Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2012 r. w Poznaniu

sprawy z odwołania (...) Sp. z o.o. w Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

przy udziale zainteresowanych: J. B., G. J., M. K., M. L., D. M., G. M.,

M. O.

o podstawę wymiaru składek

na skutek apelacji odwołującej (...) Sp. z o.o. w Ż.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zielonej Górze

z dnia 8 marca 2012 r. sygn. akt IV U 1924/11

o d d a l a apelację.

UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia 2 czerwca 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że podstawę wymiaru składek z tytułu zatrudnienia w (...) Spółka z o.o. z siedzibą w Ż. jako pracownika:

- J. B. - na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe stanowią kwoty: za lipiec 2009 r. - 3046,05 zł, sierpień 2009 r. -738,38 zł, wrzesień 2009 r. - 3170,12 zł oraz na ubezpieczenie zdrowotne za lipiec 2009 r. - 2628,44 zł, sierpień 2009 r. - 637,14 zł, wrzesień 2009 r. - 2735,50 zł,

- G. J. - za lipiec 2009 r. stanowią kwoty: na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe: 5122,38 zł oraz ubezpieczenie zdrowotne: 4420,10 zł,

- M. K. - na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe stanowią kwoty: za lipiec 2009 r. - 2866,29 zł, sierpień 2009 r. - 2740,61 zł, wrzesień 2009 r. - 1950,14 zł oraz na ubezpieczenie zdrowotne za lipiec 2009 r. - 2473,33 zł, sierpień 2009 r. - 2364,88 zł, wrzesień 2009 r. -1682,78 zł,

- M. L. - na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe stanowią kwoty: za lipiec 2009 r. - 5285,65 zł, sierpień 2009 r. - 2743,54 zł, wrzesień 2009 r. - 3279,30 zł oraz na ubezpieczenie zdrowotne za lipiec 2009 r. - 4560,99 zł, sierpień 2009 r. - 2367,40 zł, wrzesień 2009 r. - 2829,71 zł.

- D. M. - na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe stanowią kwoty: za lipiec 2009 r. - 6860,33 zł, sierpień 2009 r. -2097,68 zł, wrzesień 2009 r. - 3482,84 zł oraz na ubezpieczenie zdrowotne za lipiec 2009 r. - 5919,78 zł, sierpień 2009 r. - 1810,09 zł, wrzesień 2009 r. - 3005,34 zł,

- G. M. - na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe stanowią kwoty: za lipiec 2009 r. - 5048,48 zł, sierpień 2009 r. - 294,84 zł oraz na ubezpieczenie zdrowotne za lipiec 2009 r. - 4356,33 zł, sierpień 2009 r. - 254,42 zł,

- M. O. - za lipiec 2009 r. stanowią kwoty: na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe: 4729,46 zł oraz ubezpieczenie zdrowotne: 4081,05 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że płatnik w podstawie wymiaru składek nie ujął przychodu tj. należności z „tytułu podróży służbowych" wynikającego z wartości wypłacanych świadczeń w naturze tj. opłaconych przez płatnika noclegów i zapewnionego wyżywienia oraz diet z tytułu podróży poza granicami kraju.

Wyrokiem z dnia 8 marca 2012r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze oddalił odwołanie od powyższej decyzji płatnika składek (...) Spółka z o.o. z siedzibą w Ż..

Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i prawne:

Przedmiotem działalności odwołującego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ż. jest obróbka metali, nakładanie powłok na metale, obróbka mechaniczna elementów metalowych, konserwacja wyrobów gotowych, maszyn i urządzeń oraz roboty budowlane. Działalność firmy polega na montażu i demontażu kolejek linowych oraz parków rozrywki.

W spornym okresie firma (...) Sp. z o.o. zawarła z firmą (...) w H. umowy ramowe w dniu 01.09.2008 r. oraz w dniu 2.01.2009 r. dotyczące robót montażowych w parkach rozrywki na terytorium Unii Europejskiej.

