Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Iwona Wróblewska-Pokora

Sędziowie SO Joanna Mrozek (spr.)

SO Paulina Wawrzynkiewicz

Protokolant p.o. protokolanta Aleksander Kondej

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 czerwca 2019 r. w Warszawie

sprawy z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w W.

przeciwko (...) W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

z dnia 30 maja 2017 r., sygn. akt I C 2029/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) W. na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w W. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Joanna Mrozek Iwona Wróblewska-Pokora Paulina Wawrzynkiewicz

Sygn. akt IV Ca 1926/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 maja 2017 roku w sprawie I C 2029/16 Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie w punkcie pierwszym oddalił powództwo o ustalenie, że stacja trafo położona w budynku przy (...) w W. jest własnością pozwanego (...) W., w punkcie drugim zasądził od (...) W. na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w W. kwotę 2.706,98 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 19 marca 2016 r. do dnia zapłaty tytułem nieuiszczonych zaliczek na utrzymanie nieruchomości wspólnej, w punkcie trzecim oddalił powództwo o zapłatę w pozostałym zakresie i w punkcie czwartym zasądził od (...) W. na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w W. kwotę 1.353 zł tytułem kosztów procesu.

Na podstawie dokumentów Sąd Rejonowy ustalił, że w budynku przy (...) w W. znajduje się pomieszczenie o powierzchni 13,25 m ², w którym znajduje się stacja transformatorowa nr (...), wybudowana w latach 60 – tych. Klucze do tego pomieszczenia posiada wyłącznie przedsiębiorstwo energetyczne – obecnie innogy (...) Sp. z o.o. Do pomieszczenia tego nigdy nie mieli dostępu właściciele wyodrębnionych lokali, ani pozostali mieszkańcy budynku przy (...). W budynku tym pierwszy lokal mieszkalny wyodrębniony został w dniu 21 września 1979 r. Pozwany nie uiszczał powodowej Wspólnocie Mieszkaniowej żądnych opłat dotyczących pomieszczenia wykorzystywanego jako stacja trafo, których suma w okresie: kwiecień 2013 – marzec 2016 r. wyniosła 2.706,98 zł, w tym zaliczka na koszty zarządu nieruchomością wspólną po 2 zł miesięcznie za metr kwadratowy w okresie: kwiecień – czerwiec 2013r. i po 2,30zł za metr kwadratowy w okresie: lipiec 2013r. – marzec 2013r. oraz zaległy fundusz remontowy po 3,40zł za metr kwadratowy w okresie od kwietnia 2013r. do marca 2016r. Pismem z dnia 10 marca 2016r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 2.706,98 zł z tytułu zaległych zaliczek, załączając notę księgową wystawioną na w/w kwotę, z terminem płatności: do 18 marca 2016r. W odpowiedzi na powyższe, pismem z dnia 18 marca 2016r. pozwany odmówił zapłaty wskazując, że spornym pomieszczeniem dysponuje wyłącznie (...).

Zdaniem Sądu Rejonowego powództwo o ustalenie podlegało oddaleniu z uwagi na brak interesu prawnego, natomiast na uwzględnienie zasługiwało powództwo o zapłatę. Sąd Rejonowy uznał, że pomieszczenie stanowiące stację trafo stanowi własność pozwanego, nie jest bowiem częścią nieruchomości wspólnej. Bezspornie pierwszy lokal mieszkalny w budynku przy (...) został wyodrębniony w dniu 21 września 1979r., a zatem pod rządami ustawy z dnia 14 lipca 1961r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach i art. 136 § 1 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed 1 października 1990r., zgodnie z którym w razie wyodrębnienia własności poszczególnych lokali mieszkalnych działka gruntu, na której został wzniesiony dom mieszkalny, wraz z gruntem związanym z korzystaniem z tego domu, jak również wszelkie części domu i inne urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali, stanowią współwłasność właścicieli lokali. Zgodnie z wykładnią tego przepisu przyjętą w ugruntowanym orzecznictwie Sądu Najwyższego, Sąd Rejonowy przyjął, że pomieszczenie wykorzystywane jako stacja trafo, użytkowane wyłącznie przez przedsiębiorstwo energetyczne, do którego dostępu nie mają właściciele poszczególnych wyodrębnionych lokali mieszkalnych, nie stanowi nieruchomości wspólnej, będącej przedmiotem współwłasności właścicieli lokali, ale pozostało własnością Skarbu Państwa, a następnie w wyniku komunalizacji stało się własnością pozwanego (...) W.. Pomieszczenie użytkowane wyłącznie przez dostawcę energii elektrycznej nie jest częścią budynku, stanowiącą wspólne prawo wszystkich właścicieli wyodrębnionych lokali, z uwagi na powołaną przez Sąd Najwyższy konieczność techniczno – budowlaną. Pomieszczenie to, z uwagi na jego wyodrębniony, zamknięty charakter, wyrażający się w braku dostępu do niego właścicieli poszczególnych lokali, niewątpliwie różni się charakterem i funkcją od fundamentów, czy klatek schodowych i ze swej istoty nie jest przeznaczone do wspólnego użytkowania przez wszystkich mieszkańców budynku. Konsekwencją stwierdzenia, że w objętym pozwem okresie pozwanemu przysługiwał tytuł własności przedmiotowego pomieszczenia, było uznanie przez Sąd I instancji, iż pozwany był obowiązany na podstawie art. 15 ustawy o własności lokali z dnia 24 czerwca 1994 r. do uiszczania od tej powierzchni zaliczek na poczet zarządu nieruchomością wspólną oraz na fundusz remontowy w kwotach wynikających z uchwał właścicieli lokali. Powództwo o zapłatę podlegało oddaleniu co do żądania odsetek do dnia 18 marca 2016 r., skoro sam powód pozostawał w mylnym przeświadczeniu, że sporne pomieszczenie stanowi część nieruchomości wspólnej i wzywając pozwanego do zapłaty jako termin płatności wskazał dzień 18 marca 2016 r. O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 100 zd. 2 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku w zakresie punktu 2 i 4 wniósł pozwany zarzucając naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na braku wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego skutkujące błędnym uznaniem, że pozwany jest właścicielem stacji trafo i że jest zobowiązany uiszczać w związku z tym zaliczki Wspólnocie Mieszkaniowej (...) w W.. Skarżący zarzucił także naruszenie art. 235 k.c. poprzez jego niezastosowanie oraz art. 2 ust 2 i art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1892 ze zm.) poprzez ich błędne zastosowanie i naruszenie art. 3 ust. 2 tej ustawy poprzez jego niezastosowanie. Wskazując na powyższe zarzuty w apelacji wniesiono o zmianę wyroku i oddalenie powództwa w zakresie objętym punktem 2 wyroku oraz zasądzenie na rzecz pozwanego od powoda kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości aprobuje ustalenia faktyczne Sądu I instancji i dokonaną ocenę prawną zgromadzonego materiału dowodowego. Podniesione w apelacji zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego i procesowego są nieuzasadnione.

Zdaniem Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy nie naruszył art. 233 § 1 k.p.c. przy dokonywaniu oceny dowodów. Zawarte w apelacji twierdzenia dotyczące błędnych ustaleń faktycznych i dowolnej oceny dowodów stanowią polemikę z dokonanymi ustaleniami Sądu I instancji, tymczasem w orzecznictwie podkreśla się, że postawienie tego typu zarzutu nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego przyjętego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów. Osoba skarżąca może tylko wykazywać, że sąd naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności oraz mocy dowodów i że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy. Granice swobodnej oceny dowodów wyznacza obowiązek sądu wyprowadzenia z zebranego materiału dowodowego – w zakresie każdego dowodu z osobna i w powiązaniu w całość - wniosków zgodnych z zasadami logiki, unikając budowania wniosków, które z danych dowodów nie wynikają. Ocena sądu ma być ponadto oparta na wszechstronnym rozważeniu zebranego materiału dowodowego, obejmować odniesienie się do wszystkich przeprowadzonych dowodów i wskazanie dowodów wchodzących w skład podstawy rozstrzygnięcia, z odrzuceniem tych, którym sąd odmówił mocy dowodowej przy wskazaniu zaistnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Czynnikiem określającym granice swobodnej oceny dowodów jest wreszcie indywidualne przekonanie sędziego w kwestii wartości poszczególnych dowodów determinowane jego świadomością społeczną i prawną (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 31 lipca 2013 roku, I ACa 698/13).

Sąd Rejonowy dokonał wszechstronnej oceny materiału dowodowego, nie koncentrując się jedynie na dowodach zaoferowanych przez powoda lub jednym rodzaju środków dowodowych oraz wyciągnął logicznie poprawne wnioski, stąd też poczynione ustalenia nie naruszają reguł swobodnej oceny dowodów.

Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1996r. w sprawie III CZP 199/95 oraz wyrokach z dnia 10 marca 2004 r., sygn. akt IV CK 86/03 i 15 lutego 2012r., sygn. akt I CSK 266/11, zgodnie z którym przy zastosowaniu wykładni logicznej i celowościowej, art. 15 lit. a ust. 2 ustawy o gospodarce terenami w miastach i osiedlach oraz art. 136 § 1 k.c. pozwalają na przyjęcie, że przepisy te dotyczyły jedynie tych części wspólnych budynku, które nigdy nie mogą służyć do wyłącznego użytku właścicieli poszczególnych lokali, takich jak fundamenty, mury zewnętrzne, dachy, klatki schodowe, korytarze. Celem bowiem instytucji własności lokali jest wyodrębnienie poszczególnych lokali, a więc utworzenie odrębnych nieruchomości, których właściciele są połączeni wspólnym prawem tylko w niezbędnym zakresie, wynikającym z konieczności o charakterze techniczno-budowlanym. Jeżeli w wielomieszkaniowym budynku stanowiącym własność Skarbu Państwa pozostały niewyodrębnione jako oddzielne własności lokalowe powierzchnie użytkowe, które nie służą wszystkim współwłaścicielom do prawidłowego korzystania z ich odrębnych lokali, to nie stanowią one przedmiotu współwłasności, lecz pozostały własnością dotychczasowego właściciela, czyli Skarbu Państwa.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, stacja trafo nie jest przymusową własnością wszystkich właścicieli lokali we Wspólnocie Mieszkaniowej (...) w W., lecz własnością pozwanego. Art. 15 lit. a ust. 2 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach oraz art. 136 § 1 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed 1 października 1990 r. stanowią uregulowania szczególne w stosunku do powołanego w apelacji art. 235 k.c., zgodnie z którym budynki i inne urządzenia wzniesione na gruncie Skarbu Państwa lub gruncie należącym do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków przez wieczystego użytkownika stanowią jego własność. W wyroku z dnia 15 lutego 2012 roku w sprawie I CSK 266/11 oddalającym skargę kasacyjną Wspólnoty Mieszkaniowej Nieruchomości od wyroku Sądu Okręgowego oddalającego apelację od wyroku Sądu Rejonowego oddalającego powództwo o zapłatę przeciwko (...) S.A. w (...) Spółce z o.o. w W. Sąd Najwyższy wskazał, że pomieszczenie, w którym znajduje się stacja transformatorowa, jest niewyodrębnionym lokalem o innym przeznaczeniu w rozumieniu art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali, zatem w świetle art. 15 a ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. Nr 32, poz. 159 ze zm.), obowiązującej w chwili sprzedaży pierwszych lokali w budynku, nie stanowi przedmiotu współwłasności, lecz pozostało własnością dotychczasowego właściciela. Stacja trafo z chwilą wejścia w życie ustawy o własności lokali z dnia 24 czerwca 1994r. nie stała się zatem nieruchomością wspólną jako część budynku, która nie służy wyłącznie do użytku właścicieli lokali (art. 3 ust. 2 ustawy o własności lokali). Należy również podnieść, że według twierdzeń powoda, stacja trafo w budynku powoda obsługiwała nie tylko mieszkańców budynku, ale także inne sąsiednie budynki, np. przy ulicy (...).

Brak wyodrębnienia pomieszczenia, w którym znajduje się stacja trafo, nie pozbawia możliwości uznania, że potencjalnie może przysługiwać mu status samodzielnego lokalu w rozumieniu ustawy o własności lokali. Operat techniczny, na który powołuje się pozwany, został wykonany przez powoda przed uzyskaniem wiedzy na temat statusu pomieszczenia wynikającego z orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz stanowiska dostawcy energii. Jak wskazuje powód, powierzchnia pomieszczenia trafo została ujęta w powierzchni nieruchomości wspólnej z ostrożności, celem uniknięcia problemów w kwestii wymiaru podatku. Pozwany nie zakwestionował skutecznie w postępowaniu przed Sądem I instancji, że możliwe jest uzyskanie zaświadczenia o samodzielności lokalu spełniającego warunki z art. 2 ust. 2 ustawy o własności lokali.

W świetle powyższego Sąd Rejonowy zasadnie uznał, że pomieszczenie stacji trafo nie stało się przedmiotem współwłasności właścicieli wyodrębnionych lokali, ale jako samodzielny, niewyodrębniony lokal o innym przeznaczeniu, pozostało własnością Skarbu Państwa, a następnie (...) W., które jest zobowiązane do ponoszenia za nie opłat na podstawie art.15 ustawy o własności lokali.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art.385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego obejmujących koszty zastępstwa procesowego w kwocie 450 zł orzeczono na podstawie art.98§1 k.p.c. w zw. z art.391§1 k.p.c. oraz § 2 punkt 3 w zw. z §10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Paulina Wawrzynkiewicz Iwona Wróblewska – Pokora Joanna Mrozek