia oraz przesłanek jego stosowania. Stanowisko to potwierdza również uchwała Sądu Najwyższego z 13 lipca 2011r. III CZP 32/11 (Lex 950584) oraz wyroki Sądu Najwyższego z 11 maja 2011r. I CSK 621/10 (Lex 848128) i z 14 stycznia 2010r. IV CSK 307/09 (Lex 599865).

Wobec utrwalonego stanowiska Sądu Najwyższego zarzuty dotyczące samej zasady odpowiedzialności pozwanego należy uznać za nieuzasadnione.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie można również uznać, aby kwoty zadośćuczynienia zasądzonego na rzecz powodów były rażąco zawyżone.

Zgodnie z opinią biegłej sądowej w zakresie psychologii - M. M., powód przeżywał żałobę ze wszystkimi jej stadiami jednak bez ostatniego stadium reorganizacji. Żałoba powoda nie została zakończona. Rozmiar doznanych przez niego cierpień był i jest znaczny. Mimo wsparcia nie poradził sobie ze śmiercią dziecka, nie uruchomił mechanizmów obronnych, nie uporał się z osobistym dramatem. Nie wypełnia ról życiowych na poprzednim poziomie. Z uwagi na obecny stan psychiczny wymaga leczenia psychiatrycznego oraz opieki psychologicznej. Powód po śmierci córki nie radził sobie z emocjami, przestał pracować na stale, zrezygnował z prowadzonej działalności gospodarczej, zaczął nadużywać alkoholu.

Wbrew zarzutom apelacji brak jest dowodów na to, aby powód już przed śmiercią córki był uzależniony od alkoholu. Z zeznań świadka E. J., na które powołuje się pozwany wynika jedynie, że wcześniej powód pił wprawdzie alkohol, ale okazjonalnie.

W tej sytuacji zasądzone na rzecz powoda zadośćuczynienie w kwocie 120.000zł należy uznać za odpowiednie do doznanej krzywdy w rozumieniu art. 448 kc.

W odniesieniu do powódki biegła stwierdziła, iż przeszła ona wszystkie stadia żałoby, początkowo rozmiar cierpień był znaczny, ale poradziła sobie z tragiczną stratą, umiała uporać się z osobistym dramatem, a także zająć się najbliższymi i zaopiekować się nimi w jeszcze większym stopniu niż przed stratą dziecka. Obecnie funkcjonuje dobrze wypełnia wszystkie role, których się podjęła nie ujawnia objawów zaburzeń poznawczych, emocjonalnych ani społecznych. Strata dziecka jest dla matki tak wielką krzywdą, że trudno uznać, aby kwota 100.000zł była rażąco zawyżona w stosunku do doznanych cierpień.

Fakt wypłacenie powodom odszkodowania w kwocie 26.000zł za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej (art. 446 § 3 kc) nie może mieć wpływu na ustalenie wysokości należnego im zadośćuczynienia. Pozwany bowiem nie wskazał nawet jaka część tej kwoty miała kompensować powodom szkody niematerialne.

Apelacja podlega oddaleniu również w części dotyczącej odsetek. Okoliczność, iż Sąd Okręgowy na potrzeby postępowania cywilnego powołał biegłego psychologa nie zmienia faktu, iż w toku procesu nie ujawniono żadnych nowych okoliczności mających wpływ na wysokość zadośćuczynienia. Wszystkie te okoliczności były znane już wcześniej, w toku postępowania likwidacyjnego i pozwany mógł we własnym zakresie ustalić rozmiar szkody.

Z tych względów i na podstawie art. 385 kpc i art. 108 § 1 kpc Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.