W ramach tych umów zawierano pojedyncze zlecenia, w których określano miejsce i rodzaj świadczonych usług. Jednocześnie na podstawie powyższych i umów płatnik zawierał z pracownikami - zainteresowanymi umowy na czas określony w latach 2008, 2009 i 2010 gdzie wskazywano m.in. rodzaj umówionej pracy - monter i konserwator konstrukcji stalowych, miejsce wykonywania pracy siedziba firmy - Ż., ul. (...), wynagrodzenia. Z ustaleń ustnych przy zawieraniu każdej z umów pracownik był informowany przez płatnika składek, że pracę będzie wykonywał za granicą. Firma (...) zapewniała zainteresowanym wykonującym pracę przejazd z Ż. do miejsca pracy, zakwaterowanie i częściowe wyżywienie, a następnie poniesionymi kosztami obciążała płatnika (...) Sp. z o.o. Pracownicy Spółki (...) - zainteresowani- w ramach zawieranych umów wykonywali pracę poza granicami kraju tj. w Niemczech, Hiszpanii, Danii, Szwecji, Anglii, we Włoszech oraz w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

Z tego tytułu płatnik traktował zainteresowanych jako pracowników kierowanych do pracy na terenie powyższych państw w ramach podróży służbowych i na podstawie poleceń wyjazdu służbowego wypłacał pracownikom diety w PLN z tytułu pracy poza granicami kraju, naliczone według wartości diet danego kraju za dobę.

Płatnik składek sporządzał miesięczne, imienne zestawienia dotyczące wystawianych poleceń wyjazdu służbowego poza granice kraju zawierające m.in. daty i godziny wyjazdu (przyjazdu) przekroczenia granicy, ilości diet i wartości diet za dni pobytu za granicą.

Z uwagi na specyfikę wykonywanej pracy na wniosek płatnika pracownicy w tym zainteresowani otrzymali w okresach od 09.2008 r. do 12.2010 r. druki poświadczające właściwe dla nich ustawodawstwo i podleganie do ubezpieczeń w Polsce tj. druki El01, gdzie we wnioskach wskazywano okresy oddelegowania.

(...) Sp. z o.o. nie osiąga obrotów w Polsce. Zainteresowani nie wykonywali pracy na terenie Polski.

Płatnik składek ustalił w oparciu o faktury wystawiane przez spółkę z Niemiec i dokumentację osobową prowadzoną przez płatnika składek faktyczne wysokości diet, kosztów zakwaterowania, wyżywienia i przejazdów poniesionych przez płatnika w rozliczeniu na poszczególnych pracowników z uwzględnieniem terminu pobytu każdego z nich na budowie zagranicznej.

Zainteresowany J. B. był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. na stanowisku monter i konserwator konstrukcji stalowych. Jako miejsce wykonywania pracy w umowie o pracę wskazano siedziba Firmy tj. Ż. ul. (...). W okresie zatrudnienia zainteresowany wykonywał pracę poza granicami kraju, w miejscach wskazanych przez pracodawcę.

Zainteresowany G. J. był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. na stanowisku monter i konserwator konstrukcji stalowych. Jako miejsce wykonywania pracy w umowie o pracę wskazano siedziba Firmy tj. Ż. ul. (...). W okresie zatrudnienia zainteresowany wykonywał pracę poza granicami kraju, w miejscach wskazanych przez pracodawcę.

Zainteresowany M. K. był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. na stanowisku monter i konserwator konstrukcji stalowych, kierownik. Jako miejsce wykonywania pracy w umowie o pracę wskazano siedziba Firmy tj. Ż. ul. (...). W okresie zatrudnienia zainteresowany wykonywał pracę poza granicami kraju, w miejscach wskazanych przez pracodawcę.

Zainteresowany M. L. był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. na stanowisku monter i konserwator konstrukcji stalowych. Jako miejsce wykonywania pracy w umowie o pracę wskazano siedziba Firmy tj. Ż. ul. (...) W okresie zatrudnienia zainteresowany wykonywał pracę poza granicami kraju, w miejscach wskazanych przez pracodawcę.

Zainteresowany D. M. był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. na stanowisku monter i konserwator konstrukcji stalowych, kierownik. Jako miejsce wykonywania pracy w umowie o pracę wskazano siedziba Firmy tj. Ż. ul. (...). W okresie zatrudnienia zainteresowany wykonywał pracę poza granicami kraju, w miejscach wskazanych przez pracodawcę.

Zainteresowany G. M. był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę na czas określony 5 lat na stanowisku monter i konserwator konstrukcji stalowych. Jako miejsce wykonywania pracy w umowie o pracę wskazano siedziba Firmy tj. Ż. ul. (...). W okresie zatrudnienia zainteresowany wykonywał pracę poza granicami kraju, w miejscach wskazanych przez pracodawcę. Nie wykonywał na rzecz Spółki żadnej pracy na terenie Polski. Zainteresowany nie płacił za transport, wyżywienie ani zakwaterowanie za granicą. Wynagrodzenie było określone stawką godzinową. Delegacje zależały od czasu trwania budowy. Przed wyjazdem otrzymywał druk delegacji, który po powrocie rozliczano.

Zainteresowany M. O. był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. na stanowisku monter i konserwator konstrukcji stalowych. Jako miejsce wykonywania pracy w umowie o pracę wskazano siedziba Firmy tj. Ż. ul. (...). W okresie zatrudnienia zainteresowany wykonywał pracę poza granicami kraju, w miejscach wskazanych przez pracodawcę.

Organ rentowy wyliczenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, wypadkowe i ubezpieczenie zdrowotne za zainteresowanych w zaskarżonych decyzjach dokonał w oparciu o przedłożone przez płatnika składek dokumenty w postaci dokumentacji kadrowo - płacowej zawierającej zestawienie wysokości diet, kosztów zakwaterowania i kosztów przejazdów.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy uznał, że w rozpoznawanej sprawie dla oceny prawidłowości ustaleń w zakresie składek ubezpieczeniowych zasadnicze znaczenie ma więc określenie, czy poprzez fakt wykonywania pracy za granicą pracownicy spółki spełnili przesłanki do uznania, że przebywają oni w podróży służbowej, co w świetle obowiązujących przepisów prawa uprawniałoby ich do otrzymania stosownych diet i innych świadczeń związanych z podróżą służbową, a co za tym idzie - uzasadniałoby wyłączenie tych należności z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

W ocenie Sądu Okręgowy przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż zamiarem stron już w momencie zawarcia umowy o pracę było wykonywanie robót poza granicami kraju. Wolą stron było więc wykonywanie umowy o pracę na terenie Europy oraz w Zjednoczonych Emiratach Arabskich i to zagranica była miejscem stałego wykonywania pracy przez zainteresowanych. W konsekwencji - wykonywanie pracy nie odbywało się w ramach podróży służbowej i tym samym nie powodowało po stronie pracodawcy obowiązku wypłacania diet pracownikom. Przesłanki do uznania pracy za podróż służbową istnieją bowiem tylko w sytuacji, gdy wykonywane są zadania na rzecz zakładu pracy poza miejscowością, w której znajduje się stałe miejsce pracy pracownika w terminie i miejscu określonym w poleceniu wyjazdu służbowego. W związku z powyższym Sąd Okręgowy uznał, że pokrywanych przez spółkę kosztów zakwaterowania, wyżywienia oraz przejazdów pracowników wykonujących czynności służbowe poza granicami kraju, w którym siedzibę ma pracodawca, nie można uznać za należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. Pomiędzy stronami nie był sporny także fakt, że spółka zapewniała pracownikom zakwaterowanie, wyżywienie oraz transport, których koszty ponosiła najpierw (...) a następnie poniesionymi kosztami obciążała płatnika składek. W myśl art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztów zakwaterowania pracowników nie można uznać za diety i inne należności z tytułu podróży służbowej, to stanowią one świadczenia pracownika w naturze, a zatem są jego przychodem. Skoro zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne jest przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągnięty u pracodawcy z tytułu pozostawania w stosunku pracy, to pracodawca winien odprowadzić od tego przychodu składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy.

Reasumując Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołujący ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe zainteresowanych winien był zastosować wyłączenie określone w § 2 ust 1 pkt 16 rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998r.

Jednocześnie Sąd Okręgowy wskazał, że stanowisko zawarte w piśmie Powiatowej Inspekcji Pracy z dnia 21.03.2011r., na które powołuje się odwołujący nie ma znaczenia orzeczniczego w przedmiotowej sprawie.

Mając powyższe na względzie Sąd I instancji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od wyroku w całości złożył odwołujący, zarzucając naruszenie przepisów:

- art. 7 Konstytucji RP oraz art. 6 i art. 8 k.p.a. poprzez sankcjonowanie działania organów państwowych wbrew przepisom prawa oraz w sposób naruszający zaufanie do działania organów państwowych,

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez wadliwe uzasadnienie nie zawierające stanowiska Sądu co do zarzutu wadliwej reprezentacji ZUS przy wydaniu zaskarżonych decyzji,

- § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. poprzez wadliwe uznanie, iż przepis ten nie znajduje zastosowania w sprawie,

- art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. poprzez błędne ustalenie podstawy wymiaru składek.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wnosił o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie odwołania, ewentualnie - o uchylenie zaskarżonego wyroku i przedmiotowych decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przekazanie sprawy do rozpoznania temu organowi, ewentualnie - o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, a w każdym przypadku - o zasądzenie od pozwanego na rzecz odwołującej się kosztów procesu za postępowanie przed Sądem I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe, z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Na tej podstawie Sąd Okręgowy poczynił trafne ustalenia faktyczne, które Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Przedmiotem sporu w analizowanej sprawie był obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne zainteresowanych pracowników od przychodów wypłacanych im przez odwołującego w spornym okresie, a istota sporu sprowadzała się do rozstrzygnięcia czy zainteresowani swoje obowiązki pracownicze wykonywali w ramach podróży służbowej w rozumieniu art. 77 ^{5 §} 1 k.p.

Apelujący argumentował, iż świadczenia uzyskane przez zainteresowanych pracowników z tytułu diet wypłacanych w związku z podróżami służbowymi realizowanymi przez zainteresowanych w ramach ich obowiązków pracowniczych, nie są przychodem stanowiącym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarancyjny Świadczeń Pracowniczych.

Argumentacja apelującego nie jest uzasadniona.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12.

Przychodem są przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy. Przepis art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku pracy uznanje wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty.

Szczegółowe zasady ustalania podstawy wymiaru składek, z uwzględnieniem wyłączenia z podstawy wymiaru składek niektórych rodzajów przychodów, określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).

W § 2 ust. 1 pkt 15 cyt. rozporządzenia wskazano, że podstawy wymiaru składek nie stanowią diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem pkt 17.

Z kolei zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 16 cyt. rozporządzenia podstawy wymiaru składek nie stanowi część wynagrodzenia pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców, z wyłączeniem osób wymienionych w art. 18 ust. 12 ustawy - w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy.

Odliczenia od podstawy wymiaru składek diet i innych należności z tytułu podróży służbowych, o których mowa w § 2 pkt 15 ww. rozporządzenia, dotyczą wyłącznie należności uzyskiwanych z tych właśnie tytułów przez pracowników faktycznie pozostających w podróży służbowej. Świadczenie pracodawcy, choćby nazwane dietą czy inną należnością z tytułu podróży służbowej, wypłacone pracowników nieodbywającemu takiej podróży nie jest należnością, o której mowa w § 2 pkt 15 ww. rozporządzenia, tylko jest przychodem stanowiącym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia w rozumieniu art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przepis art. 77 ⁵ § 1 k.p. zawiera wyjaśnienie co należy rozumieć pod pojęciem podróży służbowej. Podróżą służbową jest każde udanie się pracownika na polecenie pracodawcy poza miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałe miejsce pracy w celu wykonania zadania służbowego.

Sąd Najwyższy w poglądach wyrażonych w najnowszym orzecznictwie odszedł od koncepcji tzw. nietypowych podróży służbowych, które polegać miały w decydującej mierze na permanentnym przemieszczaniu się z jednego do innego miejsca (miejscowości) wykonywania zajęć stanowiących przedmiot pracowniczego zobowiązania, a więc stanowiących integralny element sposobu wykonywania pracy w ramach poniekąd "ruchomego" miejsca pracy (stanowiska roboczego), w odróżnieniu od typowych podróży służbowych charakteryzujących się tym, że: 1) w kompleksie obowiązków pracownika stanowią zjawiska nadzwyczajne, wyjątkowe 2) czas podróży z założenia nie musi i nie ma być racjonalnie wykorzystywany do pełnienia pracy w interesie podmiotu zatrudniającego, a w każdym razie pracownik nie jest zobowiązany do jej wykonywania. Wykonywanie zadania służbowego w rozumieniu art. 77 ⁵ § 1 k.p. nie jest wykonywaniem pracy określonego rodzaju, wynikającej z charakteru zatrudnienia. Ta bowiem nigdy nie jest incydentalna. (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 23 czerwca 2005 r., II PK 265/04, OSNP 2006 nr 5 - 6, poz. 76, z dnia 19 lutego 2007 r., I PK 232/06, OSNP 2008 nr 7-8, poz. 95, uchwała z dnia 19 listopada 2008r., II PZP 11/08). W orzecznictwie Sądu Najwyższego – poczynając od powołanej wyżej uchwały z dnia 19 listopada 2008r. zgodnie przyjmuje się, że art. 77 ⁵ § 1 k.p. odnosi się jedynie do zadania służbowego rozumianego jako zdarzenie incydentalne w stosunku do pracy umówionej i wykonywanej zwykle w ramach stosunku pracy. Z przepisu tego wynika, że podróż służbowa ma charakter incydentalny. Jej podstawę formalną stanowi polecenie wyjazdu służbowego, które powinno określać zadanie oraz termin i miejsce realizacji,. Zadanie musi być skonkretyzowane i nie może mieć charaktery generalnego. Taka zaś interpretacja nie pozwala - jeśli zadanie nie ma incydentalnego charakteru - na dalsze rozważania i subsumcję art. 77 ⁵ § 1 k.p., iż pracownicy mobilni są grupą osób pracujących w warunkach stałego przemieszczania się (podróży). Podróż nie stanowi u nich zjawiska wyjątkowego, lecz jest normalnym wykonywaniem obowiązków pracowniczych. Specyfika takiego zatrudnienia i konieczność odmiennego potraktowania widoczna jest nawet w dyrektywie ustalającej wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (dyrektywa nr 2003/88/WE z dnia 4 listopada 2003 r. dotycząca niektórych aspektów czasu pracy). Tym bardziej możliwe i zarazem konieczne jest odmienne potraktowanie tej grupy pracujących z punktu widzenia art. 77 ⁵ § 1 k.p. Z przepisu tego wynika bowiem wprost, że podróż służbowa ma charakter incydentalny. Nie jest zatem podróżą służbową wykonywanie pracy (zadań) w różnych miejscowościach, gdy przedmiotem zobowiązania pracownika jest stałe wykonywanie pracy (zadań) w tych miejscowościach. Zatem wykonywaniem zadania służbowego w rozumieniu art. 77 ⁵ § 1 k.p. nie jest wykonywanie pracy określonego rodzaju, wynikającej z charakteru zatrudnienia. Ta bowiem nigdy nie jest incydentalna.

W późniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądy wypracowane w uchwale z dnia 19 listopada 2008r. są odnoszone do innych niż kierowcy pracowników mobilnych. W wyrokach z dnia 3 grudnia 2008r. I PK 107/08, z dnia 27 stycznia 2009r. II PK 140/08 Sąd Najwyższy przyjął, że przedstawiciele handlowi wykonujący obowiązki pracownicze na pewnych obszarze geograficznym nie przebywają w podróży służbowej. W kolejnym wyroku z dnia 16 listopada 2009r. II UK 114/09 Sąd Najwyższy wyjaśnił także, że w przypadku, gdy zobowiązanie pracownicze będące istotą obowiązków zatrudnionego jest wykonywane na geograficznie określonym obszarze, co jest zgodne z wolą stron stosunku pracy wyrażoną w umowie o pracę, to obszar taki jest stałym miejscem pracy w rozumieniu art. 77 ⁵ § 1 k.p., a więc pracownik w trakcie wykonywania pracy nie odbywa podróży służbowej.

Poglądy te Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne na gruncie niniejszej sprawy.

W przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, że zainteresowani pracownicy wykonując swoje obowiązki pracownicze poza siedzibą pracodawcy (znajdującą się w Ż.), m.in. w Niemczech, Hiszpanii, Danii, Szwecji Anglii, Włoszech i Zjednoczonych Emiratach Arabskich, nie pracowali w ramach podróży służbowej. Bezspornie żaden z zainteresowanych pracowników nie wykonywał jakiejkolwiek pracy na terenie Polski, natomiast zamiarem, stron już w momencie zawarcia umów o pracę, było wykonywanie przez zainteresowanych pracy poza granicami kraju, a tym samym było to ich stałe miejsce pracy. W konsekwencji takie „podróże służbowe” nie miały charakteru incydentalnego. Nie można bowiem nieustanie przebywać w podróży służbowej, a dla zainteresowanych podróż nie stanowiła zjawiska wyjątkowego, ponieważ pracowali oni w warunkach stałego przemieszczania się.

W konsekwencji pokrywanych przez odwołującą spółkę kosztów zakwaterowania, wyżywienia oraz przejazdów pracowników wykonujących czynności służbowe poza granicami kraju, w którym siedzibę ma pracodawca, nie można uznać za należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową, a tym samym nie ma do nich zastosowania regulacja przewidziane w § 2 ust. 1 pkt 15 powołanego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998r.

Wbrew zarzutom apelującego nie zachodzi też naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 marca 2010 r. I CSK 439/09 zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może stanowić usprawiedliwioną podstawę wniesionego środka odwoławczego tylko wtedy, gdy uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie zawiera wszystkich koniecznych elementów bądź zawiera tak oczywiste braki, które uniemożliwiają kontrolę kasacyjną. Zarzut taki może się okazać skuteczny wyjątkowo i tylko wtedy, gdy apelujący wykaże, że wady w sporządzeniu uzasadnienia (w tym brak wszystkich wymaganych przez ten przepis elementów) miały istotny wpływ na wynik sprawy. Tego odwołujący nie wykazał, natomiast w uzasadnieniu zarzutu w istocie powielił argumentację prezentowaną przez Sądem I instancji, która w ocenie Sądu Apelacyjnego nie zasługuje na uwzględnienie.

Należy również podzielić pogląd Sądu I instancji odnośnie do oceny prawnej stanowiska wyrażonego w piśmie Powiatowej Inspekcji Pracy z dnia 21 marca 2011r., które nie jest wiążące dla sądu orzekającego w niniejszej sprawie, a tym samym nie może mieć znaczenia w sprawie. Materialno - prawną podstawą rozstrzygnięcia stanowiły bowiem jedynie powołane wyżej przepisy prawa.

Wobec powyższego wyrok Sądu Okręgowego należało uznać za prawidłowy i mający oparcie w ustalonym stanie faktycznym i prawnym, a zarzuty apelującego nie były zasadne i nie mogły prowadzić do wzruszenia zaskarżonego orzeczenia w kierunku postulowanym w apelacji.

Uwzględniając powyższe rozważania Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił.

/SSA Marta Sawińska/ /SSA Iwona Niewiadowska-Patzer/ /SSA Marek Borkiewicz/