Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2019 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Anna Garncarz

Protokolant: Dorota Wabnitz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 sierpnia 2019 r. we W.

sprawy z odwołania A. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

z dnia 1 sierpnia 2018 znak: 470000/063/CW/461949/2018-ZAS

w sprawie   A. S.     

przeciwko    Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.    

o zasiłek chorobowy

I. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. i przyznaje wnioskodawczyni A. S. prawo do zasiłku chorobowego za okres od 08-06-2018 do 15-06-2018;

II. orzeka, że koszty sądowe ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Ubezpieczona A. S. wniosła odwołanie od decyzji organu rentowego - Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W., z 1 sierpnia 2018 r. znak (...) - (...) odmawiającej jej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 8 czerwca 2018 r. do 15 czerwca 2018 r. W zaskarżonej decyzji organ rentowy zarzucił, że ubezpieczona podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu do końca kwietnia 2018 r., albowiem składka za maj 2018 r. została opłacona w wysokości niższej niż należna. Zaskarżając decyzję, ubezpieczona domagała się jej zmiany poprzez przyznanie jej prawa do spornego świadczenia.

Uzasadniając odwołanie, ubezpieczona podniosła, że składka za miesiąc maj 2018 r. została opłacona w należytej wysokości w dniu 8 czerwca 2018 r., tj. 1.228,70 zł (k. 3-4).

Odpowiadając na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie z uwagi na brak podstaw prawnych do jego uwzględnienia.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie, organ rentowy zarzucił, że ubezpieczona przebywała na zwolnieniu lekarskim od 8-15 czerwca 2018 r. Natomiast dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu podlegała w okresie od 25 września 2011 r. do 30 kwietnia 2014 r., gdyż składka za maj 2018 r. została opłacona w wysokości niższej niż należna. Następnie od 1 czerwca 2018 r. ponownie została objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Niezdolność do pracy powstała przez upływem wymaganego 90-dniopego okresu wyczekiwania.

W związku ze złożoną korektą deklaracji z 20 sierpnia 2018 r. decyzja z 1 sierpnia 2018 r. została zmieniona decyzja z 10 października 2018 r., która odmówiono ubezpieczonej wypłatę zasiłku chorobowego za okres od 8-15 czerwca 2018 r. (k. 7-v. 7).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczona A. S. prowadzi jednoosobowa działalność gospodarczą pod firmą Salon (...) we W. i z tego tytułu była zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Usługi księgowe jej firmy prowadzi P. K.. Około 10 maja 2018 r. poinformował on ubezpieczoną, o koniczności opłacenia wszystkich składek za maj 2018 r. W dniu 11 czerwca 2018 r. ubezpieczona dokonała przelewu na konto organu rentowego w wysokości 1.228,70 zł. W tytule przelewu wskazała: „nr deklaracji 01, typ składki 5, składka za maj 2018r.”. P. K. nie sporządził wówczas deklaracji, gdyż nie było takiego obowiązku.

W okresie od 8-15 czerwca 2018 r. ubezpieczona przebywała na zwolnieniu lekarskim.

W dniu 5 lipca 2018 r. P. K. złożył deklarację rozliczeniową za czerwiec 2018 r. gdzie omyłkowo nadał jej identyfikator deklaracji za maj 2018 r. (01.05.2018 r.). W dniu 3 sierpnia 2018 r. złożył deklarację za czerwiec. Następnie w dniu 20 lipca 2018 r. złożył korektę deklaracji za maj 2018 r., która miała być deklaracją za czerwiec 2018 r. Organ rentowy rozliczył wpłatę z 11 czerwca 2018 r. zgodnie ze wskazanym w deklaracja z 5 lipca 2018 r. identyfikatorem za maj 2018 r.

W 2018 r. ubezpieczona opłacała składki za poszczególne miesiące w prawidłowej wysokości.

Dowód:

- Zeznania świadka P. K. – e-protokół karta 64 (płyta CD),

- Wyjaśnienia ubezpieczonej A. S. – e-protokół karta 39, 71 (płyta CD),

- Wydruk potwierdzenia przelewu – karta 5,

- Wydruk korespondencji e-mail – karta 58,

- Druki (...) P (...) karta 59-61,

- Wyjaśnienia ZUS – karta 19, 30

W dniu 10 października 2018 r. organ rentowy wydał decyzję znak: 470000/603/CW/00461949/2018-ZAS, którą zmienił decyzję 1 sierpnia 2018 r. znak (...) - (...) i odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 8 czerwca 2018 r. do 15 czerwca 2018 r. Ubezpieczona nie wniosła odwołania od tej decyzji.

Dowód:

- Wyjaśnienia ubezpieczonej A. S. – e-protokół karta 39, 71 (płyta CD),

- Decyzja ZUS – w skatach organu rentowego (teczka w aktach sprawy).

Sąd Rejonowy zważył co następuje.

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tj. Dz. U. z 2017 r., poz. 1368 ze zm.; zwanej dalej ustaw), świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą przysługują osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963, z późn. zm.), zwanym dalej "ubezpieczonymi".

Natomiast w myśl art. 11 ust. 2 art. w zw. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 2013, poz.1442 ze zm.; zwanej dalej ustawą systemową), osoby prowadzące działalność pozarolniczą podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

Objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony (art. 14 ust. 1 ustawy systemowej).

Ubezpieczenie chorobowe ustaje natomiast w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie. Przy czym w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie, z zastrzeżeniem ust. 2a (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej).

Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej, w przypadku ubezpieczonej – termin do uiszczenia składki chorobowej mijał 10-tego dnia następnego miesiąca.

Bezsporne było, że ubezpieczona prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i z tego tytułu podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Zaskarżoną decyzją, organ rentowy odmówił jednak wypłaty spornego zasiłku chorobowego albowiem składka za miesiąc maj 2018 r. miała zostać opłacona w wysokości niższej niż należna.

Z ustaleń faktycznych wynika, że składkę za maj 2017 r. ubezpieczona uiściła w prawidłowej wysokości (1.228,70 zł) i w terminie (11 czerwca 2017 r.). Termin płatności składki przypadał bowiem na dzień wolny (niedziela 10 czerwiec 2018 r.). W takim przypadku zgodnie z art. 12 § 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa w zw. z art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy, czyli w niniejszym przypadku był to poniedziałek 11 czerwca 2018 r. Okoliczności opłacenia składki w prawidłowej wysokości potwierdzają wyjaśnienia ubezpieczonej oraz dowody z dokumentów, w szczególności wydruk potwierdzenia transakcji, gdzie w tytule przelewu ubezpieczona wyraźnie zaznaczyła, że wpłata dotyczy składki za maj 2018 r. Następnie na skutek zwykłej, ludzkiej omyłki P. K. na początku lipca 2018 r. składając deklarację za czerwiec 2018 r., omyłkowo podał w niej identyfikator za maj 2018 r. Natomiast organ rentowy rozliczył składkę zgodnie z identyfikatorem deklaracji, co z kolei spowodowało, że za miesiąc maj została wykazana niedopłata, choć w rzeczywistości nie miała ona miejsce. Składka za ten miesiąc została bowiem opłacona w prawidłowej wysokości, a do niedopłaty doszło na skutek podania omyłkowo błędnego identyfikatora deklaracji rozliczeniowej, skutkującym rozliczeniem opłaconej składki niezgodnie z intencją ubezpieczonej, a nie na skutek faktycznie źle opłaconej przez nią składki.

Przyjmując nawet, że składka została źle opłacona, to w ocenie Sądu, i tak nie byłoby podstaw do uznania, że doszło do przerwania okresu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu przez ubezpieczoną. Sąd Rejonowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 19 stycznia 2016 r. w sprawie o sygn. akt I UK 35/15 (Legalis nr 1433133), iż przepis art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej nie powinien być traktowany z nadmiernym rygoryzmem - w tym znaczeniu, że niejako automatycznie prowadzi do wyłączenia z ubezpieczenia, bez względu na okoliczności. Zdanie drugie ww. przepisu brzmi: "w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie, z zastrzeżeniem ust. 2a". Przepis ten nie wymaga, aby dany przypadek był wyjątkowy i szczególnie uzasadniony, a przez przypadek uzasadniony rozumieć należy taki, który obiektywnie usprawiedliwia i tłumaczy, dlaczego składka nie została należycie opłacona (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 kwietnia 2015 r., III AUa 943/14). Trzeba, zatem wziąć pod uwagę szczególne wypadki, gdy z przyczyn niezależnych od ubezpieczonego w danym miesiącu uiszczenie składki nie następuje. Jest to tym bardziej uzasadnione, gdy niedopatrzenie to zostaje naprawione, nie ma ono charakteru działania specjalnego, mającego niejako "oszukać" system ubezpieczeń społecznych, a ponadto w historii płatnika zdarzenie to jest jednorazowe (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 22 lipca 2015 r., III AUa 387/15). Przesłanki wyrażenia przez organ rentowy zgody na opłacenie składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe po terminie nie zostały określone przez ustawodawcę, jednak należy przyjąć, że przesłankami tymi są okoliczności związane z przebiegiem samego ubezpieczenia chorobowego i przyczynami uchybienia terminu do opłacenia składki. Skoro ubezpieczenie chorobowe osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą ma dobrowolny charakter i jego powstanie uzależnione jest od woli samego ubezpieczonego, a warunkiem trwania tego ubezpieczenia jest terminowe opłacanie należnych z tego tytułu składek, to dotychczasowy sposób wywiązywania się płatnika z tego obowiązku (opłacania składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe) nie pozostaje bez wpływu na ocenę zasadności uwzględnienia wniosku o przywrócenie uchybionego terminu. Jest to jednak tylko jeden z aspektów sprawy, który powinien być analizowany w powiązaniu z pozostałymi okolicznościami, a przede wszystkim przyczynami nieterminowego opłacenia danej składki (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2015 r., III UK 233/14).

Do ewentualnego nieterminowego uiszczenia składki doszło z uwagi na zwykłą ludzką omyłkę, a nie w celu „oszukania systemu”. Ubezpieczona prowadzi działalność gospodarczą od wielu lat i zawsze opłacała składki w terminie w należytej wysokości. W tych okolicznościach ewentualne opłacenie składki w niższej wysokości niż wymagana nie powinno skutkować rygorystycznie automatycznym wyłączeniem ubezpieczonej z ubezpieczenia.

Nie sposób nie odnieść się również do pewnej kwestii formalnej. Otóż, ubezpieczona odwołała się od decyzji organu rentowego z 1 sierpnia 2018 r. znak (...) - (...), którą organ odmówił jej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 8 czerwca 2018 r. do 15 czerwca 2018 r. Natomiast w toku postępowania organ wydał drugą decyzję z 10 października 2018 r. znak: 470000/603/CW/00461949/2018-ZAS (nie zaskarżoną przez ubezpieczoną), którą zmienił decyzję z 1 sierpnia 2018 r. znak (...) - (...) i odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 8 czerwca 2018 r. do 15 czerwca 2018 r.

Powyższa „zmiana” zaskarżonej decyzji nie miała jednak żadnego wpływu na toczące się postępowanie, albowiem w żadnej mierze nie uwzględniała w całości albo chociażby w części odwołanie ubezpieczonej w zakresie przyznania jej prawa do spornego świadczenia (art. 477 ¹³ k.p.c.). Decyzją z 10 października 2018 r. organ rentowy w żaden sposób nie zmienił sentencji swojej pierwotnej decyzji z 1 sierpnia 2018 r. w zakresie indywidualnego rozstrzygnięcia o prawach bądź obowiązkach ubezpieczonej, lecz dokonał tak naprawdę korekty sporządzonego do niej uzasadnienia. Takie postępowanie, a więc zmiana decyzji w celu naprawienia, skorygowania bądź uzupełnienia samego uzasadnienia decyzji należy jednak uznać za wadliwe, nie znajdujące podstaw prawnych w powoływanym przez organ przepisie art. 154 § 1 i 2 k.p.a. Przepis ten nie służby bowiem do naprawiania skutków prawnych wadliwości uzasadnienia samej decyzji (por. wyrok WSA w Poznaniu z 08.11.2017 r., (...) SA/Po 548/17 – pub. portal orzeczeń NSA). Dlatego też, w ocenie Sądu, w tym stanie rzeczy wydanie decyzji z 10 października 2018 r., która miała rzekomo „zmieniać” decyzję z 1 sierpnia 2018 r. było tak naprawdę niedopuszczalne, co może wskazywać na rażące naruszenie prawa przy jej wydawaniu, a w konsekwencji, iż może ona być dotknięta wadą bezwzględnej nieważności w rozumieniu art. 156 § 1 pkt. 2 k.p.a.

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz aktach organu rentowego, których wiarygodność nie została skutecznie zakwestionowana przez strony. Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd posiłkował się także zeznaniami świadka oraz wyjaśnieniami ubezpieczonej, które należało uznać za wiarygodne, gdyż spójnie korespondowały ze sobą, jak również z dowodami z dokumentów.

Biorąc pod uwagę, dokonane powyżej ustalenia i przeprowadzone rozważania, Sąd na mocy przepisu art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do zasiłku chorobowego za okres od 8-15 czerwca 2018 r. (pkt I wyroku)

Orzeczenie o kosztach postępowania Sąd w pkt II wyroku oparł o treść art. 113 ustawy o kosztach sądowych